Report meeting Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media

Mevrouw D’Hose heeft het woord.

Sinds 2018 kent de minister van Cultuur jaarlijks subsidies toe voor projecten die de laboratoriumrol opnemen binnen het decreet Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk. In 2018 werd er nog een mooi bedrag voorzien voor deze projectoproep. Dat was 824.000 euro. Sinds 2019 is dit bedrag gehalveerd. In 2022 bedroeg het beschikbare budget net geen 400.000 euro. En mutatis mutandis: samen met het budget gaat natuurlijk het aantal ingediende projecten ook dalen van, 61 organisaties in 2018 naar 16 in 2022.

Er is altijd wel wat sprake van geweest om bijkomend te investeren in deze projectenregeling als we ook wel een beetje de alignatie maken met de kunsten, maar daar is daar spijtig genoeg nog geen werk van gemaakt. En door de halvering van het budget zijn er natuurlijk organisaties die ondanks een positief advies toch geen subsidie toegekend krijgen.

Binnenkort hebben we een nieuwe deadline voor projecten binnen het decreet Sociaal-Cultureel Werk. Dat is 15 juli. Het zou misschien wel goed zijn om hier toch wel wat duidelijkheid over te krijgen.

Minister, voor de bijkomende investeringen hebben we een soort van groeipad uitgetekend. Kunt u duidelijkheid verschaffen over dat groeipad en wanneer de sector kan rekenen op eventueel extra budget?

Mijn tweede vraag is minstens even belangrijk: de regering heeft voor die projectlijn altijd uitdagingen gesteld, de zogenaamde prioritaire zaken. De afgelopen twee jaar werd ingezet op e-inclusie. Voor projecten die vanaf 1 januari 2024 van start gaan, werd de prioriteit ‘leesbevordering’ naar voren geschoven als maatschappelijke uitdaging. Ik vind dat trouwens een uitstekende keuze van de Vlaamse Regering. Dat sluit mooi aan op het Leesoffensief. Minister, kunt u wat meer toelichting geven bij de finaliteit van deze prioriteit? Wat voor projecten verwacht u precies?

Minister-president Jambon heeft het woord.

Mevrouw D’Hose, dank u wel. Zoals u aangeeft is de projectlijn nog relatief jong. En het klopt ook dat minister Gatz in 2019 de projectmiddelen voor het sociaal-cultureel volwassenenwerk na één oproep opnieuw halveerde en dat er toen intenties waren om nadien een groeipad uit te rollen. Zoals u weet, hebben we begin deze legislatuur algemeen moeten besparen op de culturele middelen, maar ik heb desondanks wel 4 miljoen euro extra kunnen vrijmaken voor de structurele werkingsmiddelen. Dat heeft natuurlijk een impact gehad op een snellere groei van de projectmiddelen. In de begroting voor 2023 die het Vlaams Parlement goedkeurde, werd 431.000 euro voorzien voor de projectlijn in het kader van het decreet Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk.

Maar ik heb goed nieuws voor u en meteen voor heel de sector, want op 9 maart besliste ik om 569.000 euro die vrijkomt uit DAC-middelen (derde arbeidscircuit) toe te voegen aan de projectenpot, wat het totale budget voor deze projectlijn op het mooie bedrag van 1 miljoen euro brengt. Ik ben ervan overtuigd dat er, zeker met de nieuwe maatschappelijke uitdaging rond leesbevordering, creatieve en vernieuwende projectideeën ingediend zullen worden. Ik hoop dan ook om met deze bijkomende financiële injectie heel wat waardevolle projecten te kunnen ondersteunen.

Leesbevordering werd inderdaad gedefinieerd als de nieuwe maatschappelijke uitdaging voor de projectsubsidies in het Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk. Die uitdaging is geldig voor de projectronde van 2023, voor projecten die van start gaan vanaf 1 januari 2024. De projecten moeten vertrekken vanuit minstens twee sociaal-culturele functies en inzetten op het doel van het decreet. Daarnaast moet een project de laboratoriumrol in het sociaal-cultureel volwassenenwerk stimuleren – via maatschappelijke, innoverende praktijken op zoek gaan naar antwoorden op diverse samenlevingsvraagstukken – of een expliciete bijdrage leveren aan de maatschappelijke uitdaging leesbevordering.

De uitdaging van 2023 kadert, zoals u zegt, in het Leesoffensief. Die campagne werd in 2021 gelanceerd als reactie op de dalende cijfers voor leesmotivatie en leesvaardigheid. Lezen is een basiscompetentie en een voorwaarde om jezelf te kunnen ontplooien en voluit te participeren aan de maatschappij. Daarom richt het Leesoffensief zich tot elke Vlaming, van jong tot oud. Bijzondere aandacht gaat naar zwakke of moeilijke lezers, niet-lezers, en jongere kinderen die nog niet kunnen lezen. De twee eerste categorieën zouden zeker via het sociaal-cultureel volwassenenwerk bereikt moeten kunnen worden. Want door leesbevordering als maatschappelijke uitdaging vast te leggen voor deze projectsubsidies, wil de Vlaamse Regering ook het sociaal-cultureel volwassenenwerk stimuleren om met deze uitdaging aan de slag te gaan.

Naast het sociaal-cultureel karakter van het project en de zakelijke kwaliteit van het projectdossier, zullen projecten die zich richten op leesbevordering, dus ook beoordeeld worden op hun bijdrage aan leesbevordering. Zoals de voorbije jaren kunnen aanvragers ervoor kiezen om een project in te dienen dat bijdraagt aan de laboratoriumrol binnen het sociaal-cultureel volwassenenwerk. Een project kan dus op een van de twee thema’s – de laboratoriumrol of leesbevordering – inzetten, of op een combinatie van beide.

Dan vroeg u mij welke projecten we precies mogen verwachten in het kader van deze nieuwe uitdaging. Daar durf ik te rekenen op de creativiteit van de sector, die vaak onvoorspelbaar rijk blijkt. Ik ga met veel interesse zien welke projectvoorstellen er allemaal binnenkomen.

Mevrouw D’Hose heeft het woord.

Ja, daar kijken we alvast naar uit. Dank u wel, minister-president.

Ik had gedacht een groeipad te zullen horen en te vernemen dat er telkens een plakje zou bij komen, maar nu komt er toch wel een hele grote lap bij. Ik denk dat het een heel goede beslissing is om die laboratoriumrol verder te versterken. Dank u wel daarvoor. Ik vroeg mij af of dit al gecommuniceerd is. Ik vraag me af, als ik de verwonderde blikken van de collega’s zie, of men hiervan op de hoogte was.

Ik heb eigenlijk geen verdere vragen meer.

De heer Brusselmans heeft het woord.

U zegt, minister-president, dat iedereen waarschijnlijk zeer tevreden zou zijn, toen u dat aankondigde. Maar dan moet ik u tegenspreken, want dat ben ik niet. Het is zowat de teneur doorheen de jaren. In 2019, aan het begin van deze legislatuur, hebt u enorm veel aangekondigd. Het was aankondigingspolitiek met besparingen hier en besparingen daar. Het lijkt vandaag een ver verleden, want u draait ze stelselmatig, stapje voor stapje – zodat het toch niet te veel zou opvallen – terug. Ik denk dat dit zowat het laatste is dat u nog moest terugdraaien. Dat is triest.

Zelfs los van het inhoudelijke is dat eigenlijk alles waar u voor stond, waar de N-VA voor staat. Er is vandaag gewoon niets meer van te zien. Wat betreft besparingen op de cultuursector, verloochent u uw partijprogramma, verloochent u eigenlijk uw regeerakkoord. En u verloochent alles waar u, volgens mij, voor staat, of toch wat u beloofd hebt aan de kiezers. Ik ben al enige tijd bezig met er een boekje over te schrijven, en ik had nog één bladzijde met besparingen die u wel had gedaan. Ik kan bij dezen zeggen dat ik het net heb moeten schrappen. Ik vind dat een pijnlijke analyse.

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Ik kom kort tussen, om de teneur die nu wat ontstaat na de tussenkomst van de heer Brusselmans een beetje tegen te spreken en om te benadrukken, minister-president, dat wij vanuit de cd&v-fractie uiteraard wel heel tevreden zijn met de gesprekken die u daar doet en de extra middelen die naar de sector zullen gaan. Dat wil ik toch zeker benadrukken.

Minister-president Jambon heeft het woord.

Mijnheer Brusselmans, ik weet echt niet waar u het haalt dat wij specifiek op de cultuursector willen besparen. Integendeel, we willen investeren in Cultuur. We willen wel zien dat de middelen daar komen waar wij vinden dat ze noodzakelijk en terecht moeten komen. Maar dat ik in het leven sta als minister van Cultuur om zoveel mogelijk te besparen op Cultuur, dat heb ik nergens in ons programma gelezen. Wat wij wel algemeen … (Opmerkingen van Filip Brusselmans)

U hebt het woord gehad, ik heb nu het woord. Wat wij algemeen wel willen hebben, is een gezonde begroting. Ik denk dat we er als enige regering in dit land, en zelfs ten opzichte van onze buurlanden, in slagen om inderdaad een gezonde begroting te hebben en de middelen daar in te zetten waar ze noodzakelijk zijn.

Mevrouw D’Hose heeft het woord.

Ik ben ook wel wat verwonderd over de reactie van collega Brusselmans. Ik dacht dat leesbevordering en het feit dat kinderen worden aangemoedigd om te lezen, ook voor het Vlaams Belang een belangrijke zaak was. Maar kijk, opnieuw vallen de maskers af. Dank u wel, minister-president.

Nu we het over lezen en leesbevordering hebben, wil ik nog een beetje reclame maken voor de Vlaanderenleestdag aanstaande zondag. Voor de gelegenheid zetten we de deuren van de Senaat wijd open. Als we willen dat de Senaat een toekomst heeft, laat het dan maar vooral zijn om colloquia en lezingen te organiseren. Ik hoop dat jullie er ook bij zullen zijn.