Report plenary meeting

Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.

Minister Crevits, terwijl de facturen door het dak gaan en de mensen het steeds moeilijker hebben om alles te blijven betalen, heeft deze Vlaamse Regering het mogelijk gemaakt dat de rusthuisfactuur sneller stijgt. Voortaan kunnen woonzorgcentra tweemaal per jaar de prijs verhogen en daar maken ze ook heel veel gebruik van. Uit cijfers die ik heb opgevraagd blijkt dat bijna de helft van de woonzorgcentra de prijs verhoogt met 123 euro per maand. Plots komt er voor de bewoners 123 euro per maand bij. Minister Crevits, ik weet niet wat u denkt maar voor heel veel mensen wordt dit echt onbetaalbaar.

De rusthuisfactuur lag al 600 euro hoger dan het gemiddelde pensioen. Ik weet niet of u het weet, maar mensen moeten vandaag hun huis verkopen, aankloppen bij het OCMW of een beroep doen op hun kinderen om die factuur elke maand te kunnen betalen. Ik vind dat echt niet normaal want ook die kinderen moeten vandaag steeds hogere facturen betalen en hebben het moeilijk om elke maand rond te komen met de stijgende prijzen.

Waar ik vooral met mijn verstand niet bij kan, is dat de Vlaamse Regering wel kan beslissen om het stante pede mogelijk te maken dat de woonzorgcentra hun prijzen kunnen verhogen maar dat het blijkbaar niet mogelijk is om de steun voor de mensen, het zorgbudget, ineens te verhogen. Het zorgbudget is al tien jaar lang niet geïndexeerd en vastgebetonneerd op 130 euro per maand. 

Minister, mijn vraag is echt wat u vandaag zult doen om de rusthuisfactuur betaalbaar te maken en om een halt toe te roepen aan die steeds stijgende factuur waardoor het voor steeds meer mensen onbetaalbaar wordt. (Applaus bij de PVDA)

Minister Crevits heeft het woord.

Dank u wel, collega Vandecasteele. Ik heb eventjes in de notulen van dit parlement gekeken. Het is nog niet zo lang geleden dat er hier een vrij omstandige gedachtewisseling is geweest over deze problematiek, die dus nu, voorzitter, ook aan bod komt. Voorzitter, u bood daarnet aan om in mijn plaats te antwoorden maar ik zal het zelf doen.

Dat neemt niet weg, collega's, dat de betaalbaarheid van de rusthuisfactuur voor de mensen mij ook zorgen baart en een belangrijk issue is, niet alleen de betaalbaarheid trouwens, maar ook de toegankelijkheid voor iedereen en de kwaliteit van de zorg die daar aangeboden wordt. Die zorg deel ik volkomen.

Wat de cijfers betreft, collega Vandecasteele, toch een nuancering. Het klopt inderdaad dat ongeveer de helft van onze woonzorgcentra gebruikgemaakt heeft van de mogelijkheid om te indexeren. Die mogelijkheid hadden ze vroeger ook. In de plaats van een keer per jaar is het twee keer per jaar. Maar als het een keer per jaar is, kan je meteen de volledige index pakken. Dus dat komt eigenlijk met uitgesteld relais op hetzelfde neer als je indexeert. Je bent niet vrij om te stijgen. Je mag niet hoger stijgen dan de index. Maar de helft heeft het wel gedaan en de helft heeft het niet gedaan. Dat is opmerking nummer één.

Twee, je kunt de gemiddelde stijging bekijken, de 6,77  procent, maar ook de pensioenen zijn gestegen. Er zijn ondertussen vier sprongen geweest. Die zijn met 8 procent gestegen. Het zou u sieren mocht u dat er ook bij vertellen.

Ten derde, we hebben met de Vlaamse Regering – ik verwijs naar het debat dat hier gevoerd is – ontzettend veel gedaan om onze woonzorgcentra door die moeilijke periode te halen. Er is covidsteun geweest, er is de rob-rvt-gelijkschakeling (rustoord voor bejaarden - rust- en verzorgingstehuis) gekomen, 146 miljoen euro, VIA 6 is er gekomen en de lonen van het personeel gaan mee met de index. En vorige vrijdag in de regering, collega Vandecasteele, hebben we ook nog een budget van 10 miljoen euro vrijgemaakt om net energiebesparende investeringen te doen. U zegt het zelf, de energiefacturen gaan door het dak. Als wij de woonzorgcentra helpen om te investeren in de daling van de factuur, dan hebben die natuurlijk ook minder nood om dat door te rekenen aan de mensen. Ik zal echt verder inzetten op dat aspect. Dat is wat de centra betreft.

Het is moeilijk om in twee minuten op zo een vraag te antwoorden. Het is jammer dat er geen vijf vragen zijn in mijn eerste ronde.  (Opmerkingen van de voorzitter)

Die gaan seffens komen. Goed, ik zal dan de rest straks zeggen.

Dus ja, ik deel de zorg. Ja we willen ingrijpen en ik zal straks nog twee redenen geven waarom we inderdaad willen ingrijpen, maar mijn tijd is op.

Collega Vandecasteele heeft het woord.

Minister Crevits, ik noteer dat u de zorg deelt. Maar dan vind ik het bijzonder jammer dat u niet handelt. U zegt dat het voor u heel erg belangrijk is om de rusthuisfactuur betaalbaar te houden maar er is vandaag nog niets aan die rusthuisfactuur veranderd, integendeel. Ze gaat omhoog. Ze wordt steeds meer onbetaalbaar. Ik snap echt niet waarom het wel mogelijk is om plots de rusthuisfactuur te laten stijgen, maar dat u vindt dat het kan wachten tot het najaar of tot de komende jaren om het zorgbudget, dat de mensen steunt, te verhogen. Daar kunt u nog een tijdje mee wachten, vindt u blijkbaar. U laat vandaag die bewoners wel in de kou staan.

Wie u vandaag niet in de kou laat staan, en dat vind ik bijzonder jammer, zijn de grote commerciële groepen. Want ook de woonzorgcentra van de grote commerciële groepen, die ondertussen mooie winsten maken en miljoenen euro's aan dividenden uitkeren aan aandeelhouders in Londen en Parijs, hebben prijsverhogingen gevraagd en gekregen van u. Die mogen ook hun factuur verhogen. Ondertussen maken zij mooie winsten en gaan zij de factuur voor de energiekosten doorrekenen aan de bewoners. Dat kan niet. Wat gaat u doen aan die toenemende winstzucht in de ouderenzorg? (Applaus bij de PVDA)

Wie sluit er graag aan en gunt de minister een beetje meer tijd om te antwoorden?

Mevrouw Schryvers heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega's, als iemand moet verhuizen naar een woonzorgcentrum, dan moeten we er natuurlijk ook voor zorgen dat dat betaalbaar is. Dat is een van de speerpunten in het Vlaams regeerakkoord en in het beleid. Daar is vanuit Vlaanderen al heel wat voor gebeurd, onder meer de financiering in functie van zorgzwaarte door de gelijkschakeling van rob met rvt.

 Je moet natuurlijk ook kijken naar de bijdrage die de bewoners zelf moeten betalen. Die heeft verschillende componenten. Dat is aan de ene kant het pensioen en daarnaast is er het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden. Dat wordt vaak vergeten, maar het is er wel, lineair voor iedereen die in een woonzorgcentrum woont, 130 euro per maand. Daarnaast is er het zorgbudget voor ouderen. Het is dat laatste, dat toegekend wordt in functie van zorgzwaarte en van financiële draagkracht, dat wij willen aanpassen.

Wij hebben hierrond tijdens de vorige legislatuur al een voorstel gelanceerd en in het regeerakkoord werd opgenomen dat dat zou gebeuren, namelijk door het voor de bewoners van woonzorgcentra niet meer afhankelijk te maken van de zorgnood, maar alleen van de financiële draagkracht.

Minister, wanneer zult u die omvorming doorvoeren? Wat ons als cd&v betreft, doen we dat het liefst zo snel mogelijk, gezien de gewijzigde omstandigheden.

De heer Anaf heeft het woord.

Minister, het is inderdaad een thema dat hier al vaker ter sprake is gekomen. Het is ook goed dat collega Vandecasteele het opnieuw ter sprake brengt, want het is een belangrijk thema. Heel veel mensen hebben het immers al langer moeilijk om hun woonzorgcentrum te betalen en nu gaan die prijzen ook nog eens de hoogte in.

Het is dan wel jammer, collega Vandecasteele – sta me toe dat ik het u toch zeg –, dat als we dan een voorstel van decreet agenderen in de commissie, om de indexering van de zorgbudgetten te vragen, u dan niet tussenkomt. Dat vind ik wel jammer, maar ik steun de vragen die u vandaag stelt.

Minister, u verwijst naar de stijgende pensioenen en uiteraard is dat een belangrijke component. Dat komt omdat de Federale Regering effectief investeert in onder andere de laagste pensioenen, maar ook heel consequent indexering toepast. Als we dan kijken naar de Vlaamse Regering, voor datgene waarvoor u uiteraard bent bevoegd, en zien hoe die omgaat met de index, dan is dat toch wel redelijk ambigu. Als het gaat over de bijdragen die we moeten betalen: als de woonzorgcentra vragen of ze hun prijs mogen indexeren is dat geen enkel probleem, maar als het dan gaat over de zorgbudgetten is het ‘ho, maar’.

Ik wil u dus echt oproepen om de zorgbudgetten alsnog te indexeren, zodat mensen hun facturen kunnen blijven betalen.

Mevrouw Geerinckx heeft het woord.

Het is hier al gezegd, de indexering is inderdaad een speerpunt van deze Vlaamse Regering. Ik denk dat we er absoluut aandacht en zorg voor hebben en dat het niemand ontgaan is. De impact van de inflatie is gekend. Het is inderdaad goed om te zeggen dat de woonzorgcentra ondertussen ook wel worden gefinancierd volgens zorgzwaarte en we denken dat dat dus ook wel zal worden vertaald in de dagprijzen.

Ik denk dat wij inderdaad eerder graag hebben dat de hervorming van de zorgbudgetten er komt, maar die budgetten indexeren zal het probleem volgens ons echt niet oplossen. Wij denken dat de oplossing eerder ligt in het inkomensgerelateerd maken van het zorgbudget, zodat wie een lager pensioen heeft en het echt nodig heeft, zal worden geholpen en er recht op zal hebben, en dat we niet hoeven bij te passen voor wie er geen nood aan heeft.

Daarvoor, minister, kijken wij uit naar de hervorming. Wanneer zal die er komen?

Mevrouw De Martelaer heeft het woord.

Voor iemand met een gemiddeld pensioen van 1400 euro is het niet evident om zo’n 123 euro meer te moeten betalen. Zelfs ook als het pensioen wordt geïndexeerd. De Federale Regering heeft beslist dat er ook een btw-verlaging op gas komt voor mensen die collectief wonen, dus dat is een goede zaak.

Tijdens de actuele vraag van 1 april aan de voormalige minister van Welzijn ging het over hetzelfde onderwerp en hij sprak toen over de intentie om het zorgbudget voor zorgbehoevenden met een zware zorgnood te verhogen, maar pas in 2024. We hebben er toen op gewezen dat we vandaag, en ik zeg nogmaals vandaag, nood hebben aan een beter systeem van zorgpremies en zorgbudgetten. Namelijk een systeem waarin de bijdrage afhangt van de financiële draagkracht en de uitkering is afgestemd op de benodigde zorg. Dat is een systeem van solidariteit, waar wij als Groen achter staan.

Minister, hoe staat u tegenover dat systeem?

Mevrouw Saeys heeft het woord.

We kennen het probleem van de stijgende dagprijzen, we hebben er hier al heel wat discussies over gehad. Het klopt: met een pensioen van ongeveer 1500 euro, is het echt moeilijk betaalbaar, maar er is inderdaad het zorgbudget dat erbij komt. Er is het zorgbudget voor ouderen, dat effectief afhankelijk is van het inkomen, alsook van de zorgzwaarte. In het regeerakkoord staat echter inderdaad dat we dat puur afhankelijk willen maken van het inkomen en ik denk ook dat dat correct is. Wie het nodig heeft zal het dan immers ook krijgen en dat zijn toch heel belangrijke steuntjes in de rug, denk ik.

De heer Sintobin heeft het woord.

Minister, eerst wil ik het over de cijfers hebben: de helft van de woonzorgcentra voert de indexering door, het kan natuurlijk nog veel meer zijn. De cijfers die collega Vandecasteele heeft opgevraagd, lopen immers van 1 maart tot 1 april, dacht ik. Er kunnen er dus nog een pak bij gekomen zijn.

Het is echter inderdaad zo dat alles in dit land wordt geïndexeerd, uitgenomen het zorgbudget van 130 euro. Ik begrijp echt niet goed waarom dat zorgbudget niet kan worden geïndexeerd.

De collega’s van de meerderheid verwijzen naar het regeerakkoord over het gelijkschakelen van het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood. Minister, ik veronderstel dat u OKRA kent. Vanaf volgende week zeker. OKRA stelt ook dezelfde eisen, of maakt dezelfde bemerkingen. Ten eerste, indexeer de 130 euro. Ten tweede, zorg voor het gelijkschakelen van het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood.

Minister Crevits heeft het woord.

Collega’s, dank u wel. Ook bedankt om mij wat extra tijd te gunnen om nog wat dieper op dit thema in te gaan. Ik had het daarnet over datgene wat we als Vlaamse overheid doen om de woonzorgcentra te ondersteunen. Een van de collega’s heeft verwezen naar de federale btw-verlaging op gas. Ik vind het heel goed dat men nu wél van plan is om dat te doen, want er zijn al maatregelen geweest waarbij de instellingen ervantussen zijn gevallen. Dat zou dus een goede zaak zijn. Wij hebben – en dat staat ertegenover – vrijdag nog beslist om een duwtje in de rug te geven voor energiebesparende investeringen in woonzorgcentra. Dat wat de kant van de steun aan de centra betreft.

Dan hebben we de andere kant, waarover jullie heel veel vragen stellen. Ik zou daar twee grote maatregelen willen nemen. Over de eerste maatregel heeft niemand van jullie iets gezegd, maar voor mij is die elementair. Ik vind dat élke gebruiker in Vlaanderen recht heeft op volledige transparantie, op élk moment, niet alleen op het ogenblik dat mevrouw Vandecasteele een schriftelijke vraag stelt of op het ogenblik dat anderen een vraag stellen, over de dagprijzen, de kwaliteit, de inzet van het personeel en de capaciteit in een woonzorgcentrum. Wij moeten onze ICT-systemen verbeteren. Wij moeten informatie ontsluiten voor elke Vlaming. Wat mij betreft, staan we op dat vlak vandaag niet ver genoeg. Voor mij is dit de absolute prioriteit om mensen inzicht te geven in datgene wat er vandaag wordt aangeboden, zodat ze ook goede en juiste keuzes kunnen maken.

Ten tweede is er datgene waarmee we mensen steunen. Wat dat betreft, wil ik toch wel een nuance maken. De 130 euro waar velen naar verwijzen, is inderdaad het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden. Dat betekent dat je sowieso 130 euro krijgt als je zwaar zorgbehoevend bent. Ik heb mij ook afgevraagd waarom we dat niet indexeren. Ik geef een korte vergelijking. Iedere Vlaming betaalt voor die verzekering. Dat weten jullie. Je betaalt, denk ik, 27 of 54 euro, afhankelijk van je draagkracht. Daarmee dekken we op dit ogenblik 236 miljoen euro van de 426 miljoen euro. Die 426 miljoen euro, dat is de kostprijs van datgene wat we teruggeven aan de mensen, van die 130 euro. Iedereen die zwaar zorgbehoevend is krijgt dat, los van de financiële situatie waarin je je bevindt. Als u mij de vraag stelt of we dat gaan indexeren of een extra investering zullen doen in de meest kwetsbaren, dan kies ik vandaag voor het tweede.

Dan komen we bij dat andere zorgbudget, het zorgbudget voor ouderen. Collega Anaf, dat zorgbudget wordt wél geïndexeerd. De index wordt dus niet toegepast op de 130 euro, maar er is wel een automatische indexering van het zorgbudget voor ouderen. Vandaag wordt dat zorgbudget toegekend op basis van twee criteria: het inkomen en de zorgzwaarte. Alle collega’s hebben er naar verwezen, dus ik ga niet iedereen bij naam noemen. Die zorgzwaarte, dat is echter eigenlijk niet helemaal eerlijk, omdat de mensen allemaal dezelfde dagprijs betalen. Als je zo’n tegemoetkoming geeft, heeft het dus eigenlijk weinig zin om nog in te schalen op zorgzwaarte. Daarom willen we inderdaad een hervorming doen: we gaan die budgetten volledig teruggeven aan die mensen die de minst sterke schouders hebben, die dat dus het meest nodig hebben. Dat betekent een hervorming waarbij dat tweede criterium van de zorgzwaarte volledig wordt weggenomen en het zorgbudget voor ouderen volledig gaat worden geënt op de mensen met de minste draagkracht. Ik sta daar volledig achter. Als het van mij afhangt, moet die hervorming er zo snel mogelijk komen. Ik heb hier steun gevoeld van alle fracties, en zeker ook van de fracties die samen deze coalitie vertegenwoordigen. Dat is voor mij nog net iets belangrijker dan de oppositie, omdat zij het natuurlijk moeten doen. Ik zal dus alles wat ik kan in de strijd gooien om die hervorming er zo snel mogelijk te krijgen.

Collega's, als we die hervorming doen, zal dat extra middelen vragen. Want een hele groep mensen die nu minder krijgt, zal meer krijgen. U weet dat dat zorgbudget voor ouderen varieert van 0 tot 600 euro, en dat is natuurlijk een pak meer dan de 130 euro die iedereen krijgt.

Collega’s, voor mij is het een hervorming die elementair is en in de juiste richting gaat, namelijk de zwakste schouders een stukje sterker maken en het geld geven aan de mensen die het het meest nodig hebben.

Collega's, dat is een keuze die door ons wordt gemaakt, ook als Vlaamse Regering. Ik heb begrepen dat die keuze kamerbreed wordt gedeeld en ik zal alles op alles zetten om dit zo snel als mogelijk uit te voeren. (Applaus bij cd&v)

Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.

Minister Crevits, er zijn woorden en er zijn daden. En ik hoor eerst iedereen hier zeggen dat de betaalbaarheid van de woonzorgcentra een speerpunt van deze Vlaamse Regering is. En vervolgens hoor ik u zeggen, minister Crevits, dat u ondertussen hebt beslist om het zorgbudget níét te indexeren. U hebt beslist om het zorgbudget voor ouderen níét te indexeren! Ik snap niet hoe u aan de ene kant kunt zeggen dat de facturen naar omhoog mogen en aan de andere kant kunt zeggen dat we het zorgbudget voor de ouderen, dat de factuur moet helpen dalen, niet zullen verhogen. Dat zijn twee maten en twee gewichten.

Minister Crevits, ik vraag u om verschillende zaken te doen zodat de stijging van de rusthuisfactuur stopt. Ten eerste moet u die grote winstzucht van de grote bedrijven aan banden leggen. Want grote zorggroepen maken ondertussen gigantische winsten op onze ouderenzorg, ten koste van de ouderen. En die kunnen dat allemaal maar blijven doen. Straffer nog, ze mogen van u zelfs prijsstijgingen doorvoeren.

Ten tweede zou er niet over moeten worden getwijfeld, maar zou het zorgbudget meteen moeten worden geïndexeerd. Dat is de logica zelve en alle ouderverenigingen vragen dat ook.

En ten derde moet er een maximumfactuur komen waardoor mensen met hun pensioen de rusthuisfactuur kunnen betalen. Want niet enkel voor de zwaksten is het moeilijk, minister Crevits. Vandaag moeten de mensen 2000 euro per maand neerleggen voor hun factuur, terwijl het gemiddelde pensioen 1330 euro per maand is. Voor heel veel mensen is de rusthuisfactuur onbetaalbaar. (Applaus bij de PVDA)