Report plenary meeting

De heer D’Haese heeft het woord.

Minister, studenten, docenten, personeel van hogescholen en universiteiten hebben er al bijna een volledig semester in lockdown opzitten. Stel dat je nu eerstejaars bent en je komt aan in een nieuwe stad, maar na een aantal dagen en een aantal weken worden de lessen allemaal online gegeven. Je hebt amper contact met je docenten en al helemaal niet met medestudenten. Maar ook voor andere studenten, ook voor docenten en voor het andere academisch personeel is het een heel moeilijke periode geweest.

Na een semester van eindeloze Zoomsessies en zelfstudie zijn het nu examens. Maar eigenlijk verandert er voor de studenten weinig. Ook nu tijdens de blok zijn alle dagen hetzelfde. Ook nu zitten ze opgesloten tussen de vier muren van hun kamer. Ook nu schreeuwen ze om hulp.

En wat zegt u dan, minister? Dat studenten corona als een catch-all excuus gebruiken. Ja, dat hebt u gezegd, minister. Minister, mijn hond heeft mijn huiswerk opgegeten. Dat is een excuus. Maar de coronapandemie die al maanden huishoudt, dat is een dagelijkse realiteit voor heel veel mensen.

En minister Weyts, wat is uw excuus eigenlijk om gewoon verder te doen alsof er niets aan de hand is? Er is nu concrete hulp nodig voor die studenten. U kunt dat doen. U kunt hulp bieden door te zorgen dat studiepunten die niet gehaald worden omdat men vakken door corona niet haalt, achteraf teruggevorderd kunnen worden. Dat is vorig semester mogelijk geweest, en mijn vraag is heel duidelijk: gaat u dat nu opnieuw mogelijk maken?

Minister Weyts heeft het woord.

Misschien het moment aangrijpen om die studenten nog een hart onder de riem te kunnen steken, want met zijn allen gaan we gebukt onder corona, maar gebukt gaan onder corona en dan nog eens onder examens is van het goede te veel. Dus bij dezen aan diegenen die bij wijze van studiepauze momenteel aan het kijken zijn: volhouden.

Waarom hebben we vorige keer leerkrediet toegekend? Om te verhinderen dat studenten die door corona niet slaagden, ook niet na een tweede zit, leerkrediet zouden verliezen. Het uitgangspunt daarbij was vermijden dat de studieduur verlengd zou worden. Dat was altijd het uitgangspunt.

Vandaag zitten we natuurlijk in een andere situatie, in die zin dat we nu volop in de examens zitten. Hetgeen u voorstelt, lijkt me een verkeerd signaal. Namelijk nu al gaan zeggen: wat er ook moge wezen of komen, wat de resultaten ook mogen zijn, we gaan alle leerkrediet sowieso teruggeven, dat lijkt me een verkeerd signaal, en het lijkt me nogal demotiverend te zijn, want dan geef je ook een beetje het signaal dat het resultaat niet zoveel uitmaakt, dat het leerkrediet sowieso wordt teruggegeven. Dat is niet alleen mijn standpunt, maar ook dat van de Vereniging van Vlaamse Studenten, waarmee ik ook op wekelijkse basis samenzit. Vanuit die hoek van de studenten wordt gevraagd: ‘Wees daar toch voorzichtig mee. Geef nu niet dat signaal, en laten we dat bespreken.’ Dat zullen we ook doen. Samen met studenten, samen met de hogeronderwijsinstellingen, zullen we samenzitten na de examenperiodes en zullen we dat evalueren.

Dus de conclusie is: we zeggen absoluut niet nee, maar je moet in deze situatie toch voorzichtig zijn, en we overleggen ter zake zoals we dat op wekelijkse basis doen met de studenten en met de hogeronderwijsinstellingen.

De heer D’Haese heeft het woord.

Minister, heel fijn dat u de studenten een hart onder de riem steekt, maar u bent natuurlijk geen motivational speaker. U bent een minister, en een minister hoort niet aan te moedigen – dat mag ook natuurlijk –, maar maatregelen te nemen. Waar het hier vandaag over gaat, minister, is perspectief. Het gaat over perspectief.

Studenten zitten nu al maanden in die lockdown. Dat is een heel moeilijke periode geweest. Ze gaan nu naar die examens en heel veel studenten hebben schrik dat ze die examens niet zullen halen, niet omdat ze hun best niet doen of omdat proffen er met hun ‘klak’ naar smijten, maar omdat het verdorie een ongelooflijk moeilijke periode is geweest.

Vorig jaar is ook beslist om het mogelijk te maken de studiepunten van de examens die men niet haalt, achteraf op te halen. Ik denk dat dat nu opnieuw nodig is om dat perspectief te bieden. Vorig jaar hebben bijna tienduizend studenten van die regeling gebruikgemaakt, wat voor mij duidelijk aantoont dat er een heel brede vraag naar is. Daarom vinden wij het heel jammer dat u dit niet overweegt. Wij zullen een voorstel van resolutie indienen hier in het parlement om dat toch te vragen, en ik stel voor dat de sprekers die zich hierbij willen aansluiten, alvast zeggen of ze dat zullen ondersteunen of niet.

De heer Danen heeft het woord.

Vandaag zijn we de plenaire vergadering begonnen met een aantal hoopvolle boodschappen en ik had eigenlijk gehoopt dat die hoopvolle boodschap bij deze vraag voortgezet zou worden, wat tot nog toe niet het geval is. Ik denk inderdaad dat onze studenten perspectief nodig hebben. Terwijl de hele samenleving kijkt naar de vaccinatiecampagne, kijken onze studenten vandaag vooral naar hun examens. Ik denk dat de minister daar voor een stukje wel gelijk in heeft. Het is voor studenten inderdaad geen evidente periode en kijkers thuis of collega’s hier die thuis met studenten zitten, kunnen daar wel al eens van getuigen. De examens en de studiejaren zijn niet wat ze ervan gewoon zijn. Zeker studenten die nu in hun tweede jaar zitten, hebben eigenlijk nog geen normale situatie gehad. Ik zou u echt willen vragen, minister, om de studenten hoop en perspectief te geven door maatregelen te nemen, niet gratuit maar doordacht, net zoals dat vorig jaar gebeurd is.

De heer Warnez heeft het woord.

Collega D’Haese, ik begrijp uw argwaan eigenlijk niet helemaal. Op dit moment zijn heel wat studenten ongelooflijk hard hun best aan het doen. Ze hebben een heel lastig semester gehad. Er komt nog een heel erg moeilijke periode aan. Net op dat moment, wanneer ze er alles aan doen om toch te slagen, zegt u: we gaan hun een soort stopknop aanbieden om eigenlijk te zeggen dat ze hun leerkrediet kunnen terugkrijgen.

Wat we in de plaats daarvan moeten doen is de studentenvoorzieningen (stuvo’s) en de studenten zelf ondersteunen met de maatregelen die genomen zijn rond mentaal welzijn. Als ze op het eind van het academiejaar, na twee zittijden waarin ze hun best gedaan hebben om erdoor te raken, alsnog niet slagen, ja dan moeten we hun hun leerkrediet weer aanbieden. Dat hebben we vorig jaar exact zo gedaan, op een heel eenvoudige administratieve manier, en meer dan achtduizend studenten hebben toen hun leerkrediet teruggekregen. Als dat opnieuw gebeurt, dan krijgt u het signaal dat we hun leerkrediet terug moeten geven, maar het is te vroeg om dat op dit moment te pretenderen.

De heer Slagmulder heeft het woord.

Ik heb uiteraard ook heel veel begrip voor de situatie van studenten momenteel. Studenten die hun tweede semester wat lichter willen maken, hebben nu al de mogelijkheid om dat te doen via het Individueel Studieprogramma (ISP), maar als je dat als student natuurlijk zodanig reduceert dat je onder het minimumaantal studiepunten valt om nog als voltijds student aanzien te worden, dan heeft dat gevolgen.

Een collectieve amnestie voor studenten die, al dan niet door de coronapandemie, minder presteren en zo hun leerkrediet verliezen, dat zien wij niet zitten. Als een student door de coronacrisis echter aan een depressie lijdt en als dat geattesteerd wordt door een dokter of psychiater, dan zijn er zoals in normale tijden mogelijkheden om het curriculum aan te passen of on hold te zetten.

Net zoals vorig academiejaar zullen we wellicht een nieuwe uitzonderingsmaatregel moeten invoeren waarbij de coronapandemie als mogelijkheid kan worden ingeroepen bij de Raad voor betwistingen inzake studievoortgangsbeslissingen.

Mevrouw Goeman heeft het woord.

Ik wil me toch graag aansluiten bij het pleidooi van de heer D’Haese, minister. Het zijn bikkelharde tijden voor studenten: eenzame dagen op kot, ellenlange sessies achter het scherm. Dat weegt niet alleen in het algemeen zwaar, maar ook op het leerproces, alle fantastische inspanningen van docenten en instellingen hoger onderwijs ten spijt. Je kunt niet langer snel uitleg vragen aan de prof of aan je medestudenten na de les.

Een gesprek met het monitoraat via een scherm is gewoonweg niet hetzelfde. Het is dus, ook wat ons betreft, absoluut geen semester als een ander. Dus lijkt het ons ook niet meer dan logisch dat studenten zich opnieuw op overmacht kunnen beroepen als ze niet geslaagd zijn voor vakken van het eerste semester, weliswaar uiteraard na herexamens in augustus. Maar geef hen daar toch nu al duidelijkheid over, geef hen nu al dat perspectief. Ik denk dat ze die hoop echt wel verdiend hebben in deze bijzonder moeilijke examenperiode.

Voor de rest wil ik zeggen aan alle studenten: courage!

De heer Coel heeft het woord.

Ook onze fractie heeft uiteraard veel begrip voor de moeilijke omstandigheden waarin de studenten dit academiejaar en het vorige aan de slag zijn gegaan. Principieel zijn we niet tegen zo’n maatregel. We hebben die vorig academiejaar ook genomen. Een aantal studenten hebben daar inderdaad gebruik van gemaakt. Maar ik denk dat we dit moeten bekijken als het moment daar is. Laten we nu vooral focussen op het ondersteunen van de studenten tijdens het academiejaar. Het beste leerkrediet is niet het teruggegeven leerkrediet maar het verworven leerkrediet. Laten we hen maximaal steunen zodat ze die examens succesvol kunnen afwerken en dan op het einde van het academiejaar evalueren welke bijkomende maatregelen nog nodig zijn.

Minister Weyts heeft het woord.

Bedankt, mijnheer D’Haese, u geeft me nog eens de mogelijkheid om te reageren op de leugen die wordt gecommuniceerd vanuit uw hoek. De stelling ‘Weyts zegt dat studenten profiteurs zijn’, komt namelijk zeer duidelijk uit uw hoek, terwijl ik enkel in Schamper in een interview gezegd heb: als het gaat over de teruggave van dat leerkrediet, mag je dat niet doen als een blinde collectieve maatregel voor iedereen zonder verantwoording. Daar blijf ik ook bij en daar sta niet alleen in. Uw voorstel nu om in volle examenperiode te zeggen ‘het resultaat maakt niet uit, je krijgt sowieso je leerkrediet terug’, dat lijkt me niet bepaald motiverend, integendeel. Ik sta niet alleen met dat standpunt, dat is ook het standpunt van de Vlaamse Vereniging van Studenten. Dat steun ik ten volle. Als het gaat over hoop en perspectief, dan is de belangrijkste boodschap en ook mijn overtuiging: we zien elkaar nog dit academiejaar terug op de campus. Dat is mijn overtuiging. Je hebt ook de hoop gezien die uitgaat van onze vaccinatiestrategie, waardoor we erin kunnen slagen om nog dit academiejaar alle studenten weer te kunnen toelaten op de campus. Dat zou de hoop en het perspectief moeten zijn.

De heer D’Haese heeft het woord.

Ik wil iedereen die het voorstel steunt hartelijk bedanken. Ik moet toch zeggen dat ik heel teleurgesteld ben over de reacties van de meerderheid. Ten eerste: men zegt dat dit een stopknop zou zijn. Maar ik denk dat men niet beseft, mijnheer Warnez, dat studenten op dit moment aan het stoppen zijn. Dat is de realiteit vandaag. Studenten zijn aan het stoppen omwille van het gebrek aan perspectief. Maar hier zegt iedereen van de meerderheid: ‘het kan nog wel eventjes wachten’. Wat men eigenlijk zegt, is: ‘achteraf gaan we dat doen, maar we gaan dat nu nog niet zeggen’. Ik denk dat mevrouw Rutten vindt dat ik gelijk heb. Binnenkort gaan we dat doen, maar we gaan dat nu nog niet zeggen. Dat is geen goed beleid, dat is uitstelgedrag.

Ten slotte wil ik nog iets zeggen over dat ‘in volle examens’. Wanneer is dit voorstel – onder andere ondertekend door u, mijnheer Warnez – vorig jaar goedgekeurd? Dit werd ingediend op 27 mei, voor de examenperiode. Ervoor! Het werd goedgekeurd op 10 juni, tijdens de examenperiode. In volle examenperiode, minister Weyts, op hetzelfde moment dat ik het nu voorstel. Het resultaat maakt niet uit? Natuurlijk maakt het resultaat uit, minister Weyts. Als men slaagt, kan men verder. Als men niet slaagt, is het enige wat we vragen dat men die verloren studiepunten kan terugvorderen.

We zullen daarvoor zeker dit voorstel van resolutie indienen en we hopen op iets meer steun, van diegenen die dit vorig jaar ook gesteund hebben.