Report meeting Commissie voor Onderwijs

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer Daniëls heeft het woord.

Minister, u spreekt regelmatig over uw onderwijsclub en we kunnen alleen maar aanmoedigen dat u met die club vergadert want dat heeft ervoor gezorgd dat ons Vlaams onderwijs maximaal open is gebleven. Zelfs toen die onderwijsclub en de virologen adviseerden om de scholen open te houden, zei men in andere gremia dat de scholen dicht moesten met alle gevolgen van dien. Ik hoop dat we daar in de toekomst van gespaard blijven.

Tijdens de coronapandemie hebben scholen, leerkrachten en leerlingen getoond dat ze die grote uitdagingen aankunnen. Zij hebben enorme inspanningen geleverd om alle maatregelen om te zetten en onderwijs te blijven geven. U hebt recent nog een communicatie gedaan in verband met de mondmaskers op school. Zo zou buiten op de speelplaats, waar men afstand kan houden, het mondmasker kunnen wegvallen. Dat was een zeer goede communicatie.

Op dit moment zijn de scholen al meer dan een maand opnieuw open en is er fulltime onderwijs mogelijk. Heel wat scholen maken daar dankbaar gebruik van en dat is een goede zaak. Daarbij volgen de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB’s) nog altijd de cijfers in verband met de besmettingsgraad, de contacten bij besmetting en het risico op besmetting op. Namens de N-VA-fractie wil ik de CLB’s nogmaals bedanken, want ik hoor van veel ouders dat er een heel goede feedback is. Er is een heel snelle contactopname door de CLB’s met de ouders, en er zijn duidelijke instructies en duidelijke antwoorden op de vraag hoe lang wie nu in quarantaine moet. Dat loopt eigenlijk goed.

Ik ben ook blij dat het CLB, nog meer dan vroeger, opnieuw veldwerk doet met ouders, leerlingen en scholen. Ik denk dat dat voor iedereen een opsteker is. 

De nieuwe besmettingscijfers werden op woensdag 26 mei besproken op het overleg met u en met onderwijssector. We kijken toch een beetje uit naar die cijfers om de impact van de heropening van het onderwijs en van de mogelijkheid om fulltime les te geven op die besmettingen vast te stellen.

Als u kijkt naar de cijfers die voorliggen, bestaat dan de kans dat er in de komende maand alsnog scholen volledig zullen worden gesloten of godbetert, dat men op het federale Overlegcomité het onderwijs volledig zou sluiten?

In de vaccinatiecampagne zullen de leerlingen van de derde graad ook gevaccineerd worden. Mogelijks zal er ook in de toekomst een boostervaccin moeten worden toegediend. Kan dit via de vaccinaties van het CLB gebeuren? Het CLB doet die vaccinaties nu en is die verder blijven zetten. Kan een coronavaccin daar worden meegenomen?

We zijn nu 3 juni. Werd er op het overleg al gekeken naar een opstart van het volgende school- en academiejaar? Hoe zal dat verlopen? Komen er extra of minder maatregelen? Is daar al zicht op?

Zullen alle scholen op 1 september volledig met contactonderwijs kunnen opstarten? Wordt er gekeken naar mogelijkheden om binnen het hoger onderwijs meer mogelijk te maken naar volgend academiejaar? Als er geen aanpassingen komen omdat er nog niet is gesproken over het volgend school- of academiejaar, wanneer zal die duidelijkheid er dan wel komen? Wanneer is de volgende vergadering gepland?

Minister Weyts heeft het woord.

Zoals u weet, brengen wij tweewekelijks een rapport uit over de besmettingen en quarantaines in het onderwijs, gebaseerd op het contactonderzoek van de CLB’s. Die cijfers worden telkens op woensdag besproken met de CLB’s zelf en meestal ook nog eens met onze onderwijsclub wanneer die rond die periode samenkomt. Die cijfers dienen als basis voor beslissingen over versoepelingen, dan wel verstrengingen. We zijn daar altijd open over en publiceren ze ook altijd op de website van https://onderwijs.vlaanderen.be/.

De laatste cijfers van de CLB’s waren positief ondanks de felle kritiek en terughoudendheid van sommigen over de volledige heropening met 100 procent contactonderwijs van de tweede en derde graad secundair onderwijs. Het was dus een beetje met klamme handjes uitkijken naar die cijfers.

Tussen 10 en 23 mei hebben 0,42 procent van de leerlingen en 0,49 procent van de onderwijspersoneelsleden positief getest. 1,36 procent van alle leerlingen en 0,25 procent van de personeelsleden werd in quarantaine geplaatst. Dat betekent een daling ten opzichte van de vorige rapportering. Belangrijk om hierbij op te merken is dat deze rapportering betrekking heeft op de periode waarin 100 procent contactonderwijs weer mogelijk was voor alle leerlingen van het leerplichtonderwijs. Deze heropening heeft dus niet geleid tot een toename van het aantal besmettingen, wat ons sterkt in de wetenschap dat het een juiste beslissing was om volledig te heropenen.

Maar ik wil geen hoerastemming. We gaan niet roekeloos worden, het blijft aangewezen om de veiligheidsmaatregelen in het onderwijs nog even vol te houden om de niet-gevaccineerde leerkrachten, leerlingen en ouders te beschermen. Op die manier kunnen we onze scholen open blijven houden en beperken we het risico op eventuele sluitingen maximaal, dit alles aangevuld met die beschermingsmuur, namelijk de zelftesten waarvan er deze week vijfhonderdduizend worden geleverd. Ik moet het juiste aantal straks nog even checken. Dat is onze extra beschermingsmuur bij gebrek aan prioritaire vaccinatie, wat ik blijf betreuren.

Als er dan toch problemen worden gesignaleerd, treden de CLB’s bliksemsnel op. Ik heb het deze week zelf mogen ervaren. Het CLB nam het contactonderzoek enkele uren na de melding van een besmettingsprobleem al op. Wij werden thuis gebeld om diezelfde dag nog te kunnen testen. Dat ging dus vliegensvlug en was heel goed georganiseerd.

Ik weet wel wie het EK zal winnen maar over hoe de pandemie zal evolueren, ben ik toch wat minder zeker. Maar het is vanzelfsprekend de ambitie om in een normale modus te kunnen starten in september. 1 september 2021 zou eigenlijk grosso modo moeten overeenkomen met 1 september 2019. Maar we moeten daar natuurlijk een slag om de arm houden. Zo is er de evolutie van de pandemie en van de varianten en is er het vaccinatiebeleid. We zullen dat beslissen met onze onderwijsclub. Ook wat het hoger onderwijs betreft, zou ik daar finaal in de zomermaanden over willen beslissen, we kunnen dat nu nog niet vastleggen. We plannen nog een meeting op 15 juni waarbij we de grote lijnen, het kader al willen vastleggen voor de heropstart in september.

Tussentijds hebben we de versoepeling bekendgemaakt waarbij mondmaskers, zeker met dit weer en de versoepelingen in de rest van de samenleving, buiten niet meer zouden moeten worden gedragen. Daarbij is het de bedoeling intense fysieke contacten te vermijden.

Intussen probeer ik deze week nog de discussie af te ronden over de protocollen van de organisatie van bijvoorbeeld proclamaties. Die overgangsrituelen zijn heel belangrijk. We zitten daarover samen met de virologen en de sociale partners waarbij er soms wel wat terughoudendheid is. We proberen dat deze week nog te beslechten.

Op dit moment ligt onze focus nog op het goed afronden van het huidige school- en academiejaar.

Wat uw vraag over de vaccinaties betreft, heeft het Europees Geneesmiddelenagentschap toestemming gegeven voor het vaccin van Pfizer/BioNTech voor toediening bij twaalf- tot zestienjarigen. Ik wacht nu het bijkomend advies van de Hoge Gezondheidsraad af voor ik een definitieve beslissing neem. Ik zal die nemen samen met collega Beke en het agentschap Zorg en Gezondheid. Ik denk wel dat daar een rol is weggelegd voor de CLB’s maar ik denk niet dat zij dat kunnen trekken. Het gaat immers over een gigantische operatie. Daartoe beschikken zij over onvoldoende medisch personeel. Zij hebben trouwens ook hun reguliere taken en de taken die een beetje zijn blijven liggen door het fantastische werk dat zij hebben verricht op het vlak van het contactonderzoek. We moeten dat nog finetunen. Zij zullen daar een rol in spelen maar we kunnen niet vragen dat zij een trekkersrol vervullen.

De heer Daniëls heeft het woord.

Bedankt, minister. Het is eigenlijk straf dat u al weet dat Denemarken het EK gaat winnen. Dat is eigenlijk wel straf. Maar inderdaad, we weten niet hoe het deze zomer zal evolueren, alle begrip daarvoor. Maar ik ben wel blij dat u zegt dat we op 15 juni toch al een eerste kader proberen te scheppen over hoe we van start kunnen gaan, om dan gaandeweg effectief af te toetsen.

Als we dan definitief in augustus op de knop drukken om te zeggen ‘doe maar’, zoals op 1 september 2019 – tot daar moeten we teruggaan voor de normale start van een schooljaar, wat eigenlijk wel vrij gek is – dan moeten we dat op tijd doen in augustus. En wat is op tijd? Dat is een moment waarop iedereen zich nog georganiseerd krijgt, en waarbij je zeker bent dat het niet anders uitdraait. Maar u kennende, minister, reken ik erop dat dat wel in orde zal zijn, en dat iedereen toch nog wat vakantie heeft.

Ten tweede is er de kwestie van de testen, de leveringen, de sneltesten. Ik heb ze ook deze week gesteld aan minister Beke. Die zei dat ze zich hadden gebaseerd op het aantal leerkrachten min diegenen die al gevaccineerd zijn. Want een sneltest afnemen zou dan foute resultaten geven. Maar voor de concrete verdeling van die zelftesten verwees hij naar het departement Onderwijs. Hoe zullen die concreet verdeeld worden?

Een laatste zaak gaat inderdaad over de vaccinaties van onze twaalf- tot zestienjarigen. Ik denk dat het klopt dat we dat niet alleen met de CLB’s zullen kunnen rondkrijgen. Er waren inderdaad ook al vragen gesteld om die vaccinatiecentra te sluiten vanaf september, of dat heb ik deze week toch gehoord in de plenaire vergadering. De vraag stelt zich daar wat de meest efficiënte manier is om die leeftijdscohort te vaccineren zonder dat we onze CLB’s daar door het ijs laten zakken in het kader van de taakbelasting.

Mevrouw Vandromme heeft het woord.

Ik sluit graag aan met woorden van waardering voor de CLB’s, maar dat zal jullie wellicht niet verbazen. Het vertrouwen in de CLB’s is altijd groot geweest, en ik hoor ook heel veel positieve signalen over de extra middelen die hun zijn toegewezen.

De vraag rond het opnemen van de reguliere opdrachten wordt ook vaak gesteld. Men kijkt eigenlijk uit, en ik denk dat iedereen uitkijkt, naar een tijd zonder corona, zodat we de draad toch opnieuw kunnen oppikken. We weten allemaal dat de effecten die corona heeft teweeggebracht ook nog een tijdje zichtbaar zullen zijn. Enerzijds geeft men aan dat er wel nog wat extra taken zullen bij komen naar het opvolgen van leerlingen. Anderzijds zijn onze CLB’s natuurlijk ook altijd al experten geweest in het vaccineren van onze leerlingen.

Enerzijds hoor ik dat men toch zegt dat, als zij dat moeten doen, men toch enig realisme aan de dag moet leggen. Het zijn zeer gevoelige vaccins, gevoelig voor temperatuur en licht. Ook het klaarmaken voor toediening is allemaal niet zo evident. Bovendien zijn er voor de vaccinatiecentra toch wel zeer veel middelen voorzien. De vraag wordt dan gesteld hoe dat wordt geregeld als de CLB’s dat zouden moeten doen. Zouden daar dan ook extra middelen voor worden voorzien?

Minister, ik hoor in elk geval dat de CLB’s zeker bereid zijn om hun bijdrage te doen, en dan zeer specifiek ook richting het mobiliseren en sensibiliseren van leerlingen en ouders. En wat ik nog niet hoorde in de vraagstelling is de rol van de toestemming om gevaccineerd te worden. Zijn daar al gesprekken over lopende? Dat moet toch ook opgenomen worden.

Ik denk dat het in elk geval belangrijk is dat de CLB’s daarbij aan tafel zitten, en dat we zo snel mogelijk iedereen gevaccineerd krijgen.

De heer Danen heeft het woord.

De vraag van collega Daniëls ging ook over de heropstart van de scholen op 1 september. Ik denk dat dat heel belangrijk is. Ik stel vast dat sommige hogescholen nu al communiceren dat ze sowieso in code groen zullen openen. Laat ons hopen, natuurlijk.

Ik zou hier nogmaals een lans willen breken, minister, om aandacht te vragen voor ventilatie en CO2-meters. Ik heb in de voorbije maanden, en u wellicht ook, nu en dan wel eens fysiek vergaderd, met mensen in een zaal. Ik moet wel zeggen dat het een gevoel van veiligheid gaf als er een CO₂-meter hing, zeker als de waardes positief waren. Als ze minder positief waren geweest, dan had ik de zaal kunnen verlaten, maar dat is nooit voorgevallen als ik er was. Dat geeft toch een zekere veiligheid aan leerkrachten, die de situatie dan beter kunnen inschatten. Het is zeker verantwoord in aula’s van het hoger onderwijs. Die instellingen hebben hun autonomie. Maar ik wil ervoor pleiten dat er CO2-meters zouden worden geplaatst in klaslokalen, in aula’s, in de werklokalen, om er zeker voor te zorgen dat de luchtkwaliteit ook in het najaar, in de winter en de zomer ten volle kan gemonitord  en kan bijgestuurd worden. Wat vindt u van die suggestie, minister?

De heer Brouns heeft het woord.

Ik wil nog even kort aansluiten om te wijzen op het harde en goede werk van de CLB’s in de voorbije maanden. Hun werk is enigszins verschoven van hun kerntaak van leerlingenbegeleiding naar de contacttracing. Ze kijken ernaar uit om die contacttracing af te bouwen. Voorziet u daarvan een evaluatie? Voorziet u alternatieve scenario’s, manieren die veel minder arbeidsintensief zijn? Ik hoop dat zij het in de komende weken en maanden volledig kunnen afbouwen. Maar plant u een evaluatie waarbij rekening wordt gehouden met minder arbeidsintensieve scenario’s voor de contacttracing?

Minister Weyts heeft het woord.

Wat de CLB’s betreft, wij gaan sowieso de CLB’s nog nodig hebben om boven op hun reguliere taken aan contactonderzoek te doen, tot mijn spijt. Daarnaast willen wij ook de CLB’s inzetten voor het mentaal welbevinden. Dat maakt dus dat het moeilijk is, ook gelet op hun beperkte medische capaciteit, om hen een trekkersrol te geven bij de vaccinatie van twaalf- tot zestienjarigen. Maar nogmaals: de beslissingen voor de vaccinatie van twaalf- tot zestienjarigen moeten nog worden genomen op interfederaal niveau. Ik ben sterk vragende partij omdat de vaccinatie een volledige regularisering in ons onderwijs mogelijk maakt. Ook al is het risico klein, kinderen en jongeren kunnen er wel bij varen dat ook zij gevaccineerd zijn, zodat ze zich vrij kunnen bewegen in onze samenleving.

Ondertussen doen wij het maximaal mogelijke. De zelftesten hebben wij zelf gedistribueerd, volop sinds eind mei. Wij hadden de eerste levering door BPost op 21 mei. Nu hebben wij er al enkelen honderdduizenden verdeeld. De operatie gaat eigenlijk al volgende week afgerond zijn. Deze week gaan er 500.000 de deur uit. Dat betekent dat wij voor het leerplichtonderwijs in 3 leveringen bijna 900.000 testen leveren, voor de CLB’s 10.275 – voor de internaten zowat 400 omdat de meeste personeelsleden al gevaccineerd zijn –,  voor de onderwijsinspectie, voor het deeltijds kunstonderwijs (dko) bijna 30.000, voor het volwassenenonderwijs bijna 40.000 en voor het hoger onderwijs 226.000. In totaal is dat bijna 1,2 miljoen zelftesten die wij voorzien hebben. De laatste scholen zouden hun testen volgende week krijgen. Het grootste deel is deze week afgerond. Het is een heel uitvoerige operatie die wij moesten opzetten. Jammer dat de levering een beetje op zich liet wachten. Ook de federale regelgeving, voor de erkenning door het federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (fagg) van die zelftesten, heeft lang op zich laten wachten.

Tot slot, wat betreft de CO2-meters, geef ik voor alle duidelijkheid nog eens mee dat wij niet anders doen dan sterk aanbevelen. We hebben aan alle scholen en directies gecommuniceerd dat we sterk aanbevelen om de extra middelen die we niet hebben toegekend voor het tweede en derde trimester, namelijk 23 miljoen euro, te gebruiken, niet alleen voor de klassieke veiligheidsmaatregelen, maar ook voor ventilatie en CO2-meters. Sommigen vinden dat dat verplicht moet worden. In honderdduizend klaslokalen, ga het maar eens controleren. Als je verplicht, moet je controleren. Sommigen zullen dan zeggen dat er geen lesgegeven kan worden in een lokaal zonder CO2-meter, dat is de agenda van sommigen, dat weet ik. We geven vertrouwen aan de scholen, ze hebben ons vertrouwen nog niet beschaamd, dat is voor mij de juiste weg.

De heer Daniëls heeft het woord.

Dank u, minister, voor alle initiatieven die u samen met het onderwijsveld, de scholen, leerkrachten, CLB’s inzet om de scholen maximaal open te houden. We kijken er mee naar uit dat op 1 september de scholen volledig kunnen starten.

De verdeling van de zelftesten in deze laatste weken is een goede zaak. Veel leerlingen zijn nog niet gevaccineerd en ook heel wat personeel. Daar moeten we nog superverspreiders tegengaan. Met de versoepeling in de brede maatschappij kan dat nog gevolgen hebben, omdat we weten dat het onderwijs de maatschappij volgt en niet omgekeerd.

Wat u aangeeft over de CO₂-meters is juist. Het budget is er, de mogelijkheid is er. We moeten de scholen inderdaad vertrouwen. We moeten vermijden dat de ‘sluitbrigade’ daar op een of andere manier nog een punt heeft om de scholen en klassen maximaal te sluiten, want daar is niemand bij gebaat.