Report plenary meeting

Voorstellen tot spoedbehandeling

Dames en heren, vanmiddag heeft mevrouw Hannelore Goeman bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van decreet van Maxim Veys, Kurt De Loor, Conner Rousseau en Hannelore Goeman tot wijziging van het Vlaams Woninghuurdecreet van 9 november 2018, wat de tijdelijke plafonnering van de huurprijsindexering betreft.

De heer Wilfried Vandaele heeft bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van decreet van Sarah Smeyers, Joke Schauvliege, Steven Coenegrachts, Allessia Claes, Vera Jans en Katja Verheyen tot beperking van de indexatie van de huurprijzen om de gevolgen van de energiecrisis te verlichten.

Mevrouw Smeyers heeft het woord.

Ik zal de spoedbehandeling kort verantwoorden. Ik denk dat het voor zich spreekt: door de oplopende inflatie en de energiekosten die een enorme impact hebben, ook op de totale woonkost voor huurders en vooral dan voor huurders van woningen die niet goed geïsoleerd en niet energiezuinig zijn – en dat zijn er in Vlaanderen helaas nogal wat – heeft de energiecrisis een hoge impact op hun budget. Bij een indexering van de huurprijs zou het dus nog moeilijker worden om rond te komen. Een dergelijke uitzonderlijke en cumulerende situatie maakt ons voorstel van decreet uiterst hoogdringend. (Applaus bij de N-VA)

De heer Veys heeft het woord.

Voorzitter, het is dringend en er moeten zo snel mogelijk maatregelen genomen worden voor de huurders.

Vraagt nog iemand het woord? (Neen)

Is het parlement het eens met die voorstellen tot spoedbehandeling? (Instemming)

Dan stel ik voor dat de voorstellen van decreet onmiddellijk worden behandeld.

Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)

Het incident is gesloten.

Algemene bespreking

Dames en heren, aan de orde zijn de voorstellen van decreet van Maxim Veys, Kurt De Loor, Conner Rousseau en Hannelore Goeman tot wijziging van het Vlaams Woninghuurdecreet van 9 november 2018, wat de tijdelijke plafonnering van de huurprijsindexering betreft, en van Sarah Smeyers, Joke Schauvliege, Steven Coenegrachts, Allessia Claes, Vera Jans en Katja Verheyen tot beperking van de indexatie van de huurprijzen om de gevolgen van de energiecrisis te verlichten.

Ik stel voor om de algemene besprekingen van de twee voorstellen van decreet samen te voegen tot één algemene bespreking. Is het parlement het hiermee eens? (Instemming)

De algemene bespreking is geopend.

Collega's, u kent de algemeen geldende spreektijden, maar we hebben zopas natuurlijk al redelijk uitgebreid over de inhoud van beide voorstellen van decreet gediscussieerd.

De heer Schiltz heeft het woord.

Ik verwijs graag naar de bespreking tijdens het debat. (Applaus bij de meerderheid)

De heer Veys heeft het woord.

Ik zou graag heel goed duiden hoe wij gaan stemmen bij de beide voorstellen van decreet. Wij stemmen uiteraard voor ons eigen voorstel. (Opmerkingen)

De minister heeft daarnet heel wat kritiek gegeven en gezegd waarom hij geen fan is van ons voorstel. Ik wilde graag toch nog eens duiden waarom dat zo belangrijk is. Daarnet ging het erover of de Vooruitfractie weegt en was er discussie over de vraag of dat voorstel van Comeos komt. In essentie hebben wij dit al een tijdje geleden gevraagd. In Spanje heeft men in maart al maatregelen genomen, in Frankrijk in augustus en ook in Schotland is er een maatregel genomen inzake de huurindexering. Wij willen vooral alle huurders beschermen. En dat is onze kritiek op het voorstel van de meerderheid dat voorligt: dat niet alle huurders beschermd worden met dat voorstel. Alleenstaanden met weinig koopkracht – ik had het er daarnet al over – die in code B zitten, blijven een heel hoge indexering krijgen. Ze hebben er het afgelopen jaar al een gehad en ze zullen er nog krijgen, en daarmee gaan wij niet akkoord.

Er zitten ook goede elementen in, dat geef ik graag toe. Zo vindt de Vooruitfractie de correctiefactor een goede flankerende maatregel. We vinden het wel wat spijtig dat u die voor latere contracten loslaat. Ik denk dat het goed zou zijn als we ons eens zouden buigen over het structureel maken daarvan, zodat we de woonkwaliteit – iets wat moeilijk werkbaar is aan de onderkant van de private huurmarkt – kunnen aanpakken.

Waarom zijn we voor de plafonnering van die huurindexering op 2 procent? Ongeveer 2 procent is een normaal inflatiepeil. Wij zijn niet tegen een indexering, wij zijn tegen een astronomische, onredelijke indexering. We zien vandaag dat we de hoogste huurindexeringen hebben in vijftig jaar, sinds 1976 – ik was toen nog niet eens geboren, velen van jullie al wel maar velen ook nog niet. Die hoge huurindexeringen zijn ontstellend. Die huurders moeten zekerheid krijgen, woonzekerheid en rechtvaardigheid. Want ze zitten vast: ze kunnen niets doen aan hun torenhoge energiefacturen en ze krijgen er dan nog eens die hoge index bovenop. Door het voorstel van de meerderheid komt er onduidelijkheid. Want als we kijken naar de praktische uitvoering – en daar ligt toch altijd de clou bij het voeren van beleid –, dan merken we dat heel veel huurders niet weten wat hun EPC is. En opnieuw zullen zij daarnaar moeten vragen bij hun verhuurder. En dat is altijd het patroon bij maatregelen die deze meerderheid voorstelt. De bewijslast ligt op die manier opnieuw bij de huurder. Wij zijn daar bezorgd om.

Ik zou dus graag nog enkele vragen stellen aan u, minister. Hoe zal dat praktisch in zijn werk gaan? Kunnen zij bijvoorbeeld ook naar dat energiehuis? Kunnen zij daar geholpen worden? Hebben de lokale overheden en de Vlaamse overheid een zicht op het EPC van ieder huurpand? Neen, dat is niet zo. Maar hoe erg is het en hoeveel mensen kunt u hiermee helpen?

100.000, lazen we in de krant. Er staan er 180.000 op de wachtlijst. Dat wil zeggen dat er 80.000 niet zullen worden beschermd. Dat leidt voor hen tot meer onzekerheid, en ook tot onrechtvaardigheid. Laten we vooral het volgende niet vergeten. Het is er hier al een paar keer over gegaan, en onze fractieleidster heeft er heel vaak naar verwezen: die alleenstaanden, dat is een groep die het bijzonder moeilijk heeft, zeker als het gaat over huisvestingskosten. Die hebben dezelfde kosten als een koppel, maar hebben heel andere inkomsten. Dat moet echt beter in Vlaanderen.

Minister, in die zin is het wat pijnlijk om te zien dat uw voorstel voor onvoldoende zekerheid zorgt, en om die reden kunnen wij het ook niet goedkeuren. De lange termijn is ook belangrijk. Als we de private huurmarkt in orde willen krijgen, als we de betaalbaarheid en de woonzekerheid voor de huurders daar oké willen krijgen, dan moeten we echt wel werk maken van die sociale woningbouw, die volledig aan het stilvallen is en nog verder zal stilvallen. Dat hebt u ook al aangegeven. U kent de uitdaging. U weet dat u ter zake nog een grote taak hebt. Met andere woorden, de Vooruitfractie is wel blij dat er beweging komt, dat er iets komt voor huurders, maar we zullen er niet ver genoeg mee geraken, dus kunnen wij dit niet goedkeuren. Dat is ons stemgedrag bij het voorstel van de meerderheid. (Applaus bij Vooruit)

De heer Rzoska heeft het woord.

Voorzitter, wij gaan het voorstel van de collega’s van Vooruit steunen omdat wij zelf in maart ook al het voorstel hadden gelanceerd om naar een algemene plafonnering te gaan, en dus voor iedereen die huurt de index op 2 procent te bevriezen. Er zitten ook veel goede dingen in het voorstel van de meerderheid. We hebben wel wat vragen bij de praktische uitrol. We hebben het daar in de commissie over gehad. We zijn er niet van overtuigd dat elke verhuurder op de hoogte is van het EPC-peil van de door hem verhuurde woning of appartement. Daarom zullen wij ons onthouden met betrekking tot het voorstel van de meerderheid. We gaan niet tegenstemmen, er zitten goede dingen in, maar het is niet omdat je in een goed geïsoleerd pand woont, dat het water je niet aan de lippen kan staan. Dat is de reden waarom we het voorstel van Vooruit steunen. Daarom hadden we in maart het voorstel gedaan om te gaan naar een bevriezing op 2 procent voor alle huurders.

Mevrouw Smeyers heeft het woord.

Collega’s, dank u wel om de inspanning te doen om de goede aspecten uit ons voorstel toe te lichten. Jammer dat jullie het dan niet zullen steunen. Misschien toch nog even toelichten waarom we er bewust voor kiezen om de bevriezing van de indexering te linken aan niet-energiezuinige woningen. We denken dat dat een meer doelmatige en meer rechtvaardige insteek is, en dat het veralgemenen naar alle huurwoningen in dezen niet echt pertinent en ook niet opportuun is. We vragen in dezen ook wel een inspanning van verhuurders, dus denk ik dat we het best zo doelmatig mogelijk te werk gaan met betrekking tot de insteek om de indexering te bevriezen. Het is oneerlijk voor verhuurders die wél energetische inspanningen leveren, die wél al maatregelen hebben genomen, die zonnepanelen hebben gelegd, die isolatie hebben aangebracht in de huurwoning. De nood voor huurders van dergelijke energiezuinige woningen is ook minder acuut. Door de inspanningen die de verhuurder heeft geleverd, zullen zij hun energiefactuur niet dermate de hoogte in zien gaan, al durf ik dat maar voorzichtig te zeggen, als de huurders van woningen die totaal niet energiezuinig zijn. Een win-winsituatie, dus. (Applaus bij de N-VA en cd&v)

De heer D’Haese heeft het woord.

Voorzitter, ik wil ook gewoon verwijzen naar mijn tussenkomst in het debat over de Septemberverklaring wat dit voorstel van decreet betreft. Wij zullen het voorstel van Vooruit steunen en ons onthouden met betrekking tot het voorstel van decreet van de meerderheid.

Mevrouw Blancquaert heeft het woord.

Collega Veys, 1976, ik ben zelf van 1996. We hebben de leeftijd al vaak aangehaald in de commissie. We laten minister Diependaele nog steeds in de waan dat hij tot de jeugd behoort, maar goed. Minister, u bent nog steeds een grote fan van de jeugd en u bent nog steeds een deel ervan. We laten u in de waan.

Alle gekheid op een stokje, zoals collega Veys het zo graag hoort. Collega’s, het is crisis. We hebben een sterk en daadkrachtig leiderschap nodig. Zeggen dat het water aan de lippen staat, is een understatement. We gaan het voorstel van de meerderheid dan ook steunen. We gaan het ook verder evalueren als de impact hiervan op de huurmarkt duidelijk wordt.

Het voorstel van de Vooruitfractie komt echter niet tegemoet aan deze eisen. Maar niet getreurd, collega Veys, zoals steeds: opnieuw naar de tekentafel en volgende keer beter.

Minister Diependaele heeft het woord.

Er zijn drie zaken. Mijnheer Veys, verhuurders moeten al sinds 2009 een EPC hebben. Dat betekent dat vanaf nu, vanaf vandaag, als jullie dit goedgekeurd hebben, elke huurder aan zijn verhuurder kan vragen om dat EPC voor te leggen. Op basis daarvan kan bekeken worden of hij al dan niet mag indexeren. In het voorstel van de meerderheid staat zeer uitdrukkelijk dat als er geen EPC is, er sowieso niet geïndexeerd mag worden.

Ten tweede, wat betreft de alleenstaanden: dat is een heel goed punt, want volgens onze cijfers is de helft van de huurders alleenstaande. Diegenen die in een slecht geïsoleerde woning wonen, worden met dit voorstel heel goed geholpen.

Ik doe niet helemaal uit de doeken waarom het voorstel van de meerderheid wel goed is, maar ik ga de oppositie welgemeend en oprecht afraden om voor hun eigen voorstel te stemmen. Hiervoor zijn vier redenen. Eerst en vooral: jullie vermijden niet dat een huurder na de periode van een jaar geconfronteerd wordt met een dubbel zo hoge stijging. Dat zou toch een ramp zijn. Dat betekent dat je volgend jaar tussen de 15 en de 20 procent stijging hebt. Het voorstel van de meerderheid vermijdt dat wel. Ten tweede zetten jullie mensen niet aan tot renovatie. Jullie behandelen gewoon iedereen gelijk. Diegenen die hun best gedaan hebben, worden evengoed gestraft. Ten derde, jullie straffen verhuurders uitdrukkelijk, wat hun rendabiliteit in vraag stelt en onder druk zet en hen ertoe zou kunnen aanzetten om een woning van de markt te halen. Dat is niet verstandig. Ten vierde – en dit vind ik het ergste en het meest risicovol –: jullie gaan ervoor zorgen dat verhuurders geneigd gaan zijn om hun contracten op te zeggen, waardoor kwetsbare huurders nu sneller op straat gezet gaan worden dan in het voorstel van de meerderheid. Dat is wel degelijk zeer kwalijk. Ook het Netwerk tegen Armoede waarschuwt daarvoor. Voor mij is het onbegrijpelijk dat jullie daar niet naar luisteren. Maar goed, het is duidelijk waarom het voorstel van de meerderheid beter is. (Applaus bij de meerderheid)

De heer Veys heeft het woord.

Minister Diependaele, dank voor uw antwoorden. Ik zei daarnet dat wij ons wat zorgen maken over die praktische uitwerking. Waar moeten de huurders naartoe? Kunnen zij naar het energiehuis gaan? Ik roep u op om dat echt wel mogelijk te maken. Misschien heb ik u verkeerd begrepen, maar normaal gezien moet een verhuurder het EPC bij het contract aan de huurder bezorgen. De verhuurder moet dat aan de huurder bezorgen? Oké, want anders moet er toch wat handhaving op gebeuren. Het is niet verplicht bij de registratie, maar ze moeten het wel aan de huurder geven. Ik zal het ook opvolgen. Als ik krantenreclame zie voor Mijn VerbouwLening, dan moet u zich ook goed beraden om het niet zomaar over te laten aan OCMW’s zoals u deze namiddag zei. Ik roep u op om het echt wel actief tot bij de huurders te brengen. De Vlaamse overheid kan dat. Als je een maatregel invoert, moet je die goed bekendmaken, zodat zo snel mogelijk zo weinig mogelijk huurders nog die indexering krijgen. In A, B, C zal het nog het geval zijn met uw voorstel, maar ik doe nog een warme oproep daarvoor.

We gaan via de huurdersbonden communiceren. De OCMW’s, de centra algemeen welzijnswerk (CAW’s) en de energiehuizen zullen allemaal op de hoogte zijn van het systeem. Uiteraard is het laatste redmiddel voor een huurder – zeer toegankelijk trouwens – altijd de vrederechter. Dan kom je daar voor een uitspraak. Dat is uiteindelijk de laatste stap.