Report meeting Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

De heer Keulen heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, ik heb over dit onderwerp vorige week al een tip van de sluier opgelicht in verband met de aandelen ten laste van de lokale besturen, vooral ook omdat de opbrengsten eenzijdig ten voordele van het gewest zijn, van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV).

We zijn allemaal pro trajectcontroles, minister. Ik ben daar in mijn gemeente mee begonnen op zes plaatsen. We dachten dat dat wel wat tegenstand zou oproepen, maar de enige vraag die ik krijg, is: “Waarom niet in onze straat? Waarom niet in onze buurt?” Mensen associëren handhaving dus heel duidelijk met een veiligere omgeving. En dat is uiteraard ook de juiste redenering.

Het beleid voorziet dat we minder gaan inzetten op flitscamera’s en meer op trajectcontroles. Zo kunnen steden en gemeenten een aanvraag indienen om een installatie te laten uitvoeren voor een trajectcontrole op een gewestweg in hun gemeente. Uiteraard zijn heel wat steden en gemeenten vragende partij en zijn er heel wat aanvragen. Zowel het Agentschap Wegen en Verkeer als de lokale besturen financieren dit verhaal. Dus moeten er ook goede afspraken komen. Zeker als er geld mee gemoeid is, maken goede afspraken goede vrienden.

Zo is er een verbintenisverklaring waarin de volgende tekst te lezen valt: “De aanvrager draagt vanaf de voorlopige oplevering van de installatie alle onderhoudskosten en engageert zich hiervoor tot de installatie einde levensduur komt. Hierbij wordt rekening gehouden met een minimale levensduur van een installatie van tien jaar. Onderhoud en herstellingen worden afgenomen op een contract van AWV, zodat alle incidenten, defecten, averijen en dergelijke meer centraal gelogd worden. Deze onderhoudskosten omvatten in de praktijk concreet: periodiek onderhoud, herstellingen na defect of averij, herkeuringen of herijkingen om de installatie opnieuw in dienst te krijgen en te houden, voeding van het netwerk, connectiviteit en datakosten. Deze onderhoudskosten zullen rechtstreeks aan de aanvrager gefactureerd worden. De aanvrager staat in voor de goede werking van de installatie vanaf de voorlopige oplevering. De aanvrager draagt de verantwoordelijkheid voor alle opvolgingsdaden en contacten met de opdrachtnemers in het kader van de operationele uitbating en onderhoud vanaf de voorlopige oplevering. Dit houdt ook het toezicht in op de registratie van de incidenten en correctieve acties in het centraal opvolgingssysteem van AWV.”

Ook is er een bijlage bij de verbintenisverklaring, die het volgende stelt: “AWV draagt de investeringskost voor de levering en plaatsing van de installatie, inclusief de eerste ijking. Dit is exclusief de kosten voor een plaatsbezoek, netwerkaansluiting en elektriciteitsaansluiting. De installatie is en blijft eigendom van AWV voor de ganse levensduur van de installatie. Het eigenaarschap van de door AWV gefinancierde installatie wordt nooit overgedragen aan de aanvrager.”

Maar wat betekent dat nu concreet in euro’s voor de lokale besturen? Volgens het overleg dat AWV voert met de steden en gemeenten, komt dit op het volgende neer: datakosten afhankelijk van leverancier en aantal passanten, energiekosten afhankelijk van de leverancier, homologatie na twee jaar van 3300 euro inclusief btw per rijrichting, preventief onderhoud per jaar van 2500 euro inclusief btw per portaal, correctief onderhoud per jaar per individuele panne, en dan averijen, in het worstcasescenario een volledig nieuw portaal, goed voor een investering van 50.000 tot 60.000 euro.

Bij dat laatste puntje knelt dus de schoen bij de lokale besturen. AWV laat weten dat zij hun installaties niet verzekeren, maar laat dan ook de averijen ten laste van de lokale besturen in het cofinancieringsverhaal. Bovendien blijkt dat heel wat lokale besturen daar niet van op de hoogte zijn.

Ik heb daarom de volgende vragen, minister. Wat is de logica die AWV hanteert om de averijen van de toestellen waar ze eigenaar van blijven, toch ten laste te leggen van de lokale besturen? Alle opbrengsten van de vastgestelde snelheidsovertredingen zijn immers in het voordeel van het Agentschap Wegen en Verkeer. Wat is het worstcasescenario in mensentaal en hoe is men tot dat bedrag gekomen?

Denkt u niet dat dit een serieuze rem kan zetten op het uitrollen van de trajectcontroles, en dan vooral op gewestwegen? Ook daar moet men immers wikken en wegen en kosten en opbrengsten afwegen, al mag het hier misschien niet louter in termen van kosten en opbrengsten worden beschouwd en moeten we ook altijd denken aan de verhoogde verkeersveiligheid.

Indien de infrastructuur verzekerd kan worden, waarom zorgt AWV dan niet dat dat in het keuzepakket zit, in plaats van lokale besturen de eventuele schade te laten ophoesten?

Minister Peeters heeft het woord.

Ook op mijn beurt dank u wel, mijnheer Keulen, voor uw vraag.

Handhaving is een cruciaal element in een goed verkeersveiligheidsbeleid, en daar denk ik dat we met z’n allen op moeten blijven inzetten. U weet dat het Agentschap Wegen en Verkeer zelf investeert in handhavingsinstallaties, al dan niet in samenwerking met lokale besturen. Een deel via de eigen prioriteitenlijst en anderzijds gaat het ook in op vragen van lokale besturen om bijkomende trajectcontroles te plaatsen als lokale besturen dat vragen, en dit conform de samenwerkingsovereenkomst die daaromtrent dan wordt afgesloten. Daarnaast hebben we natuurlijk ook nog GAS-5 (gemeentelijke administratieve sancties) waarbij lokale besturen zelf met de door hen gefinancierde installaties kunnen overgaan tot handhaving. Maar dat is natuurlijk een ander aspect, daar gaan we vandaag niet verder op in.

Voor de handhavingsinstallaties die het Agentschap Wegen en Verkeer voorziet: op vraag van de lokale besturen is een cofinancieringsregeling uitgewerkt. U vindt wat dat betreft de leidraad van de vernieuwde aanvraagprocedure van lokale besturen voor de plaatsing van die installaties op de website van het Agentschap Wegen en Verkeer. Daarbij wordt sowieso gekeken naar een wederzijds engagement, net omdat de aanvragen ontvangen werden van de lokale besturen. Dus enerzijds AWV die de installatie gaat plaatsen, maar anderzijds ook een engagement van lokale besturen om het verdere vervolg – met name specifiek het periodieke onderhoud en dergelijke – zelf ten laste te nemen.

Voor de realisatie van die trajectcontroles neemt het Agentschap Wegen en Verkeer af van het federale raamcontract. Voor de realisatie van de flitspalen heeft AWV zelf een raamcontract in de markt gesteld. In geen van beide contracten – dus noch voor de trajectcontroles, noch voor de flitscamera’s – is een verzekeringsmodule of een verzekeringsoptie voorzien. Daarom heeft AWV dan, conform hun leidraad, gezegd dat dat ten laste van de lokale besturen komt, zoals ook voorzien is in de leidraad die op de website staat.

Ik hoor van u dat blijkbaar veel lokale besturen daar niet van op de hoogte zijn. Men heeft daaromtrent ook eens onderzocht wat daar het scenario van is, of hoe vaak er al dan niet averij is opgelopen aan deze flitspalen in het beheer van AWV en geplaatst op vraag van de lokale besturen. Als we kijken naar de periode van 2018 tot en met 2022, vindt dat eigenlijk in relatief weinig situaties plaats. Wij hebben op dit ogenblik ruim 1250 flitspalen staan in Vlaanderen, en uit het overzicht blijkt, als ik bijvoorbeeld kijk voor het jaar 2018, dat er toen 17 flitspalen waren in heel Vlaanderen waar er averij is opgelopen. In 2022 waren het er iets meer, toen waren het er 23. Ik kan die lijst desgevallend wel ter beschikking stellen van de secretaris, zodat u het overzicht hebt voor het totale aspect.

Als we dan kijken naar de kostprijs: in 2018 ging dat over 9500 euro bij die 17 waar er een calamiteit of een geval van beschadiging was opgetreden. Voor 2022 ging het over 4500 euro. Eigenlijk gaat dat dus over relatief weinig kosten. Ik vermoed wel dat, door het feit dat nu veel lokale besturen hebben ingetekend op het hele verhaal van GAS, er nog weinigen hier een aanvraag gaan indienen, gelet op het feit dat het periodiek onderhoud toch voor henzelf is. We zullen dat dus evalueren en desgevallend moet dat toekomstgericht bijgestuurd worden. Want het is en blijft zo dat de handhaving sowieso de sluitsteen blijft van het hele verhaal. In die zin denk ik dus dat we desgevallend de toekomst moeten herbekijken.

Minister, alvast bedankt voor het overmaken van die lijst.

De heer Keulen heeft het woord.

Het is goed, denk ik, dat u de getallen geeft, want dat klinkt dan inderdaad heel erg geruststellend. Het is dus niet zo dat dat inderdaad om de haverklap gebeurt. Aan de andere kant ben ik een absolute believer van de trajectcontroles. Ik heb het al in mijn inleiding gezegd dat we dat in mijn gemeente hebben gedaan. Maar ook op het stuk straat waar de trajectcontrole niet geldt, rijdt iedereen gewoon trager, omdat mensen ook gewoon geen risico willen lopen. Ik geloof oprecht dat die technologie ons in heel wat aspecten gaat kunnen helpen om een kwantumsprong voorwaarts te maken. Dat is dan handhaving 7 dagen op 7, 24 uur op 24.

Het is goed, minister, dat u ook die cijfers geeft. Maak die cijfers ook over aan uw regionale diensten, want die hebben dan meestal als reactie: “Dat wordt in Brussel beslist.” En dan is het ook einde discussie. Terwijl, als je het op die manier kunt argumenteren, gaat dat eigenlijk – zoals we dat in mensentaal tegen elkaar zouden zeggen – quasi over niks. Vooral als je dan de bedragen ook vermeldt, want dat is dan toch 9000 euro of 4000 euro, ten opzichte van 60.000 euro, en dan ook het aantal ongevallen … Ja, dan wordt dat eigenlijk heel relatief. Bedankt dus.

Dit is wat je noemt een letterlijke vraag om uitleg, en dus hebben we hier ook de uitleg gekregen. Dank u wel.