Report meeting Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer Vanryckeghem heeft het woord.

Even terug heeft de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) een nieuwe advies over duurzaam internationaal ondernemen gepubliceerd. In dat advies bevestigen de sociale partners dat het verduurzamen van internationaal ondernemen en ‘due diligence’ hoog op de agenda moeten blijven, en dat Vlaanderen een toekomstgericht beleid rond duurzaam ketenbeheer moet uitrollen. Om dit waar te maken, focust de SERV zich op meerdere pistes: een verdere ondersteuning van het ondernemingsleven voor initiatieven rond due diligence en een brede sensibilisering rond het thema; wetgevende initiatieven binnen een internationaal speelveld; duurzame overheidsaankopen; een multistakeholdersamenwerking voor sectorconvenanten; en onderzoek en monitoring als basis voor een effectievere beleidsaanpak. Ik wil het vandaag graag met u hebben over piste 1, namelijk een verdere ondersteuning van het ondernemingsleven voor initiatieven rond due diligence en een brede sensibilisering rond het thema, en piste 2, namelijk wetgevende initiatieven binnen een internationaal speelveld.

De overheid heeft een belangrijke rol inzake sensibilisering, informeren en ondersteunen en helpen. De overheid moet de ondersteuning om rond het thema van duurzaam internationaal ondernemen en due diligence te ondernemen, vooral toegankelijker maken voor kmo’s. Daarnaast moeten de goege praktijken van ondernemingen beter erkend worden.

Daarnaast is het ook van belang dat bij een keuze over eventuele wetgevende initiatieven steeds rekening wordt gehouden met de Europese en internationale context. Het is belangrijk dat een ‘level playing field’ gegarandeerd wordt en dat ondernemingen niet geconfronteerd worden met verschillende soorten regelgeving.

Wat doet de Vlaamse Overheid nu al in verband met het sensibiliseren rond internationaal duurzaam ondernemen en due diligence? Wat staat er nog op de planning om te ondernemen?

Hoe staat u tegenover een soort van vitrine waarin de goede praktijken naar voren worden geschoven?

Wat is de positie van de Vlaamse Regering ten opzichte van alle andere Europese initiatieven?

Minister-president Jambon heeft het woord.

Wat doet de Vlaamse Overheid nu al in verband met het sensibiliseren rond internationaal duurzaam ondernemen en due diligence? De Vlaamse overheid zet al jaren in op het sensibiliseren van Vlaamse bedrijven rond internationaal duurzaam ondernemen. Via ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ (MVO) bieden we ondernemers informatie en ondersteuning aan om effectieve stappen te zetten op het vlak van duurzaamheid en hun maatschappelijke impact. Via de website van MVO Vlaanderen brengen we ook de internationale aspecten van ondernemen onder de aandacht, met name via nieuwsberichten, een themapagina, de publicatie van achtergronddossiers enzovoort.

Daarnaast werd er een blauwdruk gemaakt van wat MVO nu echt inhoudt. Zo krijgen ondernemers en uitvoerders zicht op de mogelijke acties, op de gebruikelijke indicatoren voor opvolging en rapportering en op tools voor communicatie. Ook wordt in opleidingen voorzien.

Ook in de MVO-scan van MVO Vlaanderen, een laagdrempelige zelfanalysetool, is er oog voor ondernemers die internationaal actief zijn. Specifiek voor internationale ondernemers heeft Flanders Investment & Trade (FIT) onder toezicht van MVO Vlaanderen verschillende tools ontwikkeld en bekendgemaakt bij ondernemers. De Sustatool is een laagdrempelige MVO-management- en -rapporteringstool. Er is ook een leidraad bij de tool die bedrijven stap voor stap helpt om met de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) aan de slag te gaan ter versterking van hun bedrijfsstrategie. De gids omvat ook fiches met tools, oefeningen en praktijkvoorbeelden

Sustatrade is een internationaal MVO-paspoort om de exporterende Vlaamse ondernemer te steunen bij maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Specifiek voor de natuursteensector ondersteunen we TruStone, een initiatief van de Nederlandse en Vlaamse sectoren. Samen met de Nederlandse en Vlaamse overheid, ngo’s en vakbonden zijn in 2019 afspraken gemaakt voor een meer verantwoorde productie en inkoop van natuursteen. Uit de eerste jaarrapportage van het initiatief blijkt dat bedrijven belangrijke stappen zetten richting verantwoorde natuursteenketens. Deelnemende bedrijven hebben een groeiend inzicht in de herkomst van hun materialen en een deel van de bedrijven draagt al bij aan verbeteringen van arbeids- en mensenrechten en milieuomstandigheden in de keten.

Inzake nieuw beleid kan ik alvast meedelen dat er tijdens een intrafederaal overleg op 26 maart dit jaar beslist werd om werk te maken van een actualisatie van het Nationaal Actieplan Bedrijven en Mensenrechten. Dat plan geeft invulling aan de leidende principes inzake bedrijven en mensenrechten van de Verenigde Naties. Vlaanderen zal meewerken aan de opmaak van dit plan en in dit kader de goede praktijken die ik vermeldde delen, en bekijken welke initiatieven we bijkomend naar voren kunnen schuiven.

Hoe sta ik tegenover een soort van vitrine van de goede praktijken? De goede praktijken die ik net vermeld heb, worden allemaal digitaal ontsloten op de websites van de betrokken actoren. MVO Vlaanderen verspreidt zijn nieuws ook via een digitale nieuwsbrief en Flanders Investment & Trade (FIT) brengt dit thema onder de aandacht van ondernemers in hun netwerk. Het is volgens mij dus niet nodig om nog een vitrine uit te werken, maar ik zal de betrokken entiteiten wel aansporen om hun goede praktijken te blijven uitdragen.

De bestaande projecten worden inderdaad op bepaalde momenten tegen het licht gehouden om te bekijken waar verbetering mogelijk is.

Zoals u weet nam de Vlaamse Regering zich in het regeerakkoord voor om opbouwend mee te werken aan de ontwikkeling van een Europees en internationaal kader inzake ondernemen en mensenrechten, onder meer om zo een gelijk speelveld te verzekeren voor bedrijven. We hebben daarnaast de ambitie om bedrijven aan te zetten om de mensenrechten te eerbiedigen en in te zetten op internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO).

Ik heb al in verschillende antwoorden op parlementaire vragen laten weten dat ik uitkijk naar het Europese initiatief rond duurzame corporate governance en dan vooral naar het concrete voorstel daarin rond het respect over mensenrechten in de toeleveringsketen. De publicatie van dit voorstel van de Europese Commissie was gepland voor het tweede kwartaal van dit jaar, maar volgens de laatste berichten zou deze timing niet gehaald worden.

Ik zal in elk geval constructief meewerken aan dit voorstel, gezien de positieve impact die dit kan hebben op het vlak van mensenrechten, kinderarbeid, moderne slavernij en noem maar op. Een dergelijke regeling op Europees niveau uitwerken, houdt het voordeel in van een gelijk speelveld en rechtszekerheid voor onze bedrijven. Ik zal er wel over waken dat de administratieve lasten voor kmo’s en kleine bedrijven tot een minimum beperkt blijven.

De heer Vanryckeghem heeft het woord.

Dank u wel, minister-president, voor uw uitgebreid antwoord. Het is inderdaad belangrijk om vanuit Vlaanderen regelmatig een rapportage te laten plaatsvinden van het duurzaam ondernemen van bedrijven. Op die manier kunnen best practices geïdentificeerd worden, maar nog belangrijker is dat de rapportage nuttige informatie over pijnpunten en verbeteringsmogelijkheden kan opleveren. Daardoor kunnen bedrijven gericht aan het werk gaan om zich verder te ontwikkelen op het vlak van duurzaam internationaal ondernemen.

Bedankt voor uw antwoord. We blijven dit uiteraard vanuit de commissie opvolgen.

De heer Vanlouwe heeft het woord.

Ik wil niet echt een vraag stellen, voorzitter, maar mijn collega, de heer Muyters, had me gevraagd om hier even tussen te komen.

Het is inderdaad onze ethische plicht om ons uit te spreken tegen arbeid in mensonwaardige omstandigheden, tegen gedwongen arbeid, kinderarbeid, milieuschendingen en corruptie. Zorgvuldigheid en transparantie in de toeleveringsketen zijn hiervoor cruciaal. Mijn fractie wil voor multinationals een duidelijke juridisch afdwingbare inspanningsverbintenis over de gehele lijn. Het is voor bedrijven evenwel onmogelijk om permanent en in elk onderdeel van de warenketen te controleren of de veiligheidsvoorschriften, arbeidsomstandigheden, milieunormen enzovoort worden nageleefd, maar ze mogen niet opdraaien voor de op dit vlak slecht functionerende derde landen, die vaak geen goede regelgeving hebben of tekortschieten in de handhaving ervan.

De Europese Unie moet kmo’s, waarvoor Vlaanderen natuurlijk bekend is, ondersteunen in plaats van ze verregaande verplichtingen op te leggen die een internationalisering zo goed als onmogelijk maken. Het is een taak die onze kmo’s onmogelijk aankunnen en ze met uiterst zware kosten zal opzadelen, iets waarvan de consumenten ook de gevolgen zullen dragen. Het is dan ook positief dat de minister-president daar heel uitdrukkelijk op heeft gewezen.

Verder pleit mijn fractie voor een vrijstelling voor kmo’s en een steunpunt dat hen bijstaat en informatie verstrekt over de diverse schakels in de toeleveringsketen. Tot daar mijn tussenkomst op vraag van de heer Muyters, die momenteel in een andere commissie aanwezig moet zijn.

De heer Vanryckeghem heeft het woord.

Dat is voldoende, voorzitter, ik dank u.