Report plenary meeting

Algemene bespreking

Dames en heren, aan de orde is het ontwerp van decreet tot wijziging van het Energiedecreet van 8 mei 2009.

De algemene bespreking is geopend.

De heer Aerts heeft het woord.

We hebben het in de commissie ook uitvoerig besproken, maar ik wilde toch motiveren waarom wij ons hier vandaag zullen onthouden. Er zitten goede stappen in, kleine stapjes in de goede richting, maar het gaat niet ver genoeg. Dat is de conclusie van onze fractie, maar dat is ook de conclusie van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV), de Milieu- en Natuurraad van Vlaanderen (Minaraad) en andere experten op het terrein.

Ik vat kort samen waarover dit dan gaat. Een van die principiële bezwaren gaat allereerst over het aansluiten van woningen op het aardgasnet, dat vandaag gesubsidieerd wordt. Men geeft een verdoken subsidie, maar die is problematisch om van het gas af te geraken.

Mijnheer Aerts, sorry dat ik u onderbreek, maar kunt u misschien uw microfoon voor u houden? Dat is gemakkelijker voor de mensen van het verslag.

Dus het is goed dat we daarvan afstappen in nieuwbouwwoningen, maar op termijn biedt dat geen oplossing. We moeten ook een tussenstap maken voor de woningen die er vandaag al staan. Voor de huidige woningen moeten we ook af van die aardgasaansluitingen, die verdoken subsidiëring. Ik heb dat ook in de commissie aangehaald. Er staan verschillende termijnen in dit ontwerp van decreet, laat ons er dit dan ook in opnemen.

Verplicht renoveren wanneer een woning van eigenaar wisselt, dat is prima wat ons betreft, daar staan we achter. Dat horen we echter ook al maanden zeggen, het niveau D is te weinig. Het zorgt ook voor een enorm gevaar van lock-ins. Renoveren tot niveau D zorgt om te beginnen al voor hogere energiefacturen, maar als je het niet op de juiste manier doet, betekent het dat je er ook nog lang aan vasthangt. Dan betekent het dat je zelfs op termijn meer zal moeten betalen aan uw hele investering. Dat kan niet de bedoeling zijn en is een gevolg van te weinig vooruitziend werken met dit ontwerp van decreet. Wat ons betreft, mag ook dit dus ambitieuzer.

Een andere maatregel is de warmtepomp, of de uitfasering van de gascondensatieketel in nieuwbouwwoningen, om zo de omslag naar warmtepompen mogelijk te maken. Vandaag worden die veel te weinig geplaatst in nieuwe woningen, nog steeds bijzonder weinig. Het is echter wel cruciaal als we die elektrificatie willen waarmaken en we echt van het gas af willen. Vanaf wanneer wordt dit verplicht, of, wordt het niet meer toegelaten om gascondensatieketels te plaatsen? In de omgevingsvergunningen is dit vanaf 2026. De omgevingsvergunningen zijn dan drie jaar lang geldig, dus dat betekent dat we tot en met 2028 zullen toelaten dat in nieuwbouwwoningen nog gascondensatieketels geplaatst worden. Dat is voor niets nodig, de technologie van warmtepompen staat meer dan goed genoeg op punt om dat op te vangen.

Met de prijs is er nog werk aan de winkel, maar dat debat hebben we daarstraks gehad. Het zou beter zijn dat de elektriciteitsfactuur lager zou liggen ten opzichte van die van het gas. Dat is het ene luikje van de gascondensatieketels. Het tweede is dat we ook nog hybride warmtepompen gaan toelaten, zelfs subsidiëren. Een veel grotere lock-in lijkt er me niet te bestaan. Hybride warmtepompen zijn goed voor woningen die er vandaag al staan, die nog niet de beste isolatieschil hebben, het helpt hen op die manier vooruit. In bestaande woningen zou ik zeggen: ja. Maar in nieuwe woningen is dat niet nodig, dat weet de hele sector. Alleen de gassector is nog voorstander van hybride warmtepompen. Dat we dit blijven toelaten en zelfs zullen gaan subsidiëren – ik verwijs opnieuw naar het debat van daarstraks –, dat is voor ons een brug te ver. We zullen dit niet steunen. We onthouden ons op dit ontwerp.

De heer Van Rooy heeft het woord.

Vlaams Belang zal tegen dit ontwerp van decreet stemmen. Misschien het enige positieve punt dat wij daarin hebben gevonden, is het gedeeltelijk schrappen van de subsidie voor de aardgasaansluitingen. Maar natuurlijk kadert dit ontwerp van decreet in de regelneverij van de Vlaamse overheid: in het verplichten, het verbieden, de klimaatregelneverij, waarbij mensen blijkbaar zelf niet kunnen beslissen of iets goed of slecht voor hen is, of iets rendabel is of niet.

Ik blijf me verbazen over het feit dat de Vlaamse overheid geen vertrouwen heeft in de huisgezinnen, die hun budget doorgaans, denk ik toch, beheren als een goede huisvader en die dus echt wel zelf kunnen beslissen hoe zij hun woning het beste kunnen en willen verwarmen. Wij zijn tegen het verbieden van aardgasaansluitingen. Wij zijn tegen het verplichten van die warmtepompen. En mag ik er toch op wijzen dat niet het minst wij daartegen zijn omdat zo’n warmtepomp nog altijd veel duurder is dan een aardgasketel en omdat zoiets zeer veel elektriciteit verbruikt en wij hier nog altijd een zeer hoge energiefactuur hebben. Het debat daarstraks ging er opnieuw over, voor de zoveelste keer. Dus, hier, in dit land – en ik zie daar ook weinig of geen lichtpunten aan het einde van de tunnel – is het nog altijd zeer duur, één, om zich een warmtepomp aan te schaffen en, twee, om zich daarmee te verwarmen. Maar los daarvan, nogmaals, laat de mensen daar toch zelf over beslissen of ze met aardgas, warmtepompen, zonnepanelen of wat dan ook hun woning willen voorzien van elektriciteit of verwarming. Dat is ons voornaamste kritiekpunt.

Tot slot is het natuurlijk ook oeverloos hypocriet dat mensen eerst werden aangespoord om hun woning met gas te verwarmen – dat is nog niet zo lang geleden, dan moesten ze allemaal af van de stookolie, dan moest het allemaal aardgas worden – en dat ze nu allemaal zo snel mogelijk weg moeten van het aardgas, terwijl dezelfde partijen in deze regering die daarvoor zorgen dan die partijen zijn die in de Vivaldiregering de gascentrales zullen installeren of willen installeren. Hypocrieter kan wat ons betreft niet. Ook daarom zullen we tegen dit ontwerp van decreet stemmen. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Tobback heeft het woord.

Vooruit zal zich ook op dit ontwerp van decreet onthouden. Zoals in de commissie gezegd, zet het weliswaar een paar stappen in de juiste richting. Ik denk dat de renovatieplicht een goede zaak is, al was ze inderdaad beter verder gegaan dan niveau D, omdat we logischerwijze daarmee riskeren dat mensen minder doen dan nodig is en op termijn nog eens moeten herbeginnen. De uitfasering van gas is een goede zaak, behalve voor wie graag het regime van Vladimir Poetin wil blijven financieren – maar dat laat ik aan collega Van Rooy over. Ik begrijp ook waarom hij daar een fan van is. En uiteraard ook omdat het promoten van warmtepompen een goede zaak is. (Opmerkingen van Sam Van Rooy)

Alleen, waarom wij niet voor dit ontwerp van decreet kunnen stemmen is omdat het opnieuw eigenlijk een veel te klein stapje is en gezien de recente actualiteit nog veel meer een veel te klein stapje is, en omdat ieder globaal kader om dit echt aan te pakken – fundamenteel, grondig en snel – ontbreekt. Inderdaad, ik heb het daarstraks in de andere discussie al gezegd: we stimuleren de aankoop en installatie van warmtepompen, maar tegelijkertijd slagen we er niet in om te garanderen dat de elektriciteitsprijzen zo laag mogelijk blijven, zodat die warmtepompen ook rendabel kunnen zijn.

We hebben daar geen globaal kader om ons elektriciteitsnet te financieren. We hebben geen globaal kader om dat grondig en goed te doen. En we hebben vooral geen antwoord aan al die mensen die niet over de investeringsmiddelen beschikken en niet kunnen lenen om die kost te doen. Het is nog nooit zo rendabel geweest. Het is nog nooit zo gemakkelijk geweest om een investering in zonnepanelen, warmtepompen en andere dingen terug te verdienen. Je hebt die heel snel terugverdiend. Je hebt daar op den duur zelfs heel snel geld aan verdiend. Alleen is dat dubbel frustrerend voor wie dat ziet en weet, en niet het geld heeft en niet de ruimte heeft om daarvoor te lenen en die inspanning te doen. Want het is dubbel zuur als je willens en wetens meer moet betalen dan je graag zou betalen, en weet dat er alternatieven zijn, maar ze niet kunt installeren. Dat is een taak van de Vlaamse overheid, om met voorrang die gezinnen en die burgers te helpen. En daar blijft men ook in de nieuwe plannen in tekortschieten. Totdat men daar dat licht heeft gezien, gaan we dit soort van ontwerpen van decreet met Vooruit niet goedkeuren, want ze zullen nooit bereiken wat ze eigenlijk moeten en vooral zouden kunnen bereiken. (Applaus bij Vooruit)

De heer Gryffroy heeft het woord.

In elk geval is het dus zo dat er eensgezindheid is over het aspect dat het niet goed meer is om je aardgasaansluiting te laten subsidiëren. We stappen dus af van die 250 euro. Je betaalt de werkelijke kost. Ik voel dat men daar kamerbreed eensgezind over is.

Als ik dan een opmerking mag geven bij de toelichting van de heer Tobback: het is inderdaad een ontwerp van decreet dat een stukje raderwerk van het geheel is. We hebben daarnet tijdens de actuele vragen ook nog heel wat zaken besproken die er ook nog aankomen. Er zullen nog decreten komen over een aantal zaken. Het Vlaams Energie- en Klimaatplan wordt uitgewerkt in een aantal decreten. Dat is inderdaad niet één groot verzameldecreet dat dan misschien over een jaar eens besproken wordt. We doen stukje per stukje verder.

Dit stukje gaat heel specifiek enkel over nieuwbouw of verbouwing met vergunning. Dit gaat niet over de personen of de gezinnen die een bestaande woning hebben en die dus denken een nieuwe installatie te moeten bouwen. Dit gaat enkel over nieuwbouw of verbouwing met vergunning. En dan is het inderdaad de zaak wat dan het goedkoopste is, een gasketel of een warmtepomp. Met de huidige prijzen zou ik al zeggen dat je die warmtepomp snel terugverdient.

Is 2026 dan te laat? Niemand is verplicht om te wachten tot 2026. We leven ook nog in een vrij land, in een vrije regio. Je mag het altijd vroeger doen. Je mag altijd strenger gaan dan niveau D als het gaat over een woning die je wilt renoveren. Dat is geen enkel probleem. Ik begrijp enerzijds de opmerkingen van de collega’s van Groen en Vooruit wel, maar wij hebben duidelijk een doelstelling gesteld op een bepaald jaartal. Ervoor mag je uiteraard veel meer doen dan er gevraagd of verplicht wordt. En ten tweede gaat het hier over de doelgroep nieuwbouw of verbouwing met vergunning.

Vraagt nog iemand het woord? (Neen)

De algemene bespreking is gesloten.