Report meeting Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vraag om uitleg over het pleidooi van spoedartsen om een helmplicht voor e-steppers en fietsers in te voeren
Report
De heer Meremans heeft het woord.
Het is een onderwerp dat met de regelmaat van de klok terugkomt: de helm. Een tijd geleden, afgelopen zomer, hebben we nieuwe regels ingevoerd met betrekking tot de e-step en daar waren we blij mee. Dat moest ook op federaal niveau worden geregeld.
We wilden nagaan wat het effect daarvan was op de statistieken en de ongevallen met e-step. Het lijkt er nu op dat de hoge verwachtingen die met deze regels gepaard gingen, nog niet meteen werden ingelost. We blijven uit verschillende hoeken vernemen dat de cijfers niet goed zijn en dan rijst de vraag of we dat opnieuw moeten bekijken en of we eventueel extra maatregelen moeten nemen.
Onder andere de burgemeester van een stad – geen kleine stad – heeft zich daarover in de pers uitgelaten, net als meerdere spoedartsen. Zij zeggen dat er iets moet gebeuren om het tij te doen keren. Van de mensen die in het ziekenhuis belanden, zijn er veel slachtoffers met letsels van orthopedische aard, zoals breuken van de pols, hand of voet. Maar zoals ik vorige keer, vorig jaar en het jaar voordien ook al heb gezegd, gaat het ook over zwaardere verwondingen, zoals een scheur in de milt, hersenbloedingen, hoofdletsels, letsels aan kaakgewrichten. Bovendien gaat het meestal over jonge mensen.
Als je dat hoort, komt opnieuw de vraag naar de helmplicht naar boven.
Ik zie steeds weer een patroon. Als ondergetekende zoiets zegt, is de reactie vaak: “Daar is hij weer, met zijn regeltjes hier en regeltjes daar. Waarom geen vrijheid, blijheid?” Totdat een spoedarts in een kliniek of ziekenhuis weer een belangrijke oproep doet, en men wel onder de indruk is. Ik stel voor dat we de zaken toch eens nader bekijken. Straks is er nog een vraag over helmplicht bij fietsers. Mijn antwoord daarin is genuanceerd. Maar bij de e-step is dit toch nog van een andere orde.
Minister, hoe kijkt u naar aanvullende maatregelen om de ongevallencijfers bij e-steps te doen dalen? Ziet u nog bijkomende mogelijkheden?
Hebt u overleg met uw federale collega om dit probleem te bespreken? Wat is daarvan het resultaat?
Op dit moment zijn er nog geen gekende wetenschappelijke studies naar het effect van verplichte helmdracht. Kunt u hierin tegemoetkomen?
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Voorzitter, minister, in Antwerpen is het aantal ongevallen met e-steps de voorbije drie jaar exponentieel toegenomen. De letsels zijn vaak heel ernstig. Dat baart ook spoedartsen veel zorgen. De collega zei het reeds. Ook zij pleiten nu voor een helmplicht en andere bijkomende maatregelen.
Na analyse van de cijfers van de spoeddienst van de GZA-ziekenhuizen (Gasthuiszusters Antwerpen) blijkt dat het aantal ongevallen met steps waarbij de bestuurder op de spoeddienst belandt, in drie jaar tijd enorm is gestegen. In 2019 ging het nog over veertien patiënten per trimester, in 2022 waren dat er al 111.
De aard van de verwondingen wordt momenteel nog geanalyseerd. Veel slachtoffers hebben orthopedische letsels, zoals breuken aan de pols, hand of voet, maar er zitten ook veel zwaardere verwondingen bij, zoals een scheur in de milt, een hersenbloeding of een zwaar hoofdletsel. Ruim de helft van de patiënten is jonger dan 25 jaar en geregeld is er ook drank of drugs in het spel. Ook minder ernstige hoofdletsels, zoals een hersenschudding, kunnen bij patiënten voor problemen zorgen.
Volgens de spoedartsen zou de helmplicht een eerste stap in de goede richting zijn. Er moet daarover volgens hen zeker een maatschappelijk debat komen.
En inderdaad, we hebben het al vaak aan bod gebracht en we brengen het opnieuw aan bod omdat we er niet echt uit geraken.
Minister, hoe staat u tegenover een mogelijke helmplicht bij e-steps en tegenover een helmplicht bij fietsers? Was er hierover al overleg met uw federale collega’s of wacht u hiervoor het advies van de Mobiliteitsraad van Vlaanderen (MORA) af dat we hadden gevraagd? Kunt u ook meedelen wanneer u dat advies van de MORA zult ontvangen?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel, collega’s, voor jullie vragen. Als ik het goed voorheb, is dit de vijfde keer dat dit aan bod komt in een vraag om uitleg. Daarnaast hebben we het er ook heel vaak over in gedachtewisselingen rond verkeersveiligheid. Dan komt dat ook telkens terug. Collega’s, we kennen ook allemaal het pleidooi van de spoedartsen om toch werk te maken van die helmplicht. Dat is ook niet nieuw.
Ik ga ook herhalen wat ik eigenlijk altijd al heb gezegd. Wij moedigen overal het dragen van een helm aan, zowel voor fietsen als voor e-steps. Maar bij de aanpassing van de regelgeving die vorig jaar in de zomer van 2022 is ingegaan – en dat is intergewestelijk afgeklopt – werd er duidelijk gekozen om geen helmplicht op te leggen, om de eenvoudige reden dat we nog altijd zo veel mogelijk willen inzetten op die modal shift, op duurzame verplaatsingen. Ook een verplaatsing met een e-step is een duurzame verplaatsing.
Uiteraard willen we dat al die verplaatsingen veilig gebeuren. Vandaar dat we volop sensibiliseren, campagnes uitrollen om mensen maximaal een helm te laten dragen. Ik verwijs ook wat dat betreft opnieuw naar mijn Fietsambitie, die we een aantal weken geleden hebben gelanceerd en waarbij we er ook andermaal op gewezen hebben dat we eigenlijk liefst van al zouden hebben gewild dat iedereen – zowel een fietser als een e-stepper, of welke andere vorm van duurzame verplaatsing je als actieve weggebruiker ook doet – eigenlijk spontaan een helm zou dragen.
Verplichten willen we echter niet. De handhaving daaromtrent is sowieso heel moeilijk. Dat hebben we ook al telkens opnieuw herhaald. Ten tweede, willen we geen ‘reverse modal shift’ faciliteren. Dus wat dat betreft, blijven we bij hetzelfde standpunt: dat we dat niet gaan verplichten, maar tal van campagnes uitrollen. We hebben daaromtrent overleg gehad met de andere collega’s. We hebben dat onder andere voorafgaand aan de aanpassing van de regelgeving gedaan, en ik neem aan dat ook die collega’s intussen op amper zes maanden tijd niet van standpunt veranderd zijn.
U vraagt naar eventuele aanvullende maatregelen, mijnheer Meremans. Er worden cursussen aangeboden via verschillende instanties om veilig op stap te gaan met de step. We hebben rond de aangepaste regelgeving al een uitgebreide campagne uitgerold. Dus kortom, we zullen daarop blijven inzetten, en u zult ook zien dat er bij elke campagne die we doen rond fietsen, de personages op het beeldmateriaal ook telkens een helm dragen. Daar wordt heel erg op toegezien, alsook dat ze fluokledij dragen.
Wetenschappelijke studies rond helmplicht zijn er in het verleden wel degelijk al geweest. Op basis van de wetenschappelijke literatuur is duidelijk dat als elke fietser een helm zou dragen, dat een positief effect zou hebben op de ernst van de ongevallen. Het zou tot minder ernstige letsels kunnen leiden en ook tot minder dodelijke slachtoffers. Maar opnieuw – en jullie kennen wat dat betreft ook het standpunt van Fietsberaad Vlaanderen en de Fietsersbond – heeft dat mogelijk een negatief effect op het fietsgebruik of het stepgebruik tout court. Vandaar zeg ik opnieuw: we blijven dat volop faciliteren, ondersteunen via campagnes, via educatieve maatregelen, maar we gaan dat niet verplichten.
De heer Meremans heeft het woord.
Ik heb een foto gekregen van iemand die in Tel Aviv is geweest, en daar een e-step heeft gebruikt. (Marius Meremans toont een foto)
Als je naar die foto kijkt, zie je dat op al die e-steps van Lime en Bird steeds een helm is vastgeklikt. Ik heb dat gehoord van mevrouw De Ridder; zij is daar naartoe geweest en heeft mij die foto bezorgd. Als je daar een e-step neemt, vraagt die of je een helm wilt of niet. Dat kost ongeveer 20 cent, en als je dat wilt, kun je die helm losklikken van de e-step. Zeg je dat je dat niet wilt, dan blijft die vasthangen, maar kun je die nog steeds gebruiken. Volgens mij is dat al voor een stuk een aanmoediging om een helm te dragen. Ik vraag mij dan af of dat ook niet bij ons kan. Als dat al kan in Tel Aviv, waarom zou dat in onze steden niet kunnen? Je kunt als lokale overheid dan ook zeggen dat daar een helm aan hangt, zodat de mensen zelf kunnen kiezen of ze hem gebruiken of niet. Mensen zouden dan kunnen zeggen dat zo’n gedeelde helm vies is. Je weet namelijk niet wie dat heeft gedragen, en misschien had de vorige gebruiker vuil haar of luizen. Ik kan jullie geruststellen, in Tel Aviv heeft iedereen een haarnetje op zak. Je kunt dat zo krijgen, en dat doe je over je hoofd voor je die helm aandoet. Ik geef het maar mee. Dat is een mogelijkheid die bestaat.
Daarnaast wachten we ook het advies af van de Mobiliteitsraad van Vlaanderen, dat is opgevraagd in deze commissie. Er is bovendien nood aan sensibilisering.
Er moet mij toch één iets van het hart. Als er nu één organisatie is die mee kan sensibiliseren, die een impact heeft op fietsers, en weldegelijk goed opkomt voor fietsinfrastructuur en veiligheid, dan is het Fietsersbond. Maar als ik de site van Fietsersbond bekijk, dan mis ik dat zij ook aan fietsers vragen om een helm te dragen. Ik denk bijvoorbeeld aan jonge kinderen, ouders met kinderen, mensen die de e-step gebruiken, dat Fietsersbond daar ook mee de ondersteuning doet om een helm te dragen. Op dat vlak blijft Fietsersbond, en de heer Callens, een beetje in het midden of ze het nu wel of niet zouden promoten. Ze moeten dat net wel promoten. Dat is hun verantwoordelijkheid.
We gaan het advies afwachten van de MORA. Dat advies is opgevraagd in de maand mei. Ik vind dat we dan eens over de partijgrenzen heen moeten kijken om misschien een resolutie in te dienen over hoe we omgaan met de helmplicht. Ik denk daarbij aan een helmplicht voor kinderen bijvoorbeeld. In veel landen is dat al opgelegd. Ik wil dat we daar toch eens over nadenken. Er zijn reeds een aantal maatregelen te nemen. We zouden bijvoorbeeld kunnen starten door te zeggen dat aanbieders van e-steps ervoor moeten zorgen dat daar een helm aan is vastgeklikt.
Wat het advies van de MORA betreft, heeft de commissiesecretaris zonet nog gevraagd wanneer we dat kunnen verwachten. (Opmerkingen)
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Dank u wel, minister, voor het antwoord. Het is een zeer controversieel thema, vind ik. Als ik het rondvraag, kom ik evenveel mensen tegen die een verplichting willen als mensen die zeggen dat we niet aan hun vrijheid mogen komen. Ik vind dat raar, want persoonlijk zou ik het niet erg vinden om een helm te dragen, maar het is nu eenmaal zo. Er is zeker geen algemeen draagvlak voor het verplicht dragen van een fietshelm. Als artsen natuurlijk die cijfers voorstellen, dan moeten we dat toch wel ernstig nemen.
Ik blijf het goed vinden dat u die helmdracht aanmoedigt. Het is ook waar, je moet die modal shift aanmoedigen. Daarom zie ik wel iets in het voorstel van collega Meremans van die klikbare helm, zodat we toch iets kunnen aanbieden of ter beschikking kunnen stellen.
Ik heb het er een beetje moeilijk mee dat u zegt dat handhaving moeilijk is. Als het verplicht zou zijn, is dat niet moeilijk. Dan draag je een helm of niet. Ik denk niet dat daar het probleem zit. Het probleem zit volgens mij bij de weerstand van heel veel mensen. Inderdaad, ook Fietsersbond gaat er niet echt met de voeten vooruit voor. Zij hebben daar hun redenen voor. Men denkt dat het zou kunnen leiden tot minder fietsers, of dat een helm een vals gevoel van veiligheid zou kunnen geven.
Dan kom ik tot mijn punt, want alles start natuurlijk met de infrastructuur. Het start met veilige fietspaden, brede fietspaden, ervoor zorgen dat mensen niet op borduren blijven haperen als de fietspaden niet goed zijn aangelegd. Dat blijft natuurlijk het hoofdpunt.
Ik zou nog willen weten of u enig idee hebt wanneer het advies van de MORA ongeveer binnen zal zijn.
De commissiesecretaris heeft zonet gevraagd wanneer we dat advies van de MORA kunnen verwachten. We zijn dus in blijde verwachting. (Opmerkingen)
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Het zal jullie ook niet verwonderen dat ik de vijfde keer op rij zeg dat we vanuit onze fractie die verplichting van het dragen van een fietshelm zeker niet steunen. Ik denk dat we moeten oppassen dat we geen gevoel creëren bij de fietser dat die een helm moet opzetten omdat fietsen gevaarlijk is, en dat die zonder helm gaat vallen en accidenten hebben. Dat gevoel mogen we zeker niet gaan creëren bij de fietsers. Ook bij chauffeurs en automobilisten mogen we niet de indruk wekken dat als een fietser een helm draagt, die minder kwetsbaar is. Ik denk dat dat een beetje dubbel is en dat is een van de redenen waarom we vinden dat het niet verplicht moet worden.
Ik vind het zelf niet praktisch om een helm te dragen. Ik fiets regelmatig in mijn stad om kleinere boodschappen te doen, en als je vier winkels moet doen en je die helm altijd op en af moet zetten … het kapsel tot daaraan toe. Ik heb zelf een kort kapsel, dus ik ga daar niet veel over zeggen. Als je iedere keer uw helm moet afzetten, vastklikken of in je fietstassen steken … Ik denk dat dat een veel minder aantrekkelijk punt aan fietsen zou zijn.
Zoals mevrouw Lambrecht zegt, moeten we zorgen voor veilige fietspaden en de mensen sensibiliseren om een helm te dragen. Als we inzetten op veilige fietspaden en sensibiliseren om zo maximaal mogelijk en in de mate van het mogelijke een helm te dragen, denk ik dat we al een heel stuk verder zijn. Maar het is nu al vijf keer aan bod gekomen dit jaar en ik denk dat het de komende maanden of het komende jaar nog regelmatig op de agenda zal staan, en wie weet komt er ooit nog een of andere beslissing.
Mevrouw Ryheul heeft het woord.
Ik wil ook met onze fractie voor de vijfde keer herhalen dat ik zelf geen fan ben noch van e-steps, noch van het dragen van een helm. Maar ik ben er wel absoluut van overtuigd dat het dragen van zo’n helm, dus het maximaal beschermen van die kwetsbare lichaamsdelen, zonder enige twijfel veiliger is. En collega's, daar heb je geen wetenschappelijke studies voor nodig. We blijven dus van mening dat elke stepper ook over die vrijheid moet beschikken om voor zichzelf uit te maken of hij of zij al dan niet zo’n helm draagt.
We volgen hier dus, alvast voor één keer, de visie van de minister dat bij een eventuele verplichting van een helm nog minder mensen overtuigd zullen zijn om over te gaan tot dat actieve weggebruik, dat we nodig hebben om die modal shift te kunnen bereiken. Er moet dus meer ingezet worden op het bewust maken van die gevaren, dus op het sensibiliseren, maar ook op het verzamelen van data. Minister, ik herinner me dat u de vorige keer had gezegd dat u de aanbieders van deelmobiliteit zou vragen om data te delen, zodat u daarover duidelijker beeldmateriaal zou hebben. Hoe ver staat het daarmee?
We hadden het daarnet ook al over de handhaving. U zegt dat die moeilijk blijft. Uit een recent antwoord op een schriftelijke vraag van mijn collega in het Brussels Parlement, blijkt dat fietsers en stepgebruikers hier in Brussel de verkeerslichten niet naleven en ook dat ze amper beboet worden. Ik kan dat alleen maar beamen. Als ik hier zelf aan de lichten sta voor het parlement, zie ik heel wat steppers en fietsers de verkeerslichten gewoon negeren. Ik zie hetzelfde fenomeen ook in Vlaanderen. Automobilisten worden er dagelijks op meerdere manieren aan herinnerd dat ze zich aan de verkeersregels moeten houden. Ik denk daarbij aan flitspalen, trajectcontroles en snelheidscontroles. Maar zwakkere weggebruikers worden veel minder gesanctioneerd. Minister, de wegcode is er voor elke weggebruiker, dus wij pleiten voor een effectief handhavingsbeleid en ook het toepassen van die wegcode voor iedereen die zich in het verkeer beweegt. Wilt u dit ook blijven aankaarten bij uw federale collega’s?
De heer Bex heeft het woord.
Collega's, ik denk dat we een goed onderscheid moeten maken tussen steps en fietsen. De aard van de letsels is bij stepgebruikers gewoon totaal anders, die toestellen zijn ook anders. Je hebt kleine wieltjes die zeker op natte oppervlakten veel minder stabiel zijn, en ook de manier waarop je op zo’n step staat is anders dan bij een fiets.
We hebben rond dat stepgebruik een aantal maatregelen genomen. Sommige steden hebben zelfs al gezegd dat ze de e-steps niet meer willen. Collega Meremans, ik denk dat als je op een bepaald moment gaat zeggen dat je het gebruik van een helm voor e-steps gaat verplichten, je eigenlijk beter zegt dat je die e-steps niet wilt. Want de mensen die die e-steps gebruiken, zijn denk ik niet geneigd om een helm te dragen. We kunnen misschien wat nader in Tel Aviv gaan kijken, maar mijn houding is eerder om te gaan kijken wat die aangescherpte regels opleveren op vlak van e-stepgebruik. Aan de hand daarvan zullen steden beslissen of ze het kunnen toelaten of niet. Stedelijke autonomie is er, en ze kunnen dat blijkbaar dus zelf beslissen. Velen doen het al. Laat ons dat eerst dus afwachten.
Bij fietsen ben ik toch absoluut van mening dat die vrijheid belangrijk is. Is het nuttig om een helm te dragen? Zonder twijfel. Maar de overheid moet in eerste instantie zorgen voor een omgeving waar je veilig kunt fietsen, en dat is het grootste risico voor een fietser, namelijk dat je op de weg aangereden kunt worden. Dan helpt een helm vaak weinig, zeker als de aanrijding aan een snelheid hoger dan 30 of 40 km per uur gebeurt.
Ik denk dus dat Fietsersbond daar een terechte houding in aanneemt: de helm stimuleren, zonder hem naar voren te gaan schuiven als de magische oplossing voor fietsveiligheid. En collega Meremans, ik denk dat het ook aan Fietsersbond is om een standpunt daarover op te maken, en wij in dit parlement niet moeten zeggen wat zij moeten doen. In dat opzicht vond ik uw vraag richting Fietsersbond dus een beetje misplaatst, want ik denk dat ze zelf een standpunt kunnen innemen.
We moeten alleszins aanmoedigen om die fietshelm te gebruiken, maar verplichten is denk ik geen goede zaak, om tal van redenen die al aangehaald zijn.
Minister Peeters heeft het woord.
Ik denk dat ik heel kort kan zijn, voorzitter.
Dat onze infrastructuur veilig en comfortabel moet zijn, klopt, en daar zetten we ook volop op in. Dat 90 procent van de ongevallen te wijten zijn aan onaangepast gedrag, is denk ik ook een feit dat we andermaal moeten bevestigen. Als men met een e-step valt, heeft men risico op een kwetsuur. Van de spoedartsen weten we dat er heel vaak hoofdkwetsuren zijn. We kunnen dus niet anders dan sensibiliseren en mensen oproepen om, zeker wanneer men zich wil verplaatsen met een step, dat op de meest veilige manier te doen. Dat betekent uiteraard dat men respect heeft voor de wegcode, en dat men liefst van al een helm draagt. Maar ik kan me perfect voorstellen dat mensen dat niet willen, om praktische redenen of wat dan ook. ‘So be it’. Ik denk dat het aan de mensen zelf is om die beslissing te nemen. Wij blijven alleszins inzetten op die sensibiliseringscampagnes, maar denken dat een verplichting in dezen niet echt aangewezen is. Fietsersbond maakt ook deel uit van de MORA. Ik zal straks kijken wat het advies is van de MORA, maar dan nog denk ik dat de meeste mensen daar hetzelfde standpunt hebben: we gaan dat niet allemaal verplichten.
Bijkomende handhaving wil ik zeker verduidelijken. Als we straks op elk fietspad, op elke fietssnelweg een agent, camera of wat dan ook moeten zetten, om te kijken of elke fietser of stepgebruiker ook effectief een helm draagt, dan denk ik dat het een heel moeilijk verhaal gaat worden. Ik denk dat het voor zich spreekt dat de wegcode voor iedereen geldt, zowel het gemotoriseerd verkeer als de actieve weggebruiker. Daarom kan ik alleen maar, opnieuw, zeggen: 90 procent van de ongevallen is te wijten aan gedrag. Als men roekeloos een weg oversteekt of de wegcode negeert, dan is het risico op een ongeval groter. Dat ligt dan vaak voor 100 procent aan het eigen gedrag, en ik denk dat we vooral daarop moeten focussen.
Ik blijf dus herhalen: ik ben geen voorstander van een helmplicht. Wij blijven er volop in alle campagnes de aandacht voor vragen, en blijven ook sensibiliseren om een helm te dragen, maar we gaan hem niet verplichten.
De heer Meremans heeft het woord.
Ik wil toch een aantal zaken duidelijk stellen. Ten eerste ging mijn vraag over e-steps, niet onmiddellijk over fietsen. Ik volg u, en daar hebt u 100 procent gelijk in, dat het merendeel te wijten is aan menselijk gedrag, fout gedrag, zowel van fietsers, maar ook zeker en vast van automobilisten.
Nu, wat heb ik gezegd? Als de ongelukken met e-steps zo blijven toenemen, dan moet er wel iets gebeuren. Zo simpel is dat. Je kunt zeggen dat we kunnen blijven sensibiliseren. Het gaat over jonge mensen met zeer ernstige kwetsuren. Dan moeten we gaan kijken of we daar iets aan kunnen doen. Ik heb een suggestie gedaan met die helm die aan de e-step hangt, maar dan moeten we toch gaan kijken of dat een optie is of niet. Ik heb niet gepleit voor een algemene helmplicht bij fietsers. Dat heb ik hier niet gezegd. Ik draag dat ook niet, maar ik vind wel dat we eens moeten nagaan – dat hangt af van het advies van de MORA – wat je gaat doen met kinderen. In veel landen is een helm tot 12 jaar verplicht. Ik gooi het maar in de groep om daar toch over na te denken.
Ten derde vind ik wat ik blijf zeggen: Fietsersbond is een organisatie die ons heel vaak terechtwijst en terecht achter onze veren zit qua realisaties en infrastructuur, maar ook zij hebben een verantwoordelijkheid. Ik denk, als meer mensen helmen gaan zien in het straatbeeld, dat dat ook aanmoedigend gaat werken voor anderen. Ik vind dat Fietsersbond daar ook een taak in heeft. Op dat vlak vind ik hen een beetje ambigu op dit ogenblik. Dat wou ik even meegeven. We gaan het advies van de MORA afwachten, maar, neem me niet kwalijk, iets in mij zegt dat ik toch nog eens ga terugkomen op deze zaak, zij het nu of na het reces, wie weet.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Minister, dank u wel voor het antwoord. Het is inderdaad vaak roekeloos gedrag en zo. Ik pleit ook niet voor die verplichting, maar zelfs bij roekeloos gedrag heb je beter een helm aan. Ik denk dat iedereen het daarover eens is. We hebben het vaak gezegd. Het is zeer belangrijk dat de nuance tussen fietsen en e-steps nog eens gemaakt werd en dat we vooral bij de e-steps die data die van de artsen komen, heel goed moeten blijven monitoren. Van veertien naar 110, dat zijn toch wel heel grote sprongen.
Ik eindig met te zeggen wat u ook gezegd hebt: dat alles begint en start met infrastructuur en dat het nodig is om brede … (Opmerkingen)
U hebt dat niet gezegd? In Kopenhagen zeggen ze al jaren dat alles begint en start met veilige fietsinfrastructuur, brede afgescheiden fietspaden en veel fietsstraten op plaatsen waar die fietspaden niet kunnen zodat het gemotoriseerd verkeer niet mag inhalen, dat het veiliger wordt en dat er minder botsingen zijn, waardoor er hopelijk minder gevallen wordt.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.