Report plenary meeting

De heer Deckmyn heeft het woord.

Minister-president, u ging vorige week niet alleen naar Davos, u was ook in Oekraïne. U was daar naar aanleiding van iets wat ons natuurlijk allemaal bezighoudt: de oorlog in Oekraïne en de hulp die men daar nodig heeft en de hulp die we kunnen bieden.

De oorlog in Oekraïne is nu al bijna een jaar bezig. Sinds Rusland binnenviel, zijn er al erg veel mensen gedood. Er is ook al heel wat infrastructuur vernietigd. De grote debatten vandaag gaan dan over wapens, tanks, munitie en dergelijke meer, maar misschien zelfs belangrijker is ervoor zorgen dat de Oekraïners zelf in hun eigen land kunnen overleven, zeker nu in volle winter.

Enkele dagen geleden bracht u een bezoek aan Oekraïne, samen met Rode Kruis Vlaanderen. U bezocht er Odessa, Loetsk en Rivne. De Vlaamse Regering heeft 2 miljoen euro uitgetrokken, zo heb ik begrepen, om een zestigtal stroomgeneratoren te leveren. Er zijn er al 16 geleverd, als ik mij niet vergis. De rest volgt de komende maanden.

Dat is een belangrijk initiatief. Dat vinden wij ook, zeker gezien de systematische vernieling van essentiële voorzieningen door de Russen in deze oorlog. U bracht ook al een bezoek aan een watervoorzieningsmaatschappij en aan een stedelijk ziekenhuis in Loetsk. Tijdens uw bezoek gaf u ook aan dat u niet uitsloot dat Vlaanderen nog extra inspanningen zal leveren.

Hoe evalueert u uw eigen bezoek aan Oekraïne? Welke gesprekken hebt u daar gevoerd?

De heer Vanlouwe heeft het woord.

Minister-president, u bent inderdaad de voorbije dagen in Oekraïne geweest, zoals reeds gezegd. Zoals we allemaal weten, is het een land dat al een jaar in oorlog is met Rusland, toch een van de grootste landen ter wereld. Vanuit Vlaanderen hebben we altijd onze solidariteit getoond. Dat gebeurde op lokaal vlak. Dat gebeurde op individueel vlak. Dat gebeurde inderdaad vanuit de Vlaamse overheid. Ikzelf ben bijvoorbeeld met enkele collega's, onder meer Kris Van Dijck, met vijf bestelwagens richting Oekraïense grens gereden met onder meer medisch en ander materiaal. Die solidariteit is bijzonder groot in ons land.

Ook u ging met een humanitair doel naar Oekraïne, en met een sterke boodschap, namelijk dat wij sociaal en solidair willen zijn met Oekraïne. Zoals we hebben kunnen lezen in de media, bezocht u een ziekenhuis in Loetsk en een watervoorzieningsmaatschappij. Daar zijn heel specifieke problemen, omdat er geen drinkbaar water meer is. Want de Russische agressor valt niet zomaar militairen aan. Die valt burgerdoelwitten aan. Het is dan ook bijzonder goed dat u een steunpakket van 2 miljoen euro hebt uitgetrokken voor een zestigtal stroomgeneratoren, die de stroomtoevoer moeten verzekeren in scholen, openbare gebouwen, ziekenhuizen en zorginstellingen in de regio van Loetsk, Rivne en Odessa. Dat is absoluut nodig.

Minister-president, kunt u wat bijkomende toelichting geven over de contacten die u gelegd hebt? Kan Oekraïne in de toekomst ook nog bijkomende steun verwachten? Want dat land is, zoals u met uw eigen ogen gezien zult hebben, bijna volledig kapotgeschoten, en er zal natuurlijk een periode komen dat het land opnieuw opgebouwd moet worden.

Minister-president Jambon heeft het woord.

Collega’s, ik ben eigenlijk maandag in Oekraïne geweest. Zondag heb ik de hele dag gereisd en ook dinsdag heb ik de hele dag gereisd om terug te komen. Het is nogal complex. We zijn aangekomen in Lviv en dan naar Loetsk gereisd op dinsdag. Ik ben dus niet naar Rivne en Odessa geweest. Daar komen wel stroomgeneratoren. We hebben daar inderdaad 2 miljoen euro voor uitgetrokken, op vraag van het Rode Kruis Vlaanderen, dat daar met ‘boots on the ground’ is. Zij zeiden dat dat de grootste behoefte is op dit moment, omdat door de Russen inderdaad strategisch elektriciteits- en stroomvoorzieningen gebombardeerd worden en ze daar niet over voldoende generatoren beschikken. Bijvoorbeeld in het waterzuiveringscentrum Dubnivska in Loetsk dat we bezocht hebben, is de stroomgenerator al geleverd en operationeel. Die garandeert nu aan 127.000 Oekraïners zuiver water, zelfs als de stroomvoorziening uitvalt.

In het ziekenhuis dat we ook ter plaatse zijn gaan bezoeken, is alles in gereedheid gebracht. De stroomgenerator die nu onderweg is, kan daar geïnstalleerd worden. Daar hadden we het schrijnende geval dat als men operaties plant die bijvoorbeeld langer dan een uur duren, men er eigenlijk niet aan durft te beginnen. Want je zult het maar meemaken dat de patiënt daar ligt en alle toestellen vallen uit. Die schade is natuurlijk niet te overzien. Dat zal daar dus ook opgelost worden.

Op dit moment hebben we inderdaad al 28 generatoren aangekocht. Daarvan zijn er 16 al geleverd en al ingezet. 12 zijn nog onderweg. Er zullen er nog een 30-tal bijkomend worden aangekocht. Die markt is tamelijk schaars op dit moment. Het is een kwestie van de stroomgeneratoren te vinden. We zullen die installeren in Lutsk, Rivne en Odessa helemaal in het zuiden.

Ik heb tijdens de ontmoetingen daar heel positieve en zelfs bijna emotionele reacties gekregen. We zitten daar natuurlijk in het westen. De oorlog situeert zich vooral in het zuiden en in het oosten, maar toen we net weg waren, is er een bomalarm geweest. Dus ook in Lviv en Lutsk is die dreiging er permanent.

Ik heb gezegd dat wij concrete vragen om steun altijd willen bekijken, zoals hier. Het Rode Kruis-Vlaanderen heeft gezegd dat dit een heel prangende nood is. Dan is het onze plicht. In de speeches die ik daar heb gegeven, zeg ik ook altijd dat we bij hen zijn en dat zij de democratische waarden en mensenrechten verdedigen. Dat zijn allemaal mooie woorden en dat komt ook wel binnen, maar als men dat tegelijkertijd kan larderen met heel praktische hulpgoederen, is dat nog iets sterker dan woorden.

De heer Deckmyn heeft het woord.

Minister-president, dank u wel voor uw antwoord. Ik wil op de heer Vanlouwe repliceren dat niet enkel de heer Vanlouwe naar de grens met Oekraïne is gegaan, maar dat velen onder ons dat ook hebben gedaan. Het is mooi om te zien dat heel veel Vlamingen initiatieven nemen ten aanzien van de bevolking van Oekraïne.

Vanuit Oekraïne is de vraag naar stroomgeneratoren heel groot. Niet alleen de Vlaamse Regering maar ook verschillende steden in Vlaanderen, zoals Gent, leveren stroomgeneratoren. Minister-president, u verwees terecht naar het feit dat men bijvoorbeeld niet wil dat er een stroompanne is tijdens een operatie. U zei ook dat vooral in het westen stroomgeneratoren worden geleverd. Ik vraag me af of die niet kunnen worden verschoven naar het oosten en of er plannen zijn om dat te doen. U sprak over extra inspanningen, maar hebt u met de lokale overheden en met de regering in Oekraïne gepraat om te zien welke extra inspanningen u kunt doen?

De heer Vanlouwe heeft het woord.

Minister-president, dank u voor uw verdere toelichting. Ik denk dat we alleen maar tevreden kunnen zijn dat onze regering resoluut de kaart van de Oekraïense bevolking trekt en blijft trekken en zeer concreet humanitaire hulp levert. De actie van de Oekraïense overheid, ‘Generators of Hope’, wordt gesteund en gedragen door de Europese Commissie, waardoor veel landen, en dus ook Vlaanderen, die generatoren hebben geleverd. Als ik het goed voorheb, zouden het er voorlopig 60 zijn, zijn er al 28 gekocht en zijn er al 16 geleverd. Het is absoluut nodig. Die inspanningen van Vlaanderen gaan bijzonder ver en moeten ook voortgezet worden. Jammer genoeg is die oorlog nog niet voorbij.

We leveren nu dus die generatoren, die humanitaire hulp. We vangen talloze Oekraïense vluchtelingen op. We geven onderwijs, zelfs in het Oekraïens, voor de kinderen van de vluchtelingen. Vlaanderen toont zich bijzonder solidair. Ik ben er dan ook van overtuigd dat we ook dit jaar onze steun en solidariteit zullen aanhouden en zo nodig ook opdrijven, zoals u na afloop van uw bezoek zei. Ik stel me enkel de vraag – maar het is niet onze bevoegdheid – of er niet meer militaire hulp moet komen vanuit België. U hebt de voorbije dagen gezien dat Duitsland, de Verenigde Staten en Frankrijk bepaalde discussies daarover hebben gevoerd, maar ik hoop dat ook de militaire hulp kan worden opgedreven.

Mevrouw Lambrecht heeft het woord.

Minister-president, Vooruit juicht het uiteraard toe dat de Vlaamse Regering inging op de vraag van het Rode Kruis om extra stroomgeneratoren aan Oekraïne te bezorgen. We weten ook dat de Federale Regering grote inspanningen doet voor humanitaire hulp maar ook voor militair materieel, zodat Oekraïne zich kan beschermen tegen de brutale invasie en de oorlogsmisdaden begaan door Rusland.

Dan is het uiteraard ook zeer goed dat Vlaanderen binnen de eigen bevoegdheden bekijkt waar het ook steun kan leveren aan de Oekraïense bevolking. Alle steun is daar meer dan welkom.

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Minister-president, dat extra steunpakket van 2 miljoen euro met de levering van dat zestigtal stroomgeneratoren, dat is een heel goede zaak. De toepassing daarvan, die u daarnet hebt geschetst, bewijst dat ook heel duidelijk. Het is heel positief dat Vlaanderen hulp biedt aan Oekraïne binnen de bevoegdheden die onze regio ter zake heeft.

Met zijn brute militaire inval schendt Rusland alle vormen en alle bepalingen van het oorlogsrecht, waardoor civiele doelen, energiebevoorrading en burgers de eerste slachtoffers zijn. Gisteren hebben we in de Senaat nog een delegatie van het Oekraïense parlement ontvangen, die daar heeft getuigd over de terreur in haar land. Als we echter kijken naar de globale hulp die ons land en onze regio bieden in vergelijking met andere Europese landen of andere regio’s van dezelfde grootte, dan bengelen we wel ietwat onderaan de lijst. Nochtans weten wij in Vlaanderen heel goed, jammer genoeg, wat de gevolgen zijn van zo’n nietsontziende oorlog.

Minister-president, vandaar dus mijn vraag aan u. Uit het verleden weten we welke de noden zijn, welke steun er nodig is uit het buitenland. Mochten er concrete vragen om hulp komen, is daarvoor voorzien in budget binnen het budget voor noodhulp? Voorziet Vlaanderen ook in bijkomende hulp op langere termijn voor de wederopbouw van Oekraïne in de postconflictperiode?

De heer Aerts heeft het woord.

Collega’s, we hebben het natuurlijk al heel vaak gehad over de inval van Rusland in Oekraïne, waarbij de soevereiniteit van een volk wordt aangevallen en we opnieuw oorlog in ons continent kennen. Dat is zeer problematisch, vooral ook omdat je ziet dat Rusland er niet voor terugdeinst om niet alleen militaire doelwitten aan te vallen, maar ook de energie-infrastructuur en dergelijke en zorginstellingen aan te pakken. Op dat vlak zijn deze noodgeneratoren dus zeker een goede ondersteuning. Het bedrag tot nu toe is 2 miljoen euro. Collega Vanlouwe noemde dat een bijzondere inspanning, maar als ik dat in perspectief mag plaatsen: België biedt 77 miljoen euro aan civiele ondersteuning, en dan nog dubbel militaire ondersteuning. 2 miljoen euro is ook ongeveer het bedrag dat we geven om een veelbesproken televisieprogramma op zondagavond te subsidiëren. (Opmerkingen)

Ik wou vooral het punt maken dat cd&v zonet maakte. Is het niet het moment om die steun op te schroeven? Hebt u op dat vlak nog verdere inspanningen in het vooruitzicht?

De heer Tommelein heeft het woord.

U was niet aan het opletten.

Ik weet het.

Minister-president, hoe langer die oorlog blijft aanslepen, hoe meer die verzandt in een loopgravenoorlog. We hebben gemerkt dat er nogal wat problemen waren met de bewapening door westerse partners, maar die kogel is nu door de kerk, en ik zie dat anderen volgen. Zoals collega Vanlouwe net zei: wij zijn niet bevoegd voor Defensie. Het heeft dan ook geen zin om u daar veel vragen over te stellen. Dat neemt niet weg dat wij belangrijke humanitaire steun kunnen leveren, zoals stroomgeneratoren enzovoort, want Rusland is al maanden cruciale infrastructuur aan het bombarderen. Wij steunen op diverse manieren, bijvoorbeeld met de levering van 3000 ton strooizout door collega Peeters. Laten we ook niet vergeten dat we hier heel hard hebben gewerkt, met de Vlaamse steden en gemeenten, aan de opvang van meer dan 30.000 Oekraïners. Hoe langer die oorlog duurt, hoe meer steun ze nodig zullen hebben, denk ik. We rekenen erop dat we alles doen wat mogelijk is om die steun en die solidariteit aan te houden. 

Zag u tijdens uw bezoek nog bijkomende mogelijkheden om initiatieven te nemen om het Oekraïense volk te ondersteunen?

Minister-president Jambon heeft het woord.

Collega’s, dank u wel voor de diverse commentaren. 

Mijnheer Deckmyn, wij zitten niet alleen in het westen, maar ook in Odessa, dus in het zuiden. Dat is eigenlijk al dicht bij het front. Dit kadert in een actie gecoördineerd door het internationale Rode Kruis, waarmee ook Rode Kruis-Vlaanderen in contact is. Zij bepalen eigenlijk waar die stroomgeneratoren moeten komen. Ik denk dat zij het terrein beter kennen dan ik vanuit het Martelaarsplein. Dat kadert dus in een internationale actie van het Rode Kruis. Zoals hier al is gezegd: er zijn nog heel wat landen die ook stroomgeneratoren geven. Zij zorgen voor de adequate dingen.

Heel wat collega’s vragen of er geen bijkomende hulp nodig is. Ik heb nu over die 2 miljoen euro gesproken, maar Vlaanderen heeft natuurlijk al een hele reeks inspanningen gedaan, niet alleen in verband met de opvang van vluchtelingen. Toen we gisteren terugkwamen van Oekraïne, zijn we in Polen ook in het coördinatiecentrum geweest waar vluchtelingen die medische zorgen nodig hebben, van adequate eerste hulp worden voorzien en nadien doorgestuurd worden naar de ziekenhuizen. Vlaanderen – dat is daar gisteren nog eens uitdrukkelijk bevestigd – was de eerste politieke overheid die daar geld aan heeft gegeven, twee of drie dagen reeds na het uitbreken van de oorlog. Zij waren daar bijzonder, bijzonder dankbaar voor. Men zei dat bij andere staten hele procedures moesten worden doorlopen en men was verwonderd dat we vanuit Vlaanderen zo een som geld onmiddellijk gaven. Dus, soms is de grootheid van het getal belangrijk, maar soms is ook de efficiëntie en de effectiviteit van de steun belangrijk.

We hebben ook nog steun gegeven aan Platoprojecten om economische heropbouw te doen, steun gegeven aan UNESCO voor de bescherming van het cultureel erfgoed – herinner u wat in Syrië gebeurd is, om dergelijke zaken tegen te gaan geven we die steun. Er zijn dus een hele reeks steuninitiatieven. Ik wil er ook nog eens op wijzen dat we de democratische krachten uit Wit-Rusland huisvesting geven in Brussel. Maar ik blijf herhalen: wanneer er een gefundeerde vraag komt voor concrete steuninitiatieven willen we die natuurlijk bekijken.

Wat betreft de wederopbouw, mijnheer Van de Wauwer, ga ik ervan uit dat het op dat moment via een internationaal gecoördineerde actie zal gebeuren. Ik ga niet zeggen – hopelijk is die oorlog zo rap mogelijk gedaan – dat ik nu al dat wederopbouwinitiatief daar ga doen. Dat zal dan waarschijnlijk via plannen voor internationaal gecoördineerde actie gebeuren, en op dat moment zullen we als Vlaanderen natuurlijk ook onze verantwoordelijkheid nemen. Bijkomende mogelijkheden zijn me daar niet concreet gevraagd, maar we staan open om elke vraag die van daaruit komt, met welwillendheid te evalueren.

De heer Deckmyn heeft het woord.

Dank u wel minister-president. Het is natuurlijk een goede zaak dat de Vlaamse Regering voor humanitaire hulp zorgt in dit dramatische conflict. Alle steun is welkom. Het Vlaams Belang hoopt dan ook dat men verder gaat in het ondersteunen van Oekraïne. Er zijn al vele initiateven tot wapenleveringen. We hebben de debatten hier al gezien in dit land over de Leopardtanks die geleverd worden. Humanitaire hulp is zeker ook noodzakelijk. En ja, collega’s, het mag wat meer zijn dan 2 miljoen euro. Zeker als je ziet hoeveel honderden miljoenen euro’s jaarlijks naar ontwikkelingssamenwerking gaan, dan mag het wat ons betreft ook wat meer zijn voor Oekraïne. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Vanlouwe heeft het woord.

Het is inderdaad zo dat dit een extra initiatief is. U hebt het benadrukt, minister-president: het ging over 2 miljoen euro, voor zestig stroomgeneratoren, op uitdrukkelijk verzoek van het Rode Kruis in een internationaal verband, en op uitdrukkelijk verzoek van de Oekraïense overheid, in samenwerking met de Europese Commissie. Zoals u gezegd hebt, zijn er in het verleden al heel wat initiatieven genomen om humanitaire hulp te geven. Ik vind het dan ook bijzonder kleintjes dat men nu zegt dat die 2 miljoen euro eigenlijk niet zo veel is. Ik wil er nogmaals op wijzen, ondanks het feit wapenleveringen niet onze bevoegdheid zijn, dat de partijen die hier pleiten voor meer humanitaire hulp – ik ben ook voorstander om dat te doen –, dan ook tegelijkertijd moeten pleiten voor meer militaire hulp. Ons land is een van de kleinste bijdragers aan militaire hulp. Ik verwijs hier naar de woorden van Roger Housen, een defensiespecialist, die onder meer zegt dat ons land misschien wel zegt dat we alles willen doen opdat Oekraïne bevrijd kan worden en absoluut willen dat die oorlog stopt – en dat zal alleen met wapens zijn, jammer genoeg – maar dat ons land drie tot acht keer minder levert dan andere Europese landen wat betreft militaire steun aan Oekraïne. Dan denk ik dat het bijzonder kleintjes is erop te wijzen dat er vanuit Vlaanderen misschien te weinig humanitaire hulp is, terwijl deze humanitaire hulp, en die solidariteit vanuit Vlaanderen, bijzonder groot is. (Applaus bij de N-VA)