Report meeting Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Collega’s, tijdens de eerste lockdown organiseerden publiq, het Kenniscentrum Cultuur- en Mediaparticipatie van de UGent, het Kenniscentrum Cultuurmanagement en Cultuurbeleid van de UAntwerpen en museumPASSmusées een onderzoek naar de cultuurparticipatie in coronatijden. Een van de belangrijke conclusies van dat onderzoek was dat een op de drie bezoekers liever wacht op een vaccinatie tegen COVID-19 alvorens ze opnieuw zouden participeren in culturele activiteiten. Nu, een jaar later, voerden dezelfde onderzoekers eenzelfde onderzoek uit naar de cultuurparticipatie in het coronajaar 2021, en dat maakt het natuurlijk des te interessanter.

Onze cultuurbeleving is in het voorbije anderhalf jaar grondig veranderd. Uit het onderzoek blijkt dat de cultuurbeleving tijdens de eerste en tweede lockdown ook grondig verschilden. Zo zijn er bepaalde vormen van cultuur, zoals musea, opengebleven, terwijl andere cultuurvormen, zoals theater en muziekhuizen, opnieuw moesten sluiten. De participatiegraad tijdens de tweede lockdown lag als gevolg van het open blijven van de musea, ook hoger dan tijdens de eerste lockdown, maar kwam uiteraard nooit op hetzelfde punt als voor de coronacrisis.

Als gevolg van de coronacrisis is alleszins de digitale cultuurbeleving enorm toegenomen. Via streaming en opnames via internet en sociale media én via Podium 19, uitgezonden door de VRT, konden cultuurliefhebbers tal van klassieke concerten, voorleesmomenten, toneel- en andere voorstellingen beleven in hun huiskamer. Meer dan de helft van de bevraagden was tevreden over het digitale aanbod, maar zag wel nog punten tot verbetering. Sommige mensen haakten af, maar voor 16 procent was het uitgebreide digitale aanbod een mogelijkheid om net méér aan cultuur deel te nemen. Het gaat hier vooral over mensen die barrières ervaren vanwege hun gezondheid of afstand om fysiek aan cultuur deel te nemen. Voor deze groep mensen is de wereld opengegaan. 

Bovendien blijkt uit het onderzoek dat, ondanks het zomerplan – waarover we het gisteren in de plenaire hadden – en de gedeeltelijke heropening van de cultuursector, mensen met een zwakkere gezondheid terughoudender zijn om opnieuw fysiek aan cultuur deel te nemen. Zeker de oudere groep mensen is meer afwachtend, en wacht liever om naar een voorstelling te gaan totdat de meerderheid van de bevolking gevaccineerd is en het besmettingsgevaar volledig geweken is. Maar ondanks die angst, blijkt toch uit het onderzoek dat veel mensen er vertrouwen in hebben dat de cultuurhuizen hun activiteiten op een veilige manier kunnen organiseren.

In die twee onderzoeken zit veel voer om over in debat te gaan met u, minister-president.

Op welke manier gaat u de Vlaamse bevolking aanmoedigen om weer deel te nemen aan  culturele voorstellingen en activiteiten, nu de cultuursector gedeeltelijk en veilig is heropend, en liefst tegen september, als we allemaal weer naar ‘het normaal’ kunnen gaan?

Ziet u een toekomst in het digitale aanbod van culturele activiteiten? Wilt u hier verder op inzetten, het uitbreiden en nog kwaliteitsvoller maken?

Ten slotte: het cultuurkanaal Podium 19 was een tijdelijk initiatief. Het was niet uw initiatief, en ook niet van de VRT, maar wel van de sector zelf. Wilt u bekijken op welke manier we Podium 19 meer permanent zouden kunnen maken?

Minister-president Jambon heeft het woord.

Dank u wel.

Op welke manier willen we deelname aanmoedigen? De Vlaamse Regering heeft ervoor gekozen om in de communicatie rond corona telkens zo breed als mogelijk de Vlaamse bevolking te bereiken, te informeren en te sensibiliseren. Dat is een bewuste keuze geweest om over alle sectoren heen een laagdrempelige campagne voor alle gezindten en leeftijden te hebben.

Dat neemt niet weg dat we bijvoorbeeld op sommige momenten in deze brede campagne al een focus hebben willen leggen op cultuur. Denk bijvoorbeeld aan de campagne ‘Cijfers van Hoop’, waarin de vaccinatiecijfers in Vlaanderen over het aantal mensen dat werd ingeënt werden afgewisseld met beelden van onder andere volle theaterzalen en eventlocaties.

Sinds 9 juni 2021 zetten we in op de nieuwe communicatiecampagne ‘Geniet met maatregelen’. Door hen attent te maken op wat al mocht en op enkele zaken die nu opnieuw kunnen, wil de Vlaamse overheid de Vlamingen weer wat meer perspectief en hoop geven. Het is een algemene campagne, maar we leggen tegelijkertijd een accent op de brede culturele activiteiten. We mogen immers weer wat meer genieten, maar om het coronavirus geen kans te geven, moeten we nog even voorzichtig blijven. We kunnen, bijvoorbeeld, weer naar een theatervoorstelling, naar de kermis of binnen in de horeca. We kunnen nog altijd genieten van een museumbezoek of buiten ravotten. Het blijft uiteraard belangrijk dat de mensen voor zichzelf en voor elkaar de geldende coronarichtlijnen respecteren en blijven volgen. Daarom staat in de oproep de baseline ‘Geniet met maatregelen’.

Naast deze eerste brede communicatiecampagne staat ook een campagne in de steigers die zich specifiek op het hernieuwd bioscoopbezoek richt. Deze campagne komt er na overleg tussen het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) en het distributie- en vertonersveld en wordt mogelijk gemaakt door het relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’ en de middelen die het Filmfonds ter ondersteuning van de audiovisuele sector ter beschikking stelt.

De campagne start op 25 juni 2021 en zal drie weken lopen. Het betreft een korte spot die mensen zin moet geven om weer naar de bioscoop te gaan. Dit is gekoppeld aan een campagne op sociale media die de brede sector hierbij betrekt. Acteurs, regisseurs enzovoort zullen dit in talkshows uitdragen, onder meer met de hashtag #welovecinema. De spot loopt in de bioscoopzalen zelf en er komt ook een promotiecampagne op de televisiezenders van DPG Media en de VRT en op sociale media.

Tot slot voert de cultuursector, in samenwerking met onder meer de VRT en UiTinVlaanderen, onder de noemer ‘eindelijk cultuur’ een eigen campagne. De campagne nodigt mensen uit om opnieuw volop van cultuur te genieten. De spots lopen momenteel al op de radio en de televisie en willen het diverse cultuuraanbod in de zomer in de kijker zetten.

Met dit breed gamma aan complementerende campagnes moedigen we de bevolking alleszins aan om actief aan het brede culturele leven te participeren. Tijdens het voorbije jaar hebben we met zijn allen kunnen vaststellen dat de sector ook in de zwaarste omstandigheden telkens opnieuw creatieve oplossingen zoekt en vindt. In de aanvragen voor de culturele activiteitenpremie hebben we, bijvoorbeeld, het aanbod aan digitale activiteiten sterk weerspiegeld gezien. Momenteel staat iedereen de sector vooral te popelen om weer een levend publiek te zien en om die beleving weer als vanouds te herontdekken.

Dit neemt niet weg dat we met het oog op de relance ook het creëren en het ontsluiten van het digitale en hybride aanbod willen sterken. Het relanceproject ‘doelgericht digitaal transformeren’ is een eerste stap en biedt een kader om de digitale transformatie in de cultuursector te realiseren. Door de brede waaier van het cultureel aanbod met geïnteresseerde cultuurparticipanten te verbinden, willen we de cultuurparticipatie verhogen en het datagedreven beleid een impuls geven. We willen het analoge, digitale en hybride culturele aanbod op een gestandaardiseerde manier beschikbaar maken, zodat mensen dit volledige aanbod kunnen ontdekken en er een kruisbestuiving tussen de analoge en digitale content komt en de digitale content meer wordt ontdekt en vervat in het geheel verder kan groeien. Met toegankelijke digitale culturele content wordt een veel breder publiek bereikt en wordt het contact tussen de culturele sector en de burger door de optimalisatie van de gebruikerservaring vanzelf versterkt. De cultuurparticipant krijgt onder meer een overzicht van het volledig cultureel aanbod en de beschikbaarheid, zodat hij kan zien waar welke culturele activiteiten plaatsvinden. Er wordt een cultureel profiel opgezet, waarin de cultuurparticipanten hun voorkeuren voor bepaalde activiteiten in het aanbod kunnen weergeven. Op basis van dit profiel zullen ze suggesties voor analoge of digitale activiteiten ontvangen. Door die gegevens te verbinden, kan de beleving worden verrijkt. De digitale producten kunnen de analoge ervaring versterken en aanvullen. De digitale activiteit kan ook volledig op zichzelf staan of tot nieuwe hybride vormen komen. We geloven in die wisselwerking en om de cultuurbeleving nog intenser te maken, zetten we met dit relanceproject in op het voorzien in een sterke verbinding.

Tijdens de commissievergadering van 6 mei 2021 heb ik, naar aanleiding van een vraag om uitleg van mevrouw Brouwers, reeds uitgebreid toelichting gegeven bij Podium 19. Ik heb ook nog een schriftelijke vraag van mevrouw Van Werde beantwoord. Ik heb daarin aangekondigd dat ik een beslissing over een eventuele structurele voortzetting van Podium 19 wil baseren op het evaluatierapport van de initiatiefnemers. Ik kan en wil die beslissing pas nemen na een grondige analyse en een doordachte afweging.

Twee weken terug was er de slotpresentatie door de studiedienst van de VRT samen met publiq en UiTinVlaanderen. Mijn kabinetsmedewerkers waren daarbij aanwezig.

Ik zal aan het departement Cultuur, Jeugd en Media vragen om gesprekken aan te gaan met de initiële initiatiefnemers om te peilen naar hun bereidheid om een kader op te zetten voor een eventuele voortzetting op structurele basis en om mij daarover verslag uit te brengen, met inbegrip van de modaliteiten en voorwaarden die daartoe moeten vervuld zijn, niet het minst op budgettair vlak.

Dat onderzoek vergt uiteraard enige tijd, zeker nu iedereen in de cultuursector in de eerste plaats – en gelukkig maar – bezig is met de heropstart van de reguliere publieke werking.

Ik zal hierop terugkomen na het zomerreces, ter gelegenheid van de beleids- en begrotingstoelichting Cultuur voor 2022.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Dat was een bijzonder hoopgevend antwoord, minister-president.

Onmiskenbaar bent u zich bewust van het feit dat corona niet alleen kommer en kwel is geweest – al was het vooral kommer en kwel. We moeten meenemen wat goed gegaan is, ook in de academische wereld doen we dat. Dat is echt heel goed.

U somt een reeks campagnes op. De campagne ‘Geniet met maatregelen’, daar heb ik nog niets van gezien. Kunt u nagaan of ze goed wordt verspreid?

Ik ben ook blij te horen dat het VAF samen die campagne rond bioscoopbezoek gaat opzetten met spotjes en op social media. Voor de bioscopen is dat een goede zaak.

De campagne Eindelijk is een gigantisch succes, opgezet door de sector zelf. Opnieuw tonen ze hun veerkracht, samen met de VRT en UiTinVlaanderen. Dat geeft veel hoop. Men moet de mensen overtuigen om de stap naar de concert- of theaterzaal weer te zetten.

U kondigt het relanceproject aan rond digitaal cultuurbeleven in een hybride beleving. Ik geloof daar ook heel hard in. Ik geloof heel hard dat dat een goede zaak is om cultuur te beleven. Er zijn veel barrières voor cultuurdeelname. In een bepaalde fase van het leven – de ‘rush hour’ van het leven, als men jong is, men krijgt kinderen en begint aan een gezin – is tijd een barrière. Er is te weinig tijd voor cultuurdeelname. Na het werk nog een babysit regelen en afstand afleggen, is lastig. Als de cultuurhuizen hun producties hybride aanbieden, gaat dat alleen maar gigantisch veel publiek trekken. Dat zie je in de cijfers. Sommige voorstellingen halen meer kijkers online dan ze in een jaar in de zaal ontvangen. Chapeau voor het relanceproject. Dat is belangrijk.

Misschien moeten we ook kijken naar de rol van de VRT en Memo.

Fijn dat Podium 19 geëvalueerd is en het rapport gepresenteerd werd. Het zou fijn zijn, mochten wij het rapport ook ontvangen. Kan dat verdeeld worden? Het verheugt me dat u zegt dat u het echt wil bekijken om dat te continueren. Het zou schitterend zijn om de captaties te blijven hebben om cultuur in de huiskamer te brengen.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Ik heb nog een bijkomend vraagje. Het is trouwens een zeer interessante vraag, collega Segers, die ook aansluit op de vraag die ik een paar weken geleden heb gesteld rond Podium 19, en we hopen natuurlijk dat we daarover dat evaluatierapport kunnen krijgen.

Maar wat ik vooral ook interessant vond is het relanceproject, rond digitale cultuur. Ik weet niet, minister-president – misschien hebt u het gezegd –, maar tegen wanneer kunnen we daarvan resultaat verwachten, tegen wanneer gaat dat starten? Hoe gaat dat aangepakt worden? Dat kan ook heel breed gaan; het is heel belangrijk dat dat niet binnen een bepaalde groep blijft hangen. Het is zeer interessant wat u daar vertelde, maar is dat nu al mogelijk? Allicht niet, het is een relanceproject. Maar wanneer ongeveer zal dat dan echt operationeel zijn? Dat is mijn bijkomende vraag.

Minister-president Jambon heeft het woord.

Dank u wel, collega’s.

Ja, mevrouw Segers, dat is wel confronterend, dat u de campagne nog niet gezien hebt. Het was toch wel de bedoeling – als je breed gaat – dat het gezien wordt. Maar iets in mij zegt dat u het nu vanavond misschien gaat zien. Want het gaat echt wel heel breed, ook op de VRT, op de radio, en dergelijke. Soms is het zo dat je erover spreekt, en ’s avonds wordt je er plots mee geconfronteerd. Maar ik vind het wel genoeg als signaal om toch eens te kijken of we daar wel voldoende bereik mee halen.

Het rapport Podium 19 delen, dat is voor mij principieel geen enkel probleem, maar ik doe ook dikwijls de suggestie om mensen hier in de commissie zelf dingen te laten komen toelichten, want een rapport lezen is één zaak. Maar goed, dat is jullie regeling der werkzaamheden. Het is geen enkel probleem om dat rapport te delen.

Mevrouw Brouwers, het relanceproject waar ik het over heb, daarover is op dit moment de consultatie met de sector bezig. Het is de bedoeling om dat in de tweede helft van 2022 operationeel te hebben. Pas op, ik denk dat dit wel eerder klein – hoe zal ik het zeggen –, niet meteen ‘full charge’ over de hele sector zal beginnen. Het zal langzaam uitgebouwd worden, om de kinderziekten eruit te halen. U weet hoe dat gaat met digitaliseringsprojecten. Maar in de tweede helft van 2022 zouden we daar dus wel resultaat van moeten zien.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Ja, dat is allemaal heel positief. Het is een goede suggestie, minister-president, dat we die mensen van Podium 19 en van dat relanceproject eens samen kunnen uitnodigen in de commissie. Ik heb ondertussen die campagne zitten opzoeken, minister-president, en inderdaad, ik zie nu het beeld en ik moet bevestigen dat ik ze nog niet gezien heb. Ik ben nochtans een mediavreter. U moet dus misschien nog wat inspanningen doen om ze nog wat breder te verspreiden. Maar alleszins bedankt voor uw hoopgevend antwoord.