Report plenary meeting

De heer Vanlouwe heeft het woord.

Voorzitter, minister-president, collega’s, reis met mij even terug in de tijd naar mei 2009. Toen vond in Praag een top tussen de EU en Canada plaats. Er werd toen aangekondigd dat de EU zou onderhandelen over een handels- en investeringsakkoord met Canada. Ondertussen kennen we uiteraard het TTIP-akkoord (Transatlantic Trade and Investment Partnership) met de Verenigde Staten. Maar wij onderhandelen ook al jaren met Canada.

In de zomer van 2014 bereikte de EU een akkoord met Canada over het zogenaamde Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA). Vlaanderen is inderdaad, zoals we weten, een open economie. We willen vooral internationale handelsbelemmeringen wegwerken en uiteraard ook douanetarieven afschaffen. Het is van belang voor Vlaamse bedrijven die actief willen zijn op de Canadese markt en daar deelnemen aan openbare aanbestedingen. Onze Vlaamse baggerbedrijven moeten ook op de Canadese markt actief kunnen zijn, net zoals ze dat op de Amerikaanse markt kunnen.

In dit akkoord worden ook afspraken gemaakt om de investeringen te beschermen.

Er komt een nieuw systeem in plaats van ISDS, maar er is een akkoord over het zogenaamde ICS, waarbij er een permanent tribunaal komt met beroepsmogelijkheid.

Ik had graag geweten wat het belang is voor onze Vlaamse economie van dit investerings- en handelsakkoord dat de EU met Canada heeft gesloten en hoe de Vlaamse Regering tegenover deze CETA-ontwikkeling staat.

Minister-president Bourgeois heeft het woord.

Het CETA-akkoord is een heel goed handelsakkoord. U somde een aantal offensieve belangen op waar Vlaanderen mee gediend is. Er zijn ook defensieve belangen, de audiovisuele sector uitgesloten. Het akkoord werkt een aantal handelsbelemmeringen weg. Er vallen 99 procent van de douanerechten voor export naar Canada weg, en 92 procent van de tarieven die de landbouwexport naar Canada belemmeren, vallen eveneens weg. Het is een heel goed akkoord voor onze diverse industriële sectoren en andere sectoren.

Het CETA-akkoord omvat een ISDS 2.0: een verbetering van het arbitragesysteem voor geschillen investeerder en staat, meer transparantie, meer rechtszekerheid, het vermijden van belangentegenstelling, respect voor de regels van de landen. Dat laatste is een van de punten van kritiek: kan een land bijvoorbeeld tot onteigening overgaan of zou dat botsen met particuliere belangen?

Op 29 februari heeft mevrouw Malmström met de zopas aangetreden Canadese regering een nieuw akkoord bereikt waarbij het al heel goede ISDS-onderdeel vervangen wordt door een ICS-clausule, een international court system, waar we ook voor pleiten in het kader van het TTIP. Dat is een permanent tribunaal met permanent aangestelde rechters door de beide partijen, in dit geval Canada en de Europese Unie met een beroepsmogelijkheid en een lage toegankelijkheid voor kmo’s, aangezien de kosten gedragen worden door de beide partijen. Mijn oordeel is dus positief. Ik vind dat mevrouw Malmström daar heel goed werk heeft geleverd.

Minister-president, het verheugt me dat de Vlaamse Regering, naast de TTIP-onderhandelingen, voluit gaat voor dit CETA-akkoord. We zijn ervan overtuigd dat dit akkoord een win-winsituatie is. Het is van belang voor ons bedrijfsleven en tegelijk voor de burger, voor de consument in Vlaanderen en Canada.

U verwees ook terecht naar het nieuwe ICS-systeem, dat een alternatief is voor het ISDS-systeem. We kennen de discussie die daarover bestaat. Men tracht de burger bang te maken. Men zegt dat de soevereiniteit ondergraven wordt en onze democratie in gevaar is. Het ISDS-systeem, dat ongeveer 1600 investerings- en handelsakkoorden impliceert, is ook een goed systeem, maar het ICS-systeem is misschien nog beter. We zullen afwachten hoe de TTIP-onderhandelingen verlopen.

De heer Vanbesien heeft het woord.

Het debat over het CETA-akkoord zal wellicht later worden gevoerd, maar de specifieke aanleiding is de onverwachte wending dat het arbitragesysteem ISDS tussen staat en investeerder plots vervangen werd door ICS.

Op zich is dat een goede zaak omdat het gebeurt door alle grote verdedigers van ISDS in het verleden die nu zeggen dat ze eigenlijk op het verkeerde pad zaten en die nu naar een nieuw systeem gaan dat de problemen van het vorige moet ondervangen. De fundamentele vraag wordt hier niet meer gesteld: als er een akkoord wordt gemaakt tussen Europa en Canada, wat is er dan mis met de rechtssystemen in Europa en in Canada, zodat een buitenlandse investeerder hier niet goed beschermd zou zijn en hier niet tot arbitrage zou kunnen overgaan als er een conflict is met de overheid?

De heer Kennes heeft het woord.

Gisteren in de commissie heb ik verwezen naar de nieuwe regeling van Canada die in het kader van het TTIP-debat de goede richting uitgaat. Mijn vraag aan de minister-president is de volgende: is het voorstel dat de commissie zelf had gedaan op 16 september vorig jaar en dat nu in CETA is opgenomen, identiek of zijn er toch nog verschillen? Het is duidelijk dat het helemaal in de lijn ligt van wat de commissie zelf heeft voorgesteld op 16 september. Is het een identieke overname in CETA of is het nog voor verbetering vatbaar?

Mevrouw Turan heeft het woord.

In mensentaal: waar spreken we vandaag over? Het opzetten van een parallel rechtssysteem om multinationals de mogelijkheid te geven om overheden te dagvaarden inzake betaling van schadevergoedingen vanwege reglementeringen, zoals milieutechnische reglementeringen en gezondheidsreglementeringen ter bescherming van de burgers.

Ik volg collega Wouter Vanbesien volledig. Wat is er mis met de Europese en de Amerikaanse rechtssystemen waardoor de multinationals een parallel, apart systeem moeten krijgen, waar de burgers, de consumenten geen toegang tot hebben en dat de kmo’s, waar we onze mond zo vol van hebben, minister-president, zich niet kunnen permitteren? De gemiddelde kostprijs van een dergelijk proces is 8 miljoen euro! Waar blijft u met uw gelijke behandeling en gelijke kansen, en geen discriminatie, voor uw eigen kmo’s? (Applaus bij sp.a en Groen)

Ik zal uit het hoofd proberen te antwoorden op de laatste uithalen van mevrouw Turan. Ik ken haar deuntje, dat langs geen kanten klopt, ondertussen wel.

Wat de tussenkomst van collega Vanbesien betreft, gaan we het debat inderdaad later voeren en ik hoop dat we dat verdrag zullen goedkeuren. Ik hoop dat de Europese Raad dat zeer snel goedkeurt. Het is in het belang van Vlaanderen, van onze ondernemingen, van onze landbouw, van onze welvaart, van onze tewerkstelling. Vlaanderen leeft van de export. Hoe meer belemmeringen wegvallen, hoe beter voor ons. We hebben daar absoluut belang bij.

Ik hoop ook dat Wallonië het goedkeurt, want in Wallonië zijn er allerlei vooroordelen ten aanzien van die verdragen, waar ze in het verleden zonder meer mee akkoord zijn gegaan. Plots ontstaat een soort aangezwollen gerucht en bedenkingen bij die contracten. Zoals collega Vanlouwe zegt, er zijn misschien wel 1600 ISDS’en goedgekeurd. U hebt er in het verleden heel veel goedgekeurd, collega’s van Groen en sp.a. Hier zat in CETA een ISDS 2.0, een zeer verbeterde versie.

Collega Kennes, in verband met uw vraag of dat nu een verbetering inhoudt van de voorstellen van Malmström ten aanzien waarover definitief een akkoord is bereikt: het is te vroeg om dat hier te beantwoorden. Ik heb niet de tijd gehad om dat grondig te bekijken en te bestuderen. We hebben ook de definitieve teksten nog niet. We gaan dat in een later stadium kunnen doen. We gaan inderdaad die verdragen op onze banken kunnen krijgen en op dat moment daarover van gedachten kunnen wisselen.

Collega Vanbesien, van meet af aan, en bij de allereerste in Europa, heb ik gepleit voor een ICS-systeem. Ik heb niet de lof gezongen van ISDS. Ik heb niet gezegd dat dat arbitragesysteem het nec plus ultra is. Ik heb gezegd dat het beter zou zijn dat we een soort permanent tribunaal hebben. Welnu, CETA is nu geamendeerd op een moment dat het normaal niet meer te verwachten viel omdat men in de legal scrubbing zat. Het was het moment dat juristen de teksten nog aan het finetunen waren, dat er nog een bijkomend politiek akkoord kon worden gesloten. Het is heel sterk dat dit helemaal op het einde nog is kunnen gebeuren. Maar ik heb van meet af aan gepleit voor zo’n systeem.

Collega Turan, dat u zegt dat dit een cadeau is aan de multinationals, is totaal fout. Dit zijn regelingen die sinds jaar en dag bestaan. Duitsland, waar nu zoveel te doen is omtrent die clausules, is trouwens met een dergelijke regeling begonnen. Dit zijn regelingen voor geschillen die zich dagelijks voordoen en die moeten worden opgelost. Nu worden ze opgelost volgens de ISDS-clausules. Spreek met onze ondernemers, met onze kmo’s: die regelingen zijn een goede zaak voor hen. Anders moeten zij zich in al die verschillende landen aan het rechtssysteem van die landen conformeren.

Zij hebben veel meer rechtszekerheid en veel meer transparantie. En dat dit voor de multinationals zou zijn, is totaal onjuist. Ik zal de brief voorlezen die mevrouw Malmström me in december heeft gestuurd over ICS en TTIP. Zij wil voor de SME’s een zeer lage toegangsdrempel en zij wil dat de kosten van het ICS-systeem worden gedragen door de twee entiteiten, zodat er een zeer laagdrempelige toegang is. Uw verhaal dat dit puur voor de multinationals zou zijn, klopt dus niet. Wanneer er partijen zijn die er belang bij hebben, dan zijn het wel degelijk de kmo’s.

Er komt een rechtszekerheid tot stand en er zijn ‘vastbenoemde’ experten die altijd en op een correcte en objectieve manier met die materie omgaan. Daarbij is men niet afhankelijk van de rechtsgang in een ver vreemd land met een recht dat men niet kent. Zo vermijdt men grote discussies over welk rechtssysteem er van toepassing is, het Canadese, het Roemeense of het Belgische, en men vermijdt oeverloze procedurekwesties. Dit is een systeem dat onze investeerders willen en dat een zeer grote stap vooruit is. We zetten zelfs twee stappen vooruit. ISDS zoals het in het verdrag zat, was al een stap vooruit, maar het ICS-systeem is nog een grotere stap vooruit. Ik hoop dat in het TTIP-handelsverdrag met de Verenigde Staten ook een ICS-clausule zal worden opgenomen. U was allemaal aanwezig toen mevrouw Malmström in de commissie heeft gezegd dat ze daarvoor wil gaan. Ik heb haar een brief gestuurd en zij heeft in december geschreven dat ze voor dit systeem wil gaan: een TTIP met voor de kmo’s de regeling die ik net heb geschetst. (Applaus bij de N-VA en Open Vld)

Het deuntje van mevrouw Turan en van de linkerzijde begint echt afgezaagd te worden. Ik zou zelfs willen vragen om die plaat alstublieft gewoon af te zetten. Het is positief dat de regering dit vrijhandelsakkoord met Canada blijft verdedigen en dat de minister-president er als een van de eersten voor heeft gepleit om het ISDS-systeem, dat op zich niet slecht is, want het bestaat in 1600 akkoorden, waarbij het systeem destijds door linkse regeringen werd gesteund, te hervormen tot een alternatief systeem.

Die handelsakkoorden zorgen voor meer jobs, meer koopkracht en meer welvaart. Wij willen alvast van Vlaanderen geen economisch Bokrijk maken. Wij willen ook geen protectionistische maatregelen. Wij willen een open economie in Vlaanderen omdat wij ervan overtuigd zijn dat dit voor meer jobs, meer zekerheid en meer welvaart zorgt in Vlaanderen. (Applaus bij de N-VA)