Report plenary meeting

De heer Beenders heeft het woord.

Minister, de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) heeft vorige week een zeer indrukwekkende studie afgeleverd. Het is een heel uitbundige studie, waarin zij een vergelijking maken met het buitenland op het vlak van de introductie van slimme watermeters. Daarbij leggen ze ook uit waar de watermaatschappijen vandaag de dag staan met de uitrol van de slimme watermeter.

Het is een lijvig document. Ik denk dat u er als minister heel veel aan kunt hebben. We bevinden ons nog maar in het begintraject van de mogelijke uitrol van die slimme meter. U kunt daar heel wat informatie uit halen, waarbij u beleidsbeslissingen zou kunnen nemen die ervoor zorgen dat die eventuele uitrol er ook voor zal zorgen dat dat een meerwaarde is voor de Vlaamse gezinnen.

Toen ik de studie doornam, viel me één zaak op die me verontrustte. Je merkt heel duidelijk dat elke watermaatschappij afzonderlijk studeert. Dat betekent dat elk van de negen watermaatschappijen zelf proefprojecten op poten zet, zelf uitzoekt welke de ideale mogelijke slimme meter kan zijn. Andere maatschappijen noemen zelfs al andere instrumenten die ze willen inschakelen. Kortom, er is vandaag de dag geen coherent verhaal rond de uitrol van die slimme meter. Het zou veel beter zijn, mochten alle watermaatschappijen samenwerken, kijken hoe ze op het vlak van innovatie kostenefficiënt kunnen werken en er samen voor kunnen zorgen dat een mogelijke uitrol een garantie geeft op een meerwaarde voor de abonnees die zij elk hebben.

Ik zie in deze studie dat er een traject wordt doorlopen van ‘elk voor zich’. Ik denk dat we daarvoor moeten opletten. Want als elk voor zich gaat, betekent dat ook dat elk voor zich heel veel kosten zal moeten maken, terwijl je beter samenwerkt en de kosten bundelt. Dat is veel efficiënter en veel beter voor de abonnees die het dan niet doorgerekend krijgen in de factuur.

U hebt op die studie geantwoord dat u alles zult doen om ervoor te zorgen dat de waterfactuur met de mogelijke uitrol van een slimme meter niet wordt verhoogd. Minister, welke garanties kunt u geven dat, bij de uitrol van een slimme meter, de waterfactuur van de gezinnen niet nogmaals zal stijgen?

De heer Nevens heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, minister, mijn vraag is inderdaad gestoeld op dezelfde studie die de heer Beenders aanhaalt, waarin de VMM pleit voor het uitrollen van een slimme watermeter, in navolging van de energiesector, de distributiesector, die ook daar een slimme meter wil implementeren.

Het klopt dat verschillende watermaatschappijen al een aantal proefprojecten gestart zijn om zo’n slimme watermeter te plaatsen bij de eindverbruiker. Het klopt ook dat er vandaag weinig synergie is tussen die verschillende watermaatschappijen. De kosten die elk van die watermaatschappijen vandaag maakt, zouden beter worden gebundeld, zodat men synergie heeft, ook wat betreft het dataverkeer. Want het is een slimme meter die voordelen biedt omdat men de teller kan aflezen op afstand en omdat men tijdig waterlekken kan detecteren. Er is ook een sociaal aspect aan. Men kan beter inspelen op het verbruik van klanten. Men kan de factuur beter spreiden. Het verbruik kan dus beter worden gemonitord en gefactureerd.

Minister, we hebben vandaag in het Vlaams Parlement slimme fractieleiders, slimme volksvertegenwoordigers, slimme vraagstellers, een slimme voorzitter. Maar hebben we ook een slimme minister, die de synergie kan creëren om de uitrol te doen van de slimme meter, van die digitale watermeter en er dus voor kan zorgen dat die watermaatschappijen één meter aankopen en samenwerken met de energiedistributiesector om ook het dataverkeer dat nodig is vandaag te bundelen onder één koepel?

Minister Schauvliege heeft het woord.

Collega Nevens, u zou moeten weten dat een van de kenmerken van een slimme minister is om niet over één nacht ijs te gaan. We hebben inderdaad op basis van een aantal vragen die al in de commissie gesteld zijn, een lijvig document laten maken door de regulator, de VMM, om eens te kijken of dat iets is dat bij ons kan worden uitgerold. Er zijn tal van voordelen, u hebt ze opgesomd: het feit dat je lekken heel snel kunt detecteren, dat je de factuur gemakkelijker kunt aanpassen, dat je vanop afstand de stand van de watermeter kunt doorgeven en dergelijke meer. Het grote nadeel aan die digitale meter is dat die heel duur is. Daar knelt natuurlijk het schoentje. De voordelen die er zijn, moeten natuurlijk opwegen tegen die zware kostprijs die daartegenover staat.

Voor ik een algemeen beleid uitteken en zeg dat de algemene invoering van die watermeter er moet komen, wil ik van de verschillende drinkwatermaatschappijen wel weten wat de kost is die daaraan verbonden is, hoe die kost zal worden verrekend en hoe ik kan garanderen dat de kostprijs ook niet wordt doorgerekend aan de klant. Als een drinkwatermaatschappij een tariefverhoging zou willen doorvoeren, moet dit worden voorgelegd aan de waterregulator die dit moet controleren.

Een van de voordelen die verbonden zijn aan die slimme watermeter zou kunnen zijn dat er een enorme kostenbesparing is voor de drinkwatermaatschappijen, want dan moet je al die mensen niet meer op pad sturen om die watermeter en dergelijke te controleren. Ik zou zelfs een stapje verder kunnen gaan: misschien kan de invoering van die slimme watermeter er wel voor zorgen dat de factuur naar beneden kan gaan. Ik weet het niet. We hebben nog tijd nodig om dat goed te bestuderen. Daarom vind ik het goed dat elke drinkwatermaatschappij voor zichzelf een dergelijke berekening maakt, die voorlegt, en we dan gezamenlijk bekijken wat de volgende stap is.

Ik ben absoluut voorstander, collega Beenders, om dat gezamenlijk aan te pakken en er gezamenlijk voor te gaan, maar ik wil absoluut de juiste informatie hebben en ik wil niet dat wij ons in een duur verhaal storten waarin we geen return hebben voor het waterverbruik maar ook niet ten aanzien van de kostprijs. Die studie is één zaak. Het tweede wat ik nu vraag, is dat de drinkwatermaatschappijen voor zichzelf kijken, als we dat zouden uitrollen, wat dat dan betekent aan return en aan kostprijs. Zo kan ik goed inschatten wat het voor de consument thuis betekent, want dat is vooral waar ik bezorgd om ben, namelijk dat de consument thuis daar beter van wordt. Dan pas kunnen we beslissen om dat al dan niet algemeen in te voeren.

Dank u wel, minister, voor uw duidelijk antwoord. Ik denk dat we dezelfde mening hebben. Als de factuur naar beneden kan, mogen we dat zeker niet laten liggen.

Maar u zou vandaag al op basis van die studie een beslissing kunnen nemen, een heel belangrijke beslissing. Ik denk dat het verkeerd is te wachten op de proefprojecten die de negen watermaatschappijen vandaag hebben lopen of gaan opstarten en dat u dat zomaar moet goedkeuren. Ik denk dat u vandaag moet zeggen dat het niet goed is dat elke watermaatschappij afzonderlijk die oefening maakt en afzonderlijk een proefproject opstart, want dat betekent dat elke watermaatschappij kosten maakt die eigenlijk nutteloos zijn. Ze zouden beter van elkaar leren. Het hele proefproject en de kosten-batenanalyse die nodig is om te oordelen of een slimme meter wel interessant is of niet, zouden beter gecoördineerd verlopen.

Minister, kunt u op basis van de analyse die u nu hebt, niet verplichten dat de watermaatschappijen samen gaan werken en een volledig proefproject en een kosten-batenanalyse maken, maar vertrekkende vanuit één organisatie en niet vanuit negen? Dat is al een kostenbesparing. Door kosten te besparen omdat ze niet elk een proefproject moeten doen, kan de factuur nu misschien al naar beneden.

Minister, dank u voor uw antwoord. We moeten inderdaad dringend aan de slag met die slimme watermeter, want die heeft een aantal voordelen, ook ten aanzien van de eindverbruiker. Ik vind het ook jammer dat er niet kan worden samengewerkt tussen die verschillende watermaatschappijen om een project op touw te zetten om een uniform systeem te hebben dat kostenbesparend kan zijn, dat efficiënt is en dat synergie heeft met andere factoren zoals de energiedistributie. Minister, ik zou vragen om inderdaad te onderzoeken of men op dat vlak samen een project kan indienen om die slimme meter uit te rollen.

Verder wil ik nog aangeven dat vandaag onze watermeter sowieso na zestien jaar reeds wordt vervangen. Dat is een gelegenheid om geleidelijk over te schakelen naar een slimme watermeter. Er zijn nog een aantal momenten, bijvoorbeeld nieuwbouw of een zware renovatie, waarop men al een dergelijke meter kan invoeren.

Mevrouw Taeldeman heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, vanuit mijn fractie wil ik benadrukken dat de Vlaamse Milieumaatschappij een verkennend onderzoek heeft uitgevoerd naar de slimme watermeter. Ik wil heel duidelijk maken dat hierover nog geen beslissing genomen is.

De conclusie van dat verkennend onderzoek is dat er een kosten-batenanalyse moet komen als die slimme meter zou worden uitgerold. Naast die kosten-batenanalyse, minister, die u hier aankondigt, is ook een armoedetoets wenselijk, alsook een goed overleg met de consumenten, de gebruikers en de armoedeorganisaties. Denkt u aan een armoedetoets en overleg met de consumenten?

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Minister, als de waterfactuur kan dalen, moeten we dat zeker en vast doen. We kijken uit naar de evaluatie van de huidige waterfactuur, om te zien wat we daar kunnen mee doen. We kijken uiteraard ook uit naar de kosten-batenanalyse.

Hoe verklaart u het feit dat de waterregulator pas in de loop van 2018 komt met een uitgewerkte richtlijn op basis waarvan de kosten-batenanalyse zal kunnen plaatsvinden?

De heer Danen heeft het woord.

Iedere minister die hier vooraan staat, zegt dat hij of zij de factuur willen laten dalen, maar ik stel vast dat die facturen eigenlijk vooral stijgen. Ik ben heel benieuwd hoe u dat wilt doen. Maar dat is niet mijn vraag.

Mijn vraag luidt als volgt. We spreken over een digitale slimme meter. Hoe gaat u die digitale slimme meter slim maken? Hoe gaat u daarvoor draagvlak verwerven? U zegt dat u de gebruikers wilt betrekken. Hoe gaat u dat doen?

De heer Sintobin heeft het woord.

Voorzitter, ik denk aan de voordelen van de slimme meters, of de digitale meters, hoe men het ook wil noemen. We hebben al de discussie gehad over de digitale energiemeter. Is het nu een digitale meter of is het een slimme meter? Want dat is toch wel een verschil.

De voordelen zijn gekend. Wij steunen dit. De vraag is wat de impact zal zijn op de factuur. U bent even terughoudend als minister Tommelein, die zegt dat hij niet kan garanderen dat de uitrol van de digitale meter zal leiden tot een daling van de waterfactuur. Vandaar dat ik de collega’s kan volgen.

Welke zin, welk nut heeft het dat al die watermaatschappijen hun eigen studie gaan uitvoeren? Kunnen we bijvoorbeeld niet over het muurtje kijken? Ik denk dat er wel andere landen zijn waar de digitale meter al geïnstalleerd is. Bent u bereid om over het muurtje te kijken? Wat is het precieze tijdspad van de uitrol van de digitale meter?

U kunt slechts één vraag stellen, mijnheer Sintobin.

De eerste vraag was een slimme vraag en de tweede was… (Gelach)

Minister Schauvliege heeft het woord.

Mocht ik hier vertellen dat ik van vandaag op morgen de slimme digitale watermeter ga invoeren, dan zou ik heel wat vragen krijgen: hoe zit dat, hebt u daar voldoende op gestudeerd, wat is het effect op de consument?

Zoals ik al zei, we gaan niet over één nacht ijs. We moeten stap voor stap werken. Collega’s die pleiten om nu al met de drinkwatermaatschappijen samen iets uit te rollen, jullie slaan een stap over. We hebben nu die grote studie gehad. De waterregulator komt tot de conclusie dat er eigenlijk goed moet worden bekeken wat dit betekent voor de consument? Wat is de invloed op de kostprijs? Zijn er voldoende voordelen die opwegen tegen de extra kostprijs?

De volgende stap die ik zet, is logisch na deze studie. We gaan kijken wat het kost en wat de baten zijn die daartegenover staan. Daarom wil ik van de drinkwatermaatschappijen, die ook het best hun eigen kostenstructuur kennen, een voorstel ontvangen. Als we die binnen hebben, gaan we met al de drinkwatermaatschappijen rond de tafel zitten. Als we iets beslissen, zal het een globale aanpak zijn. Het is niet mijn idee om elke drinkwatermaatschappij apart te laten werken.

Dan zullen we in een volgende fase, als we dat beslissen, mijnheer Beenders, de globale aanpak over alle drinkwatermaatschappijen heen doen. Net zoals we dat ook gedaan hebben bij de hervorming van de waterfactuur, mevrouw Taelman, zal ik uitgebreid overleggen met alle stakeholders. Ik heb het dan over de armoede-organisaties en de Gezinsbond; iedereen die erbij betrokken is, de watermaatschappijen zelf natuurlijk ook, zal inspraak hebben, of we nu al dan niet de stap zetten naar de invoering van de slimme meter.

We moeten uiteraard over het muurtje kijken. We hebben dat ook gedaan. Dat maakt deel uit van de studie van de VMM, die een aantal buitenlandse situaties heeft bestudeerd. Op basis hiervan heeft de VMM een aantal aanbevelingen gedaan. Op basis van de situatie in Vlaanderen moeten we nagaan of de kosten en de baten voor ons wel verantwoord zijn.

Mevrouw De Vroe, het duurt zo lang omdat we de volgende stap willen zetten. We moeten beschikken over de input van de drinkwatermaatschappijen. Dat vraagt wat tijd. Pas dan kunnen we, samen met de VMM en na overleg met alle stakeholders, een definitieve beslissing nemen.

Ik ben niet tegen de slimme watermeter, maar ik ben er ook niet voor. Ik heb onvoldoende gegevens. Ik wil de beslissing vooral vanuit het oogpunt van de consument nemen. Als er voordelen zijn die het voor de consument en voor het leefmilieu beter maken en die het gebruik van water afraden, moeten we het doen. Daar moet echter een verantwoord kostenplaatje tegenover staan. Het heeft weinig zin dit door te voeren indien beide niet in verhouding zijn.

Zoals ik al heb verklaard, hoeft het niet altijd meer te kosten. Dit kan ons ook een return opleveren. Als we die beslissing in overleg met al die drinkwatermaatschappijen nemen, moeten we hier duidelijke afspraken over maken. Dit mag niet op het bord van de consument terechtkomen.

Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik volg u helemaal. Wat de introductie van de slimme watermeter betreft, moet u niet te snel gaan. Dat heeft de slimme energiemeter bewezen. Door te wachten, is de prijs enkel gedaald.

Ik vind echter dat u toch iets te snel gaat. De nu voorliggende studie biedt u de kans de watermaatschappijen samen te roepen. U kunt die negen watermaatschappijen vertellen dat het niet juist is dat ze elk afzonderlijk in proefprojecten en kosten-batenanalyses investeren. U moet hun zeggen dat u een kosten-batenanalyse wilt voor een uniforme slimme meter voor alle Vlamingen. Ze moeten samen dat project uitwerken. Indien uit het proefproject en uit de kosten-batenanalyse blijkt dat er een meerwaarde voor de Vlamingen is, kunt u beslissen hiermee al dan niet door te gaan.

U mag nu niet toelaten dat negen watermaatschappijen elk afzonderlijk hun project uitrollen. We lopen dan het risico dat er binnen vijf jaar negen verschillende watermeters in Vlaanderen zijn. Dat is geen goed beleid. Dat mag zeker de bedoeling niet zijn. Ik pleit er echt voor de watermaatschappijen uit te nodigen en te laten samenwerken. U moet gaan voor een project. Als er een voordeel voor de klant is, kunt u beslissen hiermee al dan niet door te gaan. (Applaus bij sp.a)

Minister, het is een slecht idee om over één nacht ijs te gaan. Zeker met dit warme weer kunt u beter zwemmen. Ik stel voor dat u ten aanzien van de watermaatschappijen duidelijk bent over de richting die we in Vlaanderen uit willen gaan. De slimme meter zal hier een onderdeel van vormen.

De voordelen zijn bekend en worden in de studie aangehaald. Momenteel gaat 10 procent van ons drinkwater verloren ten gevolge van lekken en inefficiënt gebruik. Met dit warme weer is elke liter drinkwater belangrijk.

U weet dat ten gevolge van de wet op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer aanpassingen moeten worden doorgevoerd. U moet met betrekking tot dit dossier vooruitgang creëren. U moet voor de watermaatschappijen duidelijkheid creëren. We moeten de Vlamingen in de toekomst een digitale watermeter geven, zodat ze hun facturen onder controle kunnen houden. (Applaus bij de N-VA)