Report plenary meeting

De heer De Roo heeft het woord.

Minister, collega’s, artificiële intelligentie is niet meer iets van de toekomst. Neen, het is hier vandaag, met deze week in de media de mogelijkheden van ChatGPT. Aan de collega's die het nog niet hebben uitgetest, zou ik één tip geven: doen. Test het eens uit. Een opstel van vijfhonderd woorden over Gent, de mooiste stad van Vlaanderen, een speech voor de minister rond innovatie in Vlaanderen, of een afbeelding van de Mona Lisa, maar geschilderd in de stijl van Picasso, het is allemaal mogelijk. Een eenvoudig commando, een druk op de knop en het komt uit het systeem.

De toepassingen van die generatieve artificiële intelligentie lijken wel eindeloos. Van het onderwijs over de bedrijfswereld tot in de creatieve sector, het zal een impact hebben op onze maatschappij. Het zal ervoor zorgen dat een aantal jobs verloren gaan, maar het zal ook nieuwe, werkbare jobs creëren. Het zal onze productiviteit kunnen verhogen. En het zal onze economie ook een boost kunnen geven.

Ook al is de website van ChatGPT sinds vorig jaar online, hij is eigenlijk pas deze week echt bij het brede publiek bekend door de investering van Microsoft. Dat maakt naar verluidt 9 miljard euro vrij voor de investering in die technologie. Dat bevestigt wat al veel langer leeft binnen de technologiesector, namelijk dat artificiële intelligentie effectief relevant is vandaag en niet meer zal verdwijnen. Het zal een brede maatschappelijke impact hebben op onze bedrijven en op onszelf als burger.

Minister, Vlaanderen heeft eind 2021 een nulmeting gedaan bij bedrijven rond artificiële intelligentie. Daaruit bleek dat een kwart van de bedrijven al gebruikmaakten van de toepassingen. Maar meer dan de helft van de bedrijven had weinig kennis en kon eigenlijk niet zeggen wat artificiële intelligentie precies is of wat de voordelen zijn. Hoe zult u het gebruik van artificiële intelligentie bij onze bedrijven verder stimuleren?

Minister Brouns heeft het woord.

Collega De Roo, ik heb er even aan gedacht om het antwoord op uw parlementaire vraag te laten beantwoorden door ChatGPT. Ik heb het nog niet gedaan. We kunnen het straks eens testen. 

U weet in ieder geval dat het versterken van de Vlaamse positie inzake artificiële intelligentie een absolute topprioriteit is in het bredere digitaliseringsbeleid. Daarom trekken we daar jaarlijks ook meer dan 32 miljoen euro voor uit. En natuurlijk zijn niet alleen de koplopers belangrijk. We hebben een heel aantal koplopers, maar ook de tweede rij, onze kmo’s, moeten mee. Data zijn als het ware de brandstof voor die AI-motor. En daarvoor is die digitalisering natuurlijk cruciaal: eerst digitaliseren, dan data, en zo kun je dan met AI tot automatisering en nieuwe diensten komen.

Binnen de beleidsagenda van AI rollen we sinds 2019 heel wat acties uit om onze bedrijven daarrond te informeren, te sensibilseren en vooral ook te versterken. Zo is er bijvoorbeeld ‘Start AI’, een begeleiding of individuele coaching voor drie dagen bij onze bedrijven. Wat cruciaal is, wat ik heel belangrijk vind, is dat onze ondernemingen mee zijn, en dat we dus ook de ondernemersorganisaties heel nauw bij ons daarrond, en dat we periodiek afstemmen, samen met de kenniscentra en de stuurgroep AI. Want het is duidelijk dat de verdere toepassing van AI een opdracht is voor de triple helix. Het Vlaams actieplan Artificiële Intelligentie, samen met het actieplan rond cybersecurity zal door onze administratie aan een evaluatie onderworpen worden. Ik verwacht die resultaten nog voor de zomer van dit jaar.

De heer De Roo heeft het woord.

Artificiële intelligentie biedt zeer veel kansen voor onze bedrijven. Het is ook goed dat daar een topprioriteit van wordt gemaakt. Maar de technologie op zich heeft natuurlijk ook een aantal risico's. Denk onder meer aan misleiding. Het is eigenlijk zeer moeilijk te onderscheiden wat een AI-systeem maakt en wat de mens kan creëren, waardoor je mensen kunt gaan bestrijden. Maar ook privacy en alles wat met discriminatie te maken heeft, zijn mogelijke risico's die we niet over het hoofd mogen zien.

We hebben hier in het parlement over een resolutie gestemd – en unaniem aangenomen –, die het eigenlijk had over de kansen voor de implementatie van artificiële intelligentie in Vlaanderen, maar ook de voorwaarden. In die voorwaarden hebben we hier gesteld dat zowel de toepassingen, de transparantie en de ethiek van die toepassingen maar ook de controle op die toepassingen van cruciaal belang zijn.

Minister, ik heb wel aan ChatGPT gevraagd welke vraag ik hierover kon stellen, en ChatGPT zei mij: “Kan de minister aangeven welke stappen er worden genomen om ervoor te zorgen dat AI ethisch verantwoord wordt toegepast in onze samenleving?”

De heer Annouri heeft het woord.

Bedankt voor de vraag, het is een interessant thema. We hebben er in de vorige legislatuur, toen minister Muyters minister voor Werk en Economie was, heel wat debatten over gehad. We hebben ook die discussies gehad over de resolutie. Het is zoals u zegt: artificiële intelligentie is er en zal in de toekomst nog een heel belangrijke rol spelen in onze economie. Er zullen voor- en nadelen aan verbonden zijn. We zien dat landen zoals Amerika en China ongelooflijk ver staan als het gaat over de ontwikkelingen rond artificiële intelligentie. Wij vanuit Vlaanderen of Europa zullen hen helaas niet kunnen bijbenen, maar er wel gebruik van kunnen maken.

Maar waar we wel een rol in kunnen spelen – en dat geeft u op het einde inderdaad ook aan –, is natuurlijk dat ethisch aspect. Je moet ervoor zorgen, als mensen worden blootgesteld aan artificiële intelligentie, dat de voordelen er zijn, maar dat je wel maximaal inzet op wat die artificiële intelligentie in bepaalde situaties doet die moeilijk zijn, die ethisch afweegbaar zijn. Er moet een keuze gemaakt worden op welke manier mensen daarin beïnvloed worden. Ik denk dat Vlaanderen en Europa daar een heel erg belangrijke rol kunnen spelen, zodat we zeker ook niet blootgesteld worden aan technologieën die ontwikkeld worden vanuit regimes die toch een andere visie hebben op democratie, vrije waarde, ethische aspecten. Op welke manier is Vlaanderen daar op dit moment mee bezig, en welke stappen zullen er nog genomen worden in de toekomst?

De heer Gryffroy heeft het woord.

Bedankt voor deze interessante vraag, omdat het inderdaad een vraag is die soms ook wat emoties oproept. Ik denk dat collega Annouri terecht een aantal bezorgdheden opsomt. En zo zijn er nog wel een aantal bezorgdheden. Maar dan kijk ik ook eventjes naar de andere kant van de medaille, namelijk hoe het komt dat zo weinig bedrijven eraan meedoen, ook al zijn wij koploper – want voor alle duidelijkheid, met onze 25 procent van de Vlaamse ondernemingen die gebruik maken van artificiële intelligentie zijn we koploper in Europa. Maar dat is nog maar 25 procent. Dat vind ik nog altijd wel bizar weinig omdat, ondanks de bezorgdheden die er terecht zijn, dit wel heel wat mogelijkheden biedt, ook voor ondernemingen.

Men had indertijd een industriepartnerschap vanuit de overheid georganiseerd met de kmo’s, zodat de kmo’s met een private aanbieder van AI de opportuniteiten voor die AI-adoptie in kaart konden brengen. Een jaar geleden zat dat in een testfase, dus is mijn bijkomende vraag of u daar al resultaten van hebt. Kan dit nu breder uitgerold worden, ja of neen? Bedankt.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Ik heb mij naar aanleiding van ChatGPT onmiddellijk afgevraagd wat de Vlaamse Regering moet doen om AI te promoten bij de bedrijven. Ik krijg daar instant een heel duidelijk antwoord op: ondersteuning voor Onderzoek en Ontwikkeling, opleiding, netwerken en samenwerking, regelgeving en standaardisatie. Ik denk dat dat een goed kader is.

De Vlaamse Regering heeft al belangrijke stappen gezet. Maar waar ik nog altijd op mijn honger blijf zitten, is het ethische kader. Ik ben blij dat collega De Roo daar ook naar verwijst. We hebben daar ons Kenniscentrum Data & Maatschappij voor, maar daar moeten nog heel grote stappen worden gezet naar het ethische kader, het gebruik van onze data en onze privacy, volledig conform de General Data Protection Regulation (GDPR).

Minister, wat zal de Vlaamse Regering doen om het Kenniscentrum Data & Maatschappij nog veel meer te versterken, om ons dat robuuste ethische kader te geven, om zorgvuldig met AI om te gaan?

Minister Brouns heeft het woord.

Collega’s, ik noteer, al dan niet via ChatGPT, drie vragen over de ethische kwestie rond AI. Het is natuurlijk belangrijk om dat mee te bewaken in de verdere ontwikkeling. Daarom werd inderdaad bij de start van de beleidsagenda voorzien in het Kenniscentrum Data & Maatschappij. Dat platform zorgt, rekening houdend met de evolutie in de wetgeving, voor informatie, workshops en tools om ontwikkelaars en gebruikers ook op dat vlak heel goed te begeleiden.

Specifiek over de ChatGPT, waarnaar wordt verwezen, komen er nieuwe vragen naar boven. Wat is de invloed op onderwijs, kennisinstellingen, cultuur, intellectuele eigendom? Dat zijn allemaal pertinente vragen. Het is belangrijk om dat ook interdisciplinair te bekijken. Het Kenniscentrum Data & Maatschappij heeft ondertussen gesprekken opgestart over ChatGPT, over de ethische aspecten daarvan, onder meer met de Vlaamse AI Academie (VAIA), en ook met Digisprong, voor wat het onderwijs betreft.

Er is inderdaad voor de regering een belangrijke uitdaging weggelegd, mevrouw Segers, om dat aspect verder te versterken via het Kenniscentrum Data & Maatschappij. Dat is absoluut onze intentie.

Collega Gryffroy, de proeftuinen Industrie 4.0, waarnaar u verwees, zijn er inderdaad geweest. De financiering is ondertussen afgesloten. Heel wat initiatieven rond AI en datagedreven digitalisering zijn daarna blijven doorwerken. De ESF-financieringen (Europees Sociaal Fonds) werden verder geïmplementeerd in de verschillende bedrijven en kmo’s die daarrond hebben gewerkt. Dat zijn op dat vlak belangrijke hefbomen geweest. Dat zal inderdaad onze aandacht blijven vasthouden, want, inderdaad, we zullen de datagedreven werking uiteindelijk de baas moeten blijven om te kunnen overgaan tot AI. Dat zal de brandstof zijn. Dat zullen de fundamenten zijn om te komen tot meer AI-toepassingen, die de productiviteit en competitiviteit van onze bedrijven zullen kunnen versterken.

De heer De Roo heeft het woord.

Minister, dank u voor uw bijkomende antwoord.

AI zal een steeds belangrijker deel van ons leven uitmaken. Zoveel is duidelijk. Microsoft heeft de deal van 9 miljard euro in OpenAI aangekondigd. Ondertussen zijn de belangrijkste concurrenten, Apple en Google en de Amazons van deze wereld, ook bezig met het ontwikkelen van hun eigen systemen. We moeten dus de privacy en de veiligheid van onze consumenten, van onze burgers, beschermen. Die moeten hoog in het vaandel staan. We moeten onze bedrijven stimuleren om daarin verder te stappen. Ik roep u op om werk te blijven maken van de aanbevelingen die wij in deze resolutie hebben gedaan.