Report plenary meeting

Voorstel tot spoedbehandeling

Dames en heren, vanmiddag heeft mevrouw Liesbeth Homans bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van resolutie van Liesbeth Homans over het waarborgen van de democratische en politieke rechten van de leden van het Catalaanse parlement.

Vinden jullie het goed dat ik de toelichting van de spoedbehandeling vanop mijn plaats doe? Ik doe dat ook als voorzitter en niet als parlementslid. (Instemming)

U hebt het dossier allemaal gezien en ook de brief van Laura Borràs, de voorzitter van het Catalaanse parlement, bij de documenten gevonden. Ze heeft me maandagavond die brief per mail bezorgd. Daarin geeft de voorzitter van het Catalaanse parlement, Laura Borràs dus, de boodschap dat een Catalaans parlementslid, Pau Juvillà, binnen de vijf werkdagen, te tellen vanaf 28 januari, voor zes maanden uit zijn mandaat als Catalaans parlementslid zou worden ontzet en bovendien een geldboete van 1080 euro zou krijgen zonder dat er wordt afgewacht wat de uitspraak van het Supreme Court zou zijn. Dat is de hoogdringendheid.

Vraagt nog iemand het woord? (Neen)

Dan stemmen we nu bij zitten en opstaan over het voorstel tot spoedbehandeling.

De volksvertegenwoordigers die het voorstel tot spoedbehandeling wensen aan te nemen, drukken op ‘Ik sta op’.

De volksvertegenwoordigers die het voorstel tot spoedbehandeling niet wensen aan te nemen, drukken op ‘Ik blijf zitten’.

Het voorstel tot spoedbehandeling is aangenomen. Dan stel ik voor dat het voorstel van resolutie onmiddellijk wordt behandeld.

Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)

Het incident is gesloten.

Bespreking

Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van Liesbeth Homans over het waarborgen van de democratische en politieke rechten van de leden van het Catalaanse parlement.

De bespreking is geopend.

Wat is er eigenlijk aan de hand? U hebt dat ook kunnen lezen in het voorstel van resolutie en in de bijhorende brief van mijn collega-parlementsvoorzitter uit Catalonië. In 2019 heeft Pau Juvillà het befaamde gele lint uitgehangen aan zijn bureau. De politie heeft hem gevraagd dat weg te halen, maar hij heeft dat geweigerd, omdat hij zich beriep op zijn vrijheid van meningsuiting. Een soort lokaal administratief kiescollege heeft dan een straf gevorderd, waarbij hij zes maanden uit zijn mandaat werd ontzet en een boete kreeg van 1080 euro. Hij was toen nog geen parlementslid maar gemeenteraadslid. Pas op 14 februari 2021, bij de laatste Catalaanse verkiezingen, werd hij verkozen tot parlementslid. Hij is in beroep gegaan bij het Supreme Court, het hoogste gerechtshof in Spanje tegen het uitgesproken vonnis. Maar hij is niet alleen in beroep gegaan, ook het Catalaanse parlement zelf is in beroep gegaan.

Wij vragen in ons voorstel van resolutie dat Pau Juvillà zijn functie als lid van het parlement kan blijven uitoefenen zolang er geen uitspraak is van het hoogste gerechtshof in toch wel een democratisch Europees land, zijnde Spanje. Verder vragen we aan de Europese Commissie om, gelet op haar taak om de rechtsstaat, de democratie, de mensenrechten en vooral ook de vrije meningsuiting te waarborgen en te versterken, deze zaak verder te onderzoeken.

Dit is de reden waarom dit voorstel van resolutie met spoed is ingediend. Voor de volledigheid, ik heb morgen ook nog een gesprek met mevrouw Borràs over de uitkomst van dit voorstel van resolutie. Maar aangezien iedereen het wilde behandelen, veronderstel ik dat stemming ook wel positief zal zijn

De heer Slagmulder heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, ook wij vanuit het Vlaams Belang zullen dit voorstel van resolutie uiteraard steunen. Het is uiterst belangrijk dat de onaanvaardbare toestand in Catalonië aangekaart blijft worden. Ook vanuit dit parlement kunnen we daar onze bijdrage toe leveren. Het Vlaams Belang zal zich alleszins blijven inzetten voor het recht op zelfbeschikking van het Catalaanse volk.

Het is ook niet de eerste keer dat ons berichten bereiken vanuit Catalonië over dergelijke schandalige praktijken. Catalaanse politici werden al in de cel gegooid voor het organiseren van een onafhankelijkheidsreferendum. Regeringsleiders werden uit hun ambt ontzet als gevolg van zogenaamde ongehoorzaamheid. En nu is er zelfs ook sprake van mogelijke betrokkenheid van de Spaanse geheime dienst bij de islamitische aanslagen in Catalonië in 2017. De Spaanse geheime diensten zouden volgens onderzoek op de hoogte zijn geweest van een geplande aanslag maar niet hebben ingegrepen omdat dit de aandacht van het Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum enkele weken later zou afleiden. De ware toedracht is onduidelijk, maar het is alvast wel duidelijk dat noch het Spaans parket, noch de Spaanse regering het onderzoek wil voeren.

We betreuren het ook enorm dat de Vlaamse minister-president, de heer Jambon, de Spaanse autoriteiten hier niet over wil aanspreken, want er viel helaas ook een Vlaams slachtoffer te betreuren. Dit is nochtans wel een eis van de N-VA aan de Federale Regering, waar de N-VA in de oppositie zit. En nu blijkt ook dat een volksvertegenwoordiger uit het Catalaanse parlement zou moeten worden verwijderd omdat hij ochot een geel lintje heeft uitgehangen aan zijn kantoor in het stadhuis in Lleida. Blijkbaar is dat in Spanje al voldoende om te worden gestraft.

Collega’s, Catalonië maakt deel uit van de Europese Unie, die elke keer opnieuw de andere kant opkijkt wanneer fundamentele rechten worden geschonden in Catalonië. Een groot contrast met de focus die vaak op Oost-Europa wordt gelegd. We hopen dan ook dat de Europese Commissie de vraag die in het voorstel van resolutie wordt gesteld, zal inwilligen en de zaak verder zal onderzoeken.

We hopen trouwens ook dat de Vlaamse Regering zich zal engageren om extra druk uit te oefenen. De Spaanse ambassadeur weigert nog steeds een onderhoud met de Vlaamse minister-president. Ik ga dus zelf een brief sturen naar de Spaanse ambassadeur om die situatie aan te kaarten. Maar ik hoop dat de collega’s uit de andere fracties zich daarbij aansluiten en roep hen daartoe op, om samen een duidelijk signaal te geven dat dergelijke toestanden niet getolereerd mogen worden. (Applaus bij het Vlaams Belang)

Collega Slagmulder, u moet wel begrijpen dat ik dit alleen doe als voorzitter. Ik zou dat altijd doen, voor alle duidelijkheid. Maar mijn naam staat er enkel op als voorzitter, omdat ik ook rechtstreeks ben aangeschreven door mijn collega-voorzitter, die hier trouwens twee maanden geleden op bezoek was. Ik denk ook dat het tweede punt dat we vragen aan de Europese Commissie, een veel sterker signaal is dan een resolutie aan onszelf te richten – dat is helemaal belachelijk – of om die gewoon aan de Vlaamse Regering te richten met de vraag om de Spaanse ambassadeur te convoceren. Ik denk dat het veel sterker is om dit aan de Europese Commissie te melden. Ik zal, als dit voorstel van resolutie goedgekeurd wordt, dit morgen melden aan Laura Borràs.

De heer Vanlouwe heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, uiteraard ondersteun ik dit zeer goede initiatief. Dit debat gaat namelijk niet over de Catalaanse strijd voor onafhankelijkheid of voor meer autonomie, die mijn fractie uiteraard ondersteunt. Maar dit debat gaat eigenlijk over de rechtsstaat. Dit gaat over een democratische waarde en dit gaat over politieke rechten en vrijheden binnen de Europese Unie, niet over een situatie of een positie van deze rechten in China, in het Midden-Oosten of in het Afrikaans continent. Het gaat wel degelijk over de naleving, of eerder het gebrek ervan, van politieke en burgerlijke rechten binnen een lidstaat van de Europese Unie, een project van gedeelde waarden waartoe ook wij behoren.

Want in Spanje worden steeds opnieuw die fundamentele rechten geschonden en miskend. Ik geef enkele voorbeelden uit een veel te lange lijst. Democratisch verkozen politici werden veroordeeld tot meerdere jaren cel – negen tot dertien jaar – enkel en alleen omdat zij hun programma op democratische weg proberen uit te voeren. Er werd hun gratie verleend, maar wel op voorwaarde dat zij hun politiek engagement zouden stopzetten. Politici worden uit hun politieke en burgerrechten ontzet en het wordt hen dus onmogelijk gemaakt om nog aan politiek te doen. Er worden zelfs eigendommen in beslag genomen en zij worden politiek en financieel kapotgemaakt. In Catalonië worden referenda over legitieme eisen onmogelijk gemaakt door Spaans politiegeweld van de Guardia Civil. Er wordt een onophoudelijke inquisitie gevoerd door de Spaanse justitie en zelfs voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens tegen Catalaanse politici, die hun land ontvlucht zijn en hier als politieke vluchtelingen verblijven.

En nu opnieuw dreigt een democratisch verkozen parlementslid met een linkse maar nationalistische overtuiging wegens zijn symbolische steun aan eerder veroordeelde politici tijdelijk uit zijn rechten te worden ontzet als parlementslid en in de onmogelijkheid gesteld om zijn politiek mandaat uit te oefenen. Waarom? Wat wordt er hem verweten? Geen misdrijf, geen diefstal, maar het ophangen van een geel lintje, zoals ik er nu zelf ook een draag. Het is een onschuldig symbool tegen het opsluiten van verkozen politici binnen de Europese Unie en het opsluiten van activisten voor hun democratische overtuiging, een symbool gedragen door vele Catalanen in solidariteit met hun politici en activisten, opgesloten wegens hun mening binnen de Europese Unie.

Het is duidelijk dat de bezorgdheden uit onze resoluties van 2017 en 2019 aangaande de situatie in Catalonië nu nog steeds actueel zijn. Wij delen dan ook het protest van de Catalaanse parlementsvoorzitter en steunen ook dit protest, voorzitter. Wij uiten onze bezorgdheid over deze schandalige schending van de rechten en de politieke rechten van een van onze collega’s uit Catalonië.

Collega's, nogmaals: het gaat niet over China, het gaat niet over het Midden-Oosten, het gaat niet over Noord-Korea, Venezuela of het Afrikaans continent, waar er toch heel wat vragen te stellen zijn over democratie, mensenrechten en de rechtsstaat. Het gaat over een lidstaat binnen de Europese Unie. En toch blijft de Europese Commissie oorverdovend stil. Niets horen wij ervan. Een debat in het Europees Parlement is er zelfs onmogelijk. En het is onze taak om dit te blijven veroordelen, en er aandacht voor te vragen, zodat dit parlementslid, links en nationalistisch, zijn mandaat democratisch kan blijven uitoefenen.

Ten slotte kan de Europese Commissie niet blijven wegkijken. Ze verliest haar geloofwaardigheid wanneer ze optreedt in bepaalde lidstaten of conflicten overal ter wereld, maar de Catalaanse discussie als een intern probleem blijft aanzien. En laat me nogmaals afsluiten met het gedicht van Martin Niemöller:

Toen de nazi's de communisten arresteerden, heb ik gezwegen;
ik was immers geen communist.
Toen ze de sociaaldemocraten gevangenzetten, heb ik gezwegen;
ik was immers geen sociaaldemocraat.
Toen ze de syndicalisten kwamen halen, heb ik niet geprotesteerd;
ik was immers geen syndicalist.
Toen ze de Joden opsloten, heb ik niet geprotesteerd;
ik was immers geen Jood.
Toen ze de katholieken arresteerden, heb ik gezwegen;
ik was immers geen katholiek.
Toen ze mij kwamen halen
was er niemand meer, die nog protesteren kon.

Laten we daarom vandaag opnieuw dit heel krachtig veroordelen. Ik dank u.

Ik ga natuurlijk niet tegenspreken wat collega Vanlouwe allemaal heeft gezegd, maar dit voorstel van resolutie gaat enkel over wat de parlementsvoorzitter van Catalonië mij gevraagd heeft, voor alle duidelijkheid. Ik vind het wel belangrijk om dat nog eens te benadrukken. We willen mee de situatie aankaarten van parlementslid Pau Juvillà. Als er geen uitspraak is van het hoogste gerechtshof in een land, dan ben je niet veroordeeld.

Zij vraagt mij als parlementsvoorzitter van het Catalaans parlement uitdrukkelijke steun. Ik geef die. We vragen aan de Europese Commissie om enkele zaken te doen, maar dit gaat concreet over dit geval. Dat neemt niet weg dat wat collega Vanlouwe heeft gezegd, ook correct en waar is. Maar daar gaat dit voorstel van resolutie niet over.

De heer Aerts heeft het woord.

Over de inhoud van de rechtszaak gaan we ons niet uitspreken. Er zijn al heel wat debatten geweest, ook hier, over symbool en neutraliteit in een stadhuis of in een gemeentehuis, zonder in de ene of andere richting daar een mening over te vellen. Daar hoeven we het nu niet over te hebben.

Maar het is wel nodig dat we dit hier aankaarten, want het staat buiten kijf dat de politieke rechten van Pau Juvillà moeten worden gerespecteerd. Zolang er geen definitieve uitspraak is, is het inderdaad evident dat parlementsleden hun democratische rol in alle vrijheid moeten kunnen spelen. Dat is cruciaal in een goedwerkende democratie. Voorzitter, om die reden zullen wij dan ook met veel plezier dit voorstel van resolutie mee goedkeuren.

Bedankt. Dat is ook exact wat collega Borràs vraagt: dat er eigenlijk een uitspraak moet zijn van het Supreme Court.

Mevrouw Goeman heeft het woord.

Ik ga niet onder stoelen of banken steken dat ik het ietwat ongemakkelijk vind om ons hier in allerijl uit te spreken over wat toch echt een complexe zaak is, die bovendien ook de hele tijd blijft evolueren. Zo komt bijvoorbeeld het feit dat het Catalaanse parlement intussen blijkbaar al zijn activiteiten sowieso heeft opgeschort, niet aan bod in dit voorstel van resolutie, als ik mij niet vergis.

Ik heb natuurlijk het voorstel met aandacht gelezen, en we steunen, net als onze Catalaanse zusterpartij trouwens, de oproep om de uitvoering van de beslissing tot schorsing van de heer Juvillà op te schorten tot het hoger beroep is behandeld. Ik wil daar nog aan toevoegen, maar daar is ook al aan gerefereerd, dat we in het Vlaams Parlement in het verleden al verschillende keren onze bezorgdheid hebben geuit over juridische gevolgen die worden gegeven aan de politieke activiteiten van Catalaanse politici.

Ons standpunt is duidelijk, en dat is ook altijd hetzelfde geweest. Het politieke moet politiek worden opgelost. Ik denk dat we hier in een land als België als geen ander weten dat er eigenlijk geen substituut is voor politieke dialoog om op een volwassen en vreedzame manier om te gaan met politieke verzuchtingen, ook rond soevereiniteit. En wij zijn er dus echt van overtuigd dat er alleen een politieke oplossing kan zijn voor de Catalaanse zaak, om die Catalaanse zaak te pacificeren.

Nu, het mag duidelijk zijn voor ons dat er maar één mogelijke partner is om tot die oplossing te komen. Dat is de Partido Socialista Obrero Español (PSOE). Het zijn de socialisten die in Spanje en in Catalonië tot die oplossing willen en kunnen komen, daar waar wat ons betreft de vorige conservatieve regering het conflict eigenlijk alleen maar heeft opgepookt. Wij hopen nu dat die oplossing er inderdaad zo snel mogelijk komt.