Report meeting Commissie voor Wonen, Armoedebeleid en Gelijke Kansen

Mevrouw Hostekint heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, de Vlaamse renovatiepremie werd in 2007 in het leven geroepen om het verouderde woonpatrimonium in Vlaanderen aan te pakken. De Vlaamse Regering heeft in oktober 2015 beslist – uit budgettaire overwegingen –  om de renovatiepremie vanaf 1 november 2014 niet meer in één keer terug te betalen, maar om die om te zetten in een belastingvermindering, gespreid over drie jaar. Aan het maximumbedrag van 10.000 euro, de voorwaarden om in aanmerking te komen, noch aan de categorieën van werken werd geraakt.

Minister, er is altijd gezegd dat de spreiding van de terugbetaling in de tijd geen gevolgen had voor de burger. Er is vooreerst een belangrijk tijdseffect. Aanvragers moeten immers gedurende langere tijd wachten op de terugbetaling van hun investeringen. Mensen die het bedrag niet in één keer kunnen leggen, zullen hun investering misschien uitstellen of opbergen. Ook de bouwsector heeft van meet af haar bezorgdheid geuit over het feit dat gezinnen hun renovaties zouden uitstellen of zelfs helemaal niet meer zouden uitvoeren.

Minister, ik ben gealarmeerd door een aantal schepen van Financiën die zeggen dat deze fiscalisering ook voor steden en gemeenten een belangrijk financieel gevolg heeft. Door de hervorming bespaart de Vlaamse Regering 70 miljoen euro, maar die factuur dreigt nu helemaal bij de steden en gemeenten terecht te komen. Een aanvrager die bijvoorbeeld recht heeft op de maximumrenovatiepremie van 10.000 euro zal gespreid over drie jaar 10.000 euro minder belastingen moeten betalen. Voor een gemeente die een gemiddelde aanslagvoet van 8 procent toepast, betekent dit dat ze hierdoor gespreid over drie jaar, 800 euro minder gemeentebelastingen zullen ontvangen. In 2012 werden in totaal 21.589 premies uitbetaald voor een totaalbedrag van 114.074.010 euro. Dit stond in een antwoord op een schriftelijke vraag van u, minister. Dat betekent dat steden en gemeenten aan een gemiddelde aanslagvoet van 8 procent, gespreid over drie jaar, samen 9.125.920 euro minderontvangsten aan belastingen zouden ontvangen. Voor een stad als Roeselare zou dat over 94.000 euro gaan voor de premies van 2012. Minister, voor een gemiddelde stad of gemeente is dat toch geen onbelangrijk bedrag. Het is een bedrag dat op de begroting een wezenlijk verschil maakt, zeker in tijden van besparing.

Bovendien geven heel wat steden en gemeenten een eigen gemeentelijke renovatiepremie. Deze gemeentelijke premie dreigt nu te worden geschrapt omdat ze de rekening van de belastingvermindering gepresenteerd krijgen. Ik heb al meerdere keren van de gemeenten gehoord dat ze niet twee keer de factuur willen betalen en dus de gemeentelijke renovatiepremie zullen afschaffen. Dat zou kunnen betekenen dat heel wat renovaties niet meer zullen worden uitgevoerd.

Minister, bent u zich bewust van het feit dat het fiscaliseren van de Vlaamse renovatiepremie een impact kan hebben op de inkomsten van steden en gemeenten? Kunt u aangeven hoeveel de financiële weerslag van de renovatiepremie zal bedragen voor steden en gemeenten? Bent u bereid steden en gemeenten te compenseren voor de minderinkomsten ingevolge de beslissing van de Vlaamse Regering? Zult u stappen nemen of overleg plegen ten einde te voorkomen dat steden en gemeenten het mes zouden zetten in de gemeentelijke premies voor renovatie?

Mevrouw Taeldeman heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, ik zou graag reageren op de vraag om uitleg van mevrouw Hostekint. Ik ben zelf geen fiscalist, dus ik zal wel horen wat uw reactie is.

Ik vind het zelf een beetje een eigenaardige redenering van mevrouw Hostekint. Als we die gedachtegang doortrekken – dat fiscalisering van de renovatiepremie een minderopbrengst is voor steden en gemeenten –, dan kunnen we stellen dat zowat elke fiscale aftrek een kost zal hebben voor lokale besturen. Ik denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid die de Federale Regering biedt om dakisolatie in te brengen in de personenbelastingen. Dat komt ten goede aan al diegenen die willen investeren in dakisolatie. Je kunt redeneren dat de lokale besturen een verlies maken omdat de mensen de woonbonus inbrengen. Het lijkt me een beetje een eigenaardige redenering.

Wat mevrouw Hostekint niet vermeldt, is dat, als u een grondige renovatie doorvoert, het kadastraal inkomen (ki) van de woning herberekend wordt. Onvermijdelijk zal het ki de hoogte ingaan, wat toch een meeropbrengst voor een lokaal bestuur betekent omdat de meeste lokale besturen toch opcentiemen heffen.

Ik vind dat er een eigenaardigheid zit in de vraag van mevrouw Hostekint.

De heer Engelbosch heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, ik wil niet echt inhoudelijk iets zeggen omdat het, in alle eerlijkheid, volgens mij om niets draait. Ik wil enkel mijn bewondering uitdrukken voor de vraag van mevrouw Hostekint omdat zij met de nodige zin voor drama en theatraliteit iets op tafel kan leggen wat voor een gemiddelde gemeente in Vlaanderen 0,04 procent invloed heeft op het budget.

Mevrouw Hostekint, ik vraag me af waarover we hier discussiëren. Ik heb in uw vraagstelling zaken gelezen als “ernstige financiële gevolgen”. U bent gealarmeerd, want dit heeft “een invloed op het budget”. We moeten het debat ernstig houden en tot zijn ware proporties herleiden. Zoals mevrouw Taeldeman net al heeft vermeld, zijn er nog andere tools. Het kadastraal inkomen kan worden verhoogd. In de praktijk zal dit zo goed als geen enkele invloed op het budget van steden en gemeenten hebben. Ik vraag me af waarover we hier discussiëren.

Minister Homans heeft het woord.

Voorzitter, de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik mevrouw Hostekint redelijk kalm vond. Ik heb ze al veel erger meegemaakt. (Gelach)

Het lijkt me niet nodig uit de doeken te doen wat er met de renovatiepremies gebeurt. We hebben ervoor gekozen het bedrag te behouden. Er komt weliswaar een fiscalisering. We betalen het bedrag niet in een keer uit. Het bedrag van 10.000 euro blijft echter wel volledig overeind. Ook met betrekking tot kredietvermindering of overgangsmaatregelen heb ik al eerder uitleg gegeven. Ik stel dan ook voor hier niet uitgebreid op in te gaan.

Ik heb gemerkt dat exact dezelfde vraag om uitleg aan minister Turtelboom zal worden gesteld. Ik weet niet wat de geplogenheden in het Vlaams Parlement met betrekking tot de agendering zijn, maar ik zal mijn antwoord op haar afstemmen. Het zou om exact dezelfde vraag om uitleg kunnen gaan. Dit heeft echter te maken met de werkzaamheden van het Vlaams Parlement. Ik wil me daar niet mee moeien.

Als minister van Financiën en Begroting is minister Turtelboom natuurlijk bevoegd voor de uitwerking van het concept van de fiscalisering. We werken daar samen aan. We houden ook rekening met de eventuele impact op de gemeentelijke financiën.

Mevrouw Taeldeman, u hebt terecht het punt aangehaald dat de fiscaliteit natuurlijk in haar totaliteit moet worden bekeken.

Mevrouw Hostekint, u hebt uitgebreide berekeningen uitgevoerd, waarvoor ik u dank. De eerlijkheid gebiedt me echter op te merken dat u van een maximale invulling van het effect uitgaat. De aanslagvoet voor de aanvullende personenbelasting bedraagt gemiddeld 7,29 procent en niet 8 procent. In de berekeningen scheelt dat natuurlijk iets. Op zich vormen uw berekeningen geen enkel probleem, maar u gaat wel uit van een maximale invulling van het effect.

Mevrouw Taeldeman, u hebt daarnet al een aantal voorbeelden aangehaald. Er zijn echter nog elementen die we niet mogen vergeten. Als de renovatiepremie een klein negatief effect zou hebben, een effect dat volgens mij minimaal is, zal dat door het nieuw systeem betreffende de woonbonus ruimschoots worden gecompenseerd. Als we ons vragen stellen bij de fiscaliteit, moeten we dit natuurlijk in zijn globaliteit bekijken. We moeten niet naar elke maatregel afzonderlijk kijken. In dat geval zouden we natuurlijk positieve en negatieve effecten op de financiën van de lokale besturen zien. De nieuwe woonbonus zal het negatieve effect van de renovatiepremie op de financiën van de lokale besturen ruimschoots compenseren.

Mevrouw Hostekint, de gemeenten bepalen natuurlijk autonoom of ze al dan niet renovatiepremies, subsidieregelingen en dergelijke uitwerken. Ik geloof best dat u bent aangesproken door gemeentebesturen die zich zorgen maken. Misschien zou het goed zijn hen te vertellen dat het nieuw woonbonussysteem misschien zelfs een positief effect op de financiën van de lokale besturen zal hebben. Er is absoluut geen noodzaak om zelf in de subsidieregelingen, zoals de renovatiepremies en dergelijke, in te grijpen. Ik wil op dit vlak de lokale autonomie benadrukken. Er is een Vlaams renovatiepremiesysteem. De gemeenten en de steden moeten natuurlijk zelf bepalen of ze nog bijkomende initiatieven willen nemen. Als we allemaal samen de lokale besturen de boodschap zouden kunnen overbrengen dat ze door de woonbonus zullen worden gecompenseerd, zou dat een goede zaak zijn.

Mevrouw Hostekint heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord. U werd natuurlijk goed omringd door een aantal mensen die in uw plaats een deel van het antwoord hebben gegeven. Ik weet dat u dat niet nodig hebt.

Wat de bedragen betreft, hebt u gelijk. Dat is ook de reden waarom ik die 7,29 procent niet meer heb aangehaald. Ik heb me echter gebaseerd op het totaal aantal premies dat in 2012 is uitbetaald.

Mijnheer Engelbosch, ik weet niet of in uw eigen gemeente schepen of burgemeester bent. Ik kan u echter verzekeren dat 100.000 euro voor een stad als Roeselare niet min is. Daar kunnen we iets nuttigs mee doen. Ik vind het dan ook een rare redenering dat dit voor steden en gemeenten niet belangrijk zou zijn. Tenslotte moeten alle steden en gemeenten momenteel goed naar het bord kijken. Ze ondervinden de gevolgen van de besparingen en ze ondervinden een zekere budgettaire krapte.

Minister, wat de invloed op de steden en de gemeenten betreft, ken ik concrete voorbeelden. Ik ken steden en gemeenten die de eigen gemeentelijke renovatiepremie hebben afschaft. Ze willen immers niet twee keer dezelfde factuur betalen.

Volgens u wordt dit door de woonbonus gecompenseerd. Voor de burger maakt dit natuurlijk geen verschil. Hij wordt tweemaal gestraft. De woonbonus ligt later en daarnaast dreigt ook de renovatiepremie van zijn stad of gemeente weg te vallen. Los van het effect op de steden en de gemeenten, is dit voor de mensen dubbelop. Hoewel dit volgens u door de woonbonus wordt gecompenseerd, worden ze eigenlijk twee keer gestraft. De fiscale aftrek bij de aankoop van een woning ligt lager. Daarnaast dreigt een situatie waarin ze op het vlak van renovatie ook een stuk minder kunnen terugvorderen.

Minister Homans heeft het woord.

Mevrouw Hostekint, ik wil toch nog eens benadrukken dat de fiscaliteit volgens mij in haar totaliteit moet worden bekeken. Op basis van uw berekeningen hebt u verklaard dat Roeselare, een van de dertien centrumsteden, 100.000 euro minder zou krijgen. Volgens mij zou u ook best eens berekenen wat de eventuele meeropbrengsten ten gevolge van de nieuwe woonbonus zullen zijn. Dat zal het verlies van die 100.000 euro ruimschoots compenseren. Ik heb niet gezegd dat een bedrag van 100.000 euro voor de begroting van een stad als Roeselare peanuts is. Ik pleit er echter voor om de fiscaliteit in haar totaliteit te behandelen.

Als gemeenten en steden renovatiepremies hebben afgeschaft, heeft dat weinig tot zelfs niets met de beslissing van de Vlaamse Regering te maken. We hebben het nagekeken. Er zijn gemeenten die de lokale renovatie- en subsidieregeling hebben aangepast. Dat is gebeurd in de opmaak van de meerjarenbegroting, lang voor de nieuwe regeling in verband met de renovatiepremie is bekendgemaakt.

Mevrouw Hostekint heeft het woord.

Minister, ik hoef niet veel meer toe te voegen aan wat ik daarstraks al heb gesteld. Ik blijf erbij dat dit, los van het effecten op de steden en de gemeenten, zeker een effect op de mensen zal hebben.

U hebt de vergelijking met de woonbonus gemaakt. Ik kan bepaalde steden en gemeenten als voorbeelden aanhalen. U zult me graag de cijfers verstrekken waaruit blijkt hoeveel steden en gemeenten op 1 januari 2015 de gemeentelijke renovatiepremie hebben afgeschaft. Ik ken er die dat om deze reden hebben gedaan. Ze willen niet tweemaal dezelfde factuur betalen. Voor de burgers die willen renoveren, betekent dit tweemaal een verlies.