Report plenary meeting

De heer Van Esbroeck heeft het woord.

Voorzitter, minister-president, maandagmiddag had u een ontmoeting met uw collega, de Catalaanse minister-president Quim Torra. Uw gesprek vond plaats op een moment dat erg belangrijk is voor de democratie in het algemeen maar zeker voor de Catalanen in het bijzonder: vorige week startte het omstreden proces tegen twaalf Catalaanse politici, kabinetsmedewerkers en activisten.

Collega's, minister-president, meer dan vijftien maanden zitten die mensen al in voorhechtenis. Meer dan vijftien maanden zijn die mensen gescheiden van hun familie, hun kinderen en hun vrienden. Ze staan vandaag terecht omdat ze opkomen voor hun mening, omdat ze opkomen voor hun politieke overtuiging. Ze staan terecht alleen maar om hun geweldloos politiek engagement. Tot op de dag van vandaag blijft het jammer genoeg oorverdovend stil in Europa. Europa zegt niets over het onrecht dat vandaag gaande is in Spanje.

Minister-president, ik heb gewoon een vraag naar aanleiding van de ontmoeting met uw collega. Kunt u daar meer duiding over geven? Wat is er zoal besproken? Is er meer duidelijkheid over de toestand van de politieke gevangenen? Of gaf minister-president Torra meer informatie over de stand van zaken in verband met het politieke proces in Spanje?

Minister-president Bourgeois heeft het woord.

Collega Van Esbroeck, het gesprek paste in het kader van onze bilaterale relaties. U weet dat Vlaanderen met Catalonië sinds 1992 bilaterale betrekkingen heeft. Dat waren de allereerste. Onder de regering van Gaston Geens zijn die betrekkingen opgestart. In het kader daarvan van maken wij om de drie jaar werkprogramma's.

De nieuwe Catalaanse regering is door de omstandigheden die u kent, maar kunnen aantreden in mei van vorig jaar.

Het werkprogramma moet dus nog worden opgemaakt. Dat is grotendeels gereed. We hebben dat doorlopen. De ondertekening zal kunnen gebeuren in de loop van de maand april. We hebben afgesproken om in te zetten op nieuwe domeinen: de nieuwe economie, industrie 4.0, digitalisering, innovatie en dergelijke meer.

Daarbij heeft collega Torra erop gewezen dat er natuurlijk een heel grote schaduw hangt boven die samenwerking. U weet dat de besprekingen tussen Catalonië en de Spaanse regering afgesprongen zijn. Die gingen over het statuut van Catalonië en over het budget. Ten gevolge daarvan heeft Sánchez zijn ontslag ingediend en zijn er ook verkiezingen, eind april van dit jaar.

Wat is nu het grote probleem? Een aantal partijen – Partido Popular, Ciudadanos en Vox – dreigen ermee om als zij aan de macht komen, artikel 155 opnieuw in te roepen, ook al is er geen sprake van zogezegde incriminaties en van rebellie, en om het autonomiestatuut af te nemen van Catalonië. Dat zou in dezen natuurlijk leiden tot een onaanvaardbare escalatie. Dat zou er in mijn ogen toe leiden dat de autonomie van een deelstaat waarmee wij al jarenlang goede relaties hebben, zou worden afgenomen, dat de parlementaire democratie daar buitenspel zou worden gezet, dat de Generalitat naar huis zou worden gestuurd, dat de regering naar huis zou worden gestuurd en dat het centrale bestuur in Madrid het bestuur in Catalonië zou overnemen.

Het gesprek ging hoofdzakelijk daarover. Over het proces kon Torra niets anders meedelen dan wat wij ook allemaal weten, namelijk dat het proces loopt en dat er enorme internationale belangstelling is, maar over de afloop en het verdere verloop ervan kan hij uiteraard niets meer meedelen dan wat wij allemaal weten.

Bedankt, minister-president. Ik ben heel blij dat de contacten en de handelsrelaties met Catalonië op peil blijven en dat we daar het gewone traject verder blijven volgen. Dat is enorm belangrijk.

Nog niet zo lang geleden hebben we hier een resolutie goedgekeurd waarin we aan de regering gevraagd hebben om op alle fora waar mogelijk ter wereld, op alle internationale fora, heel het verhaal van wat daar nu gaande is, dat ondemocratische verhaal dat in Spanje aan het gebeuren is, aan te klagen en ervoor te zorgen dat dat zo zichtbaar mogelijk wordt. Het zijn ginder allemaal collega's zoals jullie en ikzelf, die gewoon vanwege hun politieke mening gevangen worden genomen. Het is een schande dat we daar niets tegen doen.

Ik wil van deze gelegenheid gebruik maken om dat signaal vandaag nog eens te herbevestigen, dat dit één gigantisch grote schande is. Ik dank trouwens de voorzitter voor de brief die hij meer dan terecht naar de voorzitter van de Europese Commissie heeft gestuurd. Ik vraag aan de regering opnieuw om op alle internationale niveaus deze schande duidelijk te maken voor iedereen. (Applaus bij de N-VA)

De heer Kennes heeft het woord.

Het is goed dat de minister-president de lange vriendschapsbanden met Catalonië verder verzorgt, ook in deze heel moeilijke omstandigheden, met de spanning die er in Spanje en Catalonië is.

Voor ons, als christendemocraten, is het heel duidelijk dat juridische processen nooit een oplossing kunnen zijn voor wat ten gronde een politiek probleem is. Politieke problemen en discussies moeten via een politieke weg worden opgelost. Daarom betreuren wij het heel erg dat de onderhandelingen die gestart waren opnieuw zijn vastgelopen. De dreigende verharding van de standpunten zal absoluut niet leiden tot een oplossing. Dat is nooit het geval. Dat is ook niet het geval in Spanje en Catalonië. Wij blijven dus pleiten voor een politieke oplossing en voor onderhandelingen om dit probleem in goede banen te leiden. (Applaus bij de N-VA en bij CD&V)

De heer Daems heeft het woord.

Voorzitter, collega's, ik treed collega Kennes volledig bij. Het gerecht zal het probleem niet oplossen. Het zal de politiek zijn die het probleem moet oplossen. En de politiek moet uiteraard een onderhandelde situatie kunnen creëren waarbij eenieders rechten gerespecteerd worden.

In die zin vind ik het bijzonder goed, minister-president, dat u uw consoort hebt ontvangen en dat u de contacten tussen de regio's en Vlaanderen volledig staande houdt.

In die zin kunt u het voorstel zoals het in de resolutie is aangegeven en zal worden uitgevoerd, zo op de fora naar voren brengen. Wat ons betreft – CD&V, Open Vld en allicht het hele Vlaamse Parlement – is een politiek onderhandelde oplossing de enige situatie die we moeten creëren om dat voor eens en voor altijd op een duurzame wijze op te lossen. (Applaus bij Open Vld).

De heer Rzoska heeft het woord.

Het is overbodig om te herhalen dat ook de Groenfractie achter die resolutie blijft staan. Ook wij zijn ervan overtuigd dat een politiek probleem op een politieke manier moet worden opgelost in een onderhandeling. We zijn daarin niet van mening veranderd, wel integendeel.

Ik wil er wel op wijzen dat we, zelfs als overtuigde Europeanen, vinden dat het toch tijd wordt dat Europa zijn rol gaat spelen; we hebben dat ook gevraagd. De tijd was al verstreken, maar het wordt nu dringend tijd. Zeker met de verhardende posities op dit moment is het voor Europa vijf na twaalf. We roepen hen op om op het terrein te helpen om de dialoog op gang te brengen, en om tot een oplossing te komen.

De heer Vandenbroucke heeft het woord.

Het is goed dat alle fracties in dit parlement de situatie blijven veroordelen, en Europa opnieuw oproepen om in te grijpen. Ik denk dat de verkiezingen in Spanje ook een goede gelegenheid zijn om het uw eventuele Spaanse geloofsgenoten duidelijk te maken dat de Spaanse grondwet een van de grote problemen is. De Spaanse grondwet laat toe dat het autonoom statuut van deelstaten eenzijdig en volledig kan worden herroepen. We weten dat het een moeilijk maar democratisch proces is geweest, en dat het anders kan; kijk naar dit parlement en deze regering. We hebben autonomie, en laat ons dat model maar exporteren naar Spanje.

De heer Van Grieken heeft het woord.

Ik wil niet onnodig in herhaling vallen. Wij zijn er uiteraard ook voorstander van dat de situatie politiek wordt opgelost. Maar ik had nog een vraag voor de minister-president, want ook ik ben geïnteresseerd in de gesprekken die hij met de minister-president van Catalonië heeft gevoerd.

Minister-president, hebt u het toen ook gehad over de dubbele houding van uw partij? Want hier bepleit u met veel passie en vuur de Catalaanse zaak, maar uw eigen Europese partij bepleit de Spaanse zaak. Want op 6 maart houdt de unitaristische Spaanse partij op vraag van uw Europese partij een conferentie, onder de noemer ‘Catalonië. Een Spaanse regio’. Een van die sprekers is – hoe kan het ook anders – de aanklager van de mensen die vandaag terechtstaan. Dus ook ik ben geïnteresseerd in wat u met uw ambtsgenoot hebt besproken. Heeft hij het misschien ook gehad over uw dubbele houding – niet alleen als minister-president, maar ook als lid van de N-VA, en vooral als toekomstig Europees lijsttrekker?

Wat dat laatste betreft: ik weet niet waar collega Van Grieken het over heeft. Het zal in elk geval niet mijn partij zijn die dat initiatief heeft genomen in het Europees Parlement. Misschien waren het mensen uit de fractie waartoe wij behoren, daar kan ik mij niet over uitspreken. Maar het is klaar en duidelijk dat mijn partij – maar ik sta hier als minister-president – de zaak van Catalonië altijd en overal steunt, ook in het Europees Parlement.

Ik sluit mij aan bij wat de voorzitter heeft gezegd. Ik begrijp niet dat de voorzitter van het Europees Parlement Vox – uw uiterst rechtse partijvrienden – toelaat om een seminarie te organiseren, en anderzijds niet toelaat dat er een colloquium zou worden gehouden over Catalonië. Ik vind dat een parlement vrij meningsuiting moet geven aan iedereen, zonder onderscheid. (Applaus bij de N-VA).

Dit gezegd zijnde ben ik verheugd over de eensgezindheid in dit parlement. Ik sluit mij aan bij de diverse tussenkomsten. Ik vond het belangrijk dat wij Catalonië het signaal gaven dat wij de samenwerking willen verderzetten, en dat we een nieuw werkprogramma opmaken. Catalonië heeft momenteel jammer genoeg weinig vrienden, ook binnen de Europese Unie. Het is dus een krachtig signaal dat Vlaanderen zegt om verder te gaan met een nieuw werkprogramma – al is het deze keer maar voor anderhalf jaar. We gaan dat voorzetten.

Ten tweede ben ik het eens met de teneur van de tussenkomsten. Processen lossen in dezen niets op. Je moet dat niet juridisch oplossen. Het is niet aan mij als minister-president om mij uit te spreken over de juridische gang van zaken. Ik heb als jurist zware bedenkingen bij de incriminatie van rebellie – een negentiende-eeuws misdrijf – voor het geval er geen geweld wordt gebruikt. Als dat ooit zou worden getoetst aan het handvest van de Europese rechten, dan zou het die toetsing nooit doorstaan. Daar ben ik van overtuigd.

Maar justitie is justitie. Scheiding der machten is scheiding der machten.

Wel ben ik het eens met iedereen die zegt dat er een dialoog moet komen. Ik zal dus reageren in de lijn van de resolutie. De resolutie die u aan de regering gericht hebt, is driedelig. Ten eerste wordt het buitenproportioneel geweld veroordeeld. Ten tweede wordt gevraagd aan de Vlaamse Regering om op te roepen tot dialoog tussen de Spaanse en Catalaanse Regering. Ten derde is er een oproep aan de internationale gemeenschap om bemiddeling te faciliteren en desgevraagd zelf ook te gaan bemiddelen.

Als er een nieuwe regering komt, zal ik onmiddellijk het initiatief nemen, in de lijn van de resolutie die hier goedgekeurd is, om aan de nieuwe Spaanse regering te vragen om de dialoog opnieuw op te nemen. Want die procedures kunnen inderdaad tot niets leiden. Erger nog, het intrekken van die autonomie, artikel 155 opnieuw installeren, opnieuw implementeren, zal natuurlijk leiden tot een escalatie. Dat zal elke dialoog onmogelijk maken. Dat zal de Catalanen treffen in het hart van hun democratie, van hun eeuwenoude Generalitat. Daar zal natuurlijk niets goeds uit komen. Dat kan alleen maar contraproductief zijn. En dus in de lijn van wat gevraagd is door het parlement, zal ik – ik neem aan dat er in de loop van mei-juni een nieuwe regering komt – met aandrang vragen om die dialoog opnieuw op  te nemen, wat de resultaten ervan ook moge zijn.

Dank u wel voor uw antwoord, minister-president. Dank u wel ook, collega’s, voor de tussenkomsten. Het is duidelijk: iedereen gaat er unaniem mee akkoord dat we dit ondemocratische verhaal niet kunnen steunen. Ik ben daar heel blij mee. Ik hoorde van de minister-president dat er bij de ontmoeting veel internationale pers aanwezig was. Misschien ligt hier een opdracht voor onze pers in Vlaanderen om dit verhaal eens breed uitgesmeerd te brengen. Misschien kan daarover eens een Pano-reportage gemaakt worden. Ik denk dat dat nodig is hier in Vlaanderen. We moeten ons hier niet wegsteken. Ik denk dat het heel belangrijk is dat iedereen dat erkent, niet alleen in het parlement maar ook buiten het parlement, ook bij de bevolking en in de media. Dank u wel, minister-president, voor uw antwoord. (Applaus bij de N-VA)