Report meeting Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie

Mevrouw Smeyers heeft het woord.

Minister, voor wie in Vlaanderen een aangifte voor de erfbelasting moet indienen, wat altijd is naar aanleiding van een overlijden en meestal niet de leukste periode in iemands leven, hebt u de procedure vergemakkelijkt. Dat kan sinds begin van dit jaar ook online. Vroeger moest je daarvoor een pdf opladen maar nu kan dat via een onlinemodule die de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) ontwikkelde, waar men eerst 9 vragen krijgt over de huwelijksstatus, het al dan niet bestaan van een huwelijkscontract, de woonplaats van de afgelopen 5 jaar enzovoort. Dat zijn allerhande relevante vragen bij de start van de indiening van een aangifte van nalatenschap. Na die 9 vragen krijgt de aangever enkele invulschermen te zien die relevant zijn voor de desbetreffende nalatenschap en hoeft men geen 28 pagina's meer te doorworstelen.

De onlinemodule probeert de kans op fouten zo veel mogelijk te beperken door informatie te voorzien over bepaalde termen en te verduidelijken welke gegevens verplicht ingevuld moeten worden. Voor de ondertekening gebeurt er ook een automatische controle op bepaalde gegevens. Daarnaast kan de aangever ook nog een onlineafspraak maken met een deskundige om te helpen bij het invullen, wat een heel goede dienstverlening is. Het aangifteplatform maakt de aangevers bovendien attent op mogelijke voordelige regelingen zodat de aangevers zeker niet te veel betalen.

Jaarlijks verwerkt VLABEL ongeveer 63.000 erfenisdossiers. Op zo een groot aantal gebeurt het al eens dat een aangifte van nalatenschap onvolledig is. Dan moet de dienst zowat in de helft van de gevallen bijkomende vragen stellen of correcties uitvoeren, wat een zware belasting is voor VLABEL. Via de onlineaangifte hoopt de dienst een belangrijk deel daarvan op voorhand te ondervangen. Dat is goed voor VLABEL maar ook wel voor de Vlaamse rechtsonderhorige.

Voor de verwerking heeft de onlineaangifte eveneens voordelen omdat de gegevens door de administratie niet meer moeten worden overgetikt of gekopieerd. Dat was via de vorige aangifte met een geüploade pdf nog omslachtig. Dat is allemaal weggewerkt.

Minister, over die nieuwe module heb ik enkele vragen. Het systeem bestaat nu bijna een jaar. Wat zijn de eerste ervaringen met het nieuwe systeem? Hoeveel digitale aangiften zijn er al verwerkt? Voldoet dit aan uw verwachtingen? Voor sommige mensen is de digitalisering een moeilijk te nemen horde, ook al zet de Vlaamse Regering heel erg in op e-inclusie. Op welke manier is er bij het uitwerken van deze module rekening gehouden met de digitale inclusie? Is er een evaluatie van het nieuwe systeem voorzien? Zo ja, wanneer kan die worden verwacht?

Minister Diependaele heeft het woord.

Mevrouw Smeyers, dank u wel voor uw vragen. Van bij de start op 14 maart 2022 vonden burgers vlot hun weg naar de toepassing ‘ERFonline’ van VLABEL om de aangifte digitaal in te dienen. In totaal werden tot nu toe iets meer dan vierduizend aangiften van nalatenschap online via deze tool ingediend. Dat betekent dat er door burgers maandelijks ongeveer vijfhonderd aangiften via ERFonline worden ingediend. Dat maakt dus ongeveer 25 procent van alle door burgers ingediende aangiften uit.

Ik ben enerzijds wel tevreden met het resultaat maar ik verwacht vooral dat het in de toekomst nog verder zal stijgen. Met onlinetoepassingen is het in het begin meestal een beetje moeilijk en is men wat terughoudend of is er zelfs een beetje weerstand, maar zeker voor een instrument als dit, zal dat geleidelijk aan stijgen. Vergelijk het met bijvoorbeeld Tax-on-web. Dat is ook geleidelijk aan gegroeid. Dat is een goede zaak.

ERFonline is een digitale toepassing. Hoewel ze zeer gebruiksvriendelijk is, besef ik dat dat niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Ik besef tegelijk ook dat onvoldoende digitale geletterdheid helaas in alle segmenten en leeftijdscategorieën van onze samenleving aanwezig is. Net daarom biedt de administratie alternatieven en hulp aan voor deze mensen. Wie dat wil, kan nog altijd een aangifte van nalatenschap met de hand invullen en een papieren formulier met de post indienen, zoals in ‘the good old days’.

Net zoals voor andere belastingen kan een burger bijkomende informatie of uitleg vragen aan de Vlaamse Belastingdienst. Zo kan in de 5 provinciehoofdsteden en in Aalst – belangrijk om daar even bij stil te staan – een afspraak worden gemaakt aan de loketten. Ook online videoafspraken met gespecialiseerde medewerkers zijn mogelijk. Wekelijks worden er ongeveer 15 afspraken met betrekking tot erfbelastingdossiers georganiseerd. Ook aan de voorlichters van 1700, de infolijn van de Vlaamse overheid, werd door VLABEL in een opleiding voorzien over ERFonline maar dit beperkt zich wel tot eenvoudige vragen om info. Zij krijgen hierover ongeveer 185 vragen per maand.

Uiteraard blijft het een ultiem alternatief om zich bij de indiening van een aangifte van nalatenschap te laten bijstaan door een professional, namelijk een notaris, een bankier enzovoort. Zoals u zelf hebt geschetst, biedt de toepassing vele voordelen ten opzichte van een papieren aangifte. De gerichte vragen zorgen ervoor dat er een aangifte op maat wordt gemaakt waarin de aangever stap per stap begeleid wordt en waarbij hulp geboden wordt aan de hand van hulpwidgets. Voor de administratie wordt de verwerking eenvoudiger.

Wat de evaluatie van deze digitale tool betreft, is er enerzijds een permanente evaluatie door de opmerkingen die via het gratis nummer 1700 worden overgemaakt en via de mogelijkheid die geboden wordt om rechtstreeks vanuit de toepassing eventuele foutmeldingen door te sturen. Anderzijds is intussen beslist dat VLABEL binnenkort in het kader van een klantentevredenheidsonderzoek zal polsen naar de concrete gebruikerservaringen bij ERFonline. Die feedback kan dan worden meegenomen in verdere ontwikkelingen van de toepassing. Laat mij daarbij uit mijn mouw schudden dat VLABEL elk jaar van de Vlaamse Ombudsdienst in het Vlaams Parlement goede punten krijgt voor zijn klantenbenadering en klantvriendelijkheid. Deze score is een traditie waar wij op willen blijven inzetten en dus zorgen we ervoor dat dat ook op dit punt bij ERFonline gebeurt.

Mevrouw Smeyers heeft het woord.

Minister, dank u wel voor uw antwoord. De rechtzoekende is in dezen helaas elke Vlaming die op een dag een aangifte van nalatenschap moet indienen. Zoals ik bij de vraagstelling al zei, is dat niet de leukste periode in een mensenleven. Het is zeer goed dat de Vlaamse overheid de administratie zo licht mogelijk maakt en het indienen van die nalatenschap faciliteert door, net zoals bij het systeem van Tax-on-web, de gegevens die de Vlaamse Belastingdienst zelf al kent, ook al aan te geven om ervoor te zorgen dat het allemaal wat vlotter verloopt.

U zegt dat 25 procent van de mensen die beslissen om de aangifte zelf te doen en om geen beroep te doen op de hulp van een advocaat, bankier of notaris, het al online doet. Dat is al iets, maar het kan inderdaad nog verbeteren. Dat aantal zal wel stijgen via de nodige mond-tot-mondreclame en campagnes of adviezen. Daar ben ik gerust in.

Het is op zich een goede verbetering voor de Vlaamse burger. Ik kan dat alleen maar toejuichen en ik kijk met u mee uit naar de evaluatie. Maar zoals u zegt, gebeurt er eigenlijk een permanente evaluatie zodat dit constant meer op punt zal worden gesteld. Het is een goede verbetering. Dank u wel.