Report plenary meeting

Bespreking

Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van Jean-Jacques De Gucht, Piet De Bruyn, Ward Kennes, Tine Soens en Elke Van den Brandt betreffende een krachtig signaal tegen de voortdurende schending van de fundamentele mensenrechten van de lgbtqi-gemeenschap in Tsjetsjenië.

De bespreking is geopend.

De heer De Gucht heeft het woord.

Voorzitter, het is iets gemakkelijker uit te spreken in het Engels.

Nee, ik ken geen Engels. Ik weet wat het betekent, de heer De Bruyn heeft me alles uitgelegd. De eerste vier letters kende ik al, de andere twee niet. Dat is toch nieuw hé? Het wordt steeds moeilijker om uit te spreken, daar ben ik het mee eens.

Voorzitter, collega’s, dit verhaal kent zijn trieste start in 2017. Toen werden tientallen homomannen in Tsjetsjenië ontvoerd en gemarteld. De internationale gemeenschap uitte haar verontwaardiging en veroordeelde de daden. Begin dit jaar bereikte ons het nieuws dat de heksenjacht eind december 2018 is hervat. Tot op de dag van vandaag werd er nog niets onderzocht en werden de daders nog niet vervolgd. We kunnen ons dus niet langer veroorloven de situatie verder af te wachten.

Collega’s, waarom een voorstel van resolutie in het Vlaams Parlement? We hebben in België en Vlaanderen een voortrekkersrol inzake tolerantie ten aanzien van de lgbtqi-gemeenschap. Ik zie het dan ook als onze verantwoordelijkheid om deze voortrekkersrol uit te dragen over de landsgrenzen heen. We kunnen dan ook niet de andere kant op kijken. Bovendien zetelt België sinds dit jaar in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.

Collega’s, discriminatie bestaat jammer genoeg al zolang als de mens. De strijd ertegen evenzeer, en met succes. De Dolle Mina’s en de suffragettes hebben in het verleden gestreden voor gelijke rechten voor man en vrouw. Martin Luther King, Malcolm X en Rosa Parks voor gelijke rechten voor blank en zwart. Geen van beide strijden zijn reeds gestreden.

De strijd voor holebi’s lijkt dé strijd van de 21e eeuw te worden. Zeker wanneer duidelijk blijkt dat verschillende landen in de wereld niet vooruitgaan in deze strijd voor meer gelijkheid, neen, ze gaan achteruit. Een overheid heeft de plicht de samenleving te sensibiliseren. Het creëren van discriminatoire wetten op basis van iemands geaardheid stuurt een stigmatiserend signaal uit naar de samenleving en legt onnodige druk op mensen van de lgbtqi-gemeenschap, en dan in het bijzonder op de jongeren: het zelfmoordcijfer onder deze jongeren is het hoogste van alle jongeren.

Er is dus zeker en vast een politieke oorzaak. Een land met tolerante progressieve wetgeving ten aanzien van lgbtqi’s kent een grotere tolerantie. Homofoob geweld is dan ook altijd deels de verantwoordelijkheid van een overheid en bijgevolg van ons als politici. Een duidelijke illustratie hiervan is de ‘rainbow map’, gemaakt door ILGA-Europe, (International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association Europe). De rangorde is gebaseerd op hoe de wetten en het beleid van elk land een impact hebben op deze gemeenschap. België moet enkel Malta laten voorgaan. Onze plaats illustreert het belang van onze voortrekkersrol hierin. Het zal jullie wellicht niet verbazen dat Rusland onderaan het lijstje bengelt.

Gelijke rechten voor holebi’s en hetero’s zijn een universeel recht dat ook voorbij onze landsgrenzen moet worden verdedigd. Aangezien het politieke klimaat, het beleid, bepalend is voor de leefbaarheid van een land voor de lgbtqi-gemeenschap, moet er ook een politiek antwoord volgen.

Teneinde een einde te maken aan de wanpraktijken jegens de lgbtqi-gemeenschap in Tsjetsjenië vragen we met dit voorstel van resolutie aan de Vlaamse Regering om bij élk contact met de Russische overheid de universele waarde van de gelijkheid van elk individu, ongeacht zijn of haar geaardheid, duidelijk te maken. We vragen alle mogelijke schendingen van de rechten van de lgbtqi-gemeenschap in de Russische Federatie in de meest krachtige bewoordingen te veroordelen, in het bijzonder de schendingen van hun rechten in de Russische deelrepubliek Tsjetsjenië. We vragen alle hefbomen van de parlementaire diplomatie, in alle bilaterale en multilaterale contacten, ten volle te gebruiken om die schendingen te veroordelen. We vragen de Federale Regering te verzoeken om de mogelijke schendingen van de rechten van de lgbtqi-gemeenschap in Tsjetsjenië te agenderen op de VN Veiligheidsraad en daarbij aan te dringen op een onafhankelijk onderzoek. We vragen de Federale Regering te verzoeken om de aanbevelingen in het rapport van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa uit te voeren, in het bijzonder aanbeveling 1, die alle lidstaten oproept slachtoffers die wegens hun werkelijke of vermeende geaardheid hun land zijn ontvlucht, internationale bescherming aan te bieden. We vragen de Federale Regering te verzoeken om in de asielprocedure rekening te houden met de specifieke noden en behoeften van slachtoffers, met aandacht voor hun maximale veiligheid.

Ik wil tot slot van deze tussenkomst de verschillende mensen binnen de meerderheid en de oppositie danken, want dit voorstel van resolutie is unaniem goedgekeurd in de commissie. Ik denk dat dat een bijzonder belangrijk signaal is, en ik hoop dan ook dat we dit voorstel van resolutie in deze plenaire zitting ook unaniem kunnen goedkeuren. (Applaus bij Open Vld)

De heer De Bruyn heeft het woord.

Collega’s, ik heb een tijdlang namens jullie in de Raad van Europa mogen zetelen, waar ik op dit thema vrij uitgebreid en vrij diepgaand heb kunnen werken. Ik denk dat elk van ons in zijn leven en in zijn parlementaire loopbaan van die ontmoetingen heeft die bijblijven, omdat ze een indruk nalaten, omdat ze een betekenis hebben, omdat ze een extra dimensie krijgen door het diepmenselijke contact dat er de grondslag van was. Een van die ontmoetingen die mij altijd zullen bijblijven, was een ontmoeting met slachtoffers van deze waanzin waarvan collega De Gucht ons een beeld geschetst heeft. In alle eerlijkheid, het doet iets met een mens om tegenover iemand te zitten waarvan je weet dat hij wekenlang onrechtmatig is vastgehouden, en in die weken niet alleen ruw behandeld is, maar – we moeten dat in de meest letterlijke zin bekijken – gemarteld en gefolterd is, wekenlang niet wetende of er nog een volgende dag zou zijn.

Zulke ontmoetingen maken iemand ook bijzonder kwetsbaar, bijzonder bescheiden, wat eigen inbreng en eigen verdienste betreft. Als wij hier vandaag, over partijgrenzen heen en zonder vrees voor repercussie, kunnen ijveren voor gelijke rechten voor de holebigemeenschap, voor de transgendergemeenschap, voor personen met een intersekseconditie, waar ook ter wereld, dan is het omdat pioniers ons zijn voorgegaan. Het past ook om daar even onze dank voor uit te spreken.

Maar ik ben het volledig eens met collega De Gucht dat wij als Vlaams Parlement de boodschap dat een dergelijke waanzin niet mag voortduren en zich nooit mag herhalen, moeten uitdragen op elk internationaal forum, op elk forum waar wij actief zijn. De collega heeft verwezen naar een aantal ogenblikken waarop dat kan. Ik ben ook blij dat wij die steun kamerbreed in de commissie hebben gekregen om de Vlaamse Regering daartoe uit te nodigen – een Vlaamse Regering die overigens al eerder op dit punt ook duidelijk haar standpunt heeft ingenomen.

Collega’s, ik wil iedereen heel oprecht oproepen om niet onnadenkend dit voorstel van resolutie te steunen, maar op het ogenblik dat straks gekozen moet worden tussen het groene, witte of rode knopje, te beseffen dat voor die gelijkheid, die voor ons evident is, op ons eigen Europese continent, niet zo ver van hier, mensen dagelijks de vrees moeten ondergaan of zij al dan niet slachtoffer zullen worden van de repressie, van de foltering, van de onrechtmatige opsluiting, tot en met moord – want ook die gevallen zijn helaas uitvoerig gedocumenteerd.

Collega’s, een woord van dank aan iedereen die bijgedragen heeft aan het tot stand komen van deze resolutie, en zeker een woord van dank aan iedereen die ook hierna haar en zijn steentje zal bijdragen om uitvoering te geven aan wat wij vandaag aan de Vlaamse Regering zullen vragen. (Algemeen applaus)

Mevrouw Soens heeft het woord.

Het Vlaams Parlement heeft zich altijd duidelijk uitgesproken tegen de gruwel in Tsjetsjenië en in Rusland. In de commissie was dat met dit voorstel van resolutie ook zo. Ik hoop dan ook dat dit voorstel van resolutie straks unaniem goedgekeurd kan worden. Ik denk dat het belangrijk is dat de mensenrechten in het algemeen, maar zeker ook de rechten van de lgbtqi-community blijvend worden verdedigd, niet alleen in dit parlement, maar in alle geledingen waar deze leden hier of in de volgende legislatuur aanwezig zullen zijn.

Ik zou mijn vraag om een onafhankelijk internationaal onderzoek willen herhalen. Ik denk dat het belangrijk is dat het Vlaams Parlement die vraag blijft stellen om uiteindelijk een onafhankelijk onderzoek van de feiten te kunnen krijgen.