Report plenary meeting

De heer De Reuse heeft het woord.

Minister Beke, ik zie dat u duidelijk gevaccineerd bent, waarschijnlijk al een herstelcertificaat hebt, en een boosterprik, zowel tegen de variant van de oppositie als die van de vrienden uit de meerderheid, na het debat van deze namiddag.

Op 29 oktober van dit jaar werd in dit huis het decreet aangenomen over de toepassing van het Covid Safe Ticket (CST). In toepassing van dat decreet werd de toegang tot de horeca, evenementen, ziekenhuizen, woonzorgcentra en andere instellingen afhankelijk gemaakt van het vertonen van een geldig CST. Nu staan we hier. Nadat men het CST had verkocht als het ticket naar het zogenoemde rijk van de vrijheid, zei professor Emmanuel André, niet de minste van het kransje bekende virologen, deze week in een kranteninterview dat dit certificaat niet heeft gedaan wat ervan werd verwacht. Ik citeer hem even: “Het heeft niet zozeer de vaccinatiegraad verhoogd, maar leidde wel tot meer contacten, en dus onrechtstreeks ook tot meer besmettingen (...).” Zijn collega Van Ranst bevestigde ’s avonds op de VRT in De Afspraak deze woorden. Of hoe een dubbeltje rollen kan, hoe het CST een vals gevoel van veiligheid gaf aan onze mensen.

Minister, mijn vraag aan u is dan ook heel eenvoudig: hoe evalueert u de inzet van het CST en welke initiatieven zullen u en de Vlaamse Regering nemen om de toepassing ervan aan te passen aan de realiteit?

Minister Beke heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, het CST als ticket voor het rijk van de vrijheid, dat zult u alleszins niet hebben kunnen optekenen uit mijn mond, en ik denk ook niet uit de mond van iemand van de Vlaamse Regering. We hebben dat immers nooit beschouwd als een ticket voor het rijk van de vrijheid. We hebben altijd gezegd – en dat debat hebben we hier ontiegelijk veel keren gehad, vorige week en de voorbije weken – dat de corona-aanpak een en-en-enverhaal is. Dat gaat over vaccineren, als eerste belangrijke stap, maar dat gaat ook over een aantal belangrijke flankerende maatregelen, van mondmaskers tot CST. We hebben gezien dat het CST in Frankrijk en in andere regio’s een belangrijke impuls heeft gegeven aan het vaccineren. In tegenstelling daartoe is dat effect in Vlaanderen veeleer beperkt, gezien de hoge vaccinatiegraad.

Is er dan geen effect? Jawel, er is wel een effect. Als je kijkt naar de cijfers over het aantal mensen dat elke week een eerste dosis krijgt, dan zie ik toch wel dat het een effect heeft gehad. Er is een verdubbeling van het aantal: van 5.000 per week in oktober naar 10.000 en zelfs meer dan 11.000 in de voorbije twee weken. Dat heeft een effect, maar dat is niet onbeperkt. Dat heeft de Vlaamse Regering ook altijd gezegd, en zelfs meer. U weet dat er anderen waren die vragende partij waren en heel veel heil in het CST hebben gezien. Onze burgemeesters waren daar ook vragende partij voor. We hebben altijd gezegd dat het een deelelement van het geheel kan zijn. Maar pas wel op dat het niet de illusie geeft dat je met een CST volledig vrij bent. We zien dat je nog altijd besmet kunt geraken, ook al ben je gevaccineerd en heb je een CST. Vlaanderen heeft daar altijd op een heel genuanceerde manier over gesproken.

De heer De Reuse heeft het woord.

Het CST kreeg niet alleen een valse naam. Het was helemaal niet safe, daarover zijn we het eens. Maar het CST werkte ook niet, noch qua extra bescherming, noch qua het verhogen van de al hoge vaccinatiegraad in Vlaanderen, twee doelstellingen die in het kader van het CST naar voren werden geschoven in de communicatie. Ik blijf ervan overtuigd dat deze regering veel te lang blind is geweest voor het feit dat het CST ook als flankerende maatregel geen doel heeft bereikt. Er werd blind naar gekeken omdat de regering hoopte dat het toch effectief zou zijn. De maatregel werd aangehouden. Er waren wetenschappers en ook artsen die al een tijdje met die vaststelling, die nu ook door de virologen wordt gedeeld, kwamen, maar die werden ook uit het debat gehouden. Mijn vraag is of het niet nuttig zou zijn om de expertengroep die alle regeringen in dit land begeleidt, uit te breiden met een nieuwe groep van experten en virologen die wel naar de lange termijn kijken. Anderzijds rijst de vraag wat er zal gebeuren met het CST. Bent u bereid om het af te schaffen, aangezien het niet effectief is als instrument?

De heer Parys heeft het woord.

De voorzitter van mijn partij was een van de eersten die zeiden dat we er niet van overtuigd zijn dat het CST het gevoel van veiligheid geeft dat veel mensen er wel aan verbinden. Vandaag zien we inderdaad dat heel veel virologen dezelfde mening hebben. Dat wil niet zeggen dat het zero nut heeft, maar het heeft niet het nut dat veel mensen eraan koppelen, omdat veel mensen zich zo veilig voelen dat ze onveilig gedrag ontwikkelen als ze ergens zijn binnengekomen met een CST. Het klopt dat we daar met heel veel nuance naar moeten kijken.

De heer D’Haese heeft het woord.

De PVDA heeft altijd tegen de invoering van de coronapas en van een pasjesmaatschappij gestemd. Vandaag wordt duidelijk dat dat juist was. De coronapas is gewoon een disproportionele maatregel, die de bevolking opdeelt in twee groepen en die verdeeldheid zaait, maar die ondertussen niet effectief is. Als Emmanuel André zegt dat we meer besmettingen hebben gekregen in plaats van minder door de coronapas, dan is dat toch wel heel belangrijk. Laten we er eerlijk over zijn: de coronapas was een manier om het vaccin te verplichten zonder het te verplichten, terwijl we weten dat het vaccin belangrijk is, maar niet volstaat. We kennen alle beloftes over het rijk van de vrijheid en wat ervan is gekomen. Terwijl jullie die coronapas op steeds meer plaatsen hebben ingevoerd, hebben jullie niet geïnvesteerd in de zorg, in ventilatie, in contactonderzoek, in de ondersteuning van de eerste lijn, in de uitbreiding van de testcapaciteit, in de centra voor leerlingenbegeleiding enzovoort. Mijn vraag, minister, is hoe u zult inzetten op het optrekken van die dijk met praktijken waarvan we weten dat ze werken, zoals testen, tracen, ventileren enzovoort, in plaats van op het contraproductieve coronapasje.

Mevrouw Saeys heeft het woord.

Ik heb het daarstraks gehad over het model van de Zwitserse kaas, en het CST is daar een sneetje van, net zoals vaccinatie dat is, net zoals afstand, mondmaskers, ventilatie en dergelijke. Het is door al die sneetjes op elkaar te leggen dat we ervoor zorgen dat alle gaten gedicht worden, dat we het virus veel minder kans geven en dat we de bescherming zo maximaal mogelijk houden. Het CST wordt best gecombineerd met een mondmasker, maar ik heb partijen hier ook horen pleiten voor vooral de afschaffing van dat mondmasker. Dus ja,…

Mevrouw De Rudder heeft het woord.

Collega's, ook voor onze partij is het CST nooit een alleenstaand middel geweest tegen corona. Naast afstand houden en het mondmasker is het CST één van de middelen. Uiteraard blijft ook vaccinatie heel belangrijk, en laat ons daar de komende maanden verder op inzetten.

Minister, dit weekend hebben we vernomen dat tegen eind maart volgend jaar iedereen de derde prik zal krijgen, en dat is een zeer goede zaak natuurlijk. We hebben een hoge vaccinatiegraad, maar toch zijn er nog altijd mensen die niet gevaccineerd zijn. Het blijft nog steeds een uitdaging om die mensen mee over de streep te trekken. Ik heb dan ook geen bijkomende vraag, maar een oproep aan mensen die nog niet gevaccineerd zijn: meld je aan bij het vaccinatiecentrum en maak een afspraak. Doe het niet alleen voor jezelf maar ook voor je omgeving. Je draagt hiermee niet alleen zorg voor jezelf, maar ook voor een ander.

De heer Vaneeckhout heeft het woord.

Collega's, we hebben hier enkele weken geleden het debat gehad naar aanleiding van de bespreking van het decreet. Ik ben het ermee eens dat we ieder instrument echt in vraag moeten stellen. Collega's weten dat ook van mij. We hebben het daarnet gehad over contactopsporing en de doeltreffendheid en de doelmatigheid ervan. Laat ons dat ook doen met het CST. Laat ons afwegen wat het effect is ten opzichte van de kostprijs en de impact ervan op de samenleving in de brede zin.

Minister, u hoeft zich niet persoonlijk aangesproken te voelen, maar het is wel als een toverformule naar voren geschoven. Het zou een garantie zijn om de horeca en het nachtleven veilig te organiseren, maar dat is niet het geval. Als die derde prik uitgerold wordt, dan zal het opnieuw wat meer doeltreffend zijn. Dat is hoe het systeem werkt als de derde prik een voorwaarde wordt om het CST te krijgen. Maar er blijven wat ons betreft toch grote vragen. Bescherming tegen besmetting zal ook na een derde vaccindosis afnemen. In de cijfers zie je dat het CST geen prikkel is voor extra vaccinatie. Het blijkt dat het geen andere maatregelen tegenhoudt en het zou zelfs kunnen leiden tot gedragsverandering die meer risicogedrag stimuleert.

Minister, dit decreet loopt af op 31 januari. We hoeven nu nog niet te beslissen wat we daarmee doen. Wilt u op de interministeriële conferentie (IMC) een voorstel doen om een grondige evaluatie door experten te laten uitvoeren? Dan kunnen we in alle sereniteit dat gesprek voeren en kijken of dat ene laagje in de Zwitserse kaas een noodzakelijk en belangrijk laagje is of niet.

Mevrouw Van den Bossche heeft het woord.

Is alles perfect veilig met een CST? Neen, natuurlijk niet. Is het veiliger of minder onveilig? Ja, zeker wel. Er is vorige week nog een Nederlandse studie gepubliceerd die dat wel aantoont. Er is minder circulatie van virus wanneer je mensen enkel binnenlaat die gevaccineerd zijn. Dat is zo.

Het is natuurlijk een van de vele maatregelen, maar het is enkel een maatregel waarin wij moeten geloven als we het eens zijn met elkaar dat wij willen toelaten dat mensen elkaar blijven ontmoeten, dat we de samenleving niet op slot willen doen. Ik denk dat het toch de betrachting is van de meesten onder ons om toe te laten dat er sociaal contact is, dat het leven kan blijven doorgaan in een pandemie die mogelijk jaren duurt, en dat op een zo veilig mogelijke manier. Helemaal coronaproof is niets, vrees ik, maar de combinatie van het CST, mondmaskers, afstand houden, ventileren, prikken zorgt ervoor dat we elkaar kunnen blijven ontmoeten in een echte samenleving die naam waardig.

Minister Beke heeft het woord.

Mevrouw Van den Bossche, ik had het bijna niet beter kunnen zeggen dan u net hebt gedaan. Ik denk dat we daar in het Vlaams Parlement onder de meeste partijen altijd op een zeer genuanceerde manier naar hebben gekeken, met vaccineren als het allerbelangrijkste maar niet als alleenzaligmakend.

Laat ons toch een aantal zaken goed voor ogen houden. Vandaag, in vergelijking met precies een jaar geleden, zitten we met zeven keer zo veel besmettingen, maal zeven. Zeven keer zo veel besmettingen.

Dat legt een enorme druk op onze ziekenhuizen: anderhalve keer zoveel mensen in onze ziekenhuizen dan een jaar geleden. Het vaccin doet zijn werk, want zonder het vaccin zouden we vandaag in een totaal andere wereld leven. Het vaccin doet zijn werk, maar moet vechten tegen varianten. Er is de deltavariant, die een stuk besmettelijker is en die ons een stuk meer beneemt. We hebben een nieuwe variant in ons land binnengebracht waarvan we niet weten wat er precies op ons afkomt. Vandaag instrumenten in de vuilbak gooien in de strijd tegen dit virus lijkt me bijzonder onverstandig.

Het Overlegcomité heeft een aantal beslissingen genomen en heeft dat gedaan op basis van GEMS-adviezen. Ik betreur een beetje dat er experten zijn die wel GEMS-adviezen schrijven maar nadien zeggen dat het niet heeft gemarcheerd. Misschien is dat voortschrijdend inzicht. Laat ons niet de indruk wekken dat het van één zaak zal afhangen, maar laat ons de alaambak, de instrumentenkist die we hebben om dit virus te bestrijden – waaronder ook mondmaskers en een aantal andere zaken –, gebruiken. Er is in het vorige debat verwezen naar onze termijnvisie op de corona-aanpak. Dat was een zeer boeiend debat. Ik heb daar zelf ook wel wat ideeën over. Ik denk dat we naar de hele instrumentenkist moeten durven kijken.

Collega De Rudder, uw oproep is van ontzettend groot belang. Vorige week waren er nog tienduizend mensen die zich voor de eerste keer hebben laten vaccineren. Ik krijg soms de reactie ‘ja maar, je moet het niet hebben over de niet-gevaccineerden’ of ‘je moet ze niet meer oproepen om ze te vaccineren want dat is stigmatiserend’, en dit en dat. Ik vind dat absoluut niet stigmatiserend. Ik heb gisterenochtend nog een ziekenhuis bezocht waar het schreien de mensen die op intensive care werken, nabij stond. Er waren mensen die gevaccineerd waren, maar ook mensen die niet gevaccineerd waren. De gevaccineerden kennen we: dat zijn vooral de 65-plussers. Daarom dat we die boosterprik geven. 1 miljoen – 14 tot 15 procent van de Vlamingen – heeft intussen die derde prik gekregen. We zijn op weg om tegen het eind van dit jaar 2,5 miljoen boosterprikken te zetten. Dat is van ontzettend groot belang: boosterprikken zetten bij diegenen die de derde prik nu, op korte termijn, nodig hebben. Voor de rest zullen we dat ook uitrollen. We moeten er ook voor zorgen dat diegenen die niet gevaccineerd zijn, zich aangesproken voelen om dat toch te doen, om over hun vertwijfeling heen te komen.

Ik hoor hier collega’s – en soms begrijp ik het niet goed – die zeggen: ‘We zijn tegen de coronapas en tegen de mondmaskers en tegen de vaccinatieplicht. We zijn tegen alles.’ Maar dan de vraag komen stellen naar het ticket voor het rijk van de vrijheid. Wel, voor mij gaat vrijheid samen met verantwoordelijkheid. Als we vrijheid willen hebben in onze samenleving, dan moeten we ook onze verantwoordelijkheid kunnen en willen en durven opnemen. Het ene kan niet zonder het andere. Collega Demir is weg, maar in Limburg zeggen we: ‘Wat ben je als schaap met je vrijheid als er wolven rondlopen?’ Dan heb je niet veel vrijheid. De negatieve vrijheid bestaat niet. De positieve vrijheid is een vrijheid die samengaat met verantwoordelijkheid. Daar kan dit instrument ook een stukje een rol in spelen. Ik zou op dit ogenblik het kind niet met het badwater weggooien.

Collega De Reuse heeft het woord.

Minister, daarover gaat het net. Het is geen goed instrument. U spreekt over uw alaambak, en u gaat er niets uit weggooien. Zaken die niet werken en die je niet meer kunt gebruiken, hou je niet bij. Die leg je apart en neem je niet meer mee naar de ‘chantier’.

Collega Parys is hier jammer genoeg niet meer, maar aan hem heb ik de volgende boodschap – een tweede bekentenis vandaag. Zijn partij had het bij het rechte eind, maar heeft weer het been niet stijf gehouden. Ik roep hem op – als grootste partij binnen deze meerderheid – om dat in de toekomst eens wat meer te doen.

Ervaring uit het buitenland leert ons dat een langetermijnaanpak van covid de goede aanpak is. In dit land hopt men van maatregel naar maatregel, altijd in de hoop dat de maatregel die het laatste komt de goede is. Men moet maatregelen invoeren die gedragen zijn door de bevolking, en die we ook kunnen volhouden. Dat is van belang. Samen met een hoge vaccinatiegraad en met een sensibilisering van de maatregelen die werken.

Als blijkt dat het CST niet effectief is, moeten we het durven afschaffen. Dan moeten we het ter discussie stellen en dan moet u actie durven ondernemen. (Applaus bij het Vlaams Belang)