Report plenary meeting

De heer Anseeuw heeft het woord.

Minister, collega’s, vandaag groeien er in Gent kinderen op tussen de schimmels in slecht onderhouden sociale huurwoningen. Erger nog, vandaag groeien er in Gent ook kinderen op die niet langer bij hun ouders thuis mogen wonen, niet omdat ze slechte ouders hebben, maar omdat de woning waarin ze verblijven, hen ziek maakt.

Collega’s, velen onder ons hebben zelf kinderen. Stel u voor dat u vanavond de boodschap krijgt dat uw kinderen niet meer bij u thuis mogen wonen, om redenen waar u zelf niets kan aan doen. Dat zou u niet pikken, en terecht. Die mensen hebben evenwel geen keuze, en de problemen zijn blijkbaar al jaren gekend. Wonen is nochtans een grondrecht, en dan lijkt me een gezonde woning de ondergrens. Maar er is meer: mensen in een sociale woning van WoninGent lopen ook de kans om sociaal geïsoleerd te geraken, want er zijn wel wat huurders die zich zo hard schamen voor de lamentabele toestand van hun woning dat ze die niet meer durven te tonen aan bezoekers zodat ze dus geen bezoek meer over de vloer krijgen. Alsof dat nog niet genoeg is, zijn er ook nog wat steunbalken in het dak die door en door rot zijn. Dat is ronduit gevaarlijk.

De eerste vraag die op ieders lippen brandt, is natuurlijk: hoe is het zover kunnen komen? We weten immers dat Vlaanderen vandaag meer dan ooit investeert in sociaal wonen.

En dus is het toch bijzonder om vast te stellen dat de resultaten op het terrein verre van ideaal zijn – en dan druk ik me voorzichtig uit. Ik hoor dan de OCMW-voorzitter, Rudy Coddens, zeggen dat Vlaanderen niet genoeg doet. En ik vind dat vreemd, maar ik wil u toch de vraag stellen, minister, of u vandaag genoeg geld beschikbaar houdt om alle aanvragen voor renovatie of nieuwbouw van sociale woningen positief te beantwoorden.

Minister Homans heeft het woord.

Mijnheer Anseeuw, ik kan u zeggen dat er geen wachtlijsten zijn bij de VMSW, zowel voor nieuwbouw als voor renovatie. Dat betekent dat alle ingediende projecten zijn gehonoreerd, ook die van WoninGent. Concreet gaat het over 547 nieuwbouwwoningen en 357 renovaties. U hebt het zelf al gezegd, maar ik wil hier nog eens herhalen dat er deze legislatuur recordbedragen zijn geïnvesteerd in sociale huisvesting: 3,8 miljard euro ten opzichte van 2,5 miljard euro tijdens de vorige legislatuur, wat toch ook al een behoorlijke investering was.

Vanuit Vlaanderen worden aan de SHM’s natuurlijk ook nog andere subsidies gegeven zoals voor sloop, voor grondverwerving, voor het aanleggen van rioleringen enzovoort. Ik heb de debatten en de discussies gevolgd en het klopt natuurlijk dat het in grootstedelijke gebieden zoals Gent en Antwerpen voor de maatschappijen net iets moeilijker is om die renteloze leningen terug te betalen omdat zij te maken hebben met een profiel van huurders die net iets minder kapitaalkrachtig zijn dan anderen. Dat is niet alleen zo bij WoninGent maar ook bij Woonhaven Antwerpen. Ik heb erkend dat dat moeilijk is, maar moeilijk kan ook. Zo heeft men bij Woonhaven ontzettend hard geïnvesteerd, niet zozeer in nieuwbouw dan wel in renovatie, daar hebben ze een prioriteit van gemaakt.

Er zijn natuurlijk ook nog andere factoren die de financiële situatie van een concrete SHM beïnvloeden en dat zijn de huurachterstanden. Collega’s, het spijt me, ik wil er absoluut geen politiek spelletje van maken, maar ik betreur de uitspraken wel die daar de afgelopen dagen over zijn gedaan. De huurachterstanden zijn bij WoninGent echt historisch hoog. WoninGent is echt de slechtste leerling van de klas wat die huurachterstanden betreft.

Wat het concrete project betreft waar het over gaat, die zogenaamde Sint-Bernadettewijk in Gent, kan ik u meedelen dat WoninGent in 2016 een dossier voor vervangbouw bij de VMWS heeft ingediend. De VMSW is daarmee akkoord gegaan. De dienst Onroerend Erfgoed van de stad Gent heeft daarover gesproken en heeft een negatief advies gegeven. Het dossier is dus nooit op de banken van het schepelcollege beland, lees: de stad Gent heeft dus geen beslissing genomen. Maar het verwijt dat dit de schuld is van Vlaanderen pik ik absoluut niet. Ik pik dat echt niet. Ik denk dat men beter de hand in eigen boezem steekt om een oplossing te zoeken voor deze absoluut mensonwaardige toestanden in Gent. Ik wil er nog aan toevoegen dat indien het stadsbestuur, het college van Gent, een dossier indient voor sloop en vervangbouw, ik dat met bekwame spoed zal behandelen en onmiddellijk op de lijst zal zetten. (Applaus bij de N-VA)

Minister, ik dank u voor uw antwoord. U hebt inderdaad een aantal pijnpunten aangehaald. Het is bijzonder vreemd dat WoninGent in dit geval een aanvraag doet tot sloop en vervangbouw bij de VMSW terwijl WoninGent de facto de stad Gent is, want meer dan 98 procent van de aandelen van die huisvestingsmaatschappij is eigenlijk van de stad Gent. Dat is toch een bizarre vorm van besturen: de stad Gent die zichzelf eigenlijk afremt. En natuurlijk zijn die kwetsbare huurders daar de klos van.

Ik heb ook het visitatierapport dat dit jaar is gepubliceerd over WoninGent er nog eens op nagelezen en wat u aanhaalt, klopt. In dat rapport komt ook naar voren dat het financieel wanbeheer binnen WoninGent echt een probleem is. En de resultaten zijn er jammer genoeg naar. Minister, wat kan de Vlaamse Regering nog doen gegeven het wanbeheer binnen WoninGent? Hebt u een stok achter de deur om WoninGent tot ander en beter gedrag aan te sporen met het oog op het welzijn van de huurders?

Mevrouw Taeldeman heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, het is onaanvaardbaar dat deze ongeschikte woningen worden verhuurd door een sociale huisvestingsmaatschappij, en zoals de minister zegt: er zijn wel degelijk recordbedragen ter beschikking gesteld om te investeren, vanuit het Klimaatfonds, maar ook vanuit de renovatiebudgetten. Er zijn sociale huisvestingsmaatschappijen die de voorbije jaren zwaar hebben geïnvesteerd in renovatie van sociale woningen, en er zijn er ook die tekortschieten.

Minister, de CD&V-fractie wil ertoe oproepen om de VMSW versneld in te schakelen bij het begeleiden van die sociale huisvestingsmaatschappijen die slecht presteren op het vlak van woonkwaliteit. Er móet daar versneld ondersteuning komen bij de renovatieplanning van die huisvestingsmaatschappijen die slecht scoren op het vlak van woonkwaliteit. Mijn vraag is dan ook: hoe kunt u die versnelde begeleiding en ondersteuning organiseren zodat de mensonwaardige woonomstandigheden kunnen worden aangepakt? (Applaus bij CD&V)

De heer Vandenbroucke heeft het woord.

Collega’s, de budgetten om sociale woningen in Vlaanderen te renoveren, stijgen al negen jaar op rij. Dat moet worden erkend. Ook in Gent probeert het stadsbestuur zijn steentje bij te dragen. Het heeft daar 10 miljoen euro voor op tafel gelegd. Laten we immers niet vergeten dat de stad Gent een zeer groot, maar ook een zeer oud sociaal woonpatrimonium heeft, dat aan renovatie toe is. Minister, ik heb ook gelezen in het visitatierapport dat collega Anseeuw ook aanhaalt, dat uw diensten erkennen dat daar een grote vooruitgang in wordt geboekt. Ik dank u trouwens ook omdat u aankondigt dat u zich wilt engageren om het dossier van de Sint-Bernadettewijk prioritair op de lijst voor renovatie te zetten. Anderzijds, collega’s, hebben we inderdaad de beelden gezien, hebben we gezien dat mensen zijn gehuisvest in woningen die ongezond zijn, woningen met mogelijk veiligheidsrisico’s, en daar zijn geen excuses voor. Daarom mijn vraag aan u, minister: hoe kunnen we ervoor zorgen dat we enerzijds met zijn allen die renovatiebeweging nog meer versterken en volhouden, en er anderzijds voor zorgen dat dergelijke toestanden zich niet meer voordoen, waar dan ook in Vlaanderen?

Mevrouw Moerenhout heeft het woord.

Mijnheer Anseeuw, ook ik was gechoqueerd door de beelden, natuurlijk, maar voor al wie het woonbeleid opvolgt – en ik reken u daar ook toe –, komen deze problemen natuurlijk niet uit de lucht vallen. Iedereen die het woonbeleid al langer volgt, weet dat er onvoldoende sociale woningen zijn en weet dat een groot deel van de woningen die er zijn, kwalitatief ontoereikend is. Dat weten we, dat weet u ook, dat weet de minister ook al jaren. Haar beleid is er zelfs op gebaseerd. Op regelmatige basis bevraagt de minister dan ook de sociale maatschappijen over de vooruitgang qua renovatie. Uit de meest recente bevraging blijkt dat vandaag in heel Vlaanderen nog steeds een op vijf woningen nog niet voldoende is gerenoveerd, dat die staat nog steeds onaanvaardbaar is. Dus, is er een probleem? Ja. Dat probleem is er in héél Vlaanderen. Is er een inhaalbeweging gestart? Ja, maar er ligt nog werk op de plank, we zijn er nog niet, nog lang niet, en daar moeten we met zijn allen de nodige initiatieven toe nemen.

Collega Moerenhout, dat er nog een paar tandjes bij moeten worden gestoken, dat erken ik, maar dat is niet mijn verantwoordelijkheid. Elke SHM kan autonoom beslissen welke prioriteit ze geeft. Ze kan bijvoorbeeld al dan niet investeren in nieuwbouwwoningen of renoveren. Ik zie dat er grote maatschappijen zijn die bewust voor die laatste optie hebben gekozen. Ik vind dat ook een verstandige optie. Waarom? U zegt het zelf: ons patrimonium in Vlaanderen is zeer verouderd. Heel veel sociale huurders betalen eigenlijk meer voor hun energiefactuur dan voor hun werkelijke huishuur. Dat mogen we niet tolereren. Ik heb u de budgetten genoemd. Ik ben collega Vandenbroucke ook dankbaar dat hij die ook erkent. Ik neem aan dat u ook erkent dat er inderdaad sprake is van historische recordbedragen. Dat is ingezet in de vorige legislatuur, dat wil ik dan ook weer erkennen, maar in deze legislatuur is er nog 53 procent bij gekomen.

Wat dat visitatierapport en de visitatiecommissie betreft: er is inderdaad verbetering, ik heb dat ook nooit ontkend, maar wat nog altijd een probleem is bij WoninGent, dat zijn de huurachterstallen. Er worden vorderingen geboekt, maar dat is echt nog wel een fundamenteel probleem, en WoninGent is echt de slechtste leerling van de klas als je weet dat er in 2016 sprake was van 9 procent huurachterstallen, wat eigenlijk goed is voor 3,2 miljoen euro. 3,2 miljoen euro op een begroting van een SHM is natuurlijk wel heel veel.

Wat ga ik verder doen? Ik heb dat ook al in de media aangekondigd: een toezichthouder sturen en eventueel, als dat nodig is, ook de wooninspectie.

Maar ik ga er vanuit dat het misschien niet zo ver moet komen. We zullen afwachten.

Mevrouw Taeldeman, door de VMSW is er ondertussen een aanbod gedaan aan WoninGent om een begeleidingscommissie op te starten. Ik ga er vanuit dat als WoninGent deze problematiek au sérieux neemt – ik hoop dat ze dat doen en ik ga daarvan uit –, dat deze onmiddellijk van start kan gaan.

In 2017 is er 10 miljoen euro extra vanuit mijn budget Wonen uitgetrokken voor de SHM’s die zeer actief zijn. Van die 10 miljoen heeft WoninGent 300.000 euro gekregen en Woonhaven 1,2 miljoen euro. Dat ligt niet aan het feit dat Woonhaven toevallig in mijn eigen stad ligt, maar aan het feit dat Woonhaven vier keer zo actief is geweest dan WoninGent, zeker wat betreft het renoveren van woningen. Dus 10 miljoen euro extra in 2017. In 2018 zal het 15 miljoen euro extra zijn. Dat geld wordt dit jaar nog uitgekeerd.

Mijnheer Vandenbroucke, ik ben blij met uw zeer ingehouden tussenkomst. Ik respecteer dat ook. Ik was absoluut niet gediend met bepaalde uithalen die zijn gebeurd. Ik ben zeer blij dat u die niet herhaalt.

Als er in 2016 voor die bepaalde wijk een dossier is ingediend voor sloop of vervangingsbouw, dan is daar nadien niets meer mee gebeurd. Als minister van Wonen bekommerd om al die mensen die in die woningen moeten wonen, roep ik u als Gentenaar op om zo snel mogelijk binnen het schepencollege een beslissing te nemen en dat dossier op de lijst van de VMSW te laten zetten. Als er geen beslissing wordt genomen door het college, door het stadsbestuur, dan komt het natuurlijk niet op de lijst. Ga alstublieft voor het dossier van de sloop! (Applaus bij de N-VA)

Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik ben teleurgesteld over de tussenkomsten van een aantal collega's. Ik had gehoopt dat de linkerzijde – Groen en sp.a – de hand in eigen boezem zou steken en haar verantwoordelijkheid zou erkennen. Maar wat doet u? De ene vraagt hoe we er samen voor kunnen zorgen dat het probleem wordt opgelost, terwijl Vlaanderen zijn deel doet. De middelen zijn voorhanden, alleen worden ze blijkbaar niet opgevraagd door de stad Gent. Groen zegt dat het probleem in heel Vlaanderen hetzelfde is. Dat is natuurlijk niet zo. Het is het Gentse stadsbestuur dat het dossier laat schimmelen in een schuif waardoor de huizen ook beginnen te schimmelen. Ik vind het jammer dat u vandaag de kans niet hebt gegrepen om uw eigen verantwoordelijkheid daarin te nemen als partij. Nu is het voor de Gentenaar wel duidelijk op wie ze kunnen rekenen voor een goede woning en op wie ze helemaal niet moeten rekenen. (Applaus bij de N-VA)