Report plenary meeting

De heer Bothuyne heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, onze gezinnen kreunen onder de hoge energiefacturen, maar dat doen ook de zelfstandige ondernemers, de kmo’s van dit land. Deze week was er nog een oproep van een ondernemersorganisatie om te komen tot een speciaal tarief voor ondernemers. UNIZO klaagde onlangs ook al de hoge energiefacturen aan en had het over een factuur voor een buurtsupermarkt die per maand van 4000 euro naar 12.000 euro zou gaan. Die hoge energiefacturen maken hier het verschil tussen winst of verlies, tussen leven of overleven als zelfstandige, als ondernemer.

Onlangs waren we, samen met collega Vanryckeghem, nog op bedrijfsbezoek bij de Beauvoordse pannenkoeken, die ik u allen van harte kan aanraden. Daar is men zo ver dat men het bakken van de pannenkoeken eigenlijk als een verlieslatende activiteit moet gaan bestempelen wegens de bijzonder hoge energiekosten.

Minister, de vraag is dus heel eenvoudig. Wat kan en zal de Vlaamse Regering doen om ook ondernemers, kmo’s en bedrijven in dit land, die voor tewerkstelling, voor jobs zorgen, te beschermen tegen de stijgende energiefacturen? Wat kunt u doen om ze te helpen?

Minister Demir heeft het woord.

De energiefactuur raakt uiteraard niet alleen de zelfstandigen, maar heel veel Vlamingen, heel veel mensen lijden daaronder. Ik wil dit qua prioriteiten ook nog wel eens duidelijk stellen. Het ziet er ook naar uit dat de prijzen de komende jaren nog zo zullen blijven. De Europese Commissie spreekt zelfs over een termijn tot 2025. Dat betekent ook wel dat we structureel moeten ingrijpen. Stel dat ik een zak geld zou krijgen van 1 miljard euro van de Vlaamse Regering, dan heeft het geen zin om die uit te delen via een cheque. Dat betekent dat we structureel zullen moeten gaan.

Het betekent dat we moeten investeren in eigen energieproductie en dat we moeten kijken naar energieverbruik en energiebesparing. Dat is voor mij ook essentieel, namelijk het energieverbruik verminderen, of dat nu gaat over residentiële woningen, kmo's of industrie. Binnen het energiebeleid in Vlaanderen is dat het belangrijkste, naast natuurlijk investeren in hernieuwbare energie. Ook ondernemers, ook die kmo's, kunnen natuurlijk investeren in hernieuwbare energie. Ze kunnen een beroep doen op de call groene stroom. Het budget zal voor dit jaar en volgend jaar verhoogd worden met 10 miljoen euro. Ook de call groene warmte en warmtenetten – ook een deel van de oplossing – komt er aan. Op dit moment zijn we de energiebeleidsovereenkomsten (EBO’s) aan het afsluiten met de sectorfederaties, waarvan ik hoop dat we ook daar tot een stevige energiebesparende investering kunnen komen.

Ik kan alleen maar erkennen dat we met z'n allen in de crisis zitten, maar we moeten ook kijken waar de opportuniteiten zijn en daarop inzetten.

Mijnheer Bothuyne, ik heb van mijn collega Brouns begrepen dat hij specifiek meer aandacht wil geven aan de lokale kmo's. Ook daar zijn er tal van premies van het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO), zoals de ecologiepremie. Ik ga ervan uit dat hij mee aan de kar wil trekken.

De heer Bothuyne heeft het woord.

Het is nodig, minister, dat er aan die kar wordt getrokken. U hebt gelijk: uiteraard zijn het de gezinnen die in de eerste plaats keihard lijden onder die hoge energiefacturen en daar zet deze Vlaamse Regering heel wat concrete stappen, onder andere de verhoogde steun voor energierenovatie die vanaf 1 juli van kracht wordt. Dat is een bijzonder belangrijk signaal voor onze gezinnen.

Maar ten aanzien van onze kmo's en onze ondernemers blijven we eigenlijk wat achterop. Het actieplan energie-efficiëntie bij kmo's dateert van 2016. De premies die voor niet-residentiële gebouwen en de renovatie daarvan gelden, zijn niet opgetrokken of aangepast. U verwees terecht naar de call groene stroom en ik ben blij dat u daar extra middelen voor hebt voorzien, want dat is ook nodig. De helft van de zonnepanelenprojecten die zijn aangemeld bij de vorige call voor groene stroom kregen van u geen steun. Ik denk dat dat systeem wat te rigide is, te weinig inspeelt op de noden die op het terrein aanwezig zijn, te weinig inspeelt op de noden van onze kmo's. Het is dus tijd, minister, voor een nieuw actieplan energie-efficiëntie en hernieuwbare energie op maat van onze kmo's. Ik hoop dat u daar werk van wilt maken.

De heer Aerts heeft het woord.

De energiefactuur stijgt inderdaad voor iedereen, maal twee, maal drie, maal vier. We hebben het hier al zeer vaak aangehaald. Dat hakt er bij iedereen stevig op in. Maar gelukkig bleek afgelopen week toch een klein lichtpuntje aan de tunnel. Mensen worden dankzij het sociaal tarief toch beter beschermd dan in onze buurlanden. Niettemin blijft het ook voor hen een stevige boterham, evengoed voor de zelfstandigen, de kmo's.

Ik hoor de minister zeggen dat er structureel gewerkt moet worden, maar structureel de energiefactuur verlagen voor iedereen is een maatregel die de Vlaamse overheid kan nemen. Dat hebben we ook al verschillende keren aangehaald, maar dat weigert u steeds te doen. Daar zit nog een mooi pakket om uit de energiefactuur te halen.

Mijn vraag aan u gaat over de laatste zin in het persbericht van het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ). Daarin staat dat 63 procent van de ondervraagden vraagt dat de overheid hen beter informeert over hoe ze energie kunnen besparen. 63 procent vind ik nog gigantisch veel. Wat zult u daar nog extra voor doen?

De heer Gryffroy heeft het woord.

In tijden waar de factuur zo enorm hoog is, is het superbelangrijk om in te zetten op twee parameters. De eerste parameter is minder consumeren en de tweede parameter is wat men nodig heeft op een zo duurzaam mogelijke manier produceren. In het kader van minder consumeren hebben we de energiepremie na audit, waarvan collega Bothuyne terecht zegt dat die veel te laag is om triggerend te werken voor de ondernemers. Ik ben al lang vragende partij – ik denk dat dit ook op een of andere manier in het regeerakkoord vermeld staat – om die premie na energieaudit gevoelig op te trekken, zeker voor minder rendabele investeringen, waardoor bedrijven wel worden getriggerd om die bepaalde investeringen te doen. Minister, in welke mate kunt u inzetten op de verhoogde energiepremie na audit?

De heer Schiltz heeft het woord.

Minister, meer premies is natuurlijk altijd leuk, maar het is ook een risico. Men kan niet blijven premies uitdelen. Ik herhaal dit nog even, collega's: federaal heeft 3 miljard euro uitgegeven en Vlaanderen honderden miljoenen euro’s om de schok van de energietarieven op te vangen. Als we meer willen doen dan is de mantra heel duidelijk: minder afhankelijk worden, meer zelf produceren, meer energie van eigen bodem kunnen consumeren. We zijn vanmorgen samen bij een zeer interessant project langs geweest, Green Energy Park, om energiedelen te ontgrendelen. Dat zijn structurele oplossingen, waarbij een bedrijfsleider gericht kan investeren, bij de bank een lening kan aanvragen en weet dat hij binnen vier tot vijf jaar al enorme reducties op zijn factuur kan realiseren. Minister, mijn oproep is: zorg samen met de bankensector en uiteraard met de regulator  – dat zullen wij dan moeten doen zeker, dat is een beetje een vraagteken, want die tarieven hebben daar natuurlijk een impact op – voor een stabiel en rechtszeker investeringskader om meer onafhankelijk te worden van dure buitenlandse energie.

Minister Demir heeft het woord.

Collega's, ik wil eerst onderstrepen dat wat betreft de netwerkkosten het rapport van de regulatoren heel duidelijk was. Ik hoor niemand daarover vertellen, maar het is de eerste keer dat de Vlaamse netwerkkosten gedaald zijn met 23 procent, terwijl de federale kosten de voorbije twee jaar met 23 procent gestegen zijn. Als we het goed doen, als we dingen er kunnen uit halen of als we zaken op een juiste manier kunnen doen en we krijgen van de regulatoren een duidelijk goed rapport, dan vind ik dat dat mag worden gezegd.

Er zijn inderdaad twee dingen: energieproductie en energiebesparing. Ik wil zeker kijken of calls te rigide zijn. De middenstand heeft mij daar nog niet over gecontacteerd. Men kan ons altijd contacteren. (Opmerkingen van Robrecht Bothuyne)

U bent de middenstand. Voilà, de andere zuil van de partij. Geen enkel probleem. Als dat het geval is, zullen we dat zeker bekijken. Dat is op zich oké.

De ontzorging zit ook bij de Energiehuizen. We hebben de Energiehuizen versterkt. Er is extra budget naar gegaan. Dat betekent dat zij hun rol zullen opnemen.

Wat betreft de premie na audit, waar collega Gryffroy naar heeft verwezen, om ondernemingen aan te zetten tot energiebesparende investeringen, hebben wij het steunplatform opgetrokken van 25.000 euro per investering naar een maximum cumulatief plafond van 100.000 euro over drie belastingjaren heen per onderneming. Ik denk dat dat versterkend kan werken.

Wat we destijds hebben beslist over de groenestroomcertificaten: het ontwerp van decreet is zo goed als klaar. We zullen daar binnenkort mee naar de regering en het parlement gaan en vervolgens naar de Raad van State, want het is een belangrijke hervorming op zich.

De heer Bothuyne heeft het woord.

Dank u wel, minister. De energiefactuur swingt de pan uit, zowel voor onze gezinnen als voor onze kmo's en ondernemers. Bij die laatsten heeft dat een dubbel effect: als daar de energiefactuur van dien aard is dat de activiteiten moeten worden afgebouwd of gestopt, kost dat jobs en welvaart en zijn ook andere gezinnen daar opnieuw het slachtoffer van. Het actieplan rond kmo-energie-efficiëntie is ondertussen zeven jaar oud. De call moet worden bijgestuurd. Ik denk dat het tijd is voor een nieuw actieplan rond hernieuwbare energie en energie-efficiëntie op maat van onze ondernemers en kmo's.

Minister, we hopen, we rekenen erop dat u daar werk van maakt, want ook onze ondernemers en onze middenstand verdienen uw steun om in deze energiecrisis te overleven. (Applaus van Tinne Rombouts)