Report meeting Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie

– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.

De heer Van Rooy heeft het woord.

De vier grootste Vlaamse drinkwaterbedrijven willen de komende jaren hun tarieven verder verhogen. De Watergroep en Farys dienden al een vraag in bij de Vlaamse WaterRegulator om de tarieven voor drinkwater tussen 2023 en 2028 te mogen verhogen. Als die vraag dit jaar nog ingewilligd wordt, zouden klanten van Farys in 2028 – dat is over een jaar of zes – bijna 20 procent meer betalen voor hun drinkwater dan vandaag het geval is. En dat is dan nog zonder rekening te houden met indexering. Ook Pidpa en water-link lijken van plan een verhoging van de tarieven aan te vragen.

Nochtans blijkt uit een analyse van de jaarrekeningen van de vier drinkwaterbedrijven dat ze samen vorig jaar 84,3 miljoen euro winst maakten. De drinkwaterbedrijven zijn in handen van de Vlaamse overheid, en toch stellen ze geen keuze te hebben dan over te gaan tot een verhoging van de tarieven. Volgens de bedrijven staan ze voor harde financiële tijden en zijn hun inkomsten onvoldoende om de investeringen te dekken. De bedrijven hebben echter wel de tijd gehad om buffers aan te leggen, zo blijkt uit de jaarrekeningen. Zo boeken ze al tien jaar bijna onafgebroken winst en zagen ze hun eigen vermogen verdubbelen van 1,9 naar 4 miljard euro. U begrijpt mijn vragen hierover, minister.

Hebt u al contact opgenomen met de Vlaamse drinkwaterbedrijven omtrent de mogelijke verhoging van de tarieven voor drinkwater? Zo ja, wanneer en wat was het antwoord van de bedrijven?

Volgt u de redenering van de drinkwaterbedrijven dat ze geen keuze hebben en genoodzaakt zijn over te gaan tot een verhoging van de tarieven? De bedrijven verwijzen naar investeringen die ze de komende jaren zullen moeten maken. Om welke investeringen gaat het precies? Zijn er volgens u alternatieven om de kosten van deze investeringen te dekken? Hoe zult u verhinderen dat – gezien de torenhoge energieprijzen en de oplopende inflatie – de Vlaamse gezinnen ook nog eens hun waterfactuur sterk zien stijgen?

Minister Demir heeft het woord.

Collega, ik heb de waterbedrijven in het voorjaar reeds een brief gestuurd met de uitdrukkelijke vraag om de tarieven voor het drinkwater niet te verhogen en oplossingen te formuleren om zowel de tarieven stabiel te houden als de bevoorradingszekerheid duurzaam te blijven garanderen.

We hebben vanuit de Vlaamse Regering met de Blue Deal voor de hele waterproblematiek al een half miljard euro vrijgemaakt. Ik was er meer voor te vinden dat de vele drinkwatermaatschappijen die we in Vlaanderen hebben, eens naar zichzelf kijken en beginnen te fusioneren.

Het is goed dat de WaterRegulator is goedgekeurd door de regering. Tot nu toe was er geen waterregulator die de tariefplannen van de drinkwaterbedrijven onder de loep nam. Dat kan vanaf nu wel, en dat is goed. Zodra de regelgeving is goedgekeurd, is het aan de WaterRegulator om ze te beoordelen. De beslissing van de WaterRegulator wordt verwacht tegen eind dit jaar. Ik zou nog even wachten wat de WaterRegulator rond de aangevraagde tarieven zal zeggen. De nieuwe tarieven zijn maar voor binnen twee of drie jaar. De WaterRegulator komt dus goed op tijd.

Of een tariefverhoging genoodzaakt is of niet, zal grondig onderzocht worden door de WaterRegulator. Laat ons daar niet op vooruitlopen. De drinkwatermaatschappijen Pidpa en water-link hebben een fusie aangekondigd. Bij anderen is de samenwerking misschien al iets beter. Ik volg dat op de achtergrond. Maar misschien moet de volgende regering bekijken of we niet decretaal moeten ingrijpen en moeten gaan naar minder drinkwatermaatschappijen. Het zijn er vandaag veel te veel. Water is ook erg belangrijk. Ik zou in hun plaats vooral gekeken hebben naar efficiëntiewinsten, fusies en meer samenwerkingen. Zij zeggen me dat ze moeten investeren in lekverliezen, en dat betekent digitalisering en wat nog allemaal. Sommigen hebben het ook over de vervangingen van buizen. Die uitleg kreeg ik.

Laat ons kijken wat de WaterRegulator eind dit jaar zegt over de aangekondigde tariefplannen.

De heer Van Rooy heeft het woord.

Net zoals u, minister, kijk ik uit naar de bevindingen van de WaterRegulator.

Wat hebben de drinkwaterbedrijven op uw brief over de mogelijke verhoging van de drinkwatertarieven geantwoord?

De heer D’Haese heeft het woord.

Minister, ik had een duidelijker engagement van u verwacht. Het gaat de goede richting uit, denk ik, maar u zei zelf in het verleden al dat het niet kan dat waterfacturen stijgen. Ik vraag me af: engageert u zich dat die stijging niet doorgaat? De WaterRegulator valt onder de VMM, de VMM valt onder u. Dat wil zeggen dat u er wel iets over te zeggen hebt. Bent u van plan om dat tegen te houden of niet? Anders ligt er al een resolutie van de PVDA klaar waarover iedereen kan stemmen om u dat vanuit dit parlement te vragen.

U wees al op het hoge aantal watermaatschappijen. Bij die watermaatschappijen zitten ook nog eens leden in raden van bestuur die daar allemaal voor worden vergoed. Denkt u ook niet dat daar nog wat vet op de soep zit?

Minister, namens mijn fractie wens ik zelf ook eventjes tussen te komen.

We wezen in het verleden al meermaals op het belang van extra samenwerkingen onder de drinkwatermaatschappijen, maar ook op het belang van een waterfactuur die niet extra toeneemt. We verwezen ook naar het voorstel dat in Brussel werd uitgewerkt waarmee een voordeel aan alleenstaanden werd toegekend. We vroegen om dat ook eens te bekijken en te onderzoeken. Ik wil van de gelegenheid gebruik maken om te vragen deze groep nog eens extra onder de loep te nemen en te kijken wat er voor hen kan gebeuren.

De heer D’Haese krijgt nog eens het woord, ook al is dat niet de gewoonte.

Het is niet de gewoonte, maar er werd daarnet gesproken over de 86 miljoen euro winst die de waterbedrijven maken, maar die krijgen ook 88 miljoen euro subsidies van de Vlaamse overheid. Zit dat niet ergens scheef? Als de tarieven worden opgetrokken, moeten die subsidies dan niet worden ingezet om investeringen te doen in plaats van winsten uit te keren?

Minister Demir heeft het woord.

Collega’s, ik ben het ermee eens. Dat is ook de reden dat ik in het voorjaar al heel duidelijk heb gezegd dat het niet mocht. Maar ze weten het allemaal veel beter. Eenieder die daar in de raad van bestuur zit, weet het beter. En luisteren doet men ook al niet. Vandaar dat ik het goed vind dat we net op tijd de WaterRegulator hebben goedgekeurd en dat die zijn werk kan doen.

Ik wil afwachten wat de regulator zegt. Op basis daarvan zullen we een goede beslissing nemen. Men zegt mij dat de drinkwatermaatschappijen geen subsidies van de overheid krijgen. Dat moeten we eens nakijken. Ik heb de winst ook nagevraagd. Ze hebben dan allemaal aangegeven om welke investeringen het ging. Ze geven heel duidelijk aan dat ze grote investeringen moeten doen. Het zou niet slecht zijn dat ze, voor de WaterRegulator zijn advies over de nieuwe tarieven heeft gegeven, ook eens aan het parlement aantonen welke investeringen ze gaan doen. Ik heb hun erop gewezen dat het misschien betekent dat ze de afgelopen jaren te weinig investeringen hebben gedaan.

Als het over water gaat, hebben we geen luxe. Dat wil ik ook nog aangeven. Energie is heel belangrijk, maar water is essentieel. Dat is ook de reden waarom we daar met de Vlaamse Regering twee jaar geleden een half miljard euro in hebben geïnvesteerd. Maar we zijn er nog niet. Het was kantje boordje tijdens het zomerreces. We moeten blijven investeren. Dat is waarom ik heel duidelijk verwees naar de WaterRegulator en vroeg om heel even te wachten vooraleer we aan de slag gaan. Als de WaterRegulator duidelijk is, moeten we het desnoods met een nooddecreet opleggen. Ik weet niet hoe we dat dan moeten doen. Als de regulator zegt ‘dit is no pasarán, dit kan niet’, dan vind ik dat wij het laatste woord daarover hebben.

De heer Van Rooy heeft het woord.

Ik heb nog geen antwoord gekregen op mijn vraag wat de drinkwatermaatschappijen hebben geantwoord op uw brief, minister.

Aangezien de minister daarnet al een antwoord heeft gegeven, mag ik uw vraag als afgehandeld beschouwen, collega Van Rooy, en voorstellen dat u dat in een verdere vraagstelling gedetailleerder uitwerkt?

Ja, en ik wil tot slot nog opmerken, voorzitter, dat wij het niet zullen dulden dat er ook maar één cent verhoging is in de waterfactuur, en zeker niet terwijl de watermaatschappijen tientallen miljoen euro winst maken en hun eigen vermogen zien toenemen op een astronomische manier.