Report plenary meeting

De heer Ronse heeft het woord.

Dit is de laatste vraag, maar het is misschien wel de belangrijkste vraag van de dag. Gisteren raakte bekend dat CD&V-eurocommissaris Marianne Thyssen een akkoord heeft gesloten over de coördinatie rond sociale zekerheid. Een van de deelaspecten in dat akkoord is dat wie een EU-burger is, al na één maand van onze werkloosheidsuitkering kan genieten. En er is meer: als men naar het thuisland of een ander EU-land gaat, dan kan men die werkloosheidsuitkering tot zes maanden behouden, tijdens het verblijf in dat ander land.

Vandaag bestaat de regeling erin dat men pas na drie maanden van onze werkloosheidsuitkering kan genieten, en dat men die maximaal drie maanden kan meenemen. Bovendien had de Zweedse coalitie in het begin in het regeerakkoord opgenomen dat ze die termijn zelfs zouden optrekken van drie naar zes maanden. Volgens het akkoord dat eurocommissaris Thyssen heeft gesloten, zal die termijn nu respectievelijk een maand en zes maanden bedragen.

Ik hoef u er niet van te overtuigen dat dat een enorme bom legt onder onze sociale zekerheid want u hebt een aantal maanden geleden mee ingestemd met een resolutie die ik hier heb neergelegd om dat te verhinderen. Wij zijn het enige land met een onbeperkte werkloosheidsuitkering in de tijd. Onze werkloosheidsuitkering is trouwens ook hoger dan de gemiddelde lonen in pakweg Bulgarije. Dat heeft dus enorme repercussies. Wat zal de impact zijn op het sanctionerings- en activeringsbeleid van VDAB?

Minister Muyters heeft het woord.

Collega, u weet dat we dit al enkele keren in het parlement hebben gesproken. Ik wil toch even recapituleren. Vandaag moet je drie maanden in een land werken voordat je van een uitkering kunt genieten. Je mag die uitkering dan wel meenemen naar een ander land, ook gedurende drie maanden.

Er is even een voorstel geweest van het Europees Parlement dat zegt dat je na één dag in een land te hebben gewerkt recht hebt op zes maanden exporteerbare uitkering. Eén dag werken zou dus volstaan om zes maanden lang een uitkering te mogen exporteren.

En effectief, gisteren is er een akkoord bereikt tussen een vertegenwoordiger van de Raad van de Europese Unie, een vertegenwoordiging van het Europees Parlement en commissaris Marianne Thyssen, waarin de werkvereiste één maand bedraagt en de export zes maanden. Collega, wat mij betreft, mag dit niet goedgekeurd worden. Want het zorgt voor een ‘uitkeringsshoppen’, waarbij je natuurlijk kan gaan naar het land waar de uitkeringen het hoogst zijn, om daarna op vakantie te gaan naar een land waar het goedkoop is, waar er weinig plichten tegenover staan en waar de sanctionering en de controle heel laag is. Dat is de situatie waartoe we komen. En de VDAB-controle en -sanctionering kan daar niets aan doen, want het is de sanctionerende controle van het land waar je verblijft, die dit moet doen.

Voor mij is dat onaanvaardbaar. Tegenover bepaalde rechten staan bepaalde plichten. Wat hier gaat gebeuren, is dat je kan shoppen waar de rechten het hoogste zijn en de plichten het laagst. Dus, ik zal, collega, hopelijk met de steun van u en het Vlaams Parlement, uitdrukkelijk vragen aan mijn federale collega om het compromis dat gisteren bereikt is, niet goed te keuren in de Raad van de Europese Unie, en meer nog, mijn collega oproepen om andere partners te zoeken om dit compromis niet goed te keuren. (Applaus bij de N-VA)

Minister, als u er dan nog bijneemt dat we naar een degressieve werkloosheidsuitkering gaan, die in het begin hoger is dan ze vandaag is, dan maakt ons dat als tot een vijfsterrenbestemming, een topbestemming bij uitstek voor EU-burgers, voor onze sociale zekerheid. Maar ik heb u toch goed begrepen dat u ook zegt dat VDAB vandaag, als een EU-burger naar hier komt en een werkloosheidsuitkering geniet en dan naar het buitenland gaat, ook gedurende die periode van zes maand absoluut niet kan controleren of hij opnieuw aan de slag wil en wil ingaan op jobaanbiedingen?

De heer Van Rompuy heeft het woord.

De regel is vandaag dat je driehonderd dagen gewerkt moet hebben om recht te hebben op een werkloosheidsuitkering. Dat geldt zowel voor de Belgen als voor de Europeanen. De nieuwe Europese regel wil het toezicht op de fraude verscherpen op twee manieren. Ten eerste door overal in Europa eenzelfde termijn toe te passen, zijnde één maand. Ten tweede is er het arbeidsauditoraat, opgericht door commissaris Thyssen, dat de controle in die verschillende lidstaten moet kunnen aanscherpen. Betreffende de verandering van de termijn van drie naar één maand, zijn wij van mening dat die op drie maand zou moeten blijven. Dat is ook de boodschap die federaal minister van Werk, Economie en Consumenten Peeters zal overmaken aan zijn Europese collega’s.

Mevrouw Libert heeft het woord.

Onze fractie deelt natuurlijk de bezorgdheid die hier al geuit is. Het akkoord dat nu rond zou zijn, betekent een versoepeling van de huidige Vlaamse regels, waarmee we uiteraard niet akkoord kunnen gaan. Wij streven zelfs naar een beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd, naar een activering en naar een degressiviteit van de uitkeringen.

Daarbij wil ik ook vragen om onze bezorgdheid mee te geven aan uw collega, minister Peeters. Hoe zit het met het activeringsbeleid? Hoe kunnen we dat rijmen met het feit dat mensen kunnen vertrekken, dus met een werkloosheidsuitkering op zak? Hoe kunnen we die activering garanderen, als zij ons land verlaten, als ze teruggaan naar het land waar ze vandaan komen of naar een ander land? Hoe kunnen we dat activeringsbeleid garanderen, terwijl ze een uitkering genieten? 

Ik ben heel blij om te horen dat iedereen ermee akkoord gaat dat die vermindering naar één maand echt niet kan. Ik denk dat vandaag de situatie al heel moeilijk is, als ik kijk naar wat de Nederlandse collega’s en de NOS naar buiten hebben gebracht rond de uitkering voor werkloze werknemers. Ze klagen het misbruik door Polen aan. Dat gaat niet over weinig geld en niet over weinig mensen. Men zegt daar heel duidelijk dat de filosofie is dat men drie maanden komt werken in Nederland.

Ik lees hier letterlijk dat de meeste migranten daarna gewoon terug naar Polen gaan om even bij hun familie te zijn en uit te rusten. Sommigen kopen of bouwen een huis en gaan daarna terug naar Nederland om te werken. Dat is niet moeilijk te begrijpen: het gemiddelde maandloon in Polen zou 600 euro bedragen, terwijl de uitkering die ze in Nederland krijgen 1200 euro bedraagt. Dat is een mooie manier van werken. Dat is de regel die vandaag bestaat.

Wat willen ze nu doen? De bestaande drie maanden, die de Vlaamse, federale en Waalse overheid naar zes maanden wilden doen stijgen, wil men naar één maand brengen. Dat is vragen om nog meer problemen en dat haalt onze sociale zekerheid en onze werkloosheidsuitkering onderuit.

Mijnheer Ronse, u vroeg mij nog uitdrukkelijk of VDAB dan in staat is om controles uit te voeren. Welnu, dat mag helemaal niet. Als mensen driehonderd dagen opgebouwd hebben in hun eigen land en daarna drie maanden hier werken, mogen ze een beroep doen op de Vlaamse werkloosheidsuitkering. Als ze die uitkering meenemen naar een ander Europees land, kunnen of mogen wij niets controleren. De ervaring van de Nederlanders met de Polen is dat het zelfs niet lukt om de gegevens over te laten maken van Polen die niet werkwillig zijn. Er is geen enkele sanctionering of controle mogelijk.

Het is heel duidelijk: we moeten ervoor zorgen dat de Raad van de Europese Unie dit voorstel of compromis niet goedkeurt. Er zitten zeker goede dingen in, maar dit element is zo nefast dat we er niet op kunnen of mogen ingaan.

Minister, we zitten hier met een situatie waarbij men al na een maand een werkloosheidsuitkering zou kunnen genieten en die gedurende een periode van zes maanden zou kunnen meenemen naar het buitenland. Dat legt een ongelooflijk grote bom onder onze sociale zekerheid. Ik stel vast dat sp.a, Groen en het Vlaams Belang het niet eens de moeite vinden om daarover tussen te komen in het parlement.

Ik dank de collega’s van Open Vld om onze bezorgdheid mee te onderschrijven en ik hoop echt dat we erin slagen om eurocommissaris Thyssen van gedacht te doen veranderen. Ze komt uit Vlaanderen. Dat ze maar beseft dat deze regel een bom legt onder onze dierbare sociale zekerheid. Dat mogen we niet toelaten.