Report plenary meeting

De heer de Kort heeft het woord.

Minister, ik sta hier met een verband om mijn arm. Als u de Panoreportage van vorige week hebt gezien, dan zou u kunnen denken dat het door een fietsongeval komt. In mijn geval is dat niet zo, maar de kans is wel groot.

Wat werd in die Panoreportage duidelijk? Goed nieuws: er wordt in Vlaanderen duidelijk veel meer gefietst.En als we dat vergelijken met Europa, zien we dat we enkel Denemarken en Nederland moeten laten voorgaan.

In die Panoreportage werd ook zeer scherp gesteld dat we allemaal van dezelfde weg gebruik willen maken en dat fietsers op die manier eigenlijk te weinig ruimte hebben op de weg, en dat er daardoor veel meer conflicten zijn tussen fietsers en automobilisten.

Minister, onze fractie kiest resoluut voor het STOP-principe – eerst stappers, dan trappers, dan openbaar en tot slot privévervoer –, om meer ruimte te geven aan de fietser.

Ik hoor u vaak graag vertellen over de combimobiliteit, en u zult die reportage ook wel gezien hebben. Hoe denkt u om in de toekomst meer ruimte te geven aan de fietser?

Minister Weyts heeft het woord.

Ik denk dat we de afgelopen jaren meer dan ooit die fietser en dat fietsbeleid au sérieux genomen hebben. We hebben van in het begin een fietsbeleidsplan opgesteld met diverse maatregelen – ik ga daar niet volledig over uitweiden. Je kunt wel maatregelen gaan formuleren, maar het belangrijkste zit natuurlijk in de investering: ‘show me the money’. We hebben de afgelopen jaren veel ‘money geshowed’, waarbij we in 2014 vertrokken zijn van 89 miljoen euro op jaarbasis. We hadden eerst de lat op 100 miljoen euro per jaar gelegd aan investering in fietsinfrastructuur, we zijn uiteindelijk vorig jaar geëindigd op 140 miljoen euro op jaarbasis. Maar u zult mij niet horen zeggen dat dat genoeg is, integendeel. Daar moet in de volgende jaren geld bij komen. Ik heb mijn administratie ook de opdracht gegeven om verder te kijken en het investeringsritme op te drijven naar een horizon van 300 miljoen euro, en dat nu al beginnen voor te bereiden. Dat is één zaak. Het komt er eigenlijk op neer om de sneeuwbal die we hebben laten rollen, nog een grote duw te geven. Want het is inderdaad een sneeuwbal, waar je vaststelt dat meer investeringen in infrastructuur meer fietsers opleveren. Dit leidt op zich tot meer druk om die investeringen op te voeren. Zo heb je een sneeuwbaleffect. We moeten nog een forsere duw geven door de ambitie hoger te leggen, op een investeringsritme van 300 miljoen euro.

Daarnaast vraagt u ook naar het ruimtelijk probleem – dat was ook de conclusie van de reportage, dacht ik. Ik kan zorgen voor fietsinvesteringen en een fietsbeleidsplan. Wat de ruimtelijke organisatie en de ruimtelijke ordening betreft, heb ik gelukkig in de Vlaamse Regering een sympathieke collega, met wie ik ook al gesproken heb over hoe we er net voor kunnen zorgen dat er een soort voorrangsbeleid zou kunnen ontstaan als het over fietsinvesteringen gaat. Je hebt enerzijds het budget, dat we ten overvloede hebben – dat heb ik ook al dikwijls gezegd. Ik heb meestal niet zozeer te maken met de problematiek van een tekort aan middelen, maar van het niet geïnvesteerd krijgen, door allerhande procedures en tegenkantingen. Hoe kunnen we daar samen aan werken en prioriteit geven aan die fietsinvesteringen, ook op ruimtelijk niveau? Daar zijn we nu mee bezig: bekijken hoe je dat voorrangsbeleid voor fietsers ook in de praktijk kunt brengen, ook op het vlak van ruimtelijke ordening.   

De heer de Kort heeft het woord.

Vorige week vrijdag was er hier in De Schelp de viering van vijf jaar Fietsberaad. U was daar ook aanwezig. De Canadese stadsplanner was ook aanwezig. Die is ook gekend als een mobiliteitsdeskundige. Toen bleek heel duidelijk dat hij zeer scherp het principe naar voren gebracht heeft dat we meer ruimte aan de voetganger en de fietser en het openbaar vervoer moeten geven, en slechts dan aan de wagen. Ik denk dat we effectief de keuze meer moeten durven te maken voor de fietser in ons ruimtelijk beleid, en dat we er op die manier zeker en vast voor gaan zorgen dat we komen tot leefbaardere gemeenten en dorpen. Als we meer durven te kiezen voor de fietser, is dat niet tegen de wagen. Maar we moeten toch durven te kiezen voor de fietser. 

Mevrouw Jans heeft het woord.

Minister, u hebt aangegeven dat er verschillende pistes bewandeld zijn de afgelopen jaren, om het fietsbeleid inderdaad te versterken. Extra investeringen, maar ook samen met uw collega zoeken naar extra ruimte om die fietsinvesteringen te kunnen realiseren.

Een belangrijk element in de reportage was dat het gedrag van de automobilist tot heel gevaarlijke situaties leidde. Te snel rijden in straten waar men maar 30 kilometer per uur mag rijden of het blokkeren van kruispunten waar fietsers moeten oversteken, zijn problemen die men niet alleen maar met investeringen of het creëren van extra ruimte zal kunnen oplossen. Minister, de chauffeurs van hun huidige gewoonten afbrengen, is moeilijk, maar daar zal men toch moeten op inzetten. Ten aanzien van de nieuwe chauffeurs is het belangrijk om dat in de rijopleiding mee te nemen. Hoe kunnen we dit in de toekomst verder oppakken?

De heer Keulen heeft het woord.

Dit is een punt waar we elkaar heel snel vinden. Ik zie hier niet onmiddellijk politieke splijtstof.

Sowieso moeten we voor de volgende legislatuur nadenken over de versterking van de financiering van de gemeenten maar dan vooral in functie van de mobiliteit. De meeste fietspaden liggen aan gemeentewegen, en de gemeenten zullen een rol moeten spelen op het vlak van het openbaar vervoer in de vervoerregioraden. Daarnaast is er wat u zelf hebt opgemerkt en wat ik ook al veelvuldig heb uitgesproken, namelijk dat in het hele vergunningenbeleid een fietspad aanleggen nooit afzonderlijk gebeurt maar altijd gekoppeld is aan rioleringswerken, het aanleggen van een nieuw wegdek en dergelijke meer. Soms is men daar tien jaar mee bezig. De publieke opinie begrijpt dat niet. Dat moet dus ook vereenvoudigen.

Ik vind ook de opmerkingen van collega Jans waardevol. Ik denk dat we naar een gebundeld actieprogramma moeten gaan en daar vanuit Vlaanderen misschien de nodige budgetten aan moeten koppelen voor de gewestwegen en ter versterking van de gemeenten zodat ze dat kunnen inzetten op het verkeersveiliger maken van de gemeentewegen.

Er komen verschillende elementen aan bod. Ik begin met de doorstroming, wat afgelopen week ook aan bod is gekomen. Net zoals op het vlak van het investeringsritme, hebben we ten aanzien van de lokale besturen, en vooral de nieuw aangetreden besturen, de duidelijke boodschap gegeven om alstublieft samen met ons te investeren in meer doorstroming en om daar nu al de middelen voor vrij te maken zodat we daar binnen enkele jaren de vruchten van kunnen plukken, zowel inzake doorstroming als fietsinfrastructuur.

Wat betreft de rijopleiding, wat collega Jans aanhaalde, hebben we steeds meer oog voor de verkeersdrukte en de toename van het aantal verkeersstromen en de intensiteit. Zo hebben we bijvoorbeeld de risicoperceptietest ingevoerd. Die moet je eerst afleggen op een computer. Kandidaat-chauffeurs worden er diets gemaakt dat ze moeten rekening houden met en vooral anticiperen op nieuwe weggebruikers, op openbaar vervoer, op fietsers en voetgangers die langs alle kanten kunnen opduiken. Ook dat hebben we geïntroduceerd in het kader van de rijopleiding.

Minister, we moeten in de toekomst nog meer durven te gaan voor het STOP- principe en we moeten meer ruimte durven geven aan de fietser. In die Panoreportage was het ook heel duidelijk dat men in Utrecht een aantal maatregelen in de ruimtelijke ordening heeft genomen en zo meer ruimte heeft gegeven aan de fietser zodat de doorstroming op een veel vlottere manier gebeurt en mensen zich op een andere manier gaan verplaatsen.

Zoals door collega Keulen naar voren is gebracht, ben ik ervan overtuigd dat wat we wensen voor het mobiliteitsbeleid in de toekomst geen ideologische discussie is van links of rechts, het is pure wiskunde. We moeten gewoon meer ruimte durven geven aan de fietser. (Applaus bij CD&V)