Report plenary meeting

De heer Janssens heeft het woord.

Minister-president, na het referendum van 1 oktober was er gisteren in het Catalaanse parlement dan de onafhankelijkheidsverklaring van Puigdemont. Die onafhankelijkheidsverklaring werd weliswaar meteen ‘on hold’ gezet. De nabije toekomst zal moeten uitwijzen of dat inderdaad de juiste strategie naar onafhankelijkheid was.

In elk geval is het de bedoeling om tot dialoog te komen en om eventueel ook een beroep te doen op internationale bemiddeling. Ik weet niet of het aan mijn slechte karakter ligt, maar ik heb in elk geval weinig hoop op succes voor een goede dialoog, zeker als je rekening houdt met het verleden en met de opstelling van de Spaanse regering, die zelfs tot gisteren toe zei dat zelfs een impliciete onafhankelijkheidsverklaring, zoals gisteren in het Catalaanse parlement, voor de Spaanse regering onaanvaardbaar is en dat zij er nog altijd van uitgaat dat het referendum eigenlijk helemaal niet heeft plaatsgevonden. Ik denk dus dat er weinig bereidheid is om over te gaan tot een gesprek, aangezien wij van Spanje alleen nog maar intimidatie en repressie hebben gezien. Nu dreigt men er uitdrukkelijk mee om artikel 155 van de Spaanse grondwet in te roepen. Dat zou er, kort gezegd, op neerkomen dat de bevoegdheden van de Catalaanse regio en de autonomie van Catalonië zouden worden ingetrokken.

Ik mag dus hopen dat het manoeuvre van Puigdemont gisteren vooral strategisch was en dat hij aan de internationale gemeenschap heeft willen aantonen dat Spanje niet bereid is tot dialoog en dat er van Spaanse kant heel veel onwil is om in gesprek te gaan met Catalonië over dat referendum en de Catalaanse volkswil tot onafhankelijkheid.

Minister-president, wat is nu het standpunt van de Vlaamse Regering over die Catalaanse onafhankelijkheidsverklaring? En in het kader van uw actieve buitenlandse beleid, dat u ook in uw regeerakkoord hebt opgenomen: welke diplomatieke initiatieven wilt u met de Vlaamse Regering nemen?

Minister-president Bourgeois heeft het woord.

Collega Janssens, we zitten natuurlijk in een fase waarin ik uitvoering gegeven heb aan wat dit parlement gevraagd heeft. Ik heb dat ook onmiddellijk gedaan. Het parlement heeft een resolutie goedgekeurd waarin het geweld veroordeeld wordt en waarin ik opgeroepen word om een initiatief te nemen bij de internationale gemeenschap om overleg te faciliteren en desgevraagd ook over te gaan tot bemiddeling.

Ik heb daar uitvoering aan gegeven. Dat is ook gebeurd. Dat is zeer uitzonderlijk binnen de EU. Dat is ook opgemerkt.

U zegt dat Catalonië de onafhankelijkheid heeft uitgeroepen, daar zit u natuurlijk fout. President Puigdemont heeft wel verklaard dat hij vastberaden blijft en bij zijn mening blijft, de leden van de meerderheid van Catalonië hebben een verklaring getekend, maar het Catalaanse parlement heeft de onafhankelijkheid niet uitgeroepen. Als het uw bedoeling is om opnieuw zoals vorige week een politiek spelletje voor binnenlands gebruik te spelen, wil ik toch wel duidelijk maken dat u een kleine gedachtesprong maakt die niet beantwoordt aan de realiteit.

Het is heel belangrijk om vast te stellen dat Puigdemont gezegd heeft: ‘Ik wil dialoog, ik steek de hand uit naar Madrid’. Daar is bij mijn weten nog geen antwoord op gekomen. Het laatste bericht is dat het parlement in Madrid een akkoord zou hebben bereikt tussen meerderheid en oppositie om naar een oplossing te gaan – ik weet niet welke oplossing – met betrekking tot de Catalaanse problematiek.

Uiteraard heeft de Vlaamse Regering van bij het begin elke oproep tot dialoog en bemiddeling ondersteund, omdat het ernaar uitziet dat beide partijen moeilijk bilateraal aan tafel kunnen gaan zitten. Het water lijkt nogal diep. Er zijn diverse pogingen gedaan om daar externen bij te betrekken. Laat ons hopen dat dat lukt zodat de zaken niet verder escaleren.

Bij een onafhankelijkheidsverklaring zou de Vlaamse Regering niet bevoegd zijn om die onafhankelijkheid te erkennen, dat is een exclusieve federale bevoegdheid. In de mate dat we bevoegdheid hebben, ik heb u dat vorige week gezegd, putten we die maximaal uit, zetten we daar maximaal op in, roepen we op tot dialoog, schrijven we degenen aan die daarvoor in aanmerking komen en roepen we op tot bemiddeling.

Minister-president, als u diep in uw hart zou kijken, zou u weten en beseffen dat de kans op een succesvolle dialoog zeer klein is. Gisteren immers stonden het Spaanse leger en Spaanse politieagenten klaar om het parlement te bestormen. Ook nu is het Spaanse leger massaal aanwezig in Catalonië om orde op zaken te stellen, zoals zij dat noemen. De kans op slagen van een dialoog is zeer klein.

De oplossing die op dit moment naar voren wordt geschoven, zowel vanuit de meerderheid in Spanje als vanuit de socialisten die in de oppositie zitten in het Spaans parlement, is inderdaad het inroepen van dat artikel 155, wat alleen maar totale negatie van de Catalaanse volkswil inhoudt. Puigdemont is volgens mij met zijn verklaring van gisteren op zoek naar internationale erkenning.

Dat is meteen mijn oproep aan u: om zodra men ertoe gedwongen wordt, toch door te gaan met die onafhankelijkheidsverklaring. Laat Vlaanderen dan de eerste regio zijn in Europa om stappen te zetten om die onafhankelijkheid te erkennen. Zet als dusdanig ook druk op uw partners en partijgenoten in de Federale Regering om over te gaan tot erkenning van de Catalaanse onafhankelijkheid zodra die wordt uitgeroepen.

De heer Van Esbroeck heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, het is goed dat onze minister-president als een van de eerste regeringsleiders in Europa de positieve boodschap en oproep tot dialoog en bemiddeling gelanceerd heeft. Daarom wil ik u bedanken, minister-president, dat u onze resolutie zo snel tot uitvoering hebt gebracht.

Maar, collega’s, Catalonië heeft echt alles in het werk gesteld tot op heden, echt alles, om te kunnen overgaan tot dialoog. Ze hebben alle handen die ze ter beschikking hadden aangereikt aan Spanje. Zonet nog heeft Puigdemont opnieuw een voorstel gedaan om opnieuw in dialoog te gaan. In Spanje botsen zij constant op een muur. Premier Rajoy smijt alle deuren toe.

De enige oplossing voor deze politieke patstelling, want dat is het, blijft de dialoog. Ik vind dat de Spaanse regering haar verantwoordelijkheid moet opnemen en moet overgaan tot een dialoog met de Catalaanse regering. Ik wil de minister-president nogmaals vragen om bij de Spaanse overheid opnieuw met nadruk te vragen om die dialoog aan te gaan, want dat is de enige mogelijke oplossing voor deze patstelling.  (Applaus bij de N-VA)

De heer Van Rompuy heeft het woord.

De opdracht waar de Spaanse en Catalaanse regeringsleiders nu voor staan, werd nog het best samengevat door onze eigen ontmijner, wijlen Jean-Luc Dehaene die zei: “Een meerderheid mag zijn wil niet opleggen aan de minderheid en de minderheid moet aanvaarden dat er overlegd moet worden.” Alles moet nu in het werk worden gesteld om te voorkomen dat Catalonië in een periode van instabiliteit verzeilt. Om de huidige patstelling te doorbreken, moeten beide partijen dringend eenzijdige stappen achterwege laten en nu voluit kiezen voor een vreedzame dialoog en zeker niet verder geweld inzetten. Alleen door dialoog kan de rust in Catalonië terugkeren.

Het motto van Europa is eenheid in verscheidenheid. Als we Europa bijeen willen houden, moeten alle partijen opnieuw zoeken naar wat hen kan verenigen en niet naar wat hen verdeelt. (Applaus bij CD&V)

De heer Somers heeft het woord.

Minister-president, collega’s, ik denk inderdaad dat de toestand in Catalonië en in Spanje heel ernstig is, en uit de laatste berichten blijkt dat we nog niet bij het begin van een oplossing zijn. Daarom denk ik dat het heel wijs is dat we blijven benadrukken dat de enige oplossing in een dergelijk conflict de dialoog is waarbij men aansluiting vindt bij de rechtstaat, maar tegelijkertijd op een open manier naar elkaar luistert. En dat is zowel een oproep aan de Spaanse regering als aan de Catalaanse regering. Geweld kan nooit een oplossing zijn en machtsinstrumenten kunnen een dieperliggend conflict nooit ten gronde oplossen. Het enige wat zoiets kan oplossen is dialoog, openheid en proberen een nieuwe basis van wederzijds vertrouwen te creëren, wat die ook moge zijn.

Ik heb niet gezien dat het Catalaanse parlement gisteren de onafhankelijkheid heeft uitgeroepen, er is geen onafhankelijkheidsverklaring gebeurd. Puigdemont blijft op zijn koers. De meerderheidsparlementsleden hebben een verklaring ondertekend, en daar is het bij gebleven.

Ik heb van meet af aan, en dat blijkt ook de wil te zijn van dit parlement, aangedrongen op dialoog. Het probleem is dat er geen dialoog meer is sinds 2006. Catalonië had autonomie gekregen, had een nieuw statuut gekregen maar in deze zowel als in vorige regeerperiode, en met zowel deze regeringsleider als met vorige regeringsleiders, heb ik vastgesteld dat telkens opnieuw die Catalaanse regering heeft gepoogd om daarover in dialoog te gaan. Dat is sinds 2006 niet gebeurd. Ik heb van de kant van Catalonië geen enkel geweld gezien. Er is een referendum georganiseerd. Het geweld is toegepast en uitgevoerd – disproportioneel als u het mij vraagt en ik meen dat dit ook de mening is van dit parlement – op mensen die op vreedzame wijze hun stem zijn gaan uitbrengen.

Het belet niet dat in deze situatie die dreigt te escaleren en die dramatische wendingen dreigt aan te nemen, alleen de dialoog tot een oplossing kan leiden. Ik heb vorige week gezegd dat ik de Spaanse ambassadrice bij mij heb geroepen en dat zij heeft bevestigd dat Spanje, dat Madrid open staat voor dialoog, maar ik heb daar tot op dit moment geen publieke of officiële verklaring van gezien. Ik heb die wel gehoord en gelezen van de kant van Puigdemont, van de kant van Catalonië.

Ik kan alleen maar vragen – en met de bescheiden middelen en mogelijkheden die wij hebben, zullen we daar blijven op aandringen – dat er inderdaad een dialoog zou ontstaan om tot een oplossing te komen uit dit conflict. (Applaus bij de meerderheid)

De strategie van Dehaene en consoorten, waarbij een Vlaamse meerderheid in dit land stelselmatig geneutraliseerd is, is inderdaad niet de strategie die wij hadden willen volgen en die wij de Catalanen zouden willen aanraden.

Maar minister-president, uw Catalaanse ambtsgenoot heeft wel de verdienste om het debat over onafhankelijkheid op de agenda te hebben gezet, in Catalonië, in Spanje, in tegenstelling tot de nationalisten in de Vlaamse en Federale Regering in dit land.

Maar u moet nu ook de moed hebben om door te gaan en die finale stap naar onafhankelijkheid te zetten. Want van uitstel gisteren mag geen afstel komen. En dus moeten wij voluit gaan voor die onafhankelijkheid, zodat de Catalanen krijgen waar ze recht op hebben en waarvoor ze trouwens democratisch hebben gestemd in een referendum, met name die Catalaanse republiek.

Minister-president, mijn oproep is: zodra het zover is, wanneer het zover is, laat Vlaanderen dan de eerste regio zijn die initiatieven neemt en de Federale Regering onder druk zet om de Catalaanse onafhankelijkheid degelijk te erkennen. (Applaus bij het Vlaams Belang)