Report plenary meeting

Algemene bespreking

Dames en heren, aan de orde is het voorstel van decreet van Andries Gryffroy, Robrecht Bothuyne, Willem-Frederik Schiltz, Wilfried Vandaele, Tinne Rombouts en Inez De Coninck tot wijziging van het Energiedecreet van 8 mei 2009, wat de verkoop van in of op appartementsgebouwen of multifunctionele gebouwen opgewekte groene stroom betreft.

De algemene bespreking is geopend.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Wij hebben dit inderdaad ook al besproken in de commissie, maar ik wil toch nog even de hoofdpunten hernemen, zeker omdat we vorige week nog een hoorzitting over dit onderwerp gehad hebben binnen de klimaatcommissie. Wat dit voorstel van decreet toch wel speciaal maakt, is dat, als we in het verleden spraken over energiedelen, dit betekende dat binnen een appartementsgebouw al diegenen die mee investeerden in een hernieuwbare-energie-installatie, op een kosteloze manier de geproduceerde energie ook onder elkaar moesten verdelen. Dan kreeg je situaties zoals die waarbij een huurder weigerde om eraan mee te doen omdat het zijn installatie niet was, of een eigenaar-verhuurder niet wou meedoen omdat hij er het profijt niet van had.

We gaan nu over naar een volgende stap, waarbij we eigenlijk zeggen dat, zolang je binnen een fysieke entiteit blijft, of dat nu een kantoor, een appartementsgebouw of een shoppingcenter is, de vereniging van mede-eigenaars (VME) die de investering doet, de elektriciteit mag gaan verkopen aan al diegenen die toetreden tot die energiegemeenschap. Met die opbrengsten kan die die investering terugverdienen. Als je verkoopt, ben je in principe leverancier, maar we vonden dat je binnen die entiteit eigenlijk niet zou moeten voldoen aan die zware voorwaarden van een leverancier. Daarom hebben we beslist dat voor dat type van leverancier die speciale moeilijke voorwaarden niet gelden.

Is daarmee alles opgelost? We hebben vorige week in de hoorzitting gehoord dat dat niet het geval is. Er zijn nog wat marktproblemen die op ons afkomen. Ten eerste zullen de klassieke leveranciers het niet leuk vinden dat ze plots een aantal lokale leveranciers als concurrent krijgen. Die denken er al over na om de energie die je tekort komt, eventueel toch nog door te rekenen via volatiele prijzen of administratieve kosten. Die leveranciers moeten er zich heel goed bewust van zijn waar ze mee bezig zijn. Er zullen altijd leveranciers zijn die dat een goed idee vinden en die gaan samenwerken met die VME’s om tot een goede oplossing te komen.

In vergelijking met de situatie in Brussel is er nog een tweede probleem. In Brussel is het zo dat de regulator toestemming heeft gegeven aan de distributienetbeheerder om de distributie- en transportkosten niet door te rekenen voor de hoeveelheid energie die verkocht wordt door die VME's. Hier rekent Sibelga die distributie- en transportkosten niet door, wel de taksen.

Wij kunnen dit in Vlaanderen nog niet doen, omdat dit, net zoals dat ook in Brussel is gebeurd, moet worden bestudeerd door de regulator. De Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) heeft in de vorige hoorzitting laten weten een kosten-batenanalyse te zullen maken, die klaar is tegen augustus 2023. We zullen zien wat er daaruit komt, maar mij lijkt het nogal logisch dat, als je binnen je fysieke entiteit blijft en als vereniging van mede-eigenaars de eigen opgewekte stroom ook verkoopt aan die mensen die wonen binnen diezelfde fysieke bakstenen, er geen distributiekosten of transportkosten moeten worden aangerekend, want die elektronen zijn eigenlijk nooit op het net geweest, die zijn binnen het gebouw gebleven. We moeten echter zien wat de regulator zegt. We kennen de regulator ondertussen een klein beetje. We zullen moeten zien.

Er zou nog een derde probleem kunnen zijn. Er is wat discussie over mensen met een sociaal tarief. Kunnen die mensen toetreden tot de energiegemeenschap? Als je toetreedt tot de energiegemeenschap, zal je de facto een deel kunnen kopen van je vereniging van mede-eigenaars. De rest komt dan nog altijd van je klassieke leverancier. De rest blijft altijd onder de noemer van het sociaal tarief. De vraag is enkel: als je aankoopt via de vereniging van mede-eigenaars, betaal je op dat ogenblik ook de goedkoopste distributiekosten, zoals je normaal gezien het sociaal tarief zou betalen? Wij kunnen daar niet op antwoorden. Daar moet de federale overheid een antwoord op geven. Er zijn daarover ook al een paar brieven verstuurd naar de federale kabinetten, in de hoop dat er daar klaarheid in komt. In Brussel heeft men dat handig opgelost. Men heeft er het federale antwoord niet afgewacht. Het is hun beslissing om dat niet te doen. Ik vind het toch beter om dat wel te doen.

Kortom, dit is een hele stap vooruit in het hele verhaal van energiedelen, van energiegemeenschappen. We hebben al heel wat mogelijkheden. Er zijn sowieso al mogelijkheden als je binnen dezelfde afnemers zit, bijvoorbeeld bij steden en gemeenten, scholen enzovoort. Het kan nog veel verder gaan, maar dit is weer een stap vooruit in het creëren van de energiegemeenschappen, zijnde de verenigingen van mede-eigenaars die hun eigen geproduceerde elektriciteit mogen verkopen aan de leden van de energiegemeenschap zolang men binnen dezelfde entiteit blijft.

De heer Pieters heeft het woord.

Voorzitter, we hebben het hier over energiedelen. In een theoretisch voorbeeld kan dat op zich allemaal. Dat kan wel in orde worden gebracht.

– Joke Schauvliege, ondervoorzitter, treedt als voorzitter op.

Alleen brengt men hier stuk voor stuk deeldecreten op de agenda, en elke keer moet er worden gewijzigd of aangepast. Zoals de heer Gryffroy ook aangaf, in de eerste hoorzitting was het allemaal koek en ei. Er was sprake aan Brusselse kant van een groot flatgebouw met 350 flats, zonder extra kosten van de leverancier. Dan kan dat allemaal, maar toen we dan naderhand in de hoorzittingen de leveranciers aan het woord lieten, dan plaatsten zij daar grote vraagtekens bij. In de ogen van de Vlaams Belangfractie spant men het paard achter de wagen. We zijn veel te vroeg met deze voorstellen van decreet. We moeten naar een globaal voorstel van decreet, zodat het ook voor de consument duidelijk is wat kan, wat mag en wanneer wat van toepassing is.

De heer Aerts heeft het woord.

Collega’s, onze Groenfractie is uiteraard een groot voorstander van het concept van energiedelen en energiegemeenschappen. Dat maakt meer hernieuwbare energie beschikbaar. Het is ook meer hernieuwbare energie voor iedereen: iedereen kan van die voordelen genieten. Het heeft een sociale reflex. Je brengt ook energie opnieuw in handen van de gemeenschap in plaats van de monopolies van enkelen. Vanuit dat oogpunt zijn we daar dus absoluut een voorstander van. We zullen ons echter onthouden met betrekking tot dit voorstel van decreet, omdat er hier een groot pakket van maatregelen ligt waarvoor niet de tijd is genomen om adviezen in te winnen bij de VREG, bij Fluvius, bij andere spelers. Dat vinden we een gemiste kans. We hebben het Energiedecreet al een heel aantal keren zien terugkomen, met telkens ook kleine wijzigingen. Daar is ook het volgende agendapunt een bewijs van. We zouden dit veeleer grondiger hebben aangepakt. We zouden niet later, maar gewoon vroeger en grondiger zijn gestart met die aanpak. Daarom zullen we ons onthouden, niet omdat we inhoudelijk tegen zijn, maar omdat we vermoeden dat men binnenkort opnieuw reparaties hieraan zal moeten voorleggen.

De heer Bothuyne heeft het woord.

Collega’s, ik vind het jammer dat er hier geen kamerbrede steun voor is, ook al is het werk niet af. In een energietransitie als deze zal het inderdaad niet snel gebeuren dat we kunnen zeggen dat het werk af is. Maar met dit voorstel van decreet kunnen we wel het verschil maken voor bijna 30 procent van de Vlamingen. 30 procent van de Vlamingen woont op een appartement en wordt tot op vandaag grotendeels uitgesloten van de voordelen van de energietransitie. En met energiedelen zoals we het in dit voorstel van decreet vormgeven, kunnen zowel eigenaars als huurders mee participeren.

– Liesbeth Homans, voorzitter, treedt als voorzitter op.

Dat is een zeer belangrijk signaal voor deze mensen en ook ten aanzien van de sector. Uiteraard is er nog werk te verzetten, onder andere met onze regulator, met leveranciers en met netbeheerders. Daarom zijn de hoorzittingen in onze energie- en klimaatcommissie bijzonder nuttig.

Dit voorstel van decreet wordt wel door iedereen erkend als een belangrijke stap vooruit. Ik vind het dus jammer dat het niet door het voltallige parlement mee wordt ondersteund want uiteindelijk komt het ten goede aan alle Vlamingen. (Applaus bij cd&v)

De heer Gryffroy heeft het woord.

Ik wil reageren op de tussenkomsten van de collega’s Pieters en Aerts. Ik kan best begrijpen dat de leveranciers niet happig zijn op dit voorstel van decreet. Een klassieke leverancier heeft zelfs sowieso niet graag dat er zonnepanelen op uw dak liggen. Dat is allemaal minder stroom die hij zelf kan verkopen. Hij heeft het dan over zijn ‘onbalans’ enzovoort. Kijk maar naar wat een aantal leveranciers ondertussen hebben gedaan voor mensen met een terugdraaiende teller en zonnepanelen: “We gaan u belasten, mijnheer, want u bent een ambetanterik.”

Is het veel te vroeg of is het veel te laat? Dit is een heel duidelijk hoofdstuk. Er zijn inderdaad heel veel informele contacten geweest met Fluvius en met de regulator enzovoort. Maar op een bepaald moment trancheren wij. Laten we de VME toe om als leverancier op te treden, maar dan zonder dat ze valt onder de verplichting van de leveranciers? Ik heb niet al die stakeholders nodig om daar een advies over te hebben. Dat is een politieke beslissing. Dat is een beslissing die wij nemen, net zoals men die ook heeft genomen in Brussel. We zien dat dat in Brussel werkt met vallen en opstaan. Er zijn wat problemen. Zij hollen voor op de federale wetgeving, of niet. Enzovoort. Je kunt daarover discussiëren. Maar dit is een heel duidelijke stellingname. We zeggen dat diegene die eigenaar is, maar verhuurt, of bijvoorbeeld de huurder die vroeger niet kon meedoen aan deze energiegemeenschap en dat energiedelen, dat nu wel kan. Maar het is de VME die investeert en die de kilowatturen mag verkopen en daarmee inkomsten creëert. Dat is een heel duidelijke stellingname. Je bent het daarmee eens of niet, maar het heeft in elk geval het voordeel, zoals we het nu op tafel leggen, dat er veel meer dergelijke projecten van start gaan. Dat is alleen maar goed voor de energietransitie, en misschien niet voor de leveranciers. Maar dat is dan hun rekening.

De heer Pieters heeft het woord.

Collega Gryffroy, u weet dat er vertraging is op de digitale meter. Het zal nog een tijdje duren vooraleer alle, of dan toch 80 of 85 procent van de consumenten daarover beschikken.

U gebruikt het energiedelen als wortel om iedereen te laten toehappen en toch maar over te schakelen naar dat capaciteitstarief. Dat is toch zo dringend nodig. Dat gebruikt u als middel om het capaciteitstarief te laten doorvoeren. Op de hoorzitting bleek duidelijk dat niemand daar op dit moment klaar voor is. Als we nu eens gewoon zouden wachten tot de digitale meter geïnstalleerd is, tot het capaciteitstarief in voege kan treden, het liefst niet op 1 januari 2023 maar een jaar later. Dan weet iedereen waar hij aan toe is. Dan weet hij welke kosten daarmee gepaard gaan. Dan kunnen we misschien eens praten over dit soort decreten. Dan maken we een verzameling waar alles in zit en waarbij alle consumenten weten waar ze aan toe zijn.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Collega Pieters, u weet het of u weet het niet, maar als een vereniging van mede-eigenaars beslist om zonnepanelen te plaatsen, dan wordt dat niet beslist door één persoon maar door de algemene vergadering, bij bijzondere meerderheid. Het is dus niet iets dat zomaar verplicht doorgevoerd wordt, het is een beslissing van alle eigenaars of toch van een bijzondere meerderheid van de eigenaars.

Als er beslist wordt om zonnepanelen te plaatsen, dan komt daar een digitale meter. Of je dan een digitale meter hebt of een niet-digitale, analoge meter, in beide gevallen betaal je een capaciteitstarief.

Ik zou het nu toch wel jammer vinden dat we nog drie, vier of vijf jaar moeten wachten vooraleer we dit kunnen uitrollen, waardoor we weer drie, vier of vijf jaar achteroplopen op het vlak van de energietransitie. Ik weet dat dat jullie stelling is, maar dat is niet de onze.

Vraagt nog iemand het woord? (Neen)

De algemene bespreking is gesloten.