Report plenary meeting

De heer Lantmeeters heeft het woord.

Minister, de strijd tegen roetfilterfraude ligt ons na aan het hart. Ik moet maar even verwijzen naar de initiatieven die uw collega Weyts tijdens de vorige legislatuur nam. Op onze wegen rijden ongeveer 150.000 voertuigen rond die niet in orde zijn op het vlak van de roetfilter. Ik probeer u het belang voor de volksgezondheid te schetsen: elk voertuig dat niet in orde is, stoot 1000 keer meer uit dan toegelaten. We willen ook de bestrijding van de fraude zelf onder de aandacht brengen, want iedereen moet gelijk behandeld worden. Het kan niet dat sommige mensen hun filter in orde brengen en andere niet: iedereen gelijk voor de wet.

Het is niet mijn bedoeling om de discussie tijdens de commissievergadering van enkele weken of maanden geleden te herhalen. We hebben toen uitvoerig van gedachten gewisseld, omdat we bang waren dat u van dit punt geen strijdpunt zou maken, maar u hebt ons ervan overtuigd dat u wel verder zou gaan in deze zaak en u hebt toen aangekondigd dat u nog contact moest opnemen met uw collega’s van het Waalse en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, omdat er een aantal koninklijke besluiten moesten worden aangepast. Nu, ik heb vernomen dat u vorige week contact hebt gehad met uw Waalse en Brusselse collega. Ik ben nieuwsgierig naar wat daar besproken is. Ik hoef natuurlijk niet alles te weten wat daar besproken is, maar wel hoe u nu voortgaat met uw strijd tegen deze fraude. Hebt u verdere stappen voor ogen? Welke?

Minister Peeters heeft het woord.

Dank u wel, mijnheer Lantmeeters, voor uw vraag. Zo krijg ik nog eens de gelegenheid om te zeggen dat ik helemaal geen project of traject heb stilgezet en dat luchtkwaliteit voor ons allemaal zeker belangrijk is.

We hebben het inderdaad heel uitgebreid gehad over de aanpak van de roetfilterfraude in de commissievergadering van 28 mei. Daar heb ik ook heel duidelijk aangegeven dat voor ons die roetfilterfraude op twee manieren aangepakt kan worden. Enerzijds via een digitale controle langs de weg. Daarover kan ik u meegeven dat waarschijnlijk vrijdag een studie opgeleverd zal worden, een studie die wordt geïnitieerd door het Departement Omgeving in samenspraak met het Departement Mobiliteit en Openbare Werken (DMOW). Daarin wordt bekeken hoe we die controle op de weg continu kunnen uitvoeren en hoe we daar kunnen handhaven.

Het tweede aspect is de roetfilterfraude die vastgesteld kan worden bij die periodieke keuringen in onze keuringscentra. Het klopt dat ik eergisteren mijn collega’s van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, mevrouw Van den Brandt, en van Wallonië, mevrouw De Bue, gezien heb en dat we een heel aangenaam en constructief overleg hebben gehad. Wat bleek ten eerste bij de stand van zaken? De twee andere gewesten zijn even ver gevorderd als wij. Met andere woorden, er werd vastgesteld dat er na de studie van GOCA in januari 2019 eigenlijk niets meer gebeurd is omdat er nog heel wat randvoorwaarden ingevuld moesten worden. Dat gold ook voor Wallonië en dat gold ook voor het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Wat hebben we dan wel beslist? We hebben beslist om, in de plaats van elk individueel dat dossier aan te pakken, te gaan voor een gezamenlijk plan van aanpak. Er wordt enerzijds een werkgroep opgericht met mensen van de respectieve kabinetten en van de respectieve administraties, waarbij we zullen kijken hoe we kunnen overgaan tot de uitrol van meetapparatuur, de aanbesteding van meetapparatuur en de homologatie van meetapparatuur. Er zal ook een wetenschappelijke toetsing gebeuren om na te gaan of het wel ‘future proof’ is, gelet op de technologische evolutie van tal van auto’s en meetapparatuur. Ten slotte zullen we ook, nog maar eens, een gezamenlijke stap zetten naar Europa, omdat er toch wel degelijk signalen zijn – dat hebben de collega’s ook gehoord – dat Europa de richtlijn in september zou aanpassen.

Zoals u weet, is Nederland wat dat betreft voorloper. Maar ook daar zal pas ten vroegste in 2022 kunnen worden overgegaan tot een nieuwe meetcontrole.

We gaan dus alleszins met een gezamenlijke aanpak verder. We blijven verder inzetten op heel dat verhaal van die roetfilterfraude, zowel via een controle langs de weg als via de periodieke keuringen.

Dank u wel, minister, voor dit antwoord. U hebt alvast een vraag van mij voorkomen, namelijk de vraag naar de studie die u aangekondigd had over de controle langs de wegen. Destijds werd gezegd dat die er in juni 2020 zou komen, maar we gaan natuurlijk niet vervelend doen als die studie er vrijdag komt. Dan zijn we daar gelukkig mee.

Maar ik kan niet zeggen dat ik voor de rest heel gelukkig ben met uw antwoord. Want ik vrees er een beetje voor. Het valt natuurlijk altijd te prefereren dat er overleg gepleegd wordt met Wallonië en met het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest om tot een oplossing te komen. Maar als ik hoor dat er bijkomende studiegroepen moeten worden opgericht, dan houd ik mijn hart een beetje vast.

Ik zou u dus willen vragen, minister, om daar inderdaad de leiding in handen te nemen. Ik ga niet zeggen dat het op dit ogenblik naar de eeuwigdurende kalender is gestuurd, maar ik wil u wel vragen om daarvoor op te letten.

Een bijkomende vraag die ik u nog wil stellen: wilt u ook, wat de federale materie betreft, contact opnemen met uw collega Muylle in de Federale Regering? Op dit ogenblik wordt er namelijk zelfs nog altijd reclame gemaakt door bedrijven en garagisten, die zeggen: ‘Wij verwijderen uw roetfilter en zullen er dan voor zorgen dat uw auto sneller rijdt.’ Het zal dus al nodig zijn om alle maatregelen te nemen, minister, die mogelijk zijn, om dit eventuele gezondheidsprobleem te voorkomen.

De heer Keulen heeft het woord.

Minister, de goede collega Lantmeeters klinkt een beetje streng als een roetpiet, want ik denk dat u in uw antwoord inderdaad heel sluitende argumenten hebt aangedragen: Europa vragen om te komen tot een aangepaste reglementering, zorgen dat je natuurlijk geen keuringtoerisme krijgt en dus ook praktische afspraken maken met de twee andere gewesten. Ik denk dat je vandaag wel Trump, of beter Bolsonaro, moet heten om het belang van de vergroening van de mobiliteit niet in te zien, vanuit ecologisch oogpunt, vanuit gezondheidsoogpunt maar ook als nieuwe tak voor de economie, voor de productie.

Minister, u hebt dus duidelijk principieel een kant gekozen, en dat is de goede kant, maar je moet er natuurlijk ook voor zorgen dat je praktisch kunt volgen, dat je de daad bij het word kunt voegen, en dat zal een stapsgewijze aanpak zijn. Ik vind dat u dat heel goed doet.

De heer Rzoska heeft het woord.

Voorzitter, ik dacht dat collega Lantmeeters veeleer moppersmurf is, maar dat kan eigenlijk niet, want daarvoor is hij veel te groot. Hij heeft echter wel een punt. Mijnheer Lantmeeters, ik wijs op de inspanningen die in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest worden geleverd voor propere lucht. Ook wij proberen daar trekker te zijn en stappen vooruit te zetten. In die zin geef ik collega Keulen wel gelijk: we moeten opletten dat er geen toerisme ontstaat, dat men qua keuringen zou gaan shoppen omdat het elders makkelijker is. Minister, ik sluit me wel volmondig aan bij collega Lantmeeters wat het volgende betreft. Het is hemeltergend dat men die advertenties om roetfilters te verwijderen blijft aanbieden. U zou dat met uw federale collega eens moeten bekijken. Dat is bijna dweilen met de kraan open. Vanuit Consumenten zou men daar paal en perk aan moeten stellen.

De heer Ceyssens heeft het woord.

We hebben ons destijds ook bezorgd getoond toen het erop leek dat dit project on hold stond. Minister, we hebben dan een heel duidelijk antwoord van u gekregen dat er inderdaad niks on hold staat, en dat is maar goed ook, want roetfilterfraude doet inderdaad alle inspanningen teniet, van een hele sector, maar ook van de gebruikers die het wel goed menen. Bovendien is het ook nog eens oneerlijk tegenover diegenen die wel extra betalen voor die roetfilter.

Minister, na het gesprek dat u hebt gehad en vooruitkijkend naar de stappen die nog moeten worden gezet, naar welke datum wordt gestreefd om daadwerkelijk in de autokeuring op roetfilterfraude te kunnen controleren?

De heer Verheyden heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, ook het Vlaams Belang is er voorstander van om zo snel mogelijk de nodige apparatuur te voorzien die die roetfilterfraude kan opsporen, voor de luchtkwaliteit, ja, maar ook omdat dit een tweede acuut probleem zou kunnen oplossen, namelijk dat van de 142.000 Euro 4-dieselrijders die momenteel onterecht uit onze Vlaamse lage-emissiezones worden geweerd. De fout die de Vlaamse overheid maakt, is dat ze alle Euro 4-dieselwagens gelijk behandelt en geen onderscheid maakt tussen auto’s met en auto’s zonder roetfilter.

Minister, in de commissie verwijst u, wanneer ik die vraag stel, keer op keer naar de autonomie van de steden en gemeenten, die zelf beslissen welke auto’s ze al dan niet toelaten, maar waarom zouden autobestuurders wier Euro 4-dieselwagen perfect aan de regelgeving voldoet, geen toegang meer mogen krijgen tot die lage-emissiezones? Dat komt eigenlijk neer op discriminatie.

Minister, mijn vraag is dan ook: zult u, mits een waterdichte controle van de roetfilters, de gemeenten en steden die een lage-emissiezone hebben, oproepen om die autobestuurders toch weer toe te laten? De 142.000 autobestuurders en ikzelf kijken uit naar uw antwoord.

De heer Tobback heeft het woord.

Minister, ik sluit me aan bij collega Lantmeeters, die blij is dat de aangekondigde projecten niet on hold staan, maar moet aan de andere kant toch wel mee opmerken dat de fraude op dit moment ook niet on hold staat. Er rijden op ieder moment nog altijd wagens rond die duizendmaal vervuilender zijn dan ze zouden mogen zijn in het belang van onze volksgezondheid, en er komen er ook nog altijd bij, als je inderdaad de advertenties moet geloven. Dan is niet on hold staan niet genoeg. Dan moet het eigenlijk sneller en dringender zijn, want er is de impact ervan, zowel op de volksgezondheid als op de frustratie van mensen die wél de regels naleven, die wél inspanningen en in veel gevallen uitgaven doen, en die zien dat anderen door de mazen van het net glippen, terwijl de regering aankondigt over een jaar, over twee jaar te zullen overleggen, te zullen praten, te zullen zien, maar niet echt, daadwerkelijk optreedt of niet kan voorleggen hoe sterk ze optreedt. Die frustratie zou men eigenlijk veel sneller moeten aanpakken.

Ik zal u niet, zoals collega Keulen, met Trump of Bolsonaro vergelijken, die namen ga ik hier niet bovenhalen, maar u geeft toch ook een klein beetje een mijn-naam-is-haasgevoel als u hiervoor geen concrete timing geeft. Wanneer zult u nu garanderen dat die controles waterdicht, sluitend zijn, dat die er zo snel mogelijk zullen zijn, zodat iedereen die wordt geacht de regels na te leven, dat ook doet, en niet langer de gezondheid van zijn buren en omwonenden aantast?

Collega’s, dank u wel voor de bijkomende vragen. Ik wil nog maar eens duidelijk stellen dat we werken op twee sporen inzake de luchtkwaliteit. Enerzijds is er die controle langs weg. De studie daaromtrent kan waarschijnlijk vrijdag aanstaande worden opgeleverd. Die studie zal aantonen op welke wijze we er met ‘remote sensing’ voor kunnen zorgen dat er onmiddellijk wagens uit het verkeer kunnen worden gehaald die met een defecte roetfilter rondrijden.

Die studie, op initiatief van het Departement Omgeving, in samenspraak met het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, zal waarschijnlijk op 3 juli 2020 worden opgeleverd.

Wat de roetfilterfraude betreft, denk ik niet dat ik heb gezegd dat we dit naar de Chinese kalender zouden sturen. Integendeel, een maand geleden heb ik gezegd dat ik de bevoegde Brusselse en Waalse ministers had uitgenodigd om rond de tafel te zitten om na te gaan wat bij hen respectievelijk de stand van zaken is en hoe we aan een gemeenschappelijke aanpak kunnen werken.

We hebben een heel goed overleg gehad. De stand van zaken is overal dezelfde. Er moeten nog een aantal randvoorwaarden worden ingevuld. Dit betekent niet dat we dit willen vertragen door werkgroepen te creëren en dergelijke. Er moet natuurlijk een werkgroep komen. Die werkgroep zal beperkt zijn en zal bestaan uit een aantal mensen uit de administratie, die overigens voordien niet bij de studie van GOCA Vlaanderen waren betrokken, en mensen van de kabinetten. Het is de bedoeling zo snel mogelijk tot een samenwerkingsovereenkomst te komen.

Die samenwerkingsovereenkomst behelst dan wie de lead neemt met betrekking tot de aanbesteding, de homologatie van eventuele PN-toestellen (particle number) en de wetenschappelijke toetsing om zeker te zijn dat alles future-proof is. De boodschap is dat het de bedoeling is snel vooruit te gaan. Dat is de intentie van de drie ministers die de afgelopen maanden met de respectieve administraties rond de tafel hebben gezeten. We willen vooruit en we willen zeker toerisme in de diverse keuringscentra vermijden, want dat zou geen goede zaak zijn. Die samenwerking is dan ook gewenst.

Mensen kunnen me vertellen dat ik niet op de EU moet wachten, maar het is een feit dat de EU de opaciteitstest nu nog verplicht. Daarbovenop kunnen we nog andere testen uitvoeren. GOCA Vlaanderen heeft een snelle calculatie gemaakt. Per keuring zou de klant 12,5 euro meer mogen betalen voor elke test, ook indien geen roetfilterfraude is gepleegd of indien de roetfilter niet defect is. Aangezien iedereen die meerkost moet betalen, hebben wij de EU voorgesteld ons tot een modernere test te beperken. Dat is wat we opnieuw zullen doen.

Ook de consumentenbescherming is maandag aan bod gekomen. Ik heb tijdens de commissievergadering van 28 mei 2020 al aangekondigd dat het not done is veel reclame voor autotuning te maken met de aankondiging dat de roetfilter kan worden verwijderd om de motor meer capaciteit te geven. Dat is absoluut not done.

Ik kan hier niet tegen optreden. We hebben hierover een schrijven klaar. We willen dat bij de verkoop van tweedehandswagens in de Car-Pass wordt gemeld of een roetfilter al dan niet aanwezig is. Zo worden mensen die te goeder trouw een tweedehandsauto kopen, niet benadeeld. Die brief is naar federaal minister Muylle vertrokken. We vragen haar in het licht van de consumentenbescherming op te treden tegen firma’s die momenteel aanbieden de roetfilter uit wagens te verwijderen. Zij plegen een inbreuk op iets waar we allemaal voor strijden, namelijk een betere luchtkwaliteit.

Ik kan geen timing geven, maar het is alleszins de intentie van alle ministers heel snel werk te maken van de verdere uitrol. Dit dossier is in januari 2019 stilgevallen en ik heb dat in oktober 2019 geërfd.

Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik dank ook mijn collega’s voor de lieve bijnaampjes die ik op de lijst kan bijschrijven. Ik zal niet mopperen. Ik zal zelf heel gelukkig zijn.

Mijnheer Ceyssens, ik heb, samen met u, in de commissie gevraagd niet op de EU te wachten. Dat zal de zaak alleen maar vertragen. We hebben de EU niet nodig. We hebben een controle en een heel duidelijke kalender nodig.

Mijnheer Tobback, ik zou, samen met u, om een duidelijk signaal willen vragen. De mensen moeten weten dat het op dit ogenblik ernst is. Het is niet alleen de volksgezondheid of de fraude die stilstaat. We moeten heel duidelijk optreden en zeggen dat dit onze gezondheid schaadt, dat we iets aan onze gezondheid zullen doen en dat we de fraude zullen aanpakken.

Minister, ik vraag u om, misschien aan de hand van de studie die op 3 juli 2020 binnenkomt, bepaalde quick wins te onderzoeken, zodat zeker van het signaal ten aanzien van de fraudeurs heel snel werk kan worden gemaakt.