Report meeting Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed

– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.

Mevrouw Smeyers heeft het woord.

Voorzitter, ik heb het voorrecht geflankeerd te worden door een YOUCA-studente. Dat is confronterend: zij zit op de schoolbanken en wel in de klas waar ik 25 jaar geleden ook zat.

Ik geef graag het woord aan Ruth Bauwens, die de vraag over de zonnepanelen zal stellen.

Voorzitter, minister, ASTER, de coöperatieve vennootschap van de Vlaamse sociale huisvestingssector voor het plaatsen en onderhouden van zonnepanelen op meer dan 50.000 sociale woningen verspreid over heel Vlaanderen, is hier in deze commissie al meermaals ter sprake gekomen. ASTER is het grootste zonnepanelenproject dat Vlaanderen ooit heeft gekend. Nooit eerder werd zoveel geïnvesteerd in zonne-energie, werden zoveel zonnepanelen gelegd, werden er zoveel daken ingezet en werden er zoveel mensen betrokken bij één project. In een eerste fase worden circa 50.000 sociale woningen voorzien van meer dan 400.000 zonnepanelen, goed voor een totale investering van goed 150 miljoen euro. Dat kan daarna uitgebreid worden tot ruim 1 miljoen zonnepanelen, goed voor maar liefst 400 miljoen euro.

ASTER cv heeft 65 aandeelhouders. Het gaat om 64 sociale huisvesters en de koepelorganisatie Verbond van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen (VVH). Dit impliceert dat ASTER twee derden van alle Vlaamse sociale huisvestingsmaatschappijen vertegenwoordigt.

Afgelopen zomer raakte bekend dat dit project uiteindelijk werd toevertrouwd aan EnergyVision. Half augustus werden twee proefinstallaties op een dertigtal woningen in Temse en Herentals geplaatst. Vanaf september begon dan de eigenlijke uitrol over heel Vlaanderen. In de opstartfase zal men wekelijks vijftig woningen per week van panelen voorzien om na de winter op kruissnelheid te komen, met vierhonderd woningen per week, ofwel tachtig per dag. Tegen eind 2024 moet het project dan afgerond zijn, al omvat de raamovereenkomst tussen ASTER en EnergyVision de mogelijkheid om nadien nog verder te gaan.

Gezien de nog steeds geldende energieprijzen is dit zeker geen overbodige luxe. Sociale huurders die zonnepanelen op hun dak krijgen, zullen kunnen genieten van voordelige prijzen voor de elektriciteit die door de zonnepanelen geproduceerd wordt. Wat ze van het net halen, blijft volgens het contract bij hun eigen leverancier lopen zoals dat nu het geval is. ASTER voorziet alvast zonnestroom die 20 tot 30 procent goedkoper is dan het huidige sociale dagtarief en tot 40 procent goedkoper dan de commerciële elektriciteitstarieven.

In het kader van de Septemberverklaring alludeerde u trouwens zelf ook op ASTER toen u, aangaande het energiesteunpakket voor de Vlaamse woningmarkt stelde: “Concreet zullen sociale huisvestingsmaatschappijen nu ook kunnen lenen bij Vlaanderen voor investeringen in zonnepanelen op bestaande daken. Voordien kon dat enkel in het kader van nieuwbouw- of ingrijpende renovatieprojecten. We grijpen deze crisis ook aan om onze energieonafhankelijkheid op lange termijn te versterken. Het maximaal benutten van het grote potentieel van de daken van onze sociale woningen is hier dan ook een belangrijke schakel in.” 

Dat u de daad bij het woord voegt, blijkt uit het feit dat u nog heel recent, op dinsdag 11 oktober in Roeselare bij SHM De Mandel de installatie op 200 sociale woningen inhuldigde. De beweging is dus onherroepelijk ingezet. Ook in mijn eigen streek voorzag SHM Denderstreek in een recordtijd van 10 dagen 102 gezinnen van zonnepanelen. Naast de zonnepanelen zelf voorziet VINCI Energies, het bedrijf dat de zonnepanelen plaatste, ook in een educatief pakket voor de bewoners. Dit laatste lijkt me alvast zeker geen overbodige luxe.

Net voor het zomerreces, tijdens de commissiezitting van de commissie Wonen van 7 juli, stelde ik u ook een aantal vragen over het federale luik van het ASTER-verhaal. Meer concreet zou de btw-verlaging niet van toepassing zijn op deze constructie en zou de uitbreiding van het sociaal tarief voor energie een impact kunnen hebben op de terugverdientijd van de zonnepanelen. U antwoordde me toen dat de Vlaamse regelgeving dit zou opvangen en dat u in september met een uitgewerkt voorstel naar de regering zou stappen.

Minister, hoe ziet het vooropgestelde tijdspad voor ASTER eruit? Zijn er garanties dat de doelstellingen worden gehaald door EnergyVision? Wat indien dat niet zo zou zijn? Hebt u een zicht op de redenen van de SHM’s om alsnog niet aan te sluiten bij deze coöperatieve vennootschap? Wordt ook binnen ASTER voorzien in een educatief pakket voor de bewoners? Wat behelst deze regeling? Kunt u alvast een tipje van de sluier oplichten?

Minister Diependaele heeft het woord.

Dank u wel voor uw vragen. Afgaand op de drie voorbeelden die we hier gehoord hebben, denk ik dat dat nog goed zit met de taalvaardigheid van jongeren, elk met zijn eigen accent uiteraard.

Het vooropgestelde tijdspad van ASTER is ambitieus. Zo installeert ASTER de volgende jaren 395.000 zonnepanelen op 52.500 sociale woningen. Kort samengevat kan gesteld worden dat ASTER de komende 5 jaar ongeveer een derde van de sociale daken wil voorzien van zonnepanelen. Een regeling met een win-winsituatie: het is goed voor het klimaat en onze energie-onafhankelijkheid, en voor de sociale huurders en hun portefeuille. Dat is de combinatie die we proberen te maken.

De exacte bepalingen van het contract tussen ASTER en EnergyVision met betrekking tot het behalen van de deadlines kennen wij niet. ASTER is een coöperatieve vennootschap die opgericht is door de sector van de sociale huisvesting zelf. Dat is dus iets tussen ASTER en EnergyVision.

Op uw tweede vraag valt geen generiek antwoord te geven. De SHM’s zijn autonome vennootschappen en sluiten vanwege diverse redenen al dan niet aan bij ASTER. Sommige maatschappijen kiezen voor andere partners of anderen voorzien zelf in de plaatsing van PV-panelen (photovoltaic).

Ten derde, de zelfconsumptie is een belangrijk element in het verlagen van de energiefactuur van de huurder en in het verhogen van de rendabiliteit van de investering in zonnepanelen. We gaan ervan uit dat de SHM’s hun sociale huurders hierin maximaal ondersteunen en begeleiden. We hebben daar bij het bezoek aan De Mandel vorige week mooie voorbeelden van gezien, van hoe we niet alleen die zonnepanelen op het dak zetten, maar mensen ook sensibiliseren en begeleiden in het gebruik van die zaken.

Uw vierde vraag. De Vlaamse Regering nam op vrijdag 7 oktober op mijn initiatief een principiële beslissing rond de berekeningswijze voor de PV-bijdrage van huurders indien de woning uitgerust is met een digitale meter. De huurder zal enkel nog een vergoeding betalen gebaseerd op zijn aandeel zelfverbruik. Het tarief wordt gedifferentieerd naargelang de huurder recht heeft op sociaal tarief of niet.

Het basisuitgangspunt van deze beslissing is tweeledig: dat de plaatsing van de panelen altijd een financieel voordeel ten behoeve van de sociale huurder oplevert. Dat zal dus altijd op een of andere manier in zijn voordeel zijn. Ten tweede, dat de opbrengsten van het systeem op het niveau van de SHM’s geherinvesteerd kunnen worden in extra zonnepanelen.

Mevrouw Smeyers heeft het woord.

Dank u wel, nogmaals, aan Ruth, om de vraag te stellen. Dank u wel, minister, om er ook duidelijk op te antwoorden.

Ik denk dat het inderdaad een goede situatie is, het voorzien van zonnepanelen op de verschillende sociale woningen. En dat gaat toch wel aan een goed tempo. Het komt niets te vroeg of net op tijd. Gelet op de huidige energiecrisis en de stijgende vraag naar zonnepanelen, is het goed dat heel die voorbereiding van dat contract met ASTER en de huisvestingsmaatschappijen vooraf is gebeurd, zodat er nu uitgerold kan worden en dat we echt wel zien dat die zonnepanelen ook effectief op de daken komen.

U zegt terecht dat u op bepaalde vragen niet kunt antwoorden omdat het echt wel een overeenkomst tussen derden is, ASTER en de huisvestingsmaatschappijen. Dus sorry als ik vragen gesteld heb waar u niet zelf op kunt antwoorden. De reden waarom er huisvestingsmaatschappijen zijn die het contract met ASTER niet sluiten, ligt dus ook bij de verschillende raden van bestuur – momenteel nog verschillende raden van bestuur – van verschillende huisvestingsmaatschappijen.

Maar ik vind het een zeer goede trend, en de cijfers zijn ook goed. Ik kan alleen maar blij zijn dat we ook ons sociaal woningpatrimonium voorzien van dergelijke alternatieve energiebronnen. Een goede evolutie.