Report meeting Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme

– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.

De heer De Roo heeft het woord.

Minister-president, we vernamen via de media dat Volvo begin 2022 zal beslissen waar het zijn grote fabriek voor batterijcellen zal bouwen. Volvo Cars wil tegen 2030 alleen nog elektrische wagens maken. Momenteel koopt het de batterijcellen bij Aziatische bedrijven zoals LG en Alcatel en worden die cellen in de assemblagefabriek van Gent in batterijbakken verpakt. Dat is een relatief kleine handeling die niet zoveel plaats of personeel vergt. Binnen enkele jaren zal Volvo zijn eigen cellen produceren in samenwerking met Northvolt. Zulke cellen maken vraagt grote investeringen die gemakkelijk in de miljarden lopen. Volgens Geert Bruyneel, het hoofd van de productie voor de hele Volvo Group, komt die fabriek het best dicht bij de assemblagefabriek te liggen en gaat de keuze van de fabriek wellicht tussen de terreinen dichtbij de hoofdfabriek in Göteborg en de grote assemblagefabriek in Gent.

De fabriek moet voor zo’n 300.000 tot 400.000 auto’s batterijcellen maken. Ze zal die voor de Europese Volvofabrieken moeten maken. Begin volgend jaar valt de definitieve beslissing, maar Gent heeft, aldus Bruyneel, zeker troeven. Logistiek, beschikbaarheid van personeel en groene energie zijn bijzonder belangrijk in de keuze van de locatie. Een voordeel voor Gent is dat de krapte op de arbeidsmarkt in de regio rond Göteborg nog groter is dan in Vlaanderen. De gigabatterijfabriek, zoals ze wordt genoemd, zou goed zijn voor ongeveer drieduizend arbeidsplaatsen.

Om Volvo te overtuigen om voor Gent te kiezen, hebt u, minister-president, een tweedaags bezoek in Zweden gebracht, onder andere ook in aanwezigheid van de CEO van North Sea Port, om de belangrijkste bedrijven met vestigingen in België te bezoeken, waaronder ook de Volvo-CEO, die de plannen rond hernieuwbare energie in Vlaanderen te horen kreeg.

Minister, op welke manier hebt u Volvo proberen te overtuigen om te kiezen voor Gent als locatie voor de batterijfabriek?

Wat waren de resultaten van het gesprek? Hoe groot is de kans dat Gent wordt geselecteerd?

Welke ondersteuning voorziet Vlaanderen verder in dit dossier?

Wordt er samengewerkt met de federale overheid en de stad Gent? Zo ja, op welke manier?

De heer Deckmyn heeft het woord.

Minister-president, mijn vraag ligt in het verlengde van die van collega De Roo. De Zweedse autobouwer Volvo Cars heeft immers plannen om een nieuwe vrij grote batterijfabriek te bouwen ergens in Europa. De fabriek zou jaarlijks batterijen moeten kunnen leveren voor 300.000 à 400.000 elektrische wagens. Belangrijk in dit geval is dat de locatie nog niet vastligt. Gent zou een grote kanshebber zijn en is momenteel in de running, aangezien Volvo daar reeds een site heeft. Er zijn natuurlijk kapers op de kust en die zijn niet het minst te vinden bij andere locaties in Zweden.

Mocht de batterijenfabriek in Gent kunnen worden gebouwd, zou ze goed zijn voor drieduizend bijkomende arbeidsplaatsen. Daan Schalck, CEO van North Sea Port, wijst erop dat het investeringsklimaat in tien jaar tijd enorm veranderd is. De loonkosten zijn niet meer de belangrijkste investeringsbeslissing, zo zegt hij. Minstens even belangrijk zijn op dit moment de beschikbaarheid van hernieuwbare energie en voldoende geschoold personeel.

Minister-president Jambon, uzelf was deze maand op werkbezoek in het Zweedse Göteborg en hebt er met de Volvodirectie gesproken. U zou er hebben geprobeerd om de directie van de autofabrikant te overtuigen om voor Gent te kiezen, waarvoor dank.

Minister-president, wat hebt u precies besproken met de directie van Volvo en wat zijn de resultaten van dit gesprek? Hoe schat u de Gentse kansen in? Wat hebt u ondernomen of zult u nog ondernemen om Gent en de Gentse haven als aantrekkelijke locatie aan te prijzen voor een batterijenfabriek? Welke toezeggingen kunt u in dit verband onder meer doen aan de autobouwer? Worden er nog vervolggesprekken gepland? Tegen wanneer zou de beslissing worden genomen? En welke initiatieven neemt de regering tot dan nog om de kansen van Gent te verhogen?

U merkt het, dat is een hele reeks vragen, met de bezorgdheid om die batterijfabriek naar Gent te halen.

Minister-president Jambon heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, ik begrijp dat het nieuws dat zo’n groot bedrijf als Volvo overweegt om in Gent een batterijfabriek op te zetten ook de aandacht van de leden van deze commissie trekt. Maar u begrijpt dat ik in een lopende onderhandeling voorzichtig moet zijn met het achterste van mijn tong te laten zien. We hebben allemaal samen hetzelfde objectief – en ik wil mij daar bijzonder hard voor inzetten – om effectief te slagen in die missie. In de loop van het onderhandelingsproces het achterste van uw tong laten zien, is dan niet altijd de beste methode om ook effectief te zijn. Ik zal in de mate van het mogelijke en zonder het lopende proces in gevaar te brengen, zoveel mogelijk op uw vragen antwoorden, maar toch met dat voorbehoud dat ik wil maken. 

Mijn bezoek bouwde voort op goed voorbereidend werk van Flanders Investment & Trade (FIT) en North Sea Port, de haven van Gent en Terneuzen, waardoor we met Vlaanderen op de finale shortlist zijn beland. Een goed deel van het overtuigingswerk is dus reeds in voorgaande fases gebeurd. Tijdens mijn zending naar Zweden heb ik nogmaals de objectieve sterktes en troeven van Vlaanderen, Gent en de specifieke locatie benadrukt tegenover het management van Volvo, zoals logistiek en infrastructuur, personeel en groene energie. Dat waren hun criteria en daar hebben we stuk voor stuk goede antwoorden op.

Mijn bezoek aan Volvo werd zeker gewaardeerd en toont de interesse en de betrokkenheid van Vlaanderen. Tijdens het gesprek werd meegedeeld dat Gent op de shortlist terechtkomt met drie andere potentiële sites, allemaal gelegen in Zweden, en met Göteborg als sterkste concurrent.

Algemeen wordt aangenomen dat Göteborg en Gent de sterkste kandidaten zijn, mede wegens de nabijheid van de Volvofabriek in de beide steden. Gent heeft zeker troeven ten opzichte van Göteborg op het gebied van infrastructuur, logistiek en personeel.

De aanwezigheid van voldoende lokale groene energie blijft echter een uitdaging. Bovendien heeft Göteborg een subjectief thuisvoordeel, temeer omdat de partner Northvolt, met hoofdkantoor in Stockholm, ook van Zweedse origine is. Het is erg moeilijk in te schatten in welke mate dit zal meespelen bij de uiteindelijke beslissing. Ik wil erop wijzen dat dit absoluut nog geen gewonnen race is.  

Tijdens de verschillende fasen van het proces bleek meermaals dat Gent over heel wat sterke troeven beschikt in dit dossier. Deze troeven werden sterk naar voren gebracht en gekaderd. Dat dit succesvol is geweest, blijkt uit het feit dat we van de oorspronkelijke vijftig kandidaten bij de laatste vier zijn beland. We wachten nu op de concrete reactie van Volvo/Northvolt om een beter zicht te krijgen op onze verbeterpunten zodat hiervoor een gepaste antwoord geformuleerd kan worden.

Net zoals voor alle investeringsdossiers zal FIT dit dossier verder opvolgen en advies en ondersteuning bieden bij het uitwerken van de businesscase van de investeerder.

Tot op heden werd enkel technische en operationele informatie opgevraagd door Volvo om een beter zicht te krijgen op de haalbaarheid van het project.

Nu Gent op de shortlist staat, hopen we een beter inzicht te krijgen in de concrete verwachtingen van Volvo/Northvolt zodat hierop gepast gereageerd kan worden vanuit Vlaanderen.

Op dit ogenblik wachten we op initiatief van Volvo/Northvolt om de volgende fase aan te vangen. De finale beslissing zou normaal gezien begin volgend jaar worden genomen. Voor alle duidelijkheid: zowel de mensen van North Sea Port als van FIT zijn permanent in contact met de mensen van Volvo om de vinger aan de pols te houden wanneer er een volgende stap wordt gezet.

Er wordt in dit dossier inderdaad samengewerkt met de federale en de lokale overheid.

Gezien het belang van de aanwezigheid van voldoende groene energie, verschaft de federale overheid inzicht in het huidige en toekomstige potentieel, waaronder onder meer de uitbreiding van het offshore windenergiepark in de Noordzee.

Op lokaal vlak zijn de stad Gent en de provincie Oost-Vlaanderen betrokken. Zij focussen zich vooral op de aantrekkelijkheid van de stad en de regio als aangename plek om te wonen en te werken. Ook North Sea Port met CEO Daan Schalck is zeer nauw betrokken. Ik moet zeggen dat de CEO van North Sea Port zich bijzonder professioneel ‘smijt’ in dit dossier. Hij was ook mee naar Zweden, met een ongelooflijk professionalisme. Het team is sterk genoeg om de investering naar hier te halen, maar je bokst tegen een Zweeds bedrijf en Zweedse sites. Ik wil maar zeggen dat het vel van de beer, enzovoort. Dit is absoluut nog geen gewonnen race maar het is absoluut de moeite om alles uit de kast te halen om een zo goed mogelijk dossier op te bouwen.

De heer De Roo heeft het woord.

Minister-president, dank u voor uw antwoord. Met alle begrip om in lopende onderhandelingen niet het achterste van uw tong te laten zien, denk ik dat u toch wel inzicht hebt gegeven in wat u hebt gedaan in Zweden. U haalt terecht aan dat Gent en de regio daarrond over heel wat sterke troeven beschikt. Ook al moeten wij opboksen tegen een Zweedse concurrent, toch denk ik dat onder meer de technische profielen die in het Gentse zitten en het feit dat onze arbeidsmarkt daar nog iets beter loopt dan in Göteborg zelf, wel eens argumenten zouden kunnen zijn waardoor het dossier toch onze kant uitgaat. Maar goed, dat is iets dat we moeten afwegen en dat we de komende weken wel zullen zien.

U hebt ook de samenwerking met de Federale Regering, met de federale overheid beklemtoond, ook met de offshore windparken. Zodra die offshore windparken daar staan, is het natuurlijk zeer belangrijk dat er ook een 380 kilovoltverbinding naar Gent kan komen. Een goede investering in elektriciteitsinfrastructuur zal ook nodig zijn om daar een batterijfabriek te kunnen bouwen. Mijn bijkomende vraag is dus: hebt u er een zicht op of er op dat vlak nog stappen zijn gezet, misschien in de aanloop naar dit dossier?

De heer Deckmyn heeft het woord.

Minister-president, eveneens bedankt voor uw antwoord. Uiteraard moet je in lopende onderhandelingen wat voorzichtiger zijn met het achterste van je tong te laten zien. Daarvoor heb ik uiteraard het volste begrip.

Het is goed dat grotendeels door het overtuigingswerk door onder meer FIT en North Sea Port de Gentse haven op een shortlist is geplaatst. Göteborg en Gent blijken dus de grootste kanshebbers te zijn, waarbij Göteborg een thuisvoordeel zou hebben. Het is zeker geen gewonnen race. Dat begrijp ik. Ik hoop echter alvast, en ga daar ook van uit, dat ook u Gent verder zult ondersteunen, in de hoop dat we die batterijfabriek naar Gent kunnen halen. Dat men daarvoor alles uit de kast wil halen, zoals u daarnet hebt gezegd, is alvast een goede zaak. Ondanks het thuisvoordeel van Göteborg heeft Gent toch heel wat troeven in huis om vooralsnog de slag binnen te halen.

Minister-president Jambon heeft het woord.

Mijnheer Deckmyn, in alle duidelijkheid, dit is een van de top vijf van investeringsdossiers voor de nabije toekomst voor Vlaanderen. Dit heeft dus absoluut, absoluut mijn volle aandacht en prioriteit. Ik heb dat ook gezegd aan de mensen van Volvo ginds in Göteborg. Mijn lijn is 24/7 open om in te gaan op alle mogelijke vragen en verzuchtingen van ginds. Dit dossier heeft zo veel goede kanten, niet alleen voor de directe tewerkstelling, maar ook voor Vlaanderen als innovatiehub, als belangrijke partner in de elektrificatie voor de toekomst, dat ik bijzonder gemotiveerd ben om al het mogelijke te doen om dat binnen te halen. Ik hoop echter dat al het mogelijke dat wij in Vlaanderen kunnen doen, zal volstaan om het binnen te halen.

Mijnheer De Roo, wat de groene energie betreft, ik was bijna vergeten dat we een kabel nodig hebben als we offshore windparken en een fabriek in Gent hebben. Dank u, dus, dat u mij eraan herinnert dat we ook een kabel daarnaartoe moeten trekken. Ik zal straks in mijn garage eens kijken of ik die nog kan vinden. Dat is natuurlijk evident. Als ik het me goed herinner, zou de fabriek in 2024 opengaan en productief zijn. Dan moet er natuurlijk voldoende groene energie kunnen worden gegeven. De offshore parken zijn één mogelijkheid. Er zijn nog andere mogelijkheden, denk ik. Dat vraagstuk moeten we fatsoenlijk oplossen, en daar wordt ook dag en nacht aan gewerkt.

De heer De Roo heeft het woord.

Minister-president, dank voor uw antwoord. Ik ben blij dat u de nodige aandacht geeft aan dit dossier, zoals uw antwoord ook toont. Dat u ook zelf naar Zweden bent geweest om dit dossier kracht bij te zetten, is een positieve zaak. Ik denk vooral dat Vlaanderen in dezen een heel sterk dossier zal neerzetten. Het is dan aan het bedrijf om te evalueren of het daarop intekent of niet. Ik denk echter dat we vooral van onze eigen sterkte moeten uitgaan en ook niet te veel toegevingen op dat vlak moeten doen. We hebben heel wat te bieden aan een speler die zich hier wil vestigen met zo’n batterijfabriek. We mogen er zeker ook trots op zijn dat we zo’n dossier kunnen samenstellen. Voor de rest wachten we op een initiatief van het bedrijf zelf.

De heer Deckmyn heeft het woord.

Minister-president, dank u wel. Ik ben blij te vernemen dat de Gentse batterijfabriek een van de vijf topprioriteiten is. Ik wil u er bij dezen voor bedanken dat u hier nadrukkelijk de schouders onder wilt zetten.