Report plenary meeting

De heer Slootmans heeft het woord.

‘Kassa, kassa’: collega’s, dat vat waarschijnlijk perfect de eerste gedachte samen die door het hoofd schoot van een twintigtal tv-vedetten toen ze hun handtekening plaatsten onder een exclusiviteitscontract bij de VRT. Zoals we allemaal hebben kunnen lezen, collega’s, kijken ze aan de Reyerslaan niet op een eurootje meer of minder als het gaat over het binnenhalen van BV’s. Het is dan ook gemakkelijk om de grote Jan uit te hangen als je het niet zelf moet betalen natuurlijk, daar is geen verdienste aan. Want wat lezen wij in het VRT-jaarverslag, collega’s? De openbare omroep heeft met negentien schermgezichten exclusiviteitscontracten afgesloten, waarvan er zes meer dan 25.000 euro per maand verdienen, 300.000 euro per jaar. Hoeveel meer, dat komen we niet te weten, dat behoort tot de duistere geheimen van de ‘inner circle’ van het VRT-management. Zelfs als Vlaams Parlementsleden, als leden van de raad van bestuur, krijgen we die informatie niet te pakken en blijft die netjes verpakt onder het ‘colloque singulier’ van de Reyerslaan. 

Minister, u zult straks ongetwijfeld zeggen dat de VRT autonoom over haar eigen centen beschikt, en dat klopt natuurlijk ook, maar tot nader order zijn daar wel een aantal voorwaarden aan verbonden. Zo stelt de beheersovereenkomst dat de VRT zich bij het afsluiten van contracten, en ik citeer: “terughoudend" en “marktconform” opstelt en daarbij bovendien “de hoogste standaarden” hanteert “op het vlak van kostenbewustzijn” en "kostenefficiëntie”. 300.000 euro per jaar, hoogste standaarden inzake kostenbewustzijn? Ik weet het niet.

Mijn vraag aan u, minister, bent u als voogdijminister van oordeel dat de voorwaarden inzake kostenbewustzijn, marktconformiteit en kostenefficiëntie correct worden nageleefd? En zo neen, welke stappen zult u dan ondernemen om aan de VRT-directie duidelijk te maken dat met geld smijten, wat zeg ik, met miljoenen smijten naar tv-vedetten niet tot hun takenpakket behoort? (Applaus bij het Vlaams Belang)

Minister Dalle heeft het woord.

Bedankt, collega Slootmans, voor de vraag. U weet dat een belangrijk thema tijdens de onderhandelingen over de beheersovereenkomst van de VRT transparantie was. Dat ging over extra transparantie geven over de werking van de VRT, en effectief ook over de exclusiviteitsovereenkomsten die de VRT sluit met schermgezichten en ook met stemmen op de radio. Dat is een belangrijke vraag.

Als je als belastingbetaler instaat voor een belangrijk stuk van de financiering van de publieke omroep, dan heb je ook recht om inzicht te krijgen in de strategie van die omroep rond die schermgezichten. Dat is een belangrijk punt. Er is ook wel afgesproken om die transparantie niet op individueel niveau te doen. We gaan niet per persoon, met naam en toenaam, tot achter de komma, zeggen welk salaris iedereen van de Reyerslaan verdient of die schermgezichten verdienen. Dat zou vanuit het oogpunt van de bescherming van de privacy delicaat zijn, en het is ook vanuit concurrentieel oogpunt geen goede zaak voor de publieke omroep.

We hebben akte genomen van wat in het jaarverslag staat. Morgen zal de CEO in de commissie Media zijn visie daarop en zijn strategie ter zake toelichten. Ik denk dat dat een belangrijk debat is. En inderdaad, het moet een strategie zijn van de VRT om er kostenbewust mee om te gaan, marktconforme tarieven te hanteren, maar zich ook terughoudend op te stellen.

Het is wel zo, collega's, dat in het televisielandschap zulke schermgezichten een belangrijke rol spelen. Dat maakt deel uit van de strategie om veel Vlamingen te bereiken, zoveel mogelijk, minimaal 85 procent van de Vlamingen. Ik denk dat dat ook belangrijk is.

Ik heb daarbij misschien nog een laatste aandachtspunt: we hebben ook zeer ambitieuze doelstellingen voor wat betreft de aanwezigheid van een aantal groepen op het scherm. De manvrouwverhouding is zeer ambitieus: we willen 48 procent dames op het scherm. Maar dat geldt ook voor migratieachtergrond en handicap, en het spreekt voor zich dat de schermgezichten daarin ook een belangrijke rol te spelen hebben.  

De heer Slootmans heeft het woord.

Minister, ik begrijp dat u impliciet verwijst naar het mediadecreet. Dat stelt inderdaad toch dat de gedelegeerd bestuurder en het management verantwoordelijk zijn voor het interne beleid en het personeelsbeleid. Maar zoals ik al zei: net zoals het Mediadecreet bindend is, is ook de beheersovereenkomst bindend. Die zegt klaar en duidelijk – en daar hebt u geen antwoord op gegeven – dat de VRT de hoogste standaarden hanteert op het vlak van kostenbewust zijn. Als 85 procent van de grootverdieners bij de VRT weddes heeft van boven de 25.000 euro, en volgens sommige bronnen zelfs boven de 40.000 euro, dan bewijst dat toch dat men de term ‘kostenbewust zijn’ wel op een zeer eigenzinnige manier interpreteert. Maar bon, het is duidelijk dat u daar een andere mening op nahoudt. Ik neem daar akte van.

Ik heb nog een andere vraag, die wellicht toch ook wel zal leven aan de Reyerslaan, bij een aantal VRT-medewerkers die straks zullen moeten vertrekken in het kader van het transformatieplan. Hoe leg je in godsnaam uit, aan 116 personeelsleden van de VRT die straks op straat worden gezet, dat er voor hen geen centen meer zijn, terwijl er aan de andere kant voor BV’s met miljoenen wordt gesmeten? Hoe leg je dat in godsnaam uit? Daar zou ik graag een antwoord op krijgen. (Applaus bij het Vlaams Belang)

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Collega’s, twee jaar geleden keurden we hier een resolutie goed waarin we inderdaad vroegen dat de VRT transparant zou communiceren over de samenstelling en loonkosten van het eigen personeel, en zich terughoudend zou opstellen tegenover de vedettencultus van onder andere schermgezichten. Die resolutie werd door de minister als leidraad gebruikt bij het opstellen van de beheersovereenkomst. Hij ging zelfs een stap verder dan wat wij toen vroegen, door transparantie te eisen over de jaarlijkse vergoeding van schermgezichten – niet op individuele basis – waarmee de VRT een exclusiviteitscontract sloot. Nu dat voor de eerste keer gebeurt, is het weer niet goed, terwijl dat tegenover het verleden een enorme stap vooruit is. (Opmerkingen van Klaas Slootmans)

Collega Brouwers heeft het woord.

Ik heb natuurlijk ook wel vragen: hoe die hoge bedragen passen in de strategie om elke Vlaming te bereiken, en hoe die verantwoord worden in een aangekondigde ontslagronde, hoeveel vrouwen er bij die 19 zijn, in welke mate de VRT ook investeert in nieuw, jong, opkomend talent, enzovoort. Maar, collega Slootmans, ik ga die vragen morgen stellen aan de juiste personen, aan de CEO die naar onze commissie komt, aan de personen die de beslissingen hieromtrent hebben genomen. Ik heb dus geen verdere vragen voor de minister. (Applaus bij cd&v)

Mevrouw Meuleman heeft het woord.

Collega’s, die bedragen deden bij ons ook de wenkbrauwen fronsen. Er staat inderdaad wel dat we redelijke aanbiedingen kunnen doen voor zogenaamde ‘trekkers’, om het publiek ook naar de VRT te krijgen. Maar in het regeerakkoord staat ook wel letterlijk dat u zich zult verzetten tegen het opbieden, waarbij salarissen kunstmatig worden opgedreven. U hebt in 2019 ook in de pers gezegd dat u erop zou toezien, en dat u een manier zou uitwerken om daarop toe te zien, bij en in de nieuwe beheersovereenkomst.

Minister, mijn vraag is dus heel concreet: is dat gebeurd? Hebt u dat gedaan? Hoe hebt u dat gedaan, om er zeker van te zijn dat we met de VRT te veel betalen in vergelijking met andere spelers, en dat er geen opbod geweest is? Kunt u dat verder toelichten?

De heer Vandaele heeft het woord.

Wat is onze rol hier, als politici? Met de bedrijfsvoering van de VRT mogen we ons niet bemoeien, en dat willen we ook niet. We hebben inderdaad wel, collega Brouwers, in de beheersovereenkomst gevraagd dat de VRT transparant zou communiceren over die exclusiviteitscontracten. Dat gebeurt nu voor de eerste keer. Voor de eerste keer wordt daarover in het jaarverslag tekst en uitleg gegeven. Dat is natuurlijk een goede zaak. Morgen kunnen we aan de CEO van de VRT alle vragen stellen die we willen stellen over hoe hij dat ziet, en wat zijn strategie op dat gebied is.

Vanuit de N-VA vragen wij altijd, al jarenlang, dat de VRT zich terughoudend zou opstellen en niet marktverstorend zou zijn. Wij blijven die vraag herhalen. Maar het is natuurlijk wel de VRT zelf die in de eerste plaats de afweging moet maken en dan aan ons moet uitleggen welke drijfveren ze heeft. En dat zullen we wellicht morgen vernemen van de CEO.

De heer Tommelein heeft het woord.

Minister, wij zijn en blijven een koele minnaar van exclusiviteitscontracten. De VRT is een speler die marktversterkend moet werken en een claim leggen op bepaalde schermgezichten is dat natuurlijk niet. Bij bepaalde contracten is er zelfs sprake van meer dan 300.000 euro. Dat is een wel zeer brede vork. Maar goed, ik wil me niet vastpinnen op de discussie of dat marktconforme bedragen zijn. Het zou er nog aan mankeren.

De vraag die we wel moeten stellen, is of de VRT geen nood heeft aan een degelijke kweekvijver voor mediatalent. En of ze in plaats van bepaalde schermgezichten te willen houden, er niet eerder voor moet zorgen dat bepaalde mensen kunnen groeien en hun vleugels kunnen spreiden, zodat ze in de toekomst voor de globale mediasector interessant kunnen zijn. Dat zou een veel positiever verhaal zijn voor de publieke omroep dan telkens te moeten horen dat de VRT een ‘war on talent’ voert.

We moeten morgen afwachten. Ik ben nog een beetje verbaasd dat die vraag hier in de plenaire vergadering wordt gesteld.

Hij is er morgen niet bij.

Morgen is er de bespreking van het jaarverslag van de VRT. Ik heb u niet genoemd, mevrouw Homans.

Maar niet met de minister.

Ik zeg alleen dat ik verbaasd ben dat er hier een voorafname wordt gedaan op de discussie die morgen wordt gevoerd in de commissie Media en waar wij aan de CEO en aan de minister alle vragen kunnen stellen. (Opmerkingen bij het Vlaams Belang)

Oké, ik zal dat morgen ook doen tijdens de bespreking van het jaarverslag. 

Collega Tommelein, de reden dat ik die vraag ontvankelijk heb laten verklaren, is dat minister Dalle morgen niet aanwezig is op de hoorzitting. En hij is toch wel voogdijminister. Dat is de enige reden.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Voorzitter, twee weken geleden was ik aanwezig bij de actie aan Studio Manhattan en heb ik er met de mensen van Thuis gepraat. Ook bij de actie van de VRT vorige week was ik aanwezig. Twee keer heb ik heel veel passie gehoord bij de VRT-mensen, maar ook veel onbegrip voor de besparingen die de Vlaamse Regering oplegt.

En ook dit verhaal is natuurlijk zeer zuur voor de mensen van de VRT die zich met hart en ziel inzetten. Feit is en blijft dat de VRT steeds meer moet doen met steeds minder mensen en er toch in slaagt om bij de beste leerlingen van de klas in Europa te zijn. Ondanks alle besparingen blijft de VRT de ambitieuze doelstellingen van de Vlaamse Regering met vlag en wimpel uitvoeren en krijgt ze daar ook applaus voor, op alle banken, ook van het Vlaams Belang. Deze heisa is dan ook zeer triest voor de mensen die worden getroffen door de nieuwe besparingen en die er ondanks de toenemende druk elke keer staan.

Voor Vooruit is het gewoon heel belangrijk dat de VRT haar torenhoge ambities kan blijven waarmaken in een hyperconcurrentiële mediamarkt, maar op een marktconforme manier: efficiënt, maar ook met voldoende middelen. Wij willen een sterke openbare omroep die alle Vlamingen bereikt. En die is gewoon nodig, dat weten we, want dat is beter voor onze democratie.

Minister, mijn vraag is dezelfde als die van mevrouw Meuleman: op welke manier hebt u toegezien op deze beslissingen van de VRT? Ook ik zal morgen mijn vragen aan de CEO stellen. (Applaus van Maxim Veys)

Minister Dalle heeft het woord.

Collega’s, ik dank jullie voor jullie opmerkingen en vragen.

Laten we starten met wat ons in dit debat bindt, namelijk het feit dat we tevreden zijn dat er extra transparantie komt vanuit de VRT, ook over die exclusiviteitsvergoedingen. Dat is een eerste belangrijk punt. Men heeft een sterke poging gedaan om daar meer transparantie over te brengen zonder op individueel niveau daarrond te communiceren. Dat is een grote vooruitgang op dit punt.

Het is natuurlijk een delicaat moment om dat te doen. Er is net een transformatieplan voorgelegd door de VRT-directie, waar er naar de toekomst wordt gekeken, waar er rond digitalisering wordt gewerkt, waar die publieke omroep toekomstbestendig wordt gemaakt, maar waar ook een aantal – laten we dat toegeven – heel moeilijke beslissingen worden vooropgesteld.

Het gaat dan bijvoorbeeld over de plaats van de medewerkers van Thuis, en het gaat zeker over de mensen die het bedrijf zullen moeten verlaten. Wanneer het er hier de vorige keer over ging, heb ik gezegd dat we de VRT-directie alle ruimte moeten geven om in dialoog te gaan met de vakorganisaties, en dat we dat op een goede manier moeten begeleiden om daar sterk mee om te gaan.

Ik kan heel goed begrijpen dat medewerkers die misschien vandaag vrezen dat hun positie in gevaar is, die misschien het bedrijf zullen moeten verlaten, het absoluut niet fijn vinden om te lezen welke bedragen sommige anderen verdienen. Ik heb daar heel veel begrip voor. Maar tegelijk denk ik dat het ook past in de strategie van een modern mediabedrijf, zelfs wanneer dat een publieke omroep is, om ook te zorgen dat onder meer een aantal heel sterke schermgezichten, waar ook soms een exclusiviteitscontract mee verbonden is, worden gebonden aan een bepaald merk, aan een bepaalde zender, aan een bepaalde maatschappelijke doelstelling. Ook dat is zeer begrijpelijk, denk ik.

Het is een zeer goede zaak dat hier vooruitgang wordt geboekt maar het is inderdaad een delicaat moment. Ik heb dan ook begrip voor de mensen die misschien verrast zijn door de hoge bedragen en dat vroeger niet wisten, al gebeurde het vroeger natuurlijk ook zonder dat men het wist.

Wij hebben gevraagd in de beheersovereenkomst om niet alleen te rapporteren maar ook om op een kostenbewuste, marktconforme en terughoudende manier om te gaan met die exclusiviteitsovereenkomsten. Dat is iets dat natuurlijk vooral in de individuele contractonderhandelingen moet worden gerespecteerd. Het is de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) die toeziet op de uitvoering van de beheersovereenkomst en evident verwacht ik van de VRT dat ze ook in hun operationele beslissingen respect hebben voor de letter en de geest van de beheersovereenkomst.

Zij verzekeren mij in elk geval dat ze niet via een opbod mensen die onder contract zijn bij een ander mediabedrijf proberen aan te trekken. Ik denk dat dit een heel belangrijk uitgangspunt is.

Collega Tommelein, wat u zegt over het stimuleren en ontwikkelen van eigen talent dat binnen de VRT een duurzame loopbaan kan opbouwen maar ook desgevallend op een ander moment in de private sector kan werken, is heel terecht. Maar het ene staat niet haaks op het andere. Het is niet omdat je ook exclusiviteitsovereenkomsten sluit met mensen die die je zelf hebt grootgemaakt of zelfs mensen die een loopbaan hebben gehad op een andere plaats, dat je niet ook investeert in talent. Wel integendeel, zou ik durven zeggen. Het is als het ware het sluitstuk van de strategie om ook zelf talent te ontwikkelen voor het eigen bedrijf en mogelijk ook op een ander moment in andere sectoren.

Collega Slootmans, het zou me ook interesseren om te weten wat uw standpunt ter zake is. We hebben twee belangrijke doelstellingen, KPI’s, in de beheersovereenkomst die handelen over diversiteit bij het personeel en op het scherm. Ik som er een drietal op.

Een eerste gaat over de plaats van mannen en vrouwen. We vragen daar aan de VRT dat ze vandaag minimaal 40 procent vrouwen op het scherm brengen. In 2025 gaan we tot quasi pariteit, 48 procent. Dat is heel ambitieus. Ook wat de buitenlandse herkomst betreft, vragen we om te evolueren van 7,5 procent naar 9,5 procent. Inzake handicap vragen we om te evolueren van 1,5 procent naar 2 procent. Dat zijn geen quota, collega's, maar streefcijfers om naartoe te werken. De schermgezichten spelen daar een belangrijke rol bij. Wanneer men 19 mensen heeft die een mooie vergoeding, soms een zeer hoge vergoeding krijgen om regelmatig op het scherm te komen en dat op een exclusieve manier te doen, dan is het evident dat de samenstelling van die groep mensen een grote impact heeft op de schermaanwezigheid, bijvoorbeeld van vrouwen. En daar is nog een heel ambitieus traject te gaan, in het bijzonder in de verhouding tussen man en vrouw. Daar denk ik dat het een opdracht is van de VRT om daarop toe te zien en om ervoor te zorgen dat de strategie die wordt ontwikkeld rond schermgezichten ook bijdraagt aan de strategie rond diversiteit, in het bijzonder rond aanwezigheid van mannen en vrouwen op het scherm.

De heer Slootmans heeft het woord.

Minister, dit is een verdienstelijk afleidingsmanoeuvre, moet ik zeggen. Abstractie makend daarvan, begrijp ik uit het eerste deel van uw antwoord en uiteindelijk ook uit dat van cd&v en van de N-VA dat het voor jullie allemaal eigenlijk prima is. Er is geen vuiltje aan de lucht. Een openbare omroep die maandlonen rondstrooit die hoger liggen dan dat van de premier, die zelfs hoger liggen dan dat van de president van de Verenigde Staten, geen probleem, doe maar op, laat de boeren maar dorsen. 

U hebt uiteraard recht op uw mening, minister, maar iets zegt me dat de gemiddelde Vlaming, die vandaag zijn rekeningen en facturen niet betaald krijgt, het begrip, de term ‘kostenbewustzijn’ toch net iets anders interpreteert dan het uitdelen van lonen van meer dan 25.000 euro, zelfs tot 40.000 euro.

Minister, uw voorzitter heeft het vaak over de afstand tussen de Dorpsstraat en de Wetstraat. Dit is daar nu eens een absoluut schoolvoorbeeld van, van hoe mijlenver jullie afstaan van de man in de straat. Maar geen paniek, diezelfde man en vrouw in de straat zal u in 2024 met uw beide voeten weer op de grond zetten. Dat garandeer ik u. (Applaus bij het Vlaams Belang)