Report plenary meeting

Mevrouw Groothedde heeft het woord.

Minister, ik heb nieuws dat op de Internationale Vrouwendag echt heel belangrijk is. Het is echt nieuws: als je meer dan een of twee pijnstillers moet nemen tijdens je menstruatie, dan is dat niet normaal. Als je kreupelende pijn hebt tijdens je menstruatie, dan is dat niet normaal. Als je niet uit bed kunt van de pijn, dan is dat geen normale menstruatiepijn. Dat is vandaag voor heel erg veel meisjes en vrouwen echt nieuws. Vandaag wil ik echt aandacht vragen voor een heel bijzondere ziekte: endometriose. Die treft heel veel mensen. Een op de tien meisjes en vrouwen: dat is gigantisch. U moet zich voorstellen hoeveel mensen gemiddeld alleen al hier in het parlement en op de banken hieraan lijden.

Ik ga u ook de definitie niet besparen: een chronische ernstige aandoening waarbij weefsel reageert op hormoonschommelingen. Op allerlei plekken in het lichaam kan weefsel zich gaan enten, voornamelijk in de buikholte, voornamelijk bij mensen met een baarmoeder. Hormoonverstoorders kunnen een rol spelen. Maar wat betekent dat in de praktijk? Zeer hevige pijnen, zeer hevige menstruatiepijn.

Dat zorg ervoor dat vrouwen in hun dagelijkse leven echt belet worden. Op dit moment kunnen ze daarbij op weinig begrip rekenen. Men zegt wel eens: ‘La chair est faible.’ Wel, voor deze vrouwen is het vlees echt niet zwak. Dit zijn mensen die dit elke maand en vaak vaker meemaken en die daarbij op heel weinig begrip kunnen rekenen. Dat gaat over meisjes die in de school de les lichamelijke opvoeding (lo) moeten overslaan en daarbij flauw gevonden worden, leerkrachten die horen dat iemand zegt dat ze door haar menstruatie haar werk niet kon doen. Dat wordt als een flauw excuus gezien, maar dat is eigenlijk heel geldig. Dat gaat over vrouwen die hun sociaal leven moeten opgeven, die hun relatie verloren zien gaan, die in hun werk ‘gekreupeld’ worden. Dit is heel ernstig. Gemiddeld duurt het acht jaar tot een diagnose, laat staan tot aangepaste behandeling. Minister, wat is uw plan om deze zeer vele mensen te helpen? (Applaus bij Groen en op de publiekstribune)

Minister Crevits heeft het woord.

Mag ik alstublieft voor de tweede keer vragen aan de personen in dit publiek om niet te applaudisseren, voor niemand?

Collega’s, het is uiteraard belangrijk dat endometriose snel en correct gediagnosticeerd kan worden door een huisarts of een gynaecoloog. Collega Groothedde, het klopt dat in heel veel gevallen de mensen laattijdig de diagnose krijgen – ik ga niet zeggen ‘te laat’ want je kunt dat natuurlijk behandelen. Het is echt van belang dat we eerst en vooral de beroepsverenigingen aanspreken, want die kunnen ervoor zorgen dat de informatieverstrekking naar de gynaecologen en huisartsen beter wordt. Die moet ook beter zijn. Ik zal hen daarover ook een schrijven sturen, omdat het voor mij van belang is dat we er aandacht voor hebben.

Twee, als jongere of oudere vrouwen bij een huisarts of gynaecoloog komen, is het ook van belang dat die in staat zijn om heel snel de signalen te herkennen. Je weet hoe het gaat: je hebt pijn tijdens je menstruatie en dan zeg je maar dat dat normaal is. Je neemt een paar pijnstillers en je bent ervan af. Vaak is iets anders er de onderliggende aandoening van. Sensoa heeft ook in samenwerking met Domus Medica een onder-vier-ogenmethodiek ontwikkeld die ook toegepast zou kunnen worden om de anamnese, maar vooral ook de diagnose bij de patiënt beter te kunnen stellen. We gaan kijken of die methodiek nog beter, nog meer ingezet kan worden. Dat is ook van belang.

Maar ook in de opleiding is er wel wat werk aan de winkel, natuurlijk. Er is een consult dat door de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB’s) in het derde jaar secundair onderwijs gebeurt. Maar daar is het van belang dat men de meisjes die er terechtkomen uitleg geeft over wat de oorzaken van die pijnen kunnen zijn en dat men dat niet afdoet alsof dat normaal is en dat ze zich daar geen zorgen over hoeven te maken. Want in veel gevallen is het niet normaal.

Ook daar is dus nog wat extra voorlichting nodig, denk ik. Maar ook in de opleidingen tot gezondheidswerker lijkt het mij relevant dat de pakketten daar beter op afgestemd worden.

Een screeningprogramma of een bevolkingsonderzoek is voorlopig niet aan de orde. Ik heb eens nagevraagd of dat een oplossing zou kunnen zijn, maar we hebben advies nodig, en de vraag is wat op populatieniveau de haalbaarheidscriteria zijn om gezondheidswinst te kunnen boeken.

Op het vlak van diagnosestelling is er dus wel nog een pak werk aan de winkel. En het is eigenlijk werk dat niet noopt tot grote budgetten, collega Groothedde, maar dat vooral noopt tot aandacht voor de juiste signalen. (Applaus bij cd&v)

Mevrouw Groothedde heeft het woord.

Minister, ik ben heel blij dat u vindt dat hier actie moet worden ondernomen. Dit veroorzaakt ook enorm veel leed. Bij 60 à 70 procent van die mensen leidt het tot onvruchtbaarheid. Je moet maar eens jarenlang daarmee geconfronteerd zijn en dan ook nog eens horen dat je problemen hebt of zelfs geen kindje kunt krijgen. Zeer veel mensen hebben een kinderwens.

Minister, we hebben een beetje huiswerk voor u gedaan. We hebben een plan klaar. Ik denk dat u het er in grote lijnen mee eens bent, want ik heb al heel veel dingen gehoord. Die diagnosetijd moet echt verkort worden, zodat mensen een behandeling kunnen krijgen. Wij willen heel graag een Vlaams actieplan rond endometriose, waarbij onder andere ook onderzoek wordt ondersteund en gefaciliteerd, waarbij bijvoorbeeld ook OCMW-werkers, geestelijkegezondheidswerkers en apothekers mensen kunnen doorverwijzen, waarbij er gericht wordt doorverwezen naar mensen die deze problematiek kennen en een behandeling kunnen voorstellen.

Er is niet alleen die enorm hoge menselijke kost. U zegt dat het niet veel hoeft te kosten, en dat klopt, maar het heeft ook een gigantische economische kost. De maatschappelijke kost op dit moment wordt door een Belgische studie geschat op 9872 euro per jaar per patiënt. En aangezien er naar schatting ongeveer driehonderdduizend personen met endometriose zijn in de Vlaamse Gemeenschap, betekent dat dus ongeveer 3 miljard euro. Ik geef u op een blaadje dat we daarmee een heel leuke kinderopvang zouden kunnen uitbouwen – maar dat terzijde.

Minister, op zich is het ook al niet normaal dat men zo lang moet wachten op een aangepaste diagnose en goede hulp. Ik hoop dat u verder gaat dan alleen sensibiliseren en dat ook zeer breed doet, zodat vrouwen en hun omgeving weten waar dit over gaat, maar ook zorgverleners, en dat er hulp kan worden geboden.

Mevrouw De Rudder heeft het woord.

Minister, endometriose haalt inderdaad de levenskwaliteit van duizenden vrouwen naar beneden. Dat is dus wel een belangrijke problematiek. Ik had één bijkomende vraag, namelijk hoe we een betere bewustmaking kunnen doen. Maar eigenlijk hebt u al heel concrete acties naar voren geschoven. Ik wil dan ook meegeven dat wij vanuit onze fractie heel blij zijn dat u aangeeft dat er verdere acties ondernomen moeten worden en dat u daar ook toe bereid bent. Want het is natuurlijk een problematiek die vandaag de dag nog te veel genegeerd wordt. Vandaar dat ook de beroepsverenigingen daar blijvend op moeten worden aangesproken, om de juiste signalen te herkennen, de symptomen te herkennen, en de aandacht te vestigen op de juiste signalen. Ik ben dus heel blij met uw antwoord op deze vraag.

Minister Crevits heeft het woord.

Dank u wel, collega’s.

Ik zal met heel veel interesse uw voorstellen bekijken, collega Groothedde, zoals we dat altijd doen. Ik kan nog meegeven dat er in Frankrijk ook een speekseltest in ontwikkeling is. Maar die staat klinisch nog niet helemaal op punt. Dat zou natuurlijk ook een oplossing kunnen zijn, omdat je dan nog veel rapper de diagnose zult krijgen. Ik geef u dat maar mee om aan te tonen dat we de ontwikkelingen echt wel op de voet volgen. Maar zoals gezegd, bekijk ik ook uw voorstellen. We kunnen daar eigenlijk op een vrij eenvoudige wijze een pakket samenstellen. Ik heb ook al gezegd dat ik een brief zal schrijven aan de beroepsverenigingen om daar toch voldoende aandacht voor te hebben.

Mevrouw Groothedde heeft het woord.

Minister, die speekseltest is inderdaad nog in ontwikkeling. De patiëntenverenigingen geven aan dat ze niet zeker zijn in hoeverre dat een oplossing is. U haalt Frankrijk aan. Daar is er wel een nationaal actieplan rond endometriose aangekondigd. De president van Frankrijk zelf heeft een hele redevoering rond endometriose gehouden. Dus als we naar dat soort actie kunnen gaan, heel graag.

Tot slot wil ik op Vrouwendag een paar vrouwen zelf aan het woord laten om de impact hiervan te laten horen. Een vrouw van 35 jaar verliest sinds ze 12 jaar is veel meer bloed dan gemiddeld: 180 milliliter tegenover de gebruikelijke 20 milliliter. Al twintig jaar valt ze regelmatig flauw. Ze is met zeer veel pijn daardoor vaak aan huis gekluisterd. Uiteindelijk verhuist ze naar Ierland, en daar wordt ze ernstig genomen. Dat is iets wat nu vaak aan patiënten wordt aangeraden: ga naar Engeland of Ierland. Willen we dat? Een vrouw die onhoudbare pijnen bij de menstruatie had, die overgingen in continu bloedverlies, zegt: “Er werd beslist om mij als 30-jarige een postmenopauzale pil voor te schrijven, een pil die alles platlegt. Geen pijn, geen bloedverlies, maar ook geen cyclus meer. Niemand vertelde mij dat er ook geen libido meer zou zijn. Nu, drie jaar en ook drie andere pillen later, krijg ik eindelijk de mogelijkheid van endometriose te horen. De kijkoperatie acht niemand noodzakelijk. ‘Jongedame, realiseer u goed dat u na zo’n operatie werkonbekwaam bent’, zei de dokter. Ik ben nog steeds op zoek naar een diagnose. Ik ben niet meer vruchtbaar. Ik ben ook nog op zoek naar mijn libido.” Dit is de realiteit van vandaag in onze Vlaamse gemeenschap. (Applaus bij Groen, Vooruit en de PVDA)