Report meeting Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

De heer Keulen heeft het woord.

Op het eerste gezicht is dit zeer technische materie, maar er zit uiteraard ook een stukje handhavingsvisie achter.

Minister, het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) beheert onder meer handhavingsinstallaties langs gewest- en snelwegen die geplaatst werden in beheer van datzelfde AWV. Daarnaast ondersteunt het de lokale besturen en lokale politiezones in het realiseren van handhavingsinitiatieven zoals trajectcontrole, flitspalen of de realisatie van andere camera-installaties op hun grondgebied. Deze ondersteuning is tweeledig. Aan de ene kant gaat het over het verlenen van technische expertise. Aan de andere kant is er een eventuele financieringsbijdrage vanuit AWV voor de realisatie, waarbij er wordt tussengekomen in de kosten voor het plaatsen van snelheidscamera’s.

Minstens jaarlijks maakt AWV een vergelijkende analyse van alle ontvangen aanvragen op basis van de ongevallen- en snelheidsdata in die betrokken zones. In functie van de prioritering en het beschikbare budget kan AWV een aanvraag tot financieringsbijdrage al dan niet inwilligen. Wanneer na analyse blijkt dat een ANPR-trajectcontrole (Automatic Numberplate Recognition) technisch mogelijk is en een betere oplossing vormt, kan er geen toelating gegeven worden tot het plaatsen van flitspalen. Dit is een onderdeel dat niet specifiek voorkomt of opgenomen is in het verkeersveiligheidsplan. Maar handhaving is, zoals u reeds dikwijls gezegd hebt in de commissie, een belangrijk deel om in te zetten op minder verkeersslachtoffers.

Ondertussen staat de technologie niet stil, minister, en heeft men in Genk nieuwe flitspalen geplaatst die in twee richtingen flitsten, zonder flitslicht. Sinds de installatie van de camera’s in Genk zijn al dubbel zoveel overtredingen vastgesteld. Chauffeurs verwachten immers niet dat ze in beide richtingen kunnen worden geflitst. Over het geheel had ik graag een aantal vragen gesteld. Aangezien, zoals altijd, de middelen beperkt zijn moeten er keuzes worden gemaakt, en moet er vooral voor performante middelen worden gekozen.

Heeft wat in Genk gebeurt invloed op uw beleid welke flitscamera’s in de toekomst nog in aanmerking komen of, met andere woorden, gaat u inzetten op deze nieuwe camera’s, die eigenlijk dubbel zo efficiënt zijn?

Heeft dit een effect op de afweging die gemaakt wordt tussen het plaatsen van flitscamera’s of op het eventueel installeren van een ANPR-trajectcontrole?

Minister Peeters heeft het woord.

Dank u, mijnheer Keulen, voor uw vraag. Als het gaat over handhavingsapparatuur – flitscamera’s, ANPR-camera’s, trajectcontroles – zetten we in op een en-enverhaal. Het is niet het ene of het andere. Het is wel zo dat bij AWV de focus ligt op de trajectcontroles omdat deze efficiënter zijn. We weten dat als er gewoon een snelheidscamera staat en er geen trajectcontrole is, de snelheid vermindert, maar eens voorbij de camera de snelheid weer verhoogt. Bij een trajectcontrole heb je het voordeel dat er over een langere afstand wordt gecontroleerd. Vandaar dat er in eerste instantie volop wordt gewerkt op trajectcontroles, maar daar waar dat niet mogelijk is, wordt zeker ook nog geïnvesteerd in flitspalen.

We hebben in het Vlaamse landschap al heel wat flitspalen staan. Diegene die er staan gaan we digitaliseren. We hebben jaar na jaar een bedrag van ongeveer 2 miljoen euro uitgetrokken om de bestaande flitspalen te digitaliseren en efficiënter te laten werken.

Uw vragen gaan specifiek over het type flitspalen naar aanleiding van het perscommuniqué rond het verhaal van Genk dat het voorbije weekend naar buiten is gekomen, namelijk de tweerichtingsflitspalen. We willen volop onze flitsapparatuur digitaliseren en moderniseren, maar we gebruiken zeker ook, daar waar het mogelijk is, het verhaal van de tweerichtingsflitspalen. Maar dat is niet op elke locatie mogelijk. Daarom wordt altijd gekeken, in functie van de situatie en de locatie, welk type installatie er het beste kan worden geplaatst. Dat kan zijn met lussen of zonder lussen. Dat kan zijn in twee richtingen of enkele richting. Er wordt telkens een afweging gemaakt aan de hand van de situatie en aan de hand van de locatie.

Nu, misschien nog duidelijk meegeven: de flitspalen die in de twee richtingen kunnen flitsen, zijn alleen mogelijk in een situatie waar men over 80 meter geen enkele asverschuiving heeft. Dat is dus een bijkomend criterium dat wordt opgelegd om te plaatsen. Vandaar dat het niet overal kan.

We blijven alleszins volop inzetten op die handhaving en ook op die trajectcontroles. Ik denk opnieuw dat dit een heel belangrijk aspect is. We zeggen telkens dat die hele handhaving het sluitstuk is van het hele verkeersveiligheidsbeleid. We hebben recent nog 44 flitspalen toegezegd bij de aanvraagprocedures voor snelheid door lokale besturen; 24 zijn al geïnstalleerd en 20 staan nog in de planning 2023 om te worden geïnstalleerd. We blijven daar volop op inzetten, maar uiteraard ook op trajectcontroles.   

De heer Keulen heeft het woord.

Dat is interessante informatie. En daarbij aansluitend heb ik eigenlijk nog een vraag. Trajectcontroles zijn erg hot, ook AWV is bezig om daaromtrent afspraken te maken met lokale besturen. Op gewestwegen waar men dat wil gaan doen, is het dan wel vreemd dat men aan het lokale bestuur in kwestie vraagt om ook een bijdrage te leveren in de installatie, in de ijking en dergelijke meer. Ook als er eventueel een sinister gebeurt op die palen – iemand steekt ze in brand of rijdt ertegenop – moet de gemeente die schade herstellen. Terwijl de gemeente of stad geen enkele opbrengst krijgt die door die palen wordt gegenereerd.

Daarover, minister, had ik ook graag uw standpunt geweten. AWV installeert die in gemeenten, op gewestwegen, en gemeenten moeten eigenlijk cofinancieren in een deel van de installatie en het operationeel maken van die trajectcontrole. Ze krijgen wel zelf geen euro van de opbrengsten. Het voordeel is dat het verkeer een stuk veiliger wordt. Maar ook als daar eventueel accidenten op de installaties van de trajectcontrole gebeuren, moet de gemeente daarvoor betalen. Dat lijkt me nu net niet de trigger te zijn om ook gemeenten over de streep te trekken en om op gewestwegen die trajectcontroles te installeren.

Want dat gaat heel hard nu. Drie jaar geleden was dat principieel nog een heel groot bezwaar, vandaag krijg je de vraag van mensen: “Waarom kan er op onze gemeentewegen geen trajectcontrole en daar en daar wel?” Je hebt uiteraard ook een paar mensen die tegen de lamp lopen en heel boos zijn, maar de meeste mensen willen ook in hun buurt die trajectcontroles krijgen. Ik zeg u maar vanuit de praktijk dat er voor de trajectcontroles op de gewestwegen eigenlijk nogal wat financiële lasten bij de gemeente worden gelegd, terwijl die niet mogen delen in de opbrengsten. 

Mevrouw Moors heeft het woord.

Minister, zoals u weet, ben ik van mening dat het lokale bestuur een maximale autonomie moet hebben om hun grondgebied in te richten. Inzake verkeersveiligheid is dat ook zo. Ik denk dat het lokale bestuur nog altijd het best geplaatst is om te weten waar er wat moet gebeuren.

Een trajectcontrole is niet overal mogelijk, heb ik u horen zeggen. Bovendien heeft dat met ongeveer 180.000 euro per traject ook een grote kostprijs. Voor sommige gemeenten is dat inderdaad niet haalbaar. Een enkele flitspaal zou zo’n 43.000 euro kosten per locatie, en dat is natuurlijk een groot verschil. Maar voor sommige gemeentes – en de kleinere gemeentes – is dat natuurlijk ook een grote uitgave.

Ik vroeg mij af of u al eens hebt gekeken of u de kostprijs kunt drukken via een groepsaankoop?

Mevrouw Fournier heeft het woord.

Ik denk dat iedereen van oordeel is dat trajectcontroles nog altijd beter zijn dan flitspalen. Bij flitspalen remt men, om dan opnieuw gas te geven. Bij trajectcontroles controleert men over een langere afstand.

Minister, u zegt dat er een afweging wordt gemaakt of men al dan niet een trajectcontrole kan plaatsen in plaats van een flitspaal. Ik denk dat het ook te maken heeft met de aanwezigheid van op- en afritten en met kruispunten. Zijn er nog andere zaken die worden afgetoetst bij het al dan niet de voorkeur geven aan trajectcontroles in plaats van aan flitspalen?

Minister Peeters heeft het woord.

Dank u wel, collega’s, voor de vragen.

AWV heeft een prioriteitenlijst voor waar het op de gewestwegen trajectcontroles plaatst. Er zijn op dit ogenblik al ongeveer 520 locaties waar trajectcontroles zijn geplaatst, al dan niet in uitvoering en gekoppeld aan het AMS-systeem. Naast die prioriteitenlijst van AWV hebben we ook de vragen van de lokale besturen, die op gewestwegen, omwille van bepaalde veiligheidsredenen, ook een trajectcontrole willen. Ik weet dat dat in het verleden soms minder gebeurde. Wij hebben aan AWV gezegd dat die vragen maximaal moeten worden gehonoreerd, opnieuw vanuit het principe dat de lokale besturen hun grondgebied het beste kennen. Zij zijn het best geplaatst om mee te bepalen waar er trajectcontroles moeten komen.

Ingevolge GAS 5 (gemeentelijke administratieve sancties) hebben wij aan de lokale besturen handhavingsapparaten gegeven om een zone 30 en een zone 50 te handhaven. Als daar een gewestweg door loopt, kunnen de lokale besturen toelating vragen om daar een trajectcontrole of een snelheidscamera te laten plaatsen. Zij moeten de goedkeuring hebben van AWV, en plaatsen die dan zelf. Dan zijn de opbrengsten van de boetes ook voor de lokale besturen.

Ik heb er persoonlijk geen weet van dat als er gebreken zijn aan een trajectcontrole op een gewestweg, geplaatst door AWV, dat er dan een factuur gaat naar een lokaal bestuur. Dat lijkt mij ook wel vreemd want het zijn die trajectcontroles die AWV heeft geplaatst en die uitgelezen worden door de gewestelijke verwerkingscentra of de politiediensten. Daar is misschien wat verwarring. Als er vandaag op een gewestweg in een zone 30 of 50 geen trajectcontrole is, en een lokaal bestuur wil dat wel en wil dat zelf financieren in het kader van de GAS 5, dan zeggen wij aan AWV dat die vraag moet worden gehonoreerd.

Er zijn ook een aantal lokale besturen die een afbakening van een zone 30 hebben en die de bestaande trajectcontrole willen overnemen omdat de GAS-regelgeving het heeft over ‘met eigen middelen gefinancierd’. Maar ik wil dat niet direct aanmoedigen. Die lokale besturen willen dat overnemen, rekening houdend met de vetusteit van de paal en dergelijke. Dat wordt dan telkens ad hoc gecontroleerd. De opbrengst van de controles, maar ook de kosten en het onderhoud van de controles die door AWV zijn geplaatst, zijn voor AWV.

De voorkeur wordt gegeven aan een trajectcontrole boven een snelheidscamera, maar dan moet het traject lang genoeg zijn. Er mogen niet te veel kruispunten en aantakkingen op zijn, omdat men dan een heel aspect ervan verliest. Het zou gaan over een 500 meter – maar dat durf ik niet met zekerheid te zeggen. Het gaat in elk geval over een langer tracé. Als het tracé te kort is, kiest men liever voor de roodlichtcamera’s. Daar hebben we op jaarbasis die 2 miljoen euro voor uitgetrokken.

De heer Keulen heeft het woord.

Laat duizend bloemen bloeien! Laat de technologie haar rol spelen! En laat de subsidiariteit haar rol spelen. Elke situatie is uniek en anders. Ik had het – maar dat is voor ‘la petite histoire’ – over de N78 tussen Vroenhoven en Veldwezelt. Daar hebben we te maken gehad met het aanbod dat ik hier beschrijf.