Report meeting Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Minister, het aantal coronabesmettingen is de laatste maand weer fors gestegen. Er zijn zelfs records van meer dan 25.000 besmettingen per dag, met de nodige druk op de ziekenhuizen. Het Overlegcomité van 17 november had al bijkomende maatregelen genomen tegen corona, rond het beperken van sociale contacten, een bredere mondmaskerplicht, groter gebruik van het CST en verplicht telewerk. Daar zijn ondertussen nog wat maatregelen bijgekomen, dat weten we allemaal. 

We zullen het hier best hebben over De Lijn in dat hele verhaal. Het centrale thema van De Lijn tijdens de pandemie was en is nog steeds ‘vlot en veilig’. Daarvoor heeft De Lijn in het verleden al een aantal algemene maatregelen genomen om besmettingen op het openbaar vervoer tegen te gaan: voldoende afstand houden, eerst afstappen en dan opstappen, achteraan opstappen, en de versnelde invoering van het cashloos betalen. Het lijkt allemaal al zo lang geleden, maar zo lang zitten we al in die pandemie. Het dragen van een mondmasker is een evidentie die blijkbaar niet altijd iedereen even goed begrijpt. Dat zie je als je al eens een bus neemt. Dan is er nog de druktebarometer. Kortom, er zijn heel wat zaken gebeurd.

Maar ondertussen is De Lijn zelf toch wel hard getroffen in de vierde coronagolf. Ongeveer veertien dagen geleden lazen we dat zo’n 12 procent van de chauffeurs afwezig was, omdat ze ziek waren of in isolatie of quarantaine zaten. Dat heeft natuurlijk onmiddellijk gevolgen voor de dienstregeling. Men heeft bus- en tramritten moeten schrappen.

De Lijn heeft in een persbericht laten weten dat ze zoveel mogelijk probeert de schrapping van schoolritten te vermijden. Hetzelfde geldt voor laagfrequente lijnen, waar het wegvallen van een bus harder voelbaar is, en ook voor ritten waar reizigers gewoon geen alternatief hebben.

Een op de acht chauffeurs was dus afwezig, en zij konden niet onmiddellijk vervangen worden. Al die geschrapte ritten, dat betekent natuurlijk ook vollere bussen op de ritten die wel werden gereden. Dat gebeurde dan net op een moment dat de coronaversterkingsritten werden geschrapt. Dat is het geval sinds 1 oktober. Het nemen van die beslissing gebeurde wellicht in alle vertrouwen dat het goed zou komen, en toen kwam de vierde golf. U hebt daar lang op ingezet. Alleszins werd tijdens het hoogtepunt van de epidemie op een bepaald moment beslist om de versterkingsritten op drukbezette lijnen tijdens de schoolspits in te schakelen. Dat werd gedaan door private busmaatschappijen, om te vermijden dat bussen die door scholieren gebruikt werden, te vol zouden zitten. Er reed dan een tweede bus achter de reguliere bus van De Lijn. Zo werden er tot in september zo’n 876 versterkingsritten per dag uitgevoerd. Dat is niet niks. Ondertussen wordt het slechter weer, zodat meer leerlingen het openbaar vervoer gebruiken.

Een ander punt, een cruciaal element waarover we het gisteren in de plenaire vergadering nog hebben gehad, is het hele verhaal rond de ventilatie. De bussen en de trams van De Lijn kunnen immers een bron van besmetting zijn als ze niet goed verlucht worden, zeker op drukke momenten. In het verleden heeft De Lijn een tweetal keer meetcampagnes uitgevoerd. Er is echter geen permanente meting op elk voertuig. Dat is misschien ook moeilijk. Maar er werd wel gezegd dat de modernere bussen van De Lijn een aanpassing moesten krijgen. Als men op die bussen de klimaatregeling aanzette, dan sloten de dakluiken automatisch. Dat probleem zou tegen april van dit jaar opgelost zijn.

Op een bepaald moment is er door De Lijn een pauzeknop voor abonnees ingedrukt. Mensen die plots verplicht thuis moesten werken konden hun abonnement tijdelijk stopzetten voor een periode van twintig dagen. Nieuwe en bestaande abonnees konden zich registreren tot 31 januari 2021. Met die actie heeft De Lijn toen ingespeeld op de vraag naar meer flexibiliteit in onze dagelijkse mobiliteit.

Dat zijn allemaal mooie dingen die De Lijn heeft gedaan om de pandemie te beheersen wat het openbaar vervoer betreft.

Nu we in de vierde golf terechtgekomen zijn heb ik daarover een aantal vragen, minister.

Overweegt u, gezien die vierde coronagolf, om de versterkingsritten weer in te voeren? Welke concrete maatregelen neemt De Lijn om de hinder, meer bepaald het schrappen van ritten door het wegvallen van chauffeurs, zoveel mogelijk te beperken?

Is er ondertussen al een evaluatie geweest van de druktebarometer? Welke concrete plannen heeft De Lijn daarmee voor de toekomst?

Zijn de nieuwste bussen intussen aangepast zodat de dakluiken onafhankelijk van de klimaatregeling geopend kunnen worden?

Zal De Lijn bijkomende maatregelen nemen om een goede ventilatie te voorzien op bussen en trams? Zullen er in de bussen en trams CO2-meters worden geïnstalleerd, net zoals dat in cafés en nu ook in scholen het geval is? Zal De Lijn opnieuw een tijdelijke ‘pauzeknop’ voor abonnees organiseren nu de mensen opnieuw verplicht thuis moeten werken? Wanneer gaan de deeltijdse abonnementen worden aangeboden aan de reizigers? Ik dacht dat u ooit gezegd hebt dat dit voor begin volgend jaar zou zijn. Is daar nog sprake van? Misschien is dat al beslist en heb ik dat gemist. Zal de Lijn nog bijkomende maatregelen nemen om de besmettingen van corona op het openbaar vervoer tegen te gaan? Zal De Lijn extra maatregelen nemen om haar chauffeurs te beschermen tegen besmetting met het coronavirus?

Dat zijn veel vragen, maar het zou goed zijn dat wij nog eens een overzicht krijgen van wat er op dat vlak gebeurt door De Lijn. Zo kunnen de mensen zich veilig voelen op onze bussen en trams.

Mevrouw Robeyns heeft het woord.

Collega Brouwers heeft het goed geschetst. We zitten in de vierde golf, de maatregelen zijn verstrengd, en het besmettingsgevaar is groot. We moeten dus ook op het openbaar vervoer extra voorzichtig zijn. In het verleden zijn om die reden versterkingsritten ingezet. Maar intussen krijgen wij die niet meer. Er zijn meer en meer signalen, zeker van ouders met schoolgaande kinderen, dat bussen overvol zitten, en dat kinderen zelfs niet op de bussen geraken. Door de nieuwe golf zijn er in alle bedrijven problemen door werknemers die ziek zijn en in quarantaine moeten. Dat is zeker ook bij De Lijn het geval, waardoor bus- en tramritten niet gereden en dus geschrapt worden.

Ik heb soortgelijke vragen als collega Brouwers. Welke aandeel van de buschauffeurs kon de afgelopen weken niet werken door corona? Hoeveel ritten werden geschrapt? Hoeveel van die ritten waren belangrijk voor het vervoer van en naar school? Neemt De Lijn en/of u maatregelen om drukke lijnen te versterken tijdens de spits en zo ja welke? Heeft De Lijn nog CO2-metingen uitgevoerd op bussen van De Lijn om de luchtkwaliteit te meten? Waarom wordt er niet voor gekozen om CO2-meters te plaatsen in bussen en trams? Werden er in recente rapporten en adviezen van de experten nog aanbevelingen gedaan rond openbaar vervoer?

De heer Maertens heeft het woord.

Na de beknopte en heldere inleiding van collega Brouwers hoef ik daar niets meer aan toe te voegen. Ik weet niet of het klopt, zoals collega Robeyns zegt, dat de bussen vandaag overvol zitten, gezien het afstandsonderwijs in het middelbaar onderwijs.

Minister, ik heb enkele concrete vragen, vooral over de weerslag van corona op de dienstverlening van De Lijn en haar interne werking. Wat is de impact van de vierde coronagolf op het ziekteverzuim bij het personeel van De Lijn? Zijn er daarbij bepaalde regio’s die harder getroffen worden dan andere? Wat zijn de gevolgen voor de reizigers van deze problematiek? Welke initiatieven neemt De Lijn om die gevolgen voor haar klanten te beperken? Welke maatregelen neemt De Lijn daarbij om te vermijden dat er ritten worden geschrapt op schoollijnen, laagfrequente lijnen, waar het wegvallen van een bus harder voelbaar is voor de reiziger, en lijnen waar reizigers geen alternatief hebben? Welke extra maatregelen neemt De Lijn om de veiligheid en gezondheid van zowel medewerkers als haar klanten maximaal te garanderen?

Minister Peeters heeft het woord.

Wij willen uiteraard allemaal veilig openbaar vervoer, zowel voor de reizigers als voor de chauffeurs. Collega’s, dat zijn heel wat vragen, maar ik kan ze in verschillende blokken beantwoorden.

Ten eerste was er de vraag over de impact van de vierde golf op het aantal gereden ritten en het ziektepercentage bij de chauffeurs. Ik heb de recente cijfers gekregen over de niet-gereden ritten. Voor september 2021 was dat 1,34 procent, voor oktober 2021 0,94 procent. Ik geef u daarbij graag ook even de cijfers van 2019 en 2020. In 2019 was dat in september 2,36 procent en in oktober 2,08 procent. In 2020 was dat 1,13 procent en 1 procent. Kortom, de cijfers voor 2021 liggen zeer dicht bij die van 2020. In 2021 en 2020 waren de cijfers alleszins wel beter dan in 2019, maar jullie weten dat 2019 sowieso geen al te best jaar was voor De Lijn, terwijl er toen geen sprake was van covid.

Alleszins probeert De Lijn in eerste instantie niet te moeten overgaan tot het schrappen van ritten. Indien het toch noodzakelijk is, dan proberen de planners maximaal rekening te houden met de impact op de reiziger, in die zin dat er toch alleszins wordt ingezet op drukke lijnen, schoolvervoer en dergelijke, dat men kan herplannen zodat er op die lijnen toch zeker wordt gereden.

Als een chauffeur last minute ziek valt, dan is het natuurlijk vaak moeilijk om geen lijnen te schrappen of om nog snel een vervanger te vinden. Dan kan men vaak niet anders dan communiceren dat men toch een aantal ritten moet schrappen en zal men dat ook onmiddellijk via de realtimekanalen communiceren.

Het ziektepercentage bij de chauffeurs schommelde de voorbije weken rond 14 procent. We zien dat dat de tendensen van alle andere sectoren volgt. Ik denk dus dat we daar niet langer verder bij moeten stilstaan. Nu, ook in het niet-coronajaar 2019 was dat zo. In 2020 was het iets lager: toen schommelde het veeleer rond 13,6 procent in oktober. In oktober 2021 was dat 14,8 procent. Dat ligt dus ongeveer in dezelfde lijn.

Dan is er de evaluatie van de bestaande maatregelen, onder meer de druktebarometer. De Lijn heeft sinds maart 2020 altijd heel wat maatregelen genomen om de verspreiding van het virus tegen te gaan. De druktebarometer is intussen een vaste waarde in de app van De Lijn. Voor elke doorkomst aan elke halte wordt een indicatie van de drukte doorgegeven. De Lijn zal dat in de toekomst ook blijven aanbieden.

Wat ventilatie betreft: die is en blijft uiteraard ook heel belangrijk op onze bussen. Bij de bussen met een leeftijd van 6 tot 10 jaar was de software inderdaad initieel van dien aard dat er automatisch een koppeling was tussen de klimaatregeling en het al dan niet open- of dichtgaan van de luiken. Die software is op al die bussen aangepast. Die koppeling is er niet meer. Dat is nu dus in orde. De heel oude bussen en de nieuwe bussen hebben manueel bedienbare klapvensters. Het is daar vooral zaak dat de reiziger die zelf niet begint te sluiten, want het is natuurlijk de bedoeling dat we verluchting hebben op onze bussen.

Ook alle hygiënische maatregelen blijven uiteraard gelden, en blijven uiteraard uitgehangen. Ik ga die natuurlijk niet allemaal herhalen. De mondmaskerplicht en dergelijke, jullie kennen dat allemaal. Die zijn alleszins nog altijd van toepassing zoals ze werden uitgewerkt bij de aanvang van de pandemie en desgevallend ook nog werden versterkt.

Verder is er ook contacttracing bij De Lijn. Zodra er sprake is van een positieve test bij de chauffeurs, wordt de contacttracing opgestart door de externe preventiedienst. Als er clusters van besmettingen zijn, dan wordt er ook altijd nauw samengewerkt met de externen. Tot nu toe kon De Lijn de zogenaamde clustervorming niet in verband brengen met afwezige beschermingsmaatregelen op voertuigen. Men gaat er dus van uit dat men daar safe zit.

Dan was er de vraag naar bijkomende maatregelen, onder meer wat betreft CO2-metingen. Men heeft al heel wat maatregelen genomen bij De Lijn, dus bijkomende maatregelen zijn niet zo vanzelfsprekend, zo geeft men aan. De Lijn heeft begin dit jaar een heel aantal metingen laten uitvoeren. Zoals mevrouw Brouwers al terecht heeft aangehaald, is dat echter niet zo evident. Die bussen en trams stoppen bijna aan elke halte, de deuren gaan open en er komen mensen bij of er stappen mensen af. Dat is niet zoals wanneer men een uur ergens in een binnenruimte zit en de bezetting nagenoeg gelijk blijft. Continue metingen op bussen zijn daarom een heel moeilijk verhaal, omdat de evenwichtstoestand die men nodig heeft om continu te meten, ontbreekt.

De Lijn geeft aan dat de Pauzeknopcampagne voorlopig niet herhaald wordt. Hoewel deze actie positief werd onthaald door de abonnees, heeft uiteindelijk slechts een zeer beperkte groep, 3,8 procent, zich voor deze actie ingeschreven. Deze actie brengt daarenboven erg veel operationeel werk met zich mee. Daarom wil De Lijn daar niet verder op inzetten.

De Lijn heeft nog geen concrete planning of een gekende lanceringsdatum voor een deeltijds abonnement. Voor woon-werkverplaatsingen zet De Lijn vooral in op de Omnipas, die maximum 8 euro per maand kost en dus zeer interessant is voor reizigers.

Wat het herinvoeren van versterkingsritten betreft: u weet dat ik die ritten een aantal maanden geleden op de agenda had geplaatst en die zijn toen toegestaan tot de maand september. Waarom september? Omdat we ervan uitgingen dat de doelgroep van de 12-jarigen tegen dan gevaccineerd zou zijn. Het gaat dan vooral om studenten op de bussen. Gelet op de hoge vaccinatiegraad achtte men het toen niet nodig om nog extra versterkingsritten in te plannen. Daarom kijken we er op dit ogenblik niet naar om dat verder te zetten. Dat is afgelopen op 30 september 2021.

Ik denk dat ik daarmee alle vragen beantwoord heb, maar misschien zijn er nog bijkomende vragen.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Minister, het was een heel omslachtig antwoord, met heel veel aspecten, maar we hadden dan ook veel vragen gesteld.

Misschien eerst even over die cijfers. Het is een beetje jammer – het is al 9 december – dat we de cijfers over de niet-gereden ritten in november nog niet hebben, maar misschien zijn die nog niet allemaal verzameld. In november hebben we namelijk die piek gehad – laten we dat toch hopen, het is nog wat afwachten.

Wat ventilatie betreft, is het zeer goed dat alles aangepast is. Het ging mij om die middeloude bussen, die bussen van 7 à 10 jaar oud, niet de nieuwste bussen.

Wat maatregelen rond CO2 betreft, is het waar dat die bussen vaak stoppen, dat de deuren dan opengaan en dat er zo automatisch frisse lucht binnenkomt. Misschien is dat inderdaad iets anders dan bijvoorbeeld een klaslokaal. De uitleg was duidelijk.

Het stelt mij wel wat teleur dat het deeltijds abonnement nog niet echt op de agenda staat, want meestal worden de nieuwe tarieven ergens in het begin van het jaar bekendgemaakt. Ik vind dat eigenlijk een gemiste kans, want een deeltijds abonnement kan eigenlijk wel een interessante zaak zijn voor heel wat reizigers. Die Omnipas kost inderdaad maar 8 euro, maar dat is omdat de werkgever een groot deel bijpast. Dat is de reden waarom het maar zoveel kost. Los daarvan, die Omnipas wordt ook niet voor iedereen in dezelfde mate terugbetaald, dus ik vind dat ze daar verder naar moeten kijken. Wij hadden met de commissie al een bijna unaniem advies gegeven dat het toch een interessante …

Ik ga u moeten vragen om af te sluiten, collega.

Ik heb nog een laatste puntje. Ik ben blij dat ik eindelijk hoor waarom die versterkingsritten niet meer rijden. Het is waar dat de 12-jarigen allemaal de kans hebben gehad om zich te laten vaccineren, maar dat dat de reden was, was me niet helemaal duidelijk. Ik hoor natuurlijk, net als de collega’s, klachten van mensen die zeggen dat de bussen vol kinderen zitten, net omdat die vierde golf zo’n ‘schone golf’ is. Er valt vast wel iets voor te zeggen dat vaccinatie een rol speelt, maar de perceptie bij de mensen is wel anders. Daar moeten we de komende maanden naar blijven kijken.

Sorry voor de iets uitgebreidere repliek, voorzitter.

Mevrouw Robeyns heeft het woord.

Voorzitter, ik wil eigenlijk verdergaan waar collega Brouwers gestopt is. De vaccinatiegraad is inderdaad hoog, maar dat is hij in de hele maatschappij en toch worden er overal strenge maatregelen genomen en is de boodschap om afstand te houden. Dan begrijpen mensen niet dat kinderen op een bus allemaal op elkaar zitten en dat er geen plaats is. Het klopt wel, mijnheer Maertens, dat er ondertussen afstandsonderwijs is, maar mijn vraag is ingediend voordat die maatregel inging.

U sprak, minister, over de niet-gereden ritten door ziekte bij chauffeurs en daarom wilde ik even horen of er indicaties zijn dat de druktebarometer sinds het wegvallen van die versterkte ritten vaker in het rood gaat dan voordien. Bestaan daar cijfers over?

Mijn tweede bijkomende vraag gaat over de CO2-metingen. U hebt gezegd dat die metingen niet zo evident zijn, maar zijn er ook resultaten van die metingen?

De heer Maertens heeft het woord.

Als we de cijfers bekijken, dan zien we heel duidelijk dat ook De Lijn sterk geïmpacteerd is door de coronacrisis, wat ook logisch is. Ik wil in de eerste plaats hulde brengen aan al die chauffeurs die ritten overnemen van anderen en aan de planners, die soms zeer acuut wijzigingen moeten doorvoeren. Als het gaat over de planning, hoor ik dat men eerst kijkt om het schoolvervoer te garanderen, wat me een zeer verstandige keuze lijkt, maar u zegt ook dat ook drukke lijnen heringepland worden. Bedoelt u met ‘druk’ dat er veel volk op de bussen zit? Je kunt het namelijk ook omdraaien: als we laagfrequente lijnen niet meer bedienen, dan is er geen bediening meer, en dat zou ook geen goede zaak zijn. We kennen de discussies over het vervoer op maat en de buslijnen in landelijke gebieden. Als die lijnen als eerste worden geschrapt, dan lijkt me dat voor de mobiliteit van de mensen in die regio’s absoluut geen goede zaak. Ik vroeg me dus af waar men bij die herinplanning in tweede orde naar kijkt: gaat dat over lijnen met veel mensen of lijnen met veel frequentie? Dat lijkt me geen verstandige keuze. Dan zorgt men er beter voor dat de laagfrequente lijnen minimaal bediend worden.

Minister Peeters heeft het woord.

Dank u wel voor de bijkomende vragen. Ik ondersteun uiteraard wat u zegt, mijnheer Maertens: zeer veel respect voor die chauffeurs en die planners die moeten schakelen door afwezigheid bij ziekte. Dat gebeurt in alle sectoren, maar zeker ook bij De Lijn.

De exploitatie, die bepaalt De Lijn autonoom. Het is niet aan mij als voogdijminister om te bepalen welke ritten al dan niet gereden moeten worden. De Lijn zelf geeft alleszins aan maximaal rekening te houden met de impact op de reizigers. Ze zullen in de eerste plaats inzetten daar waar de grootste groep reizigers wordt getroffen door niet-gereden ritten. Dat betekent dan vooral op de aanvoer naar scholen. Ze bekijken of ze laagfrequente ritten – ritten waar veel minder volk op zit – eventueel kunnen herplannen. Maar dat behoort tot de autonomie van De Lijn. Dat is het exploitatiemodel. Het is dan ook niet aan ons om daarop te interveniëren.

Ik begrijp dat De Lijn ervoor wil zorgen dat zo weinig mogelijk reizigers worden geïmpacteerd of dat de groep die wordt geïmpacteerd, zo klein mogelijk is. De Lijn bepaalt dat momenteel op die manier.

De cijfers die ik heb gegeven, zijn inderdaad van september en oktober. We hebben gevraagd of we ook al niet de cijfers van november kunnen krijgen, aangezien die zeker interessant zijn, gelet op de stijging van de curve, maar die cijfers heb ik helaas nog niet. Als ik ze volgende week zou krijgen, zal ik ze zeker ter beschikking stellen. Het is wel interessant om ze op te volgen. We hebben ze specifiek gevraagd, maar ze waren vandaag nog niet voorhanden.

De versterkte ritten zijn gekoppeld aan de vaccinatiegraad. Er is nu inderdaad dat afstandsonderwijs. Alleszins is de situatie nu heel anders dan in bijvoorbeeld september 2020, toen we volle bussen hadden en lang niet iedereen de kans had gehad om te worden gevaccineerd, zeker niet de min-18-jarigen. De situatie is dus wel wat anders. Ik hoop dat de druktebarometer, waarvan De Lijn aangeeft dat die continu wordt ingezet, indicaties blijft geven over of er moet worden geschakeld. Ik heb nu geen resultaten uit die druktebarometer. Maar ik neem aan dat De Lijn, zodra ze ziet dat bepaalde ritten overbevolkt zijn, ofwel een extra bus of eventueel langere bussen inzet, om het volk wat meer te spreiden. Maar ook dat behoort tot de autonomie, tot de dagelijkse werking van De Lijn. Ik zal navragen of ze aan de hand van gegevens van de druktebarometer bijschakelt of extra bussen of vervoersmodi inzet. Vandaag moet ik het antwoord op die vraag schuldig blijven. Ik weet dat De Lijn, wanneer de trams overvol zijn, extra toestellen inzet, maar ik weet niet of ze dat nu specifiek gekoppeld aan de barometer doet. We zullen die informatie zeker opvragen, want het is wel interessant om te weten. 

Ik kom tot de cijfers over de CO2-metingen die in het verleden zijn gebeurd. We hebben dat al behandeld in de commissie. Toen waren er rapporten. Maar De Lijn geeft aan dat die metingen niet echt heel waardevol zijn om te gebruiken, wegens het continu komen en gaan van mensen op de verschillende vervoerstoestellen, de bussen en de trams, en het feit dat de deuren continu opengaan. Zij plaatsen die meters dan ook niet permanent. Ik weet niet of die rapporten al ter beschikking werden gesteld, maar we hebben het al behandeld in deze commissie. De Lijn geeft alleszins zelf aan dat zij er weinig meerwaarde in zien om continu een CO2-meter te plaatsen, aangezien de evenwichtstoestand, de ‘steady state’, zoals zij die noemen, continu varieert en er dus eigenlijk geen evenwichtstoestand is om een continue meting te waarborgen.

Mocht ik in de loop van de komende dagen de cijfers van de niet-gereden ritten en het ziektepercentage van de maand november krijgen, wil ik die zeker nog ter beschikking stellen van de commissie.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw bijkomende antwoorden. Onze vragen werden ingediend toen de besmettingen op hun piek zaten en er nog geen Overlegcomités waren geweest om bijkomende maatregelen te nemen. Ik begrijp dat we, in aanloop naar de kerstvakantie, niet snel-snel versterkingsritten moeten inleggen. Maar ik hoop dat De Lijn, als eerste verantwoordelijke, de zaken goed in het oog houdt, met een soort van dashboard. Want de omikronvariant komt eraan en het is nog niet duidelijk wat voor effecten die zal hebben.

Op een bepaald moment zouden ze naar u moeten escaleren, indien er bijkomende maatregelen van de regering worden verwacht. Maar u hebt gelijk, ze moeten nu zelf hun job doen, in volle autonomie. De maatregelen die moesten worden genomen, zijn genomen. Maar we moeten zeer waakzaam blijven, voor na de kerstvakantie.

Mevrouw Robeyns heeft het woord.

Het afstandsonderwijs zal de drukte op de bussen nu wel wat verminderen, maar laten we hopen dat dat niet meer nodig zal zijn na Nieuwjaar.

Minister, ik hoop dat die druktebarometer als een instrument wordt gebruikt om waar nodig in te grijpen en bijkomende bussen of trams in te zetten. Want anders is het wel een waarschuwing voor de reiziger, maar als er geen gevolg aan wordt gegeven, zou dat toch wel bijzonder jammer zijn.

Voorzitter, we komen hier ongetwijfeld nog op terug.

De heer Maertens heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoorden.

Tot slot wil ik een bedenking maken en u ergens toe oproepen. We staan voor de kerstvakantie, een langere kerstvakantie. Gezien de verschillende maatregelen en beperkingen die werden opgelegd, ga ik ervan uit dat heel veel gezinnen toch een korte trip of vakantie dichtbij willen doen, niet het minst naar onze West-Vlaamse kust. Extra aandacht voor die kusttram zal dus misschien wel nodig zijn. Ik wil u vragen om aan De Lijn het signaal te geven dat zij daar specifiek naar moeten kijken. Ik verwacht toch wel een bepaalde drukte. Mensen zullen minder snel naar het buitenland trekken, maar met hun gezin in een appartementje of een woning aan zee vertoeven. Er is daarvoor dan ook specifieke aandacht nodig.