Report meeting Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Goedemorgen minister en collega’s. Ik heb een vraag over de studie ‘Circular Transition Pathway’ van de Gentse haven.

De Gentse haven kan met bestaande technologie de uitstoot van zowat 8 miljoen ton CO2 per jaar verminderen tegen het jaar 2030. Dat blijkt uit een studie van onderzoeksbureau Econopolis.

De studie ‘Circular Transition Pathway’ zet een vergrootglas op de duurzaamheidsplannen van North Sea Port. Op Gents grondgebied is er een jaarlijkse uitstoot van zowat 14 miljoen ton CO2, ongeveer een vijfde van het Vlaamse totaal. Het grootste deel van die uitstoot, 12,8 miljoen ton, komt van industriële activiteiten in de haven. Dat is ongeveer evenveel als de uitstoot van de veel grotere Antwerpse haven.

In afwachting van waterstof wil de haven inzetten op een CO2-netwerk dat belangrijke industriële clusters zoals Gent en Antwerpen met elkaar verbindt. Plastic afval zou op zijn beurt een belangrijke bron van synthetisch gas kunnen zijn, dat onder andere in het staalproductieproces kan worden gebruikt als alternatief voor cokes.

Volgens die studie is een belangrijk obstakel het ontbreken van een wettelijk, juridisch en economisch kader om tot een groene haven te komen. De auteurs van het rapport vragen aan politici van de Vlaamse, federale en Europese overheden om nu de nodige stappen te zetten.

Minister, bent u op de hoogte van de studie ‘Circular Transition Pathway’? Hoe verhoudt deze studie zich tot de beleidsmaatregelen om van Vlaanderen een recyclage hub te maken?

Op welke manier hebt u contact met het bestuur van North Sea Port? Welke partijen werden betrokken in de opmaak van een nieuw industrieel kader?

Het bouwen van infrastructuur is een van de beleidsaanbevelingen in de studie. Hoever staan de plannen voor de aanleg van netten voor transport van CO2, warmte en waterstof?

Minister Crevits heeft het woord.

Vorige zomer was ik zelf op bezoek in de haven van Gent, om te praten over hun duurzame en circulaire ambities met onder andere ook een bezoek aan Steelanol van ArcelorMittal. Uiteraard zijn wij op de hoogte van de ambities in de Gentse haven en dus nu ook van hun studie rond circulariteit.

De studie van de Gentse haven sluit zeer goed aan bij de beleidsdoelstellingen van onze regering om een duurzame en circulaire transitie te realiseren. Dat weet u. We zetten daar vanuit het beleid ook op in, onder andere met Vlaanderen Circulair, ons nieuw beleidsplan bio-economie enzovoort. Het is niet voor niets dat de Europees Commissaris Frans Timmermans zegt – en ik citeer: “Vlaanderen loopt voorop bij het uitrollen van de circulaire economie.” En hij is toch niet de eerste de beste.

Uiteraard nemen ook collega Demir en haar bevoegde administratie een aantal maatregelen. Ik verwijs onder andere naar het Materialendecreet en naar de oproep via de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) voor de recyclagehubs in het kader van het Vlaamse relanceplan.

Er zijn zeer goede contacten met de Gentse haven North Sea Port, onder andere in verband met de implementatie van de Vlaamse havenstrategie. We werken ook goed samen met de industriële spelers rond de haven. Ik verwijs naar onze investering voor het duurzame staal van ArcelorMittal.

Het project Klimaatsprong wordt voorbereid. Het project vormt een vervolg op de studie ‘Naar een koolstofcirculaire en CO2-arme Vlaamse industrie’. Onze Vlaamse zeehavens vormen een kruispunt voor de belangrijkste energiestromen in Vlaanderen én voor de belangrijkste industriële activiteiten. North Sea Port is hierin een heel belangrijke partner en is uiteraard opgenomen in de lijst van stakeholders die momenteel worden bevraagd.

U vraagt naar de plannen voor de aanleg van de netten. Infrastructuur en pijpleidingen voor waterstof, CO2 en warmte zijn zeer belangrijk voor de duurzame en circulaire transitie. Het is duidelijk dat de Vlaamse havens de eerste belangrijke partner zijn om die infrastructuur en pijpleidingen te leggen en zo de samenwerking in die industriële clusters te versterken. De VLAIO-studie (Agentschap Innoveren en Ondernemen) zag in haar roadmap de infrastructuur in de havens als een prioriteit tot 2030. Een volgende stap is dan weer het verbinden van de clusters.

Ik verwijs in dat verband naar de cofinanciering vanuit de Vlaamse overheid aan de Vlaamse havens in het kader van de Connecting Europe Facility (CEF).

Een deel van de plannen van de Vlaamse havens en Fluxys rond pijpleidingen voor waterstof en CO2 zijn onderdeel van de relanceplannen van Vlaanderen en het federale niveau.

Voor de rest moeten we concrete investeringsdossiers afwachten, maar er zijn heel wat contacten met diverse partners om ook hierin doorbraken te realiseren.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Dank u wel voor uw uitgebreide antwoord, minister. Ik heb daar nog twee vragen bij. Vandaag lezen we in het tijdschrift MO* dat de Antwerpse haven in de top twee staat van de meest vervuilende havens. Het gaat dan over de uitstoot van CO2 door de scheepvaart. Worden daar ook vanuit uw beleidsdomein acties rond ondernomen om de CO2-uitstoot van de scheepvaart en dus de elektrificatie van de havenactiviteiten aan te pakken? Ik vraag het nu voor Antwerpen, omdat die op twee stond in die lijst, maar eigenlijk willen we dat ook vertalen naar de North Sea Port. Zijn er acties die u onderneemt voor de elektrificatie, die daar noodzakelijk is om de CO2-uitstoot ten gevolge van pure havenactiviteiten te beperken?

Dit ging nu over een studie die een aantal beleidsaanbevelingen voor de North Sea Port heeft geformuleerd. Bestaat er een soortgelijke studie voor de haven van Antwerpen, waar u rond samenwerkt?

Minister Crevits heeft het woord.

Wat de uitstoot van de schepen betreft, kijken we met heel veel interesse naar projecten voor walstroom. Uw vraag rond de scheepvaart is natuurlijk een beetje afwijkend van uw vragen rond het circulaire. Maar wat ik wel weet, is dat zeker die elektrificatie een gezamenlijke uitdaging is die ik moet aangaan met collega Lydia Peeters. Ik geloof wel in duurzame brandstoffen, met waterstof en CO2. Ik denk dat dat misschien zelfs gemakkelijker is, in de plaats van een volledige elektrificatie. Maar zoals ik al zei, is walstroom eventueel wel interessant.

Antwerpen heeft inderdaad ook heel wat plannen. Wij cofinancieren ook een studie rond CO2-hergebruik. Dus er beweegt echt wel heel veel op dat vlak. We hebben trouwens ook een overkoepelende Vlaamse studie, die de basis is voor de klimaatsprong die wij aan het voorbereiden zijn voor onze hele basisindustrie.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Hartelijk dank voor al uw antwoorden, minister. Uiteraard is de CO2-reductie van onze havenactiviteit een heel belangrijke inspanning die we gezamenlijk moeten leveren. Ik ben van plan om dat, zeker als het over de haven van Gent gaat, iets nauwer op te volgen, want daar ligt nog een heel grote uitdaging voor de boeg.