Report plenary meeting

De heer Gryffroy heeft het woord.

We hebben op het einde van vorige legislatuur een moeilijk hoofdstuk afgehandeld: als je een digitale meter invoert, zal die terugdraaiend zijn of zal die niet terugdraaiend zijn. We hebben daarover een consensus bereikt, sowieso met de meerderheidspartijen, maar de andere partijen hebben ook niet tegengestemd.

De consensus bestond erin dat we zorgen voor een regeling die voor de sector aanvaardbaar was en dankbaar werd aangenomen, en die vooral een zekerheid gaf aan degenen die al zonnepanelen hadden maar ook een zekere overgangsperiode voorzag tot einde 2020. Degenen die nog zonnepanelen wensen te installeren voor einde 2020, kunnen nog altijd een beroep doen op het principe van een terugdraaiende teller, ook al heb je een digitale meter. Vanaf 1 januari 2021 is het sowieso gedaan met het principe van de terugdraaiende teller voor nieuwe installaties.

Echter, de regulator vond het leuk, plezant en zeer belangrijk om daar toch maar eens mee naar het Grondwettelijk Hof te stappen, de consensus die er was, overboord te gooien, en daardoor minder draagvlak te creëren, en zeker ook meer rechtsonzekerheid.

De jongste maanden zien we in de media en sociale media nogal wat campagnes waarin wordt gezegd dat het nu of nooit is voor wie nog wil profiteren van zonnepanelen, dat men dat nu, in 2020, moet doen, niet in 2021. Je ziet dus dat een aantal installateurs en leveranciers proberen om nu nog de mensen ervan te overtuigen, met een misleidende campagne, vind ik eigenlijk, eerlijk gezegd, om dit toch nog dit jaar te installeren.

Uiteraard zijn wij voorstanders van investeringen in hernieuwbare energie. Dat is altijd een goed idee. We hebben het in de commissie ook al herhaaldelijk gehad over die procedure bij het Grondwettelijk Hof, over het feit dat die ons niet zint, maar oké, het is de regulator die dat heeft beslist. Ik vind het echter toch wel bizar dat men een dergelijke campagne voert.

Minister, daarom mijn vraag aan u: wat is uw reactie op die vele campagnes in de media, meer specifiek dan de sociale media, om nog snel die zonnepanelen te plaatsen in 2020?

Minister Demir heeft het woord.

Dank u voor de vraag. Ik zie ook dat sinds een aantal maanden op sociale media een aantal leveranciers promotie maken voor zonnepanelen. Dat mag natuurlijk, dat is hun taak, maar ze moeten dat natuurlijk wel correct doen. Als ik zie dat ook belangrijke spelers heel duidelijk de boodschap geven aan de consument dat het nu of nooit is, dat die voor het jaareinde, voor 1 januari, zijn zonnepanelen moet installeren omdat hij dan een garantie op de terugdraaiende teller heeft, dan vind ik dat niet correct. Het is dan ook om die reden dat ik al maanden aan een stuk, wanneer ik zo’n berichtgeving zie, daar telkens opnieuw op reageer. Ik vind het immers belangrijk dat de consument met kennis van zaken bestellingen doet.

We weten allemaal dat er een beroep is tegen de regeling die dit parlement heeft goedgekeurd, dat dat dossier nu bij het Grondwettelijk Hof ligt. Er hangt dus een zwaard van Damocles boven dat dossier. Ik vind dat de consument dat ook mag en moet weten. Wat dat Grondwettelijk Hof zal doen, weet ik natuurlijk niet. Ik heb geen glazen bol. Ik ben echter natuurlijk wel zeer bezorgd, want het gaat over honderden, duizenden gezinnen die mogelijk zullen worden aangesproken door de uitspraak van het Grondwettelijk Hof. Dat valt dus af te wachten.

Leveranciers moeten echter op een correcte manier communiceren naar de consument. Ik ga ervan uit dat de meesten dat wel doen, maar je hebt er een aantal die aan niet-correcte berichtgeving doen. Ik zie dat de jongste tijd steeds meer. Ik zou van hieruit ook nog eens een oproep willen doen aan al die leveranciers om de mensen echt niets wijs te maken, om hen erop te wijzen dat het dossier nog bij het Grondwettelijk Hof is. Collega’s, voor het overige blijven we natuurlijk wel investeren in die hernieuwbare energie, zoals jullie weten.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Minister, dank u voor het antwoord. Dit is inderdaad belangrijk. U bent bijna een minister van Consumentenzaken. Misleidende campagnes kunnen echt niet. Ik vind dit al te belangrijk. Uiteraard hadden wij het liever anders gezien, maar dat de regulator naar de rechtbank stapt, is zijn verantwoordelijkheid, niet de onze.

Ik zal u ook geen stand van zaken omtrent de procedure vragen, aangezien u zult zeggen dat die procedure nog loopt en u daar dus geen antwoord op kunt geven.

Wat meespeelt in de kwestie van de zonnepanelen is uiteraard die terugdraaiende teller, maar ook dat we een soort klavertje van drie hebben. Vanaf volgend jaar start u met premies om de capital expenditures voor die zonnepanelen te ondersteunen. Daarnaast is er voor de doelgroep een energielening tegen 0 procent. Ze kunnen goedkoper lenen omdat de premie meteen wordt afgetrokken. Er komt een digitale meter. Er is echter nog een ander belangrijk facet dat zal meespelen, namelijk de vermarkting: als je energie produceert die je niet kunt verbruiken, plaats je die op het net en krijgt je daar euro’s voor. Wanneer treedt dat in werking?

De heer Bothuyne heeft het woord.

Minister, u hebt mooie vooruitzichten. Dit jaar gaan we waarschijnlijk, als het investeringsritme zich nog even doorzet, naar het 500.000e gezin in Vlaanderen dat zonnepanelen installeert. Dat is een heuglijk moment. De Vlamingen geloven echt in zonnepanelen en in groene energie.

Een van uw voorgangers, collega Tommelein, heeft heel wat campagnes opgezet om groene energie te promoten. U komt hier terecht klagen over campagnes van privébedrijven die misleidend kunnen zijn. Het is hoog tijd dat u vanuit de overheid een nieuwe campagne opzet om groene energie, en zonnepanelen in het bijzonder, te promoten, want er zijn inderdaad heel wat positieve vooruitzichten. We hebben de nieuwe premie die we vanaf januari geven, we hebben de renteloze leningen, er is de mogelijkheid om straks je eigen zonne-energie op de markt te verkopen en daar inkomsten uit te halen dankzij de digitale meters.

Minister, het is hoog tijd voor een positief verhaal over groene hernieuwbare energie. Dat is heel belangrijk voor de mensen in Vlaanderen. Het is groene energie, klimaatvriendelijk en bijzonder vriendelijk voor de portemonnee. Dus, minister, ik reken op u om hier werk van te maken.

De heer Danen heeft het woord.

In welk systeem je ook zit, zonnepanelen blijven hoe dan ook interessant. Het is daarom ook heel vervelend dat er leveranciers zijn die zand in de ogen strooien. Naar aanleiding van de actuele vraag van collega Gryffroy heb ik wat rondgestruind op het internet, en je komt het heel vaak tegen.

Minister, stel je voor dat het Grondwettelijk Hof de regeling vernietigt, dan zullen mensen zich echt bekocht voelen, want dan gaan ze de premie die u plant vanaf januari, niet krijgen als ze nu nog vlug installeren. Daarom is communiceren bijzonder moeilijk. Het is goed om misleidende informatie weg te doen, maar ook om een communicatie voor te bereiden op een campagne, en om, als er een uitspraak is, terug volle bak te gaan met een eenduidig verhaal. Ik hoop dat u dat gaat doen.

Ik heb ook een tweede suggestie. Naast de V-test zou er ook een website moeten komen met energiefactchecks, want er wordt heel veel zand in de ogen gestrooid van mensen over energiecontracten en zonnepanelen. Minister, bent u bereid om daar inspanningen voor te leveren?

De heer Pieters heeft het woord.

Minister, het is nu al voor de tweede maal dat u oproept om zo'n campagne in te trekken. Volgens de Vlaamse Regering heeft men recht op die terugdraaiende teller. Blijkbaar is dat zo overeengekomen door de meerderheid, maar uw eigen Vlaamse regulator trekt dat in twijfel, en u riskeert dat het Grondwettelijk Hof de beslissing vernietigt.

Minister, u kunt natuurlijk altijd een campagne opzetten waarmee u de mensen aanspoort om enkel zonnepanelen te leggen voor wat ze zelf nodig hebben. Dat is ook perfect terugbetaalbaar, daar heb je zelfs geen subsidies voor nodig. Maar wat is uw plan B? Zult u zich neerleggen bij de mogelijk negatieve beslissing voor duizenden Vlamingen die zonnepanelen hebben geïnstalleerd, en dan rekening houden met de belofte van de Vlaamse Regering?

De heer Tobback heeft het woord.

Het is misschien de Belgische Grondwet, maar we zullen ons er toch bij moeten neerleggen, collega.

Minister, zonder steun is er nergens energieproductie, niet in het klein op iemands dak, maar ook niet in het groot in gas- en nucleaire centrales. Het is dus goed dat er steunmechanismen zijn. Die zijn nodig, maar ze moeten dan wel naar de juiste dingen gaan zoals hernieuwbare energie, en ze moeten voldoende hoog zijn om te werken en niet zo hoog dat het sinterklaascadeautjes worden. Daar hebben we slechte ervaringen mee gehad in het verleden.

Ik zal dit heel duidelijk zeggen, en we hebben er ook geen meningsverschil over voor alle duidelijkheid. Alleen leef ik in vandaag, en u vaak in gisteren, collega.

Het moet ook duidelijk, helder, verstaanbaar en robuust zijn voor de mensen die er een beroep op doen, want voor heel veel gezinnen gaat het over een serieuze investering. We moeten dat niet aan de VREG verwijten, maar ik merk dat met wat de regering op poten heeft gezet, er nogal wat discussie en onzekerheid is en dat daarvan een aantal mensen nu gebruikmaken om, ik zal niet zeggen malafide, maar in elk geval dubieuze campagnes te voeren om op die rug snel geld te verdienen.

Minister, ik wil u en de Vlaamse Regering oproepen om een helder, robuust systeem op te zetten, met een plan B wanneer het Grondwettelijk Hof een duidelijke keuze maakt. Tot nog toe is de overgang naar de slimme meter niet heel slim begeleid.

Minister Demir heeft het woord.

Deze regering heeft wat hernieuwbare energie betreft een heel ambitieuze doelstelling. Ik wil die doelstelling ook nakomen. Heel recent, daarnet nog, heb ik van Denemarken als het ware lucht moeten kopen, omdat de doelstelling van de vorige regering helaas niet behaald werd. (Opmerkingen van Bruno Tobback)

Mag ik?

Minister Demir heeft het woord.

Voor mijn bevoegdheden probeer ik haalbare en betaalbare doelstellingen te formuleren, niet zoals in het verleden, waar er 20 miljard gestoken is in hernieuwbare energie via de elektriciteitsfactuur. Het zijn de mensen die dat betaald hebben. Dat wil ik niet. Vandaar dat de Vlaamse Regering heeft afgesproken om voor die ambitieuze doelstelling te gaan, zowel voor zonne- als voor windenergie. Wij hebben ook heel snel gecommuniceerd over de regeling voor de terugdraaiende tellers, die eind dit jaar stopt. Ik heb in april al heel duidelijk in de media, zowel VRT als VTM, gecommuniceerd dat er een nieuwe regeling is. De gezinnen blijven ondersteund als zij zonnepanelen zetten. Ik vond het belangrijk om zo snel mogelijk perspectief te bieden, en dat is gebeurd. Hoe het Grondwettelijk Hof zal oordelen, weet ik niet. Ik ga daar nu ook geen uitspraak over doen. Mijn kabinet bereidt zich wel voor op de verschillende mogelijke pistes van de uitspraak. In welke richting die uitspraak ook gaat, zal er een oplossing moeten worden gevonden.

Als antwoord op de vraag van de heer Gryffroy verwijs ik naar de beslissing van de Vlaamse Regering van 18 september. De overproductie die een gezin met zonnepanelen heeft, zal het kunnen verkopen aan zijn leverancier of aan een andere leverancier. Tot slot wil ik nogmaals benadrukken dat wij ook in het kader van relance blijven investeren in hernieuwbare energie. Ik heb daarvoor gekozen voor projecten van warmte, waarvoor wij nog wel wat meer inspanningen mogen doen. Daar is nog veel hernieuwbare energie te halen. Er komt een extra budget van 50 miljoen voor warmteprojecten. Voor het overige probeer ik voor hernieuwbare energie de nodige budgetten vrij te maken, zonder dat wij ons bezondigen aan oversubsidiëring. Ik denk immers dat heel het parlement erachter staat om niet te oversubsidiëren maar om te financieren waar het nodig is.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Ik hoor collega Tobback een schuldbekentenis doen over de oversubsidiëring in het verleden. Ik hoor bij Groen een interessante piste als we moeten kiezen tussen de doelstelling en rechtszekerheid. We zouden inderdaad de mensen kunnen aanraden om niet te investeren in de laatste drie maanden gezien de onzekerheid die bestaat in afwachting van de uitspraak van het Grondwettelijk Hof. Wie zijn investering uitstelt tot begin januari, is wel zeker van zijn premie. Ik sta achter de opmerking van collega Bothuyne om de campagne nog positiever uit te dragen. Vanaf januari zijn er immers heel wat nieuwe tools. Wat het Grondwettelijk Hof zal doen, weten wij niet. Ik vind het totaal onverantwoord dat de regulator de uitspraak van het Grondwettelijk Hof niet afwacht. Maar dat is zijn probleem. Wat ik wel zie, is dat een zonnepaneel moet passen in uw eigen systeem van gebruik en verbruik van uw woning en dat u moet proberen zoveel mogelijk zelf te verbruiken. Daarom ben ik heel blij dat wij vanaf 1 januari 2021 onze overschotten van kilowattuur kunnen verkopen in de markt met euro’s.