Report meeting Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie

– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw Gennez heeft het woord.

Voorzitter, gisteren is in de plenaire vergadering over een bijna kamerbreed voorstel van resolutie, van onder meer de heer Van de Wauwer, gediscussieerd over dit item. Het is goed om vandaag nog wat dieper in te gaan op de problemen in de eventsector, een van de zwaarst getroffen sectoren in deze coronacrisis.

In tegenstelling tot alle andere sectoren werden, zelfs wanneer het aantal coronabesmettingen laag was, hun activiteiten sterk beperkt. Dat was onvermijdelijk, aangezien de activiteiten van de sector er bijna uitsluitend op gericht zijn veel mensen bij elkaar te brengen, en laat het nu net dat zijn wat we in een pandemie kunnen missen.

Een bevraging van de Karel de Grote Hogeschool naar de situatie van de eventsector schept een heel zorgwekkend beeld. Volgens de bevraging kampt een kwart van de bedrijven in de sector met zware financiële problemen en de helft verwacht binnen zes maanden in dezelfde situatie te zitten. Daarnaast hebben de eventbedrijven in 2021 de helft van hun omzet verloren ten opzichte van 2019. Ook werden de opdrachten die er wel waren, minder of niet winstgevend.

Wat extra schadelijk kan zijn voor de sector op lange termijn is de braindrain die aan de gang is. Meer dan de helft van de bedrijven in de sector was genoodzaakt om contracten stop te zetten. Werkkrachten met specifieke expertise verlaten de sector om ergens anders meer zekerheid te vinden. Er zijn al een hele reeks maatregelen genomen om deze sector te ondersteunen, zoals recent de nieuwe periode voor het beschermingsmechanisme, maar meer en duurzamer steun is nodig. De coronabarometer geeft de sector al meer perspectief. Ze gaan in burgerlijke-ongehoorzaamheidsmodus, heb ik begrepen. Er zijn ook meer mogelijkheden voor eventlocaties die investeren in ventilatie.

Minister, zult u investeringen in ventilatie door de eventsector, maar eventueel ook andere sectoren, zoals de cultuursector, zoals gisteren bepleit in het voorstel van resolutie, ondersteunen zodat ze op een veilige manier grotere events kunnen organiseren? Plant u nog bijkomende steunmaatregelen voor de eventsector? Wat gaat u ondernemen om de braindrain in de sector tegen te gaan? Zult u aandringen bij de bevoegde federale collega’s om een nieuwe bankendeal af te sluiten? Zo krijgt de sector meer financiële ademruimte.

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Minister, de coronabarometer is er nu. Het doel van die barometer is dat er duidelijkheid en perspectief is voor de verschillende sectoren en dat ze kunnen anticiperen en zich voorbereiden op de volgende fase van de pandemie. Iedereen weet dan namelijk welke beperkende maatregelen er gekoppeld zijn aan elke fase.

Die grotere voorspelbaarheid is daarmee geregeld, maar zolang de eventsector rekening moet houden met ernstige beperkingen kunnen zij hun activiteiten niet op een economisch rendabele manier uitvoeren. Daarom vroeg de eventsector vorige week in een open brief niet alleen perspectief om op korte termijn naar fase oranje over te schakelen. Dat is natuurlijk geen vraag aan u, minister. Daarover kan de politiek niet zomaar beslissen, dat hangt af van de epidemiologische toestand en van wat het Overlegcomité op basis daarvan onderbouwd beslist. De eventsector vraagt vooral ook naar economische steunmaatregelen om faillissementen en braindrain in die sector te voorkomen.

Collega Gennez heeft ook al verwezen naar die braindrain. Het gaat voornamelijk om technici die nu de sector verlaten en elders aan de slag gaan. Dat zijn mensen die goed opgeleid zijn en expertise en ervaring hebben, die nu naar andere sectoren trekken. Dat is begrijpelijk, zolang de sector stilligt, ook al is er steun voorzien. De vrees is dat ze nadien niet zullen terugkeren naar de eventsector en dat die ervaring en expertise dus definitief verloren zijn.

Tijdens eerdere parlementaire debatten heeft de Vlaamse Regering zich geëngageerd om aan elke fase van de coronabarometer gepaste en bijhorende steunmaatregelen te koppelen. Elke fase van die barometer legt immers beperkingen op. De concertwereld en de nightlifesector zijn volledig of nagenoeg volledig dicht bij code rood. Bij code oranje en code geel zijn er ook nog altijd verschillende beperkende maatregelen voor die event- en nightlifesector, waardoor zij hun activiteiten eigenlijk niet op een economisch leefbare manier kunnen uitvoeren.

Ik heb daarom de volgende vragen aan u, minister. Welke sectorspecifieke steunmaatregelen voorziet u als minister van Economie voor de cultuur- en evenementensector in elke fase van de coronabarometer? Is er hierbij ook aandacht voor kwetsbare derden zoals toeleveranciers en technici op zelfstandige basis, waarnaar ik verwees? Wat kunt u doen om die braindrain die momenteel aan de gang is in de sector, tegen te gaan?

Minister Crevits heeft het woord.

Dank u wel voor de vragen, collega’s. U weet dat ik en vooral mijn kabinet sinds het begin van de crisis veel tijd investeren in het overleg met de evenementensector. We hebben ook een aantal maatregelen genomen om die sector te ondersteunen. Denk maar aan het Vlaams beschermingsmechanisme, het globalisatiemechanisme, de terugvorderbare voorschotten voor de eventsector en de verschillende leningen bij de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV).

In december vorig jaar besliste de Vlaamse Regering om het Vlaams beschermingsmechanisme weer open te stellen voor de sectoren die op dat ogenblik getroffen werden door de pandemie, waaronder ook de brede eventsector. We hebben ook beslist over het kader voor de overbruggingslening. We zullen de applicatie voor die specifieke lening opnieuw openstellen op 28 februari. Het budget hiervoor is 100 miljoen euro. Deze overbruggingslening is bij uitstek geschikt om de investeringen in onder andere ventilatie te helpen financieren. De terugbetaling van de lening begint ook pas te lopen na vijftien maanden, zodat de cashflow van de aanvragers nog even gespaard wordt.

Wat de bijkomende steunmaatregelen betreft, nam de Vlaamse Regering vorige week vrijdag een eerste principiële beslissing over het beschermingsmechanisme voor het eerste kwartaal van 2022. Het antwoord op jullie vragen is dus: ja, we nemen ook 2022 mee in onze maatregelen. Het dossier is nu aangemeld bij de Europese Commissie. We gaan het steunmechanisme van het laatste kwartaal van 2021 doortrekken naar 2022.

Collega Van de Wauwer, u vroeg naar de link met de coronabarometer. Tijdens code rood wordt de lijst van de in aanmerking komende sectoren aangehouden en is er ook vereenvoudigde steun voor de verplicht gesloten sectoren. Hierbij zijn dus de event- en culturele sectoren opgenomen, zowel wat betreft de grotere organisatoren als de kleinere, meer kwetsbare toeleverende diensten en de freelancers.

Voor code oranje is het niet zo simpel om daaraan al onmiddellijk steunmaatregelen te verbinden, wat voor code rood vrij eenvoudig was. Er is in de regering afgesproken dat bij de overgang naar code oranje de sectorlijst zal worden geëvalueerd en aangepast aan de hand van de concrete beslissingen van het Overlegcomité. Ik geef een voorbeeld. Als de capaciteit en de plafonds qua bezoekers weer richting 100 procent gaan, is dat een totaal andere situatie dan wanneer het percentage veel lager ligt. Dat moet nog volledig uitgeklaard worden. Voor de activiteiten en deelsectoren waarvoor er geen exploitatiebeperkingen meer zijn die ook effectief aanleiding geven tot een omzetdaling van minstens 60 procent, zal het beschermingsmechanisme gestopt worden. Ik hoop dat we op zeer korte termijn kunnen beslissen om op een goede manier over te gaan naar code oranje. Ik denk dat jullie dat ook hopen. De organisatoren vragen eigenlijk niet naar steun, ze vragen in de eerste plaats om te kunnen werken. Als ze echter niet kunnen werken, moeten we ze natuurlijk steunen.

Wat code geel betreft, is de inschatting op dit moment dat er dan door de afbouw van de beperkingen geen steunmaatregelen meer noodzakelijk zullen zijn.

Samengevat: voor code rood kennen jullie de maatregelen. Voor code oranje zullen we vrijdag de specifieke maatregelen bekijken. In code geel zijn er geen maatregelen.

Het is ook belangrijk om te vermelden dat het bij het beschermingsmechanisme ook mogelijk zal zijn om een voorschot te vragen. Dat is iets totaal nieuws. Dat kan aangevraagd worden vanaf 14 februari, samen met de aanvraag voor het Vlaams beschermingsmechanisme voor het vierde kwartaal van 2021. Dat is zo omdat we, zoals jullie weten, niets meer automatisch uitbetalen maar ook controleren. Het voorschot zullen we wel automatisch uitbetalen, omdat men anders gedurende vele maanden zonder effectieve uitbetaling zit.

Ook belangrijk is dat we het coronaglobalisatiemechanisme over 2021 voorbereiden. Dat zal gelden voor bedrijven die heel grote verliezen geleden hebben door de coronamaatregelen, waaronder veel bedrijven uit de event- en cultuursector. Ze kunnen op een substantiële bijkomende steun rekenen als ze verliezen geleden hebben van 70, 80 of 90 procent. We zijn nu de modaliteiten voor dat globalisatiemechanisme 2021 aan het bespreken met de regeringspartners.

Als jullie spreken over braindrain, alluderen jullie wellicht op het feit dat gekwalificeerde medewerkers van eventbedrijven die heel lange tijd werkloos zijn, naar andere sectoren trekken om daar, al dan niet tijdelijk, aan de slag te gaan. Ik denk bijvoorbeeld aan personeel van cateraars dat in de reguliere horecasector gaat werken.

We zijn het erover eens dat het Belgische systeem van tijdelijke werkloosheid in de meeste situaties van zeer goede kwaliteit is en een zeer goede regeling is om de personeelskosten te drukken. Maar in situaties waar de crisis lang aansleept en er een grote arbeidsvraag is vanuit andere bedrijven en sectoren, is vrijwillig verloop moeilijk te vermijden. Op zich juich ik die mobiliteit op de arbeidsmarkt toe. Maar natuurlijk zien we ook de negatieve effecten van een te lange tijdelijke werkloosheid. Dat is ook de reden waarom – we hebben het er hier al over gehad – het nuttig is om te blijven zoeken naar formules zoals in Nederland. Daar hebben ze een premie om te blijven werken maar daar bestaat niet het systeem van tijdelijke werkloosheid.

We bieden met ons beschermingsmechanisme aan de getroffen eventbedrijven ook een cash tegemoetkoming. Die kan helpen om het loon van bepaalde sleutelwerknemers te blijven betalen. De eventsector heeft in 2021 ook kunnen rekenen op de federale verminderingen van RSZ-bijdragen (Rijksdienst voor Sociale Zekerheid) waardoor de loonkost gedrukt werd.

Net als in de andere sectoren voorzien we ook hier in een gepast opleidingsaanbod voor de werknemers. Zo zijn er mogelijkheden via VDAB en via Syntra. Veel opleidingen bestaan vandaag trouwens al, maar de doelstelling is om ze voldoende bekend te maken bij de geïnteresseerden.

Er was ook een vraag over de bankendeal. We hebben vanuit de eventsector geen concrete vragen genoteerd voor een nieuw federaal waarborgsysteem dat complementair is aan de Vlaamse instrumenten. Als die vraag gesteld wordt, wil ik dat zeker ondersteunen en aan de federale collega’s vragen om die vraag te onderzoeken.

Voor betalingsuitstel hanteren de banken een case-by-casebenadering. Dat is op zich niet slecht. Maar ik wil er ook op wijzen dat bedrijven voor nieuwe bankleningen voor investeringen zeer gemakkelijk gebruik kunnen maken van de Vlaamse waarborg via PMV/Z. Dit geldt voor waarborgbedragen tot 1,5 miljoen euro voor 75 procent. Dat zijn hoge bedragen. Voor nog grotere dossiers is er Gigarant.

Collega’s, onze steunmechanismen zijn dus volop in stelling en worden verder geconcretiseerd. Ik zie ook hoe de sector altijd weer opveert. Ik denk dat, als je bijvoorbeeld geluidstechnicus geweest bent bij een eventbedrijf en tijdelijk een andere horizont opgezocht hebt, het kan beginnen te kriebelen als de festivals opnieuw kunnen doorgaan. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Ik ben ervan overtuigd dat mensen toch zullen terugkeren naar de sector. Wij willen zeker ook mee bekijken hoe we die transitie vlotter kunnen laten verlopen.

Mevrouw Gennez heeft het woord.

Dank u voor het uitgebreide antwoord, minister. Ik ben het met u eens: de mensen in die sector willen werken, of om het met hun eigen woorden te zeggen: knallen. De knaldrang is zeker aanwezig in de event- en culturele sector. Dat is dus een goede zaak.

Een tweede element dat voor hen belangrijk is, is voorspelbaarheid. De coronabarometer geeft die voorspelbaarheid. De voorspelbaarheid op het vlak van te mogen openen is één zaak, een andere zaak is de steun die daaraan gekoppeld is. Daarvoor zijn we bevoegd in Vlaanderen. Ik denk dus dat het goed is dat ook voor code oranje de steunmechanismen heel helder en heel transparant in kaart worden gebracht en dat er financiële compensaties volgen, zodat men in de sector weet waar men aan toe is.

Ik heb het ook gehad over de ventilatie-investeringen. Minister, u zegt dat die mogelijk zijn via de overbruggingslening. Maar ik denk dat het voor sommige locaties een serieuze meerkost zal inhouden. Mechanische ventilatiesystemen maar ook mobiele luchtfiltratiesystemen zijn niet zo goedkoop. Ik denk dus dat er ook echt een subsidiemechanisme tot stand moet worden gebracht, zodat men niet alleen moet putten uit eigen investeringen, want de cashflow is niet zo groot in de sector, die zo lang dicht geweest is. Ik denk dat de overheid vooral de cultuur- en eventsector de hand moet reiken om die investeringen te kunnen doen. Ik denk ook dat dat perfect kadert in het plan Vlaamse Veerkracht. Een goede binnenluchtkwaliteit is zeker een duurzame doelstelling. Daarop inzetten zou dus perfect moeten kunnen en zou een rode draad moeten zijn in het hele Vlaamse infrastructuurbeleid.

Ik denk dat de braindrain een zeer groot probleem is voor de sector. Ze geven dat ook aan. Niet alleen de eventsector maar ook heel veel andere sectoren kampen daarmee. Het gaat over heroriëntering en herinstromen in de sector. Maar ik denk ook dat we opnieuw moeten inzetten op nieuwe instroom en ook op de opleidingen tot bijvoorbeeld geluidstechnicus en lichttechnicus aan onze hogescholen, die toch van zeer hoge kwaliteit zijn. Ik denk dat we die moeten promoten en meteen ook de band moeten leggen met de sector. Ziet u op dat vlak mogelijkheden om een beleidslijn uit te rollen?

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Minister, bedankt voor uw heel uitgebreid en duidelijk antwoord. Duidelijkheid is wat de eventsector momenteel het meest nodig heeft. Dat is ook wat wij vroegen. We vroegen om steunmaatregelen op maat te koppelen aan de verschillende fases van de barometer. Ik ben blij dat voor code rood de sectorlijst aangehouden wordt. Dat het voor code oranje niet zo simpel is, daar heb ik natuurlijk alle begrip voor. De maatregelen moeten aangepast worden op basis van de beslissingen van het Overlegcomité. Het zou toch goed zijn, mocht er een signaal zijn aan de sectoren die mogelijk nog bijkomende beperkingen zullen ondervinden, zodat ze weten dat er ook effectief steun zal zijn. Want die duidelijkheid zorgt ook voor een bepaalde gemoedsrust en geruststelling, zeker voor die sectoren die het zwaarst getroffen zijn nu en dat ook nog zullen blijven onder code oranje.

Minister, gisteren vroegen we ook in onze resolutie, waar collega Gennez ook al naar verwees, dat iedereen gemakkelijk de weg moet vinden naar de verschillende steunmaatregelen, dat iedereen die recht heeft op steun uit een beschermingsmechanisme ook gemakkelijk aan die informatie geraakt.

Bestaat er momenteel een globaal overzicht, op één plek met alle voorwaarden opgelijst waar je aan moet voldoen om in aanmerking te komen voor alle verschillende vormen van steun waar je momenteel vanuit de Vlaamse overheid een beroep op kunt doen? In de communicatie gisteren op sociale media over onze resolutie was dat een vraag die ik onmiddellijk van iemand uit de sector… (onverstaanbaar)…

Collega Van de Wauwer, u valt weg. Het laatste deel van uw tussenkomst was niet meer te horen. Kunt u uw vraag nog herhalen?

Is er één plek waar er een heel duidelijk overzicht is met alle voorwaarden en wie allemaal in aanmerking komt voor de verschillende maatregelen vanuit het beschermingsmechanisme en het bredere aanbod hieromtrent?

Mevrouw De Vreese heeft het woord.

Collega’s, onze zorgen over de evenementensector worden inderdaad kamerbreed gedeeld. Onze bijna kamerbrede resolutie hieromtrent is er het voorbeeld van dat we ons natuurlijk van in het begin van de coronacrisis enorm zorgen maken over de sector die enorm zwaar getroffen wordt. De braindrain, de angst om zeer capabele mensen met een zeer specifiek profiel te verliezen, is al van in het begin geduid door de sector. De minister heeft daar voor een stuk zeker en vast gelijk: dat is een sector met enorm veel beroepstrots en beroepseer en waar het kriebelt om opnieuw te starten. Onlangs bracht ik een bezoek aan het vrij technisch instituut (vti) in Brugge, waar ze een richting Podiumtechnieken hebben. Wat opviel en wat de leerkrachten ook zeiden, is dat dat de richting is met de meeste beroepstrots in hun school en waar steeds de trui met het logo gedragen wordt. De jongeren hebben inderdaad ook de kans gemist om ervaring op het terrein op te doen. Collega Gennez verwees ook naar de hogescholen, waar podiumtechniekers zitten. Ook daar zit er heel wat wil en motivatie om er opnieuw in te vliegen. Ik sluit me dus aan bij de vraag van collega Gennez.

Minister, u wilt ook extra inzetten op studenten. Kunnen we daar nog iets extra’s voor doen, zodat de jongeren of studenten, of het nu middelbaar of hogeschool is, de weg vinden naar de organisaties die een tekort hebben aan brains, maar ook gewoon aan personeel om die evenementen tot een goed eind te brengen?

Minister Crevits heeft het woord.

Ik wil dat zeker doen. We houden de vinger aan de pols bij onze organisatoren van events. Als er extra capaciteit ingezet moet worden, willen we dat zeker doen. Maar eerst moet die zuurstof er komen. Op het moment dat je voelt dat we weer aan de slag kunnen, zal het belangrijk zijn om heel nauw contact te houden om te kijken of de mensen terugkeren naar daar. Mevrouw De Vreese, u hebt gelijk: podiumbouw en geluidstechniek is een stiel apart als je dat kunt. Dat is ook de stiel waarmee je met de opleiding ook gemakkelijk in andere sectoren aan de slag kunt. De vraag is of ze terugkomen. Ik denk dat dat zal lukken, maar ik deel jullie bezorgdheid. We gaan dat ook zeker goed in het oog houden.

Collega Van de Wauwer, wat de steunmaatregelen betreft: persoonlijk vind ik op de website van het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) de webpagina met steunmaatregelen heel helder. Als u zou vinden dat we een extra pagina voor cultuur moeten maken, dan kan dat wat mij betreft. Eigenlijk is het geheel aan maatregelen vrij helder en de service bij VLAIO is zeer laagdrempelig om vragen te stellen. Mensen die een vraag stellen, worden ook gecontacteerd.

Maar als u suggesties hebt om het nog beter te doen, mag u ons die altijd bezorgen. We proberen zo klantvriendelijk mogelijk te zijn in deze moeilijke tijden voor al die organisaties.

Mevrouw Gennez heeft het woord.

Er is absolute hoop dat we heel snel bij het volgende Overlegcomité naar code oranje kunnen schakelen, voor de sector, maar ook voor ons allemaal. Minister, ik hou toch nog eens het pleidooi om de pilootprojecten ventilatie en luchtfiltratie echt te ondersteunen. Dat kan ook op lange termijn heel zinvol en duurzaam van belang zijn voor onze gezondheid en ons welzijn, niet alleen op het werk, maar ook in de vrije tijd.

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Minister, het is inderdaad duidelijk bij VLAIO, maar ik had één heel concrete vraag gekregen. Ik neem het mee. Ik ga het doorgeven aan VLAIO dat ze zeker contact opnemen.

Minister, nogmaals bedankt voor uw antwoord en vooral voor de steun die vanuit de Vlaamse overheid nu toch al twee jaar heel snel en uitgebreid voorzien wordt, zo sectorspecifiek mogelijk. Dat is een heel belangrijke zaak om de sector door die moeilijke periode heen te loodsen.