Report plenary meeting

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Minister, 10 februari, dat moet bij zowat alle mediabedrijven in Vlaanderen met rood omcirkeld geweest zijn in de agenda's, want u moest vandaag – tegen morgen dan – een heel belangrijke beslissing nemen over welke radiozenders een landelijke erkenning zouden krijgen. Het gaat meer bepaald over de commerciële radiozenders.

De kogel is nu door de kerk. We hebben het deze ochtend allemaal kunnen volgen op een persconferentie die u hebt gegeven. U kan hier uiteraard nog meer uitleg geven over de motivatie.

Ik zal me beperken tot één zaak die me daar is opgevallen, en dat is het feit dat u hebt gekozen om een onderzoek te doen bij de gebruikers, bij de luisteraars, want daar wordt radio voor gemaakt. Ik vond dat eigenlijk heel verfrissend en vernieuwend. Men heeft gewerkt met een audio-demo die de kandidaat-zenders konden opsturen naar de jury en naar de luisteraars. Het goede was dat zowel de onafhankelijke expertenjury als de luisteraars tot dezelfde conclusie zijn gekomen. Ik vond dat bijzonder verfrissend en vernieuwend. Ik zou graag hebben dat u daar iets langer blijft bij stilstaan, buiten dan de hele motivering.

Daarstraks kwam ik hier aan en tot mijn verbazing waren hier toch nog medewerkers en mensen die totaal niet op de hoogte waren. We hebben hier wel niet de primeur, maar toch een beetje. Het parlement heeft toch recht om één en ander uit de eerste hand te vernemen over deze zeer belangrijke beslissing.

Minister Dalle heeft het woord.

Collega Brouwers, het is de eerste keer in twintig jaar dat er nog eens een beautycontest wordt georganiseerd voor de landelijke private radio's. In 2001 kregen Qmusic en 4fm die frequenties. Nadien werd dat altijd verlengd. De Vlaamse Regering heeft beslist om dat niet meer te doen, om het in concurrentie te stellen.

We hebben hier begin vorig jaar het Mediadecreet aangepast om die beauty contest te organiseren. We hebben toen – heel belangrijk – een zesde criterium toegevoegd aan de analyse, namelijk digitalisering, inzetten op DAB+, inzetten op internetradio als een van de voornaamste criteria bij de beoordeling, naast de vijf andere.

Zo'n beoordeling wordt niet alleen gedaan door de minister en zijn departement. We hebben ook gevraagd om daarin extern te worden bijgestaan. Dat is gebeurd op twee manieren. Enerzijds is er een overheidsopdracht gegund aan Deloitte, die zowel met interne als externe experts heeft gewerkt, die een zeer grondige analyse heeft gemaakt van de zes criteria. Ik heb aangedrongen om niet alleen radio-experts te betrekken, maar ook ervaringsdeskundigen, namelijk meer dan 2400 Vlamingen, aan wie een luisterproef, een audio-demo is voorgelegd.

Dat is allemaal in dezelfde richting gegaan. Het zijn vier goede dossiers, uitstekende dossiers, maar de allerbeste hebben het gehaald. De twee merken van DPG Media, Qmusic en Joe, en Nostalgie uit de Mediahuis-groep. Op die basis hebben we de beslissing zeer sterk kunnen onderbouwen.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Dank, minister, er waren natuurlijk vier kandidaten voor drie plaatsen. Daar is altijd een verliezer. Het is een pijnlijke beslissing. Als er meer kandidaten waren geweest, was dat misschien anders. De CEO van diegene die het niet heeft gehaald, Hans Bourlon van Studio 100, heeft vanmiddag al gereageerd. Hij is heel ontgoocheld, uiteraard, maar hij heeft  sportief gereageerd. De journaliste stelde de vraag ‘ja, waarom gaat u dan niet op DAB+ met uw nieuwe radio?’. Daarop heeft hij gezegd dat dat vandaag, nu niet kan. Enfin, hij liet het wat in het midden, maar zeker vandaag stond hij daar niet voor open. Dat vind ik persoonlijk wel een beetje spijtig, want dat is natuurlijk de toekomst. Deze FM-erkenningsronde is waarschijnlijk de laatste. We gaan naar een volledige digitalisering. DAB+ is de toekomst. Hoe meer radio’s daar opkomen, hoe interessanter het ook wordt voor de luisteraars. Vorige week nog zijn er heel wat lokale radio’s voor het eerst massaler – toch in groten getale – op DAB+ gekomen via een proefproject dat u hebt gelanceerd. Mijn vraag is: hoe gaat u de digitalisering in de volgende jaren verder stimuleren zodat een Hans Bourlon daar niet bang voor hoeft te zijn?

De heer Vandaele heeft het woord.

Minister, we gaan ervan uit dat de jurering door Deloitte correct is verlopen. Zoniet, dan zullen er ongetwijfeld procedures volgen. Mijn vraag is de volgende, minister. We mikken op 2017-2030 om van FM over te stappen op DAB+. Dan komen er 36 DAB-frequenties ter beschikking. Veel spelers zullen zich dus aanmelden, ongetwijfeld ook buitenlandse. We hebben nog even de tijd, maar hebt u er al over nagedacht hoe wij de Vlaamse verankering van die DAB-zenders kunnen verzekeren?

Mevrouw Meuleman heeft het woord.

Minister, wij zijn tevreden dat er een objectieve beoordeling is geweest en dat de Vlaamse Regering ook niet is afgeweken van de objectieve beoordeling maar effectief heeft gevolgd wat daaruit is gekomen. Ook dat er externe experts zijn  geraadpleegd geeft tevredenheid over de procedure. Maar ook mijn vraag is deze: de toekomst van radio zal digitaal zijn. Er zijn een pak landen die daar al verder in staan. In Noorwegen is men al in 2017 volledig overgeschakeld van FM op digitale radio. Andere landen zoals Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk volgen heel snel. Wij lijken een beetje achterop te hinken. Het toont inderdaad aan dat het op dit moment niet interessant genoeg is om enkel digitaal radio te gaan maken. Mijn vraag is: wat gaat u doen om digitale radio in Vlaanderen te stimuleren?

De heer Coenegrachts heeft het woord.

Minister, ook van mijn kant is er alle vertrouwen in de procedure zoals die gelopen is en in het eindresultaat daarvan. De vaststelling is natuurlijk dat alles blijft zoals het was. We hebben in het regeerakkoord afgesproken dat we gaan proberen te zorgen voor extra concurrentie. Heel veel extra concurrentie zien we niet. De vraag is: hoe kunnen we er toch voor zorgen, wetende dat die FM-frequenties vandaag nog belangrijk zijn in de opstap, omdat de luisteraars en het marktaandeel en ook het geld, natuurlijk, daar zitten. De vraag is: neemt de publieke speler niet teveel ruimte in het radiolandschap in? Moeten we niet nadenken om een van de frequenties van de VRT te commercialiseren? Ik denk bijvoorbeeld aan Klara dat met een marktaandeel van 2,4 procent natuurlijk een absolute kernopdracht vervult, maar dat misschien ook via de digitale frequenties zou kunnen en op die manier meer ruimte zou geven voor de private sector.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Collega Coenegrachts, ik denk dat deze discussie echt niet voor deze legislatuur is. Niettemin, is het uiteraard interessant.

De bandbreedte op FM is beperkt. De schaarste is altijd georganiseerd geweest door om de zoveel jaar de frequenties te veilen. Ik denk dat het ook deze keer – het was meer dan twintig jaar geleden – zeer goed en correct en gedetailleerd is verlopen. We zijn tevreden met de uitkomst, al had ik eigenlijk wel uitgekeken naar een radio Spring, een nieuwsshow met een nieuwsredactie. Eigenlijk staat Studio 100 niets in de weg om toch digitaal te gaan. Daar kiezen ze uitdrukkelijk vandaag niet voor omdat het nog niet rendabel is. Uiteraard zouden ze ook kunnen aansluiten bij het digitale radioconsortium. Niets staat hen ook daar in de weg.

Maar, minister, mijn vraag is eigenlijk dezelfde, wat kunt u nog doen om ervoor te zorgen dat we toch sneller kunnen schakelen naar digitale radio?

De heer Slootmans heeft het woord.

Als ik de keuze van de minister zou moeten samenvatten in één zin, zou ik zeggen: wat een ongelooflijke zonde voor het Vlaamse radiolandschap en vooral voor de Vlaamse luisteraar. Zoals de minister al aangaf, ging het om vier bijzonder sterke spelers, wat het des te jammer maakt dat er a priori één moest sneuvelen. Zo gaan we nooit weten wat een verrijking en dynamisering Studio 100 had kunnen betekenen voor het Vlaamse radiolandschap.

In die context sluit ik me aan bij de heer Coenegrachts. Het valt niet uit te leggen dat op zo’n schaarse markt de openbare omroep nog steeds recht heeft op vijf frequentiepakketten terwijl iedereen weet dat Studio 100 wellicht het potentieel had om groter te worden dan vier van de vijf VRT-zenders.

In de beheersovereenkomst van de VRT, die ondertussen toch haar eerste verjaardag al heeft gevierd, minister, werd aangekondigd dat men een onderzoek start naar de impact van de stopzetting van het uitzenden van één FM-pakket. Hoever staat het met dat onderzoek? Biedt een eventuele stopzetting van één FM-frequentiepakket nog een uitzicht op een plan B voor Studio 100?

Minister Dalle heeft het woord.

Collega’s, dank voor de bijkomende vragen, de opmerkingen en de waardering.

Het spreekt voor zich dat Studio 100 teleurgesteld is. Ik heb voorafgaand aan mijn beslissing ook met de drie CEO’s gesproken om hen in te lichten over mijn beslissing. Het is evident dat dit ontgoochelend is voor iemand die het niet haalt. Studio 100 heeft altijd heel veel ambitie getoond, ook in de audiomarkt. Ik hoop dat daar nog veel moois mag van komen.

Ze hebben ook een DAB+-kanaal en streaming gelanceerd. Ze zijn al actief op de audiomarkt. Ik hoop dat daar in de toekomst ook nog veel activiteit zal zijn. Ze hebben op dat vlak een bijzonder sterke werking op dit moment.

De FM-frequentie blijft tot op vandaag belangrijk. Belangrijker misschien dan we zouden willen. De laatste cijfers van de luisterduur tonen vandaag aan dat bijna 41 procent digitaal is, dus 60 procent verloopt nog altijd via FM, 19 procent via DAB+ en de rest grotendeels via internet en applicaties. Met andere woorden, we zijn nog niet bij die afschakeling van FM.

Wat doet de Vlaamse overheid? Digitalisering is – evident – onze topprioriteit. Ten eerste, sinds december 2020 zijn in nieuwe wagens DAB+-toestellen verplicht. Dat is de uitvoering van een Europese regel, we hebben dat in ons Mediadecreet verankerd. Ten tweede, en dat is uniek in Vlaanderen, dat is geen Europese verplichting, we hebben gesteld dat vanaf 2023 alle radiotoestellen die in de winkel worden verkocht altijd DAB+ als toepassing hebben. Koop je een nieuw toestel, dan zal het altijd mogelijk zijn om digitaal te werken. Derde element, toen we ons Mediadecreet begin vorig jaar hebben aangepast om deze beautycontest te organiseren, hebben we dat zesde criterium toegevoegd aan de beoordeling. Naast: welk programma maak je, welk soort radio maak je, welke mediaervaring heb je, wat je financieel plan, wat is je businessplan, wat is je technische capaciteit rond FM, hebben we beslist dat voor een kwart van de beoordeling geldt welke initiatieven je neemt rond DAB+, rond digitale applicaties, rond internetradio en dergelijke.

Collega Coenegrachts, u zegt dat alles blijft zoals het was. Sta me toe om het daar niet mee eens te zijn. Het gemakkelijkste voor mij was te doen wat mijn voorgangers hebben gedaan: gedurende twintig jaar verlengen. Het is een zeer bewuste keuze van de Vlaamse Regering om dit in concurrentie te stellen. We gaan de markt openstellen. We geven elk bedrijf in Vlaanderen dat dat wenst de kans om een goed dossier in te dienen.

Ik lees hier en daar al commentatoren die zeggen: ‘Kijk, het zijn weer dezelfde, het zijn weer de grote groepen die het hebben gehaald.’ Dat is niet mijn beoordeling geweest. Mijn beoordeling is gebeurd op basis van een consultant en ook door meer dan 2400 Vlamingen. Ik maak mij sterk dat dat op het vlak van de beauty contests waarschijnlijk de meest doorgedreven beauty contest is geweest. Misschien zelfs op Europees vlak, maar zeker in Vlaanderen is dat ongezien.

Je kunt dat natuurlijk ook via een veiling doen. Je kunt zeggen dat de hoogstbiedende het krijgt. Neen, daarvoor hebben we niet gekozen. Uiteindelijk zijn het de drie bestaande geworden. Maar die zijn níét beoordeeld op wat zij vandaag doen. Ze zijn beoordeeld op basis van de ambities die zij hebben geuit en de grondigheid van hun dossier. Dát is de beoordeling geweest. Met andere woorden: de vier kandidaten hebben dezelfde kansen gekregen, want diegene die nog geen radio op FM had, had geen nadeel. Er is niet daarnaar gekeken, er is naar de toekomst gekeken.

Nee, niet alles blijft zoals het was, want die vier kandidaten hebben heel veel ambitie getoond, zowel naar format toe, als naar inhoud, radioambities en ook en vooral naar digitaliseringsambities. Ik verwacht daar dan ook heel veel van. En ik verwacht ook dat die drie radiozenders de komende vijf jaar het beste van zichzelf geven om die Vlaamse luisteraar zo goed mogelijk te bedienen: op FM, maar zeker ook digitaal.

Wat betreft de afschakeling, collega Vandaele, peilde u hoe we ervoor kunnen zorgen dat voldoende Vlaamse bedrijven een kans hebben op DAB+. Vandaag is daar nog geen schaarste in, is dat nog voldoende. Wat de effectieve afschakeling betreft, is het vandaag moeilijk te zeggen. We hebben in ons decreet beslist dat die erkenning voor vijf jaar is, eventueel verlengbaar met drie jaar. En dan zitten we begin jaren 2030. Vandaag is het te vroeg om al te zeggen wanneer die datum zal zijn. We hebben in het verleden afgesproken dat eerst de meerderheid van het luistervolume digitaal moet zijn. Maar inderdaad, wanneer we zover zijn, zal dit zeer belangrijk zijn om ervoor te zorgen dat onze Vlaamse bedrijven alle nodige plaats krijgen op DAB+, en uiteraard op internet, maar daar is het eigenlijk onbeperkt.

Er is even verwezen naar de VRT. Collega Coenegrachts, met alle respect, maar het afschakelen van Klara zal niet met deze minister van Media zijn. Ik dank u. (Applaus bij CD&V, Groen en Vooruit)

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Dank u wel, minister. Ik heb daar op zich niet veel aan toe te voegen. Alleen ben ik er nog meer van overtuigd dat de procedure waarover het hier uiteindelijk ook gaat, op een correcte en onafhankelijke manier is verlopen en dat inderdaad ook de bestaande radio's uitgedaagd zijn geweest. Zij hebben moeten bewijzen dat ze het de komende jaren nog beter zullen doen. In die zin kan het voor de luisteraar alleen maar een verbetering betekenen. Laten we hopen dat de digitalisering vlotter en vlotter blijft lopen, zodat de mensen van Studio 100 toch ook nog op die kar springen. Want zoals Katia Segers terecht zei, hadden zij ook een zeer waardevol dossier. Als je 75 procent haalt, is dat ook wel – ik denk zelfs grote – onderscheiding aan de universiteit.

Minister, in elk geval wens ik u proficiat voor de manier waarop u dit toch wel delicate en moeilijke dossier hebt afgehandeld.