Report meeting Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

In uitvoering van haar vergunning dient Umicore aan de afdeling Handhaving van het Departement Omgeving en aan de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) te rapporteren over haar metingen van zware metalen cadmium en arseen. Letterlijk staat er: “Via een logboeksysteem dient de exploitant ervoor te zorgen dat minimaal maandelijks de voornaamste onregelmatigheden (o.a. afwijkende emissie- en immissiemeetresultaten) worden gerapporteerd aan afdeling HH van departement Omgeving en VMM. Naast de melding dient ook de oorzaak en de remediëring gerapporteerd te worden.”

Daarnaast dient Umicore volgens haar vergunning “een communicatiestrategie uit te werken om de omwonenden periodiek te informeren over de eigen metingen, bij incidenten met mogelijk impact op de emissies/immissies, en waar omwonenden terecht kunnen bij klachten. De communicatiestrategie dient uiterlijk op 1 januari 2022 ter goedkeuring voorgelegd aan de deputatie. De deputatie legt de communicatiestrategie ter evaluatie voor aan de afdeling GOP van departement Omgeving, de afdeling LMC van VMM en AZG én ter informatie aan de afdeling HH van departement Omgeving en het CBS van Antwerpen.”

Op de website van Umicore kunnen de emissie- en immissiecijfers opgevolgd worden. Bij het nakijken van die cijfers viel ons op dat we de laatste periode sterke uitschieters vaststellen. Op het Constantin Meunierplein (CM) en op het zogenaamde meetpunt 23, ook in de wijk Moretusburg, worden hoge cijfers genoteerd. Soms gaat het over een plotse vervijfvoudiging zoals voor cadmium in uitvallend stof. Dat is toch wel verontrustend, denken wij.

Over die pieken is bij de omwoners niet gecommuniceerd.

Mijn vragen aan u zijn dan ook, minister: heeft Umicore melding gedaan van de afwijkende meetresultaten aan de afdeling Handhaving van het Departement Omgeving en de VMM? Zo ja, wanneer zijn die meldingen binnengekomen?

Werd daarnaast ook de oorzaak en de remediëring gerapporteerd?

Had Umicore deze resultaten naar de omwonenden moeten communiceren in opvolging van haar vergunning? Wat staat daarover in de communicatiestrategie die ter evaluatie werd voorgelegd aan de verschillende administraties van de Vlaamse overheid?

Minister Demir heeft het woord.

Bedankt, collega.

Het bedrijf Umicore rapporteert sinds 2016 maandelijks over haar immissiecijfers, meer concreet over de resultaten van lood, cadmium en arseen in de fijnstoffractie van haar eigen meetposten, sinds december 2021 aangevuld met de resultaten voor uitvallend stof.

Het maandrapport van maart 2022 werd op 19 april 2022 aan de afdeling Handhaving bezorgd. Op 19 mei werd het rapport van april bezorgd en daarin waren de resultaten voor neervallend stof op de CM-meetpost opnieuw in lijn met de voorgaande resultaten. Voor de maand maart 2022 zijn de parameters lood en cadmium in uitvallend stof inderdaad verhoogd op de betreffende meetpost, die de referentie CM draagt.

Normaal gezien bestaat er voor depositiemetingen een duidelijk verband tussen de afstand van het bedrijf en het uitvallend stof, waarbij de resultaten van meetposten die dichter bij het bedrijf staan, steeds hoger liggen dan deze van de verder gelegen CM-meetpost. Voor de maand maart 2022 blijkt dit echter niet het geval te zijn.

Op dezelfde CM-locatie staat nog een ander type kruik. De resultaten voor de maand maart 2022 waren in deze kruik zeer laag, namelijk 0,91 microgram per vierkante meter per dag voor lood en 0,7 microgram per vierkante meter per dag voor cadmium. Ten slotte vertonen ook de resultaten van de Vlaamse Milieumaatschappij tot 20 maart 2022 lage waarden.

Samengevat zijn er voor de betreffende CM-meetpost dus een aantal anomalieën. Als er dan ook nog rekening wordt gehouden met het gegeven dat er in de betreffende maand zeer weinig zuidwestenwind was en dat er geen verhoogde windsnelheden werden waargenomen, wijst alles erop dat het meetresultaat niet betrouwbaar is en het hier hoogstwaarschijnlijk een contaminatie betreft van de kruik tijdens de handelingen die nodig zijn om deze te analyseren.

Aangezien dit niet voor honderd procent sluitend kan worden aangetoond, besloot het bedrijf Umicore om het resultaat toch te rapporteren aan de afdeling Handhaving. Zowel de afdeling Handhaving als de Vlaamse Milieumaatschappij blijven de situatie uiteraard nauwgezet opvolgen, maar volgens de experten binnen de administratie gaat het om een foute meting.

Het bedrijf Umicore legde haar communicatiestrategie voor de omwonenden tijdig ter goedkeuring voor aan de deputatie. De verschillende adviesinstanties evalueerden de communicatiestrategie ondertussen maar een terugkoppeling door de deputatie naar het bedrijf over haar bevindingen is nog niet gebeurd.

Haar eigen metingen op de fracties fijn stof en uitvallend stof – dus ook deze van lood, arseen en cadmium – publiceert het bedrijf Umicore maandelijks op haar website. Deze informatie is vrij toegankelijk voor iedereen via de website van het bedrijf. Deze link wordt voortaan ook opgenomen in alle communicatie met de omwonenden.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Dank u wel, minister.

Als ik het goed begrijp, zit daar een fout in de metingen en moet dat rechtgezet worden.

Maar goed, ik heb nog een tweede vraag. Vorige week maakte het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH) de resultaten bekend van de lood-in-bloedwaarden bij kinderen in de omgeving van Umicore. Nu blijkt dat de gemiddelde lood-in-bloedwaarde stijgt ondanks het feit dat de groep kinderen in de meest nabijgelegen zone sterk is afgenomen. Zo lijkt men niet op koers om de nieuwe norm te halen die u eind vorig jaar hebt opgelegd. Ook bij de controlegroep en de extra deelnemers – bijvoorbeeld mensen die verhuisd zijn – zijn er onrustwekkende resultaten. Hebt u die resultaten doorgenomen en wat is uw mening hierover? Gaat u laten onderzoeken of er een verband is tussen de afwijkende immissies en de lood-in-bloedwaarden? Dat is mijn eerste vraag.

Mijn tweede vraag is: stel dat u met de bril van de aanbeveling van de PFOS-onderzoekscommissie naar dit incident zou kijken, welke acties had u dan redelijkerwijs verwacht van Umicore? 

Minister Demir heeft het woord.

Dank u wel, collega. Ik zal dat moeten opvragen, die gegevens. We zullen het dus overmaken.