Report meeting Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

De heer Verheyden heeft het woord.

Minister, de coronacrisis heeft een grote invloed gehad op onze mobiliteit. De auto en het openbaar vervoer kregen klappen, terwijl alternatieve vervoermiddelen voor korte afstanden populairder werden. Dat blijkt uit de mobiliteitsbarometer van verkeersinstituut Vias.

Uit de mobiliteitsbarometer van Vias blijkt eens te meer dat de coronacrisis een nefaste invloed heeft gehad op het gebruik van het openbaar vervoer. De terugval is aanzienlijk. In Vlaanderen halveerde het aantal mensen dat de bus, metro, tram of trein nam naar het werk, van 10,79 naar 5,36 procent. Van de respondenten die voor de crisis regelmatig het openbaar vervoer gebruikten, geeft liefst twee derde aan dat tijdens de pandemie veel minder gedaan te hebben. Het thuiswerken en het wegvallen van vrijetijdsactiviteiten hebben daartoe geleid. Maar een kwart van de mensen geeft ook de bezorgdheid over hun gezondheid en het mijden van grote groepen als redenen.

Iets minder dan de helft van de Vlamingen die minder het openbaar vervoer namen, vond een alternatief: wandelen of lopen, de fiets, de eigen auto en de elektrische fiets. Betere verbindingen, lagere prijzen en minder passagiers zouden deze mensen opnieuw naar het openbaar vervoer kunnen lokken.

Minister, hoe wilt u de reizigers desgevallend opnieuw naar het openbaar vervoer lokken?

Respondenten geven in de bevraging van Vias aan dat betere verbindingen, lagere prijzen en minder passagiers de mensen opnieuw naar het openbaar vervoer zouden leiden. Bent u bereid om deze voorstellen te realiseren, en zo ja, op welke manier is dit dan mogelijk?

Betere verbindingen en lagere prijzen scoren in de bevraging het hoogste. Het invoeren van de basisbereikbaarheid lijkt echter het omgekeerde effect te hebben. Bent u bereid om op basis van deze bevraging het concept van de basisbereikbaarheid aan te passen?

Minister Peeters heeft het woord.

Ik heb het in deze commissie al gehad over de campagnes die De Lijn opzet, ‘Stap gerust op jouw lijn’. U vindt die terug op de website van De Lijn en op sociale media. Dit is een wervende campagne waarbij men vooral wil benadrukken dat het veilig is om het openbaar vervoer te gebruiken.

Ik denk niet dat we aan de hand van een bevraging moeten concluderen om het principe van het decreet Basisbereikbaarheid terug te draaien. Basisbereikbaarheid is het vraaggestuurd model waarbij veel meer voertuigen worden ingezet bij een grote vraag en waarbij wordt ingezet op vervoer op maat in het geval van een beperkte vraag. Ik blijf vasthouden aan dit principe van het decreet Basisbereikbaarheid. Daarin zitten heel wat puzzelstukjes en ons vierlagig model inzake verschillende vervoersmodi. Daarbij is het echter bijzonder belangrijk dat die combimobiliteit wordt gefaciliteerd en dat reizigers daar maximaal gebruik van kunnen maken.

U verwijst naar de drie verzuchtingen: betere verbindingen, lagere prijzen en minder passagiers. Betere verbindingen zijn net waar het decreet Basisbereikbaarheid wel op inzet: bij een grote vraag moet er een groot aanbod zijn en moet men snel het openbaar vervoer kunnen nemen. Daar hoort ook een frequentieverhoging bij.

Uit de openbaarvervoerplannen die de vervoerregioraden hebben voorbereid, blijkt dat er een reizigerswinst zou zijn van 7 procent, wat op zich natuurlijk goed is.

Wat de prijzen betreft, denk ik dat iedereen voor om het even wat de laagst mogelijke prijs wil betalen. Wanneer ik echter verwijs naar de benchmark, dan weten we dat de prijzen hier al bijzonder laag liggen. Wanneer we kijken naar het tevredenheidsonderzoek, denk ik dat we vooral moeten inzetten op de performantie van De Lijn en een grotere tevredenheid bij de reizigers. Dat is minstens even belangrijk als de prijssetting. Op dit moment is De Lijn bezig met het uitwerken van interessante en flexibelere abonnementsformules waarbij sneller kan worden geschakeld. We zetten alles op alles om de reizigerstevredenheid op te krikken. Dat betekent ook een stipter openbaar vervoer.

Wat de vraag naar minder passagiers betreft, kan ik verwijzen naar de druktebarometer. Op die manier kunnen de reizigers zelf beslissen of het al dan niet een goed moment is om het openbaar vervoer te nemen.

Ik besluit dat we het beste vasthouden aan de principes van het decreet Basisbereikbaarheid, gelet op de winst en gelet op het feit dat er heel wat verbeteringen kunnen worden gerealiseerd. We zullen het straks meer in detail hebben over wanneer en hoe.

De heer Verheyden heeft het woord.

Over een aantal zaken ben ik het met u eens, minister. Wat echter die basisbereikbaarheid betreft, blijkt uit studies dat de vervoersarmoede eerder zal toenemen. En dat is nu niet bepaald een trigger om mensen opnieuw naar het openbaar vervoer te lokken.

U had het inderdaad enkele maanden geleden over de lopende campagnes van De Lijn. Hebt u daarvan een meetbaar effect waargenomen? Zit het aantal reizigers naar aanleiding van die campagnes opnieuw in de lift?

De heer Maertens heeft het woord.

We hebben al vaak gesproken over de flexibele abonnementen. Iedereen denkt dat dit na corona een noodzaak wordt om mensen naar het openbaar vervoer te lokken en om het gebruiksgemak te verbeteren. Minister, is er een timing vooropgesteld? Weten we wanneer die abonnementsformules zullen kunnen ingaan? Is daarover afstemming met de andere vervoersmaatschappijen zoals NMBS en de MIVB om niet in een kakofonie van abonnementen terecht te komen?

Mevrouw van Volcem heeft het woord.

Minister, ik hoop vooral dat u de juiste mensen opnieuw naar de bus kunt lokken. Het is een goede zaak dat mensen die de bus gebruiken, vervolgens overschakelen op wandelen, lopen, fietsen of elektrisch fietsen. De shift van de bus naar de wandelaar of fietser is een efficiënte en goedkope manier om zich te verplaatsen. Ik zou u vooral willen vragen om al wie van vervoermiddel is veranderd, aan te moedigen om te blijven fietsen en te blijven wandelen. En misschien kunt u de autogebruiker nog meer aanmoedigen om gebruik te maken van het collectief vervoer, al vind ik dat ook zij beter zouden fietsen en wandelen.

Minister Peeters heeft het woord.

De resultaten van de effectiviteit van de campagne heb ik vandaag nog niet. Ik zal die bij De Lijn navragen.

Wat de tarieven en abonnementen betreft, is het klassiek dat die aan het einde van het jaar naar de raad van bestuur van De Lijn gaan, daar worden afgeklopt en vervolgens in een besluit van de Vlaamse Regering worden opgenomen. De Lijn is momenteel bezig met die verschillende tarieven en met de prijssetting. Dit wordt binnenkort finaal afgeklopt. Dat is voor 2022.

De heer Verheyden heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoorden. Ik heb verder geen opmerkingen meer.