Report meeting Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Voor mijn vraag geef ik het woord aan Louis Constandt, die vandaag YOUCA-stagiair is in het Vlaams Parlement.

Onze stads- en dorpskernen moeten een bron van beleving en sociale cohesie zijn, met een bruisende lokale middenstand en horeca, en een verwevenheid van bedrijfsactiviteiten. De pandemie heeft een grote negatieve economische impact gehad op de handelskernen. Dankzij de overheidssteun tijdens de pandemie zijn we voorlopig van een golf aan faillissementen gespaard gebleven. De maatregelen van de overheid hebben dus gewerkt. Ze hebben veel geld gekost, maar als de overheid geen steun zou hebben gegeven, zou de factuur nog veel groter zijn geweest, omdat er dan bijvoorbeeld meer werkloosheidsvergoedingen zouden moeten worden betaald.

Toch heeft Graydon al gezegd dat al zijn cijfers negatief kleuren. Zo zou een op de drie Gentse ondernemingen in zeer zwaar weer verkeren. Het gaat hierbij om horeca, handel en kmo’s die op korte termijn hun schulden niet kunnen afbetalen. Een op de vier Antwerpse restaurants met tafelbediening en een op de acht cafés zitten in zware financiële problemen. Hoewel de restaurants sinds 9 juni open zijn, blijven vele op een torenhoge schuldenput zitten. De Unie van Zelfstandige Ondernemers (UNIZO) trok daarom al aan de alarmbel en vreest dat die faillissementenstorm er nu wel zou kunnen aankomen.

Wanneer eind oktober de coronamaatregelen volledig stopgezet worden, moeten we ons ervan bewust zijn dat vele lokale besturen geconfronteerd zullen worden met stopzettingen in de winkelstraten. Het zal aan het lokale bestuur zijn om te beslissen aan wie ze de panden overlaten: aan grote ketens, jonge ondernemers of conceptstores. Om lokale besturen te ondersteunen bij de handelskernversterking, hebt u een profploeg aangesteld.

Hoe dan ook zal lokaal winkelen de sleutel blijven om het handelsapparaat te steunen. Door in te zetten op beleving kan men zich differentiëren van onlineshopping.

Minister, de eerste deadline voor de begeleiding van de profploeg liep op 13 augustus af. Hoeveel lokale besturen hebben interesse in deze begeleiding getoond? Wat zijn de eerste evaluaties vanwege de profploeg/lokale besturen? Zult u naar aanleiding van deze eerste oproep iets wijzigen voor het verstrijken van de tweede deadline? Hoe kunt u de faillissementenstorm waar UNIZO voor vreest, matigen of zelfs verhinderen na de stopzetting van de coronasteunmaatregelen?

Minister Crevits heeft het woord.

Het is ongelofelijk hoe de voorzitter erin slaagt om zijn lichaam te ontdubbelen in het lichaam van voorzitter en het lichaam van vraagsteller. Ik heb wel het lichte gevoel dat er een leeftijdsverschil is tussen het lichaam van de vraagsteller en het lichaam van de voorzitter. En ik zie dat collega De Vreese er zelfs in slaagt om geslachtelijke wijzigingen door te voeren tussen hij of zij, die straks ongetwijfeld zal tussenkomen, hoewel dat dezer dagen eigenlijk geen rol meer speelt.

In het kader van de PhD Cup zal ik de antwoorden in drie minuten geven.

Collega’s, wat de deadline betreft: 35 gemeenten hebben zich ingeschreven voor een begeleiding door de profploeg. Het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) heeft geoordeeld dat deze begeleiding voor twee gemeenten nog niet opportuun is, omdat hun dossier onvoldoende sterk uitgewerkt is. Aan deze gemeenten zal aangeboden worden hun te helpen hun vragen en noden beter in kaart te brengen.

Ik zie dat collega Claes ondertussen de Heilige Drievuldigheid geworden is. Zij heeft zich dubbel ontdubbeld. Alleen zien we Allessia niet meer, of ze heeft een verjongingskuur doorgemaakt. Dat kan natuurlijk ook, collega’s.

Oké, die twee gemeenten hebben nu nog tijd tot 12 november.

Wat zijn de eerste evaluaties? De gunningsperiode is afgerond. De gemeenten worden deze week op de hoogte gesteld. De intakegesprekken tussen de profploeg en de gemeenten worden nu georganiseerd. Van de 33 gemeenten komen er 7 uit de provincie Antwerpen, 3 uit Limburg, 5 uit Oost-Vlaanderen, 5 uit Vlaams-Brabant en, beste collega’s, 13 uit de provincie West-Vlaanderen! Ik zal de lijst met geselecteerde gemeenten overmaken.

Gaan we iets wijzigen voor het verstrijken van die tweede deadline? Neen. De eerste oproep heeft geleid tot een mooie groep van geïnteresseerde gemeenten. Ik ben blij dat er ook een heel aantal kleinere gemeenten bij zitten. De deadline voor de tweede oproep blijft 12 november. Het is mogelijk dat een aantal gemeenten hebben gewacht met inschrijven tot de profploeg ook echt aangesteld was. Dat is nu gebeurd. We zullen kijken hoeveel extra gemeenten inschrijven voor de tweede oproep. Als er nog capaciteit en budget beschikbaar is voor meer begeleidingstrajecten, dan kan er begin volgend jaar nog een derde oproep gelanceerd worden.

Hoe kan ik de faillissementenstorm matigen? Ik denk niet dat het de taak van de overheid is om faillissementen te vermijden. Dat is ook niet het opzet geweest van de coronasteunmaatregelen. Het opzet was om ondernemingen die in wezen gezond zijn, maar die door maatregelen van de overheid omwille van de volksgezondheid moesten sluiten, door de crisis te helpen. Nu de beperkende maatregelen grotendeels gestopt werden, kunnen ondernemingen weer werken zoals vroeger. Consumenten vinden duidelijk terug de weg naar de ondernemingen. Er is dan ook geen nood meer om verregaande ondersteuningsmaatregelen vanuit de overheid op te zetten.

Qua faillissementen zagen we een heel zware terugval tijdens de coronaperiode. Het was natuurlijk ook niet mogelijk. Maar zelfs nu, na het aflopen van het moratorium, zien we dat de stijging nog wat uitblijft. In de eerste acht maanden van 2021 gingen in Vlaanderen 1.975 bedrijven failliet. Dat is 510 – of 20 procent – minder dan in dezelfde periode in 2020 en zelfs 1.160 – of 37 procent – minder dan in dezelfde periode in het précrisisjaar 2019.

Ondernemingen die in moeilijkheden zijn, of in moeilijkheden dreigen te komen, kunnen natuurlijk wel gebruik maken van de coaching- en adviesdiensten die VLAIO in de markt zet. Specifiek voor deze doelgroep is er het aanbod van Dyzo, dat ondernemers in moeilijkheden begeleidt. Naast het aanbod van Dyzo is er ook het reguliere begeleidingsaanbod dat ondernemers wil versterken. Ook hier is de focus op toegang tot financiering.

Tot daar mijn antwoord, collega’s.

Dank u wel voor uw antwoord, minister. 33 gemeentes die inspelen op het aanbod van de profploeg, dat is een goede zaak. Het overwicht van West-Vlaanderen moet hopelijk hersteld geraken in de volgende oproepen. Het lijkt me ook belangrijk dat we, naast het bereiken van zoveel mogelijk gemeentes, ook de best practices verzamelen en de zaken waaruit we dingen kunnen leren, doorgeven. Ik vraag me af op welke manier dat voorzien is, dat de kennis die opgedaan wordt vanuit de profploeg – het liefst met goede ervaringen – gebundeld wordt. Dan kunnen we die doorgeven aan andere besturen, om daarmee aan de slag te gaan.

Wat betreft de faillissementen en faillissementenstorm: het bericht van UNIZO verwonderde mij een beetje, in zijn hevige bewoordingen, – ‘storm’ – zeker als we kijken naar onze faillissementscijfers, die eerder laag zijn. Hebt u een indicatie of er bij Dyzo de voorbije maanden meer of minder vragen binnenkomen om hulp, en of er op die manier misschien indicaties zijn dat we in de richting van een faillissementenstorm zouden gaan?

Mevrouw De Vreese heeft het woord.

Goeiemiddag voorzitter, minister. Ik heb de eer dat Mathias Meersseman naast mij zit, en hij zal de tussenkomst voor mij doen.

Bedankt voorzitter, minister. Ik ben YOUCA-student Mathias en ik loop momenteel school in Ieper. Ik vertegenwoordig, zoals ze het zelf zegt, mevrouw De Vreese.

We vinden het heel belangrijk dat de leegstand in de centrumsteden, en ook in de kleinere steden, tegengegaan wordt. Zo kunnen het stadsleven, het horecaleven enzovoort heropleven en opnieuw bruisend worden. Dan kunnen de mensen weer samenkomen en nieuwe sociale contacten leggen, in de centra van die steden.

De VLAIO-profploegen, dat vind ik een heel creatief idee. Ik vind het ook heel goed dat jullie op die manier de lokale steden en gemeenten willen adviseren over hoe zij nu het best de leegstand in hun stad of gemeente kunnen tegengaan.

Mijn vraag voor u: hoe gaat u dat evalueren? Wanneer zal die vitrine van goede praktijken en goede verrichtingen die al gebeurd zijn, er komen?

Minister Crevits heeft het woord.

Dank u wel voor de vragen en de geïnteresseerde opmerkingen. Ik denk dat er sowieso één specifieke vraag naar voren komt, en dat is de vraag rond de best practices.

Het is absoluut de bedoeling om die te delen. Het zou jammer zijn, mochten we dat niet doen. Dat zal gebeuren via een nieuwe website die de welluidende naam ‘De Vitrine’ draagt. De Vitrine wordt gemaakt samen met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). Volgens de beslissing van de Vlaamse Regering moet die Vitrine via een tweede overheidsopdracht opgemaakt worden, en dat wordt nu voorbereid door onze administratie, door VLAIO dus.