Report plenary meeting

Algemene bespreking

Dames en heren, aan de orde is het ontwerp van decreet tot wijziging van het decreet van 6 februari 2004 betreffende een waarborgregeling voor kleine, middelgrote en grote ondernemingen, wat betreft de COVID-19-waarborg.

De algemene bespreking is geopend.

Minister Crevits heeft het woord voor een toelichting.

Voorzitter, collega’s, bedankt om dit ontwerp van decreet te agenderen zonder uitvoerige bespreking in de commissie. De Vlaamse Regering beschikt, zoals jullie weten, over een sterk overheidsinstrumentarium om de financiering van bedrijven te ondersteunen. In het kader van deze crisis zal in belangrijke mate worden gebruikgemaakt van waarborgen om de liquiditeit en de langeretermijnfinanciering van ondernemingen mogelijk te helpen maken.

We zouden drie types van waarborgen inzetten om de bankfinanciering voor onze kleine en grote bedrijven te garanderen. Bij de toepassing van die Vlaamse waarborgen zal altijd de complementariteit met het federale bankencharter worden gerealiseerd. In de eerste plaats worden er via PMV/z tot 1,5 miljoen euro waarborgen verstrekt, tot 75 procent van kredieten en ook voor leasing. De waarborgcapaciteit bedraagt circa 300 miljoen euro per jaar. De waarborgen kunnen en zullen worden ingezet voor nieuwe kredieten en verlengingen van lopende gewaarborgde kredieten op respectievelijk meer dan twaalf maanden en meer dan zes maanden.

Vervolgens heeft deze regering beslist om al voor 100 miljoen euro bijkomende waarborgcapaciteit uit te trekken voor zogenaamde crisiswaarborgen voor overbruggingskredieten. Ten slotte beschikt de Vlaamse Regering met Gigarant nv over een instrument voor waarborgen boven 1,5 miljoen euro.

Het voorliggende ontwerp van decreet voorziet in een aantal belangrijke aanpassingen aan Gigarant. In de eerste plaats wordt de waarborgcapaciteit van Gigarant opgetrokken, van 1,5 miljard euro tot maar liefst 3 miljard euro. Daardoor beschikt Gigarant over een vrije waarborgcapaciteit van circa 2 miljard euro. Dat gebeurt zonder verhoging van het kapitaal, dat dus op 300 miljoen euro blijft.

Daarnaast spelen we met het ontwerp van decreet in op het tijdelijke staatssteunkader dat de Europese Commissie heeft uitgetekend om lidstaten meer mogelijkheden te geven om de crisis te bestrijden. Gigarant zal op die manier tot 31 december ook een aangepaste  COVID-19-waarborg in de markt kunnen zetten die meer flexibiliteit biedt. De regeling is aangemeld bij de EU en heeft heel snel een goedkeuring verkregen.

De nieuwe COVID-19-waarborg van Gigarant heeft een aantal bijzondere kenmerken. Een eerste voorwaarde is dat het enkel gaat om financiering aan een onderneming die op 31 december 2019 geen onderneming in moeilijkheden was. Bij de standaardwaarborg ligt de evaluatie op het moment van de toekenning. De termijn bedraagt maximaal zes jaar. Er is een premie die met uitstel betaald zal kunnen worden en die afhankelijk is van de ondernemingsgrootte. De waarborg bedraagt maximum 80 procent en de bank en de waarborgvennootschap dragen de verliezen proportioneel en onder dezelfde voorwaarden. Het bedrag wordt beperkt door een koppeling aan de omvang van de economische activiteit op basis van hun loonsom (het dubbele), de omzet (25 procent) of de liquiditeitsbehoeften (18 maanden voor kmo's en 12 maanden voor grote ondernemingen).

Voor het gebruik van de grote waarborgen zal de Vlaamse Regering de nodige afspraken maken met de onderneming met betrekking tot het beperken van de winstuitkeringen of de management fees en het behoud van de tewerkstelling. Via Gigarant zal bijzondere aandacht gegeven worden aan duurzame projecten.

Over de krachtlijnen van de aanpassingen werd in de commissie Economie in de afgelopen weken al meermaals van gedachten gewisseld. Er is ook een duidelijk positief advies van de SERV. De aanpassingen zijn toegelicht op het bankenoverleg dat de Vlaamse Regering heeft gehouden op 27 april 2020, waarbij de ondernemersorganisaties en de bankensector aanwezig waren.

Deze aanpassing optimaliseert Gigarant als een krachtig instrument in de crisis. Door op lange termijn de financiering van de bedrijven te faciliteren, bieden we als regering daadwerkelijke steun die zal bijdragen aan een herstel van de fundamenten van ons economisch weefsel en de veerkracht van onze ondernemingen.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Dit is een belangrijke maatregel, maar past natuurlijk in een groter verhaal.

Ik wil nog even aanhalen dat we ook nog PMV/z hebben die ook een waarborgregeling is, maar dat gaat via een besluit van de regering. Dit is wel degelijk een ontwerp van decreet. Het bedrag van 1,5 miljard euro stond immers in het decreet. Om de voorwaarde daar te kunnen wijzigen, moest dit decretaal gebeuren. Ik wou dit toch meegeven omdat de mensen thuis zich anders zouden kunnen afvragen waarom dit decretaal gebeurt en de rest niet.

Ik kan me voor de rest achter dit ontwerp van decreet en de randvoorwaarden scharen.

De heer Janssens heeft het woord.

Minister, in eerste instantie wil ik mijn appreciatie uitdrukken dat er opnieuw maatregelen worden genomen om de Vlaamse ondernemingen te steunen en te voorkomen dat ze finaal in financiële problemen komen.

Ik heb toch nog een aantal vragen, ook omdat we dit niet in de commissie hebben kunnen bespreken. Ik heb daar alle begrip voor. U hebt het tijdig ingediend en we zijn er in het Uitgebreid Bureau ook mee akkoord gegaan om het aan de agenda te laten toevoegen. Dat betekent natuurlijk wel dat er ook in de plenaire vergadering eerder technische vragen gesteld moeten worden.

Natuurlijk zal deze maatregel een impact hebben op de Vlaamse begroting. We hebben het daarstraks in het vragenuurtje kort gehad over misbruiken bij andere Vlaamse steunmaatregelen. Hoe kunt u verzekeren dat deze steun in de rug voor onze bedrijven daadwerkelijk terechtkomt bij diegenen die het echt nodig hebben?

Ik lees in de documenten: “Gigarant loodst de bedrijven door de coronacrisis, maar vraagt een marktconforme vergoeding wanneer het herstel zich heeft opgetekend.” Op basis van welke criteria wordt de marktconforme vergoeding bepaald? Wordt er per sector een afweging van de impact van de crisis gemaakt of hoe wil men te werk gaan?

Er staat in de documenten ook: “Zoals aangegeven in de memorie van toelichting impliceert het subsidiair regime dat dossiers die onder het toepassingsgebied van het federale ‘corona-akkoord’ vallen, uitgesloten worden van de Gigarant-COVID-19-waarborg.” In welke mate worden de federale en de Vlaamse maatregelen complementair? Hoe wordt bepaald welk bedrijf onder welk toepassingsgebied valt?

Voor de sectoren visserij en landbouw gelden dan weer specifieke steunkaders die afwijken van de regels voor andere ondernemingen. Voor zover mijn eerste korte lezing dat heeft kunnen duidelijk maken, is dat niet specifiek bepaald. Kunt u die afwijkingen voor de sectoren visserij en landbouw wat nader toelichten?

Mevrouw Goeman heeft het woord.

Collega's, wij gaan voor dit ontwerp van decreet stemmen. Ik heb tijdens het eerste actuadebat over corona gezegd dat de Vlaamse Regering nu een soort van firewall moet opwerpen om zoveel mogelijk ondernemers en bedrijven, zeker kmo's, door deze crisis te helpen zodat ook de jobs en het inkomen van vele mensen behouden blijft. Deze crisis bewijst nogmaals dat in moeilijke tijden ook de private sector niet kan zonder hulp van een sterke overheid die haar verantwoordelijkheid neemt.

De Vlaamse overheid doet dat met dit ontwerp van decreet. De waarborgregeling waarover wij vandaag stemmen is eigenlijk een vorm van staatssteun, noem het solidariteit met de bedrijven. De overheid neemt immers het risico op zich door zich borg te stellen zodat het bedrijf kan blijven functioneren en winst maken. Dat is een goede zaak, maar voor ons moet de solidariteit in twee richtingen gaan. Daarom zijn er voor ons twee voorwaarden heel belangrijk bij het toekennen van zo’n garantie.

De eerste voorwaarde is het tewerkstellingsengagement. Dat staat in het decreet en wij rekenen op de toepassing van de controle- en monitoringmodaliteiten die het decreet voorziet. Een tweede belangrijke voorwaarde is dat bedrijven eerlijke belastingen betalen. Daarover hebben wij een amendement neergelegd dat ik alvast kort zal toelichten. Wij stellen voor om, zoals het ook in het federale parlement op dit moment op tafel ligt en goedgekeurd is in de commissie, bedrijven die belastingen ontduiken door hun geld naar belastingparadijzen door te sluizen, uit te sluiten van die waarborgregeling. In het amendement definiëren we dit concreet als bedrijven die rechtstreekse deelneming hebben in een vennootschap gevestigd in een staat op de lijst van belastingparadijzen, gedefinieerd op basis van de lijst van het Mondiaal Forum inzake transparantie en uitwisseling van inlichtingen in belastingaangelegenheden, en bedrijven die betalingen hebben gedaan aan vennootschappen in dat soort belastingparadijzen voor minstens 100.000 euro, voor zover niet werd aangetoond dat het daarbij ging om werkelijke en oprechte verrichtingen.

De heer D'Haese heeft het woord.

Ook van mij nog een concrete vraag rond het ontwerp van decreet, meer bepaald over artikel 4. Dat artikel zorgt voor een aanpassing die volgens de memorie van toelichting de regels over de werkgelegenheidsgarantie gaat versoepelen. De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) heeft daar in zijn advies vragen bij gesteld. Wij ook. Ik vind die bepaling niet zo heel duidelijk. U hebt net gezegd dat u overeenkomsten zult afsluiten met grotere bedrijven die aanspraak willen maken op steun. Hoe zal die werkgelegenheidsgarantie dan worden bekeken? Welke garanties gaat men effectief moeten geven als er niet op het businessplan wordt voortgegaan?

Als ik me niet vergis zei u daarnet dat u overeenkomsten zou sluiten met grote bedrijven rond een aantal zaken, waaronder werkgelegenheid. Hoe zit het dan met de kmo's? Ik denk niet dat u daar al iets over hebt gezegd. Alvast bedankt voor de toelichting.

De heer Bothuyne heeft het woord.

Collega's, dit is een bijzonder belangrijk ontwerp van decreet. Gigarant heeft in het verleden al zijn merites bewezen in het bestrijden van eerdere economische crisissen. Dat instrument hier opnieuw inzetten, is heel goed, op een aangepaste manier in functie van de crisis waar we vandaag voor staan. Het is uiteraard de bedoeling van een dergelijke waarborgregeling om zoveel mogelijk jobs te behouden en te vrijwaren, rekening houdend met de gewijzigde context die vorige businessplannen misschien op de helling zet.

Ik wil kort ingaan op het amendement van de collega’s van sp.a. Het is inderdaad een copy paste van wat federaal is voorgelegd, maar daar ging het wel over een heel andere context. Daar ging het over fiscaliteit, hier over waarborgen die een hele goedkeuringsprocedure moeten volgen. Collega Goeman, ik wil erop wijzen dat er binnen PMV en Gigarant een hele lijst van ethische principes gehanteerd wordt, met een policy waarbij belastingontduiking vermeden wordt. Belastingparadijzen en dergelijke meer zijn dus sowieso uitgesloten bij het toekennen van waarborgen in de Gigarantregeling. De minister kan daar ongetwijfeld nog meer over vertellen, maar ik wil u ook uitnodigen voor de commissie Economie van morgen. We hebben Michel Casselman, de CEO van PMV, te gast; hij kan toelichting geven bij het beleid van PMV en Gigarant en kan u dus helemaal geruststellen wat dit betreft.

Ik ben uiteraard blij dat er rekening zal worden gehouden met het principe. U weet dat wij dat altijd liever decretaal verankerd zien, om helemaal zeker te zijn, maar ik neem er akte van dat het zal gebeuren en daar ben ik natuurlijk blij om.

Minister Crevits heeft het woord.

Ik zal starten met het amendement. We hebben de tekst van het amendement op het federale niveau eens bekeken. Ik sta uiteraard achter het principe van ethisch handelen, maar in het federaal parlement is goedgekeurd dat je een aantal zaken niet mag doen om uitstel van voorafbetaling te krijgen, uitstel van belastingen. Hier gaat het over een waarborg op een lening: een bedrijf krijgt een lening die gewaarborgd wordt. Bij het al dan niet toekennen van zo’n waarborg gelden binnen PMV zeer strikte regels: de tax avoidance policy, gekoppeld aan uitsluiting van financiering. Ik lees het even voor: “Het bevat dus alle waarborgen dat ondernemingen waarin men investeert, ook ethisch handelen en correct fiscaal optreden.”

Het lijkt mij dus nuttig – en ik ga dat bespreken met PMV en ik denk dat de heer Casselman dat morgen ook nog eens gaat bevestigen in de commissie – dat de tax avoidance policy sowieso aan de ondernemingen wordt opgelegd die een waarborg genieten en dat voor de duur van de waarborgverstrekking – bij deze wordt dat geacteerd, dan zijn we daar ook al zeker van. Bij het beoordelen van het dossier wordt dat heel sluitend, omdat men dat mee gaat bestuderen, even sterk als eventuele decretale bepalingen, die trouwens herschreven zouden moeten worden, omdat het over iets anders gaat. Ik hoop dat ik zo wat rust heb gegeven. Wij hebben er totaal geen belang bij om investeringen in belastingparadijzen te gaan stimuleren. De heer Casselman kan morgen uitleggen in de commissie hoe alles in elkaar zit, maar ik ben niet ongevoelig voor uw opmerking. De vraag is of u ermee akkoord kunt gaan dat we het op deze manier oplossen.

Wat de andere vragen betreft … Collega D’Haese, we wijzigen dit decreet voor de kmo’s en de grote ondernemingen. Zoals collega Gryffroy al gezegd heeft, bestaat er ook een gewone waarborgverstrekking via PMV en PMV/z. Ook daarvoor zijn er coronaregelingen getroffen. Dit decreet moeten we wijzigen, omdat we voor de grote waarborgen een aantal zaken moeten aanpassen. Dat is de reden waarom ik naar het parlement moet komen.

Wat de tewerkstellingsvoorwaarden betreft, kunt u zeggen dat ze onduidelijk zijn, maar dat kan ook niet anders, omdat je rekening moet houden met de coronaperiode. Bij het verstrekken van waarborgen wordt altijd groot belang gehecht aan de tewerkstellingsmogelijkheden, maar je moet er natuurlijk voor zorgen dat het realistisch is. Die waarborgen worden immers gegeven om bedrijven toe te laten te overleven. Je moet dus een combinatie maken en dat wordt dossier per dossier bekeken: wat is mogelijk in de sector en bij dergelijk type bedrijven en hoe evolueert de arbeidsmarkt? Die zaken worden dus meegenomen bij de bepaling van wat men al dan niet zal geven.

Hoe selecteer ik de bedrijven? Collega Janssens, ik dacht dat ik daar duidelijk over geweest was, want ik had het nog gezegd: een zeer belangrijk criterium is dat de onderneming in kwestie op 31 december 2019 geen onderneming in moeilijkheden mocht zijn. Normaal wordt dat pas bekeken op het ogenblik dat de waarborg verstrekt wordt, maar gelet op corona, zetten we die datum wat vroeger, omdat heel veel bedrijven nu wel al in moeilijkheden zullen zitten.

Het is van belang dat we gezonde bedrijven steunen die ook voor corona gezond waren. Anders dreig je natuurlijk financiële middelen te investeren in ondernemingen die misschien al weinig perspectief hadden. Ook voor corona waren er uiteraard soms faillissementen. We moeten daar een evenwicht in vinden. Daarom wordt die datum op 31 december 2019 geplaatst.

U vroeg naar het verschil met het federale niveau. Dat is heel helder. De federale overheid treedt op tot twaalf maanden. Wij nemen de periode daarna. Daarom zei ik bij het beantwoorden van de actuele vraag daarnet dat ik onze instrumenten minstens even interessant vind. Aanvankelijk dachten we dat het voor de bedrijven een scherpe V zou worden, dat er dus een herstel op korte termijn zou zijn. Nu zien we de impact van corona op ons economisch weefsel en denken we dat de bedrijven meer dan twaalf maanden nodig zullen hebben om zich te herstellen. Daarom zijn die waarborgen zo interessant. Ze zijn aanvullend, in die zin dat wij geen waarborgen zullen geven waarvan we weten dat het federale niveau ze al geeft. Elke euro is belangrijk. Nu moeten overheden elkaar aanvullen en niet beconcurreren in het geven of aanbieden van bepaalde financiële producten.

De vergoeding wordt bepaald door de rating die de bank oplegt. Dat is de marktvergoeding. Daar heb ik weinig aan te zeggen. Nu mag men speciaal gaan kijken.

Ik denk dat iedereen beseft hoe belangrijk het is dat de Vlaamse overheid een stuk van de verantwoordelijkheid opneemt om als waarborgverstrekker op te treden. Ik hoop dat er heel weinig uitwinningen zijn, dat het bij een waarborg zal blijven. Iemand zei dat het veel zal kosten. Hoe minder het kost, hoe beter.

Vraagt nog iemand het woord? (Neen)

De algemene bespreking is gesloten.