Report meeting Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding

– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw De Rudder heeft het woord.

Volgende maand lanceert Proximus Doktr, een app waarmee je digitaal een dokter kunt raadplegen per video. Alle Belgen – zelfs zonder klant te zijn van Proximus – zullen Doktr kunnen gebruiken. Mits toestemming van de patiënt krijgt de videoarts toegang tot het medisch dossier en kan hij of zij de medicatie voorschrijven; hij of zij stuurt achteraf een nota naar de vaste huisarts. Voor de patiënt is het gebruik van de app voorlopig volledig gratis.

Door de coronacrisis hebben zowel dokters als patiënten teleconsults leren kennen en leren appreciëren. Iedereen beseft nu dat dit ook na corona niet meer volledig weg te denken zal zijn. Een hybride vorm van fysieke consults afgewisseld met teleconsults lijkt niet meer ondenkbaar in de toekomst. Iedereen beseft dus dat de lancering van de app Doktr op het juiste moment komt.

Hetzelfde geluid laat voorzitter Van Giel van Domus Medica horen: “Dit is een innovatie in de geneeskunde die ontstaan is tijdens covid en niet meer zal verdwijnen. We moeten wel nog bekijken welke soort van consultaties per video kunnen en welke fysiek moeten blijven.” Hij ziet video als complementair aan fysieke consultaties, bijvoorbeeld voor de regelmatige opvolging van chronische zieken. Toch klinkt er ook kritiek. De patiënten zullen pas in een latere fase hun vaste arts, specialist of paramedicus via Doktr kunnen consulteren. Voorlopig worden ze nog met een willekeurige huisarts verbonden en dit had men liever anders gezien. Domus Medica benadrukt het belang van de arts-patiëntrelatie omdat een vaste arts de draagkracht kent van zijn patiënt en diens context – en dat is nu net de kracht van een huisarts.

Het digitale doktersconsult verder verankeren is positief, maar het moet ingepast worden in wat wij vanuit Vlaanderen goede eerstelijnszorg vinden. Dan nemen we de bedenkingen van artsenverenigingen en het Patiëntenforum ook wel ernstig. Minister, wordt de link met de vaste huisarts nu verlaten? Of wordt dat verder uitgerold om daar in een latere fase in verder te gaan?

De app lijkt grote voordelen te bieden voor contacten met chronische patiënten, maar de app zoals die nu is vormgegeven is niet op hen afgestemd. Wat kan daar eventueel nog aan gewijzigd worden? Bent u van plan om hierover contact op te nemen met Proximus?

We moeten ook proberen te vermijden dat hier een opbod ontstaat tussen telecombedrijven, met elk een eigen systeem voor digitale doktersconsults en elk hun eigen artsen voor deze digitale consults. Dit is niet in het belang van de patiënten. Zal de overheid hierin tussenkomen om dit goed te regelen? Aangezien de sleutel hiervoor vooral op federaal niveau zit: zult u dit ook op de interministeriële conferentie aankaarten?

Mevrouw Saeys heeft het woord.

Voorzitter, volgende maand start Proximus met de app Doktr. Wij, Belgen, zullen digitaal een arts kunnen consulteren die, mits toestemming van de patiënt, toegang tot het medisch dossier krijgt, medicatie kan voorschrijven en nadien een nota naar de vaste huisarts stuurt.

Tijdens de COVID-19-periode is voormalig federaal minister De Block gestart met de terugbetaling van online consulten. Dit heeft bij de artsen heel wat geesten doen rijpen. Er wordt verwacht dat artsen de traditionele fysieke consultaties in de toekomst wellicht met teleconsultaties zullen blijven combineren. Domus Medica ziet die videoconsultaties als complementair aan de fysieke consultaties, bijvoorbeeld voor de regelmatige opvolging van chronisch zieken, maar vindt het in het belang van de relatie tussen arts en patiënt wel een probleem dat de patiënt zijn vaste arts, specialist of paramedicus pas in een latere fase zal kunnen consulteren.

Minister, hoe evalueert u dit project? Ziet u nog andere toepassingen van dit concept in het welzijnsdomein? We zien, bijvoorbeeld, dat er in de geestelijke gezondheidszorg heel wat wachtlijsten zijn. In welke mate ziet u een dergelijk gecombineerd systeem met fysieke consultaties en videoconsultaties als een toekomstige werkwijze in de geestelijke gezondheidszorg? Hierdoor kan misschien sneller hulp of toch eerste bijstand worden verleent aan wie wacht.

Minister Beke heeft het woord.

Voorzitter, we hebben over de app Doktr informeel contact gehad met Proximus, dat het project aan ons heeft voorgesteld. Het agentschap Zorg en Gezondheid was niet bij de ontwikkeling betrokken. Ik zal dan ook geen uitspraak doen over de mogelijke kwaliteiten of tekorten van dit specifiek product.

In het algemeen wil ik wel aangeven dat de verdere digitalisering een logische evolutie is die kan bijdragen tot een grotere bereikbaarheid van de zorgaanbieders. We hebben dit duidelijk vastgesteld tijdens de periode waarin fysieke contacten vanwege COVID-19 sterk zijn beperkt. Het tele- of videoconsult heeft bewezen een goede aanvulling op de bestaande fysieke consulten te zijn. De opkomst van digitale kanalen hoeft de vertrouwensband tussen zorgaanbieder en patiënt of cliënt niet te ondermijnen. Integendeel, dit kan en waardevolle aanvulling zijn op de bestaande communicatiekanalen die een zorgaanbieder ter beschikking heeft. Ook in het welzijnsdomein kan deze technologie zeker en vast worden gebruikt. De afgelopen maanden is al geëxperimenteerd met het digitaal multidisciplinair overleg.

De modaliteiten waaraan de door artsen uitgevoerde teleconsultaties moet voldoen om te worden vergoed, zijn een federale bevoegdheid. Het komt de federale overheid toe de voorwaarden voor deze nieuwe online platformen, zoals de gebruikersinterface, te bepalen.

Blended hulpverlening, een combinatie van directe cliëntencontacten die met digitale behandelmethodieken worden afgewisseld of ondersteund, gebeurt binnen de centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGG’s) al enkele jaren. We merken dat de hulpverleners in de CGG’s meer en meer vertrouwen krijgen in deze werkwijze. In de vernieuwde overeenkomst die voor de periode 2021-2023 met de CGG’s wordt afgesloten, is in dit verband een specifieke opdracht opgenomen. We vragen elk CGG de zorgverlening met verschillende modi, waaronder blended care, aan te bieden. Daarnaast is er in de geestelijke gezondheidszorg het aanbod online hulpverlening. Voor een aantal problematieken is het mogelijk dat cliënten een volledig online behandeltraject doorlopen. Enkele voorbeelden hiervan zijn www.depressiehulp.be, www.alcoholhulp.be, www.gokhulp.be en www.drughulp.be. De komende jaren zetten we verder in op de uitbreiding en de consolidatie van dit online aanbod en op de verdere inburgering van blended care in de CGG’s.

Mevrouw De Rudder heeft het woord.

Minister, ik ben er persoonlijk ook van overtuigd dat dit een logische evolutie is. We kunnen op dat vlak niet achterblijven. Er bestaat al heel wat online en we hebben tijdens deze periode gezien dat we hierop moeten kunnen inzetten. Ik hoop enkel dat rekening zal worden gehouden met mijn bezorgdheid, want ik vind het nog altijd belangrijk de fysieke consultaties te kunnen blijven behouden. Ik ben ervan overtuigd dat die mogelijkheid er in de toekomst zal blijven, maar ook de relatie tussen arts en patiënt moet op bepaalde vlakken ook een belangrijk aspect van de zorg blijven. Ik hoop dat daar in de toekomst rekening mee zal worden gehouden en ik hoop dat de federale overheid daar goed over zal nadenken, zodat er geen opbod komt en een goed plan wordt uitgewerkt om daar in de toekomst verder mee te gaan. Ik ben blij dat die evolutie er komt en ik hoop dat er in de toekomst goede aanvullingen zullen blijven komen.

Mevrouw Saeys heeft het woord.

Ik ben er ook van overtuigd dat teleconsultaties meer en meer zullen plaatsvinden, maar ze zullen nooit het fysieke contact tussen arts en patiënt kunnen vervangen. Ze moeten naast elkaar bestaan. Het kan complementair zijn, maar het is heel belangrijk om naar de continuïteit en de kwaliteit van zorg te kijken. Als ik zie dat Proximus dit organiseert, maak ik me daar ongerust om. Het is nog altijd goed de arts te zien die het globaal medisch dossier beheert. Hij heeft alle gegevens en kan de patiënt het best begeleiden. Er moet een goed kader voor die teleconsultaties zijn: wanneer kan het en wanneer kan het niet?

Mevrouw Wouters heeft het woord.

Voorzitter, deze app heeft heel wat voordelen. Het is gratis, mensen hoeven zich niet meer te verplaatsen en het is veilig. Ik heb echter toch een paar bedenkingen en bezorgdheden.

Wat is de visie van de artsen? Als er minder fysieke consultaties zijn, zullen ze een inkomensverlies lijden. De vertrouwensrelatie tussen arts en patiënt valt met deze app totaal weg. Kan een dokter vanop afstand een even goed oordeel vellen? Op welke manier kan misbruik worden voorkomen? De Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAS) uit felle kritiek op deze app. Volgende BVAS voldoen de teleconsultaties niet aan de kwaliteitsnormen, omdat ze plaatsvinden tussen een arts en een patiënt die elkaar niet kennen.

Minister, niet iedereen heeft een globaal medisch dossier, wat hiervoor een belangrijk gegeven is. Wat is uw visie op het feit dat niet iedereen een globaal medisch dossier heeft? Moeten we hier niet in eerste instantie voor zorgen? Ik hoop dat de federale overheid dit goed zal bekijken.

Mevrouw Sleurs heeft het woord.

Mevrouw Saeys, ik sluit me aan bij uw bedenkingen, maar een bijkomend iets is dat de administratieve vereenvoudiging een punt is dat de artsen zeer sterk aanbelangt en dat tijdens de coronapandemie onder de aandacht is gebracht.

Minister, hoe kunnen we dit in de administratieve vereenvoudiging inpassen? Er komt van die andere arts dan weer een ander attest. Op het eerste gezicht is dat niet echt een vereenvoudiging. Hebt u er zicht op of Domus Medica bij de ontwikkeling van die app is betrokken?

Mevrouw Groothedde heeft het woord.

Voorzitter, ik ben blij dat de vorige sprekers al wat bedenkingen over de online hulpverlening hebben geuit. Het is goed dat er apps en chatboxen zijn en dat mensen daar hun problemen kunnen uiten, maar ik ben, ook met betrekking tot de psychologische hulpverlening, bang dat de band tussen arts en patiënt hierdoor in het gedrang kan komen.

Minister, op welke wijze zult u ervoor zorgen dat dit op den duur geen tweederangsdienstverlening wordt? Dit kan een schijnbaar goedkopere en efficiëntere dienstverlening lijken, maar een liveconsultatie kan op den duur een privilegie worden. Op welke wijze zult u dit vermijden?

Minister Beke heeft het woord.

Een aantal bedenkingen die hier zijn geuit, zijn terecht. Het zal nooit een of-ofverhaal worden. Het zal een en-enverhaal worden en dat verhaal kan voor artsen en huisartsen een versterking zijn.

Het globaal medisch dossier is natuurlijk belangrijk. Daarover zijn we het allemaal eens. De manier waarop Proximus dit ontwikkelt, is een zaak van Proximus. Wij zijn daar niet bij betrokken. Iedereen moet natuurlijk de flankerende maatregelen respecteren, maar binnen dat kader kan dit in de toekomst een belangrijke aanvulling worden.

Mevrouw De Rudder heeft het woord.

We zijn er zeker van overtuigd dat dit een goede evolutie is, maar enige voorzichtigheid blijft op zijn plaats. De kwaliteit van het doktersconsult moet nog altijd centraal staan. Dit kan, met respect voor het globaal medisch dossier, een goede aanvulling zijn. Binnen een aantal maanden zullen we kunnen evalueren hoe dit verder loopt. We zullen dan nagaan hoe we dit eventueel kunnen bijsturen en hoe we eventueel een aantal aanpassingen kunnen doorvoeren. Dat is natuurlijk federale materie, maar ik hoop dat de nodige regels hiervoor zullen worden uitgewerkt.

Mevrouw Saeys heeft het woord.

Videoconsulten zullen sowieso complementair aan de fysieke relatie tussen arts en patiënt worden. Ik ben er nog altijd van overtuigd dat we daarvoor een goed kader moeten hebben dat de kwaliteit van de zorg garandeert. De arts die het globaal medisch dossier beheert, is nog altijd het best geplaatst om een situatie te kunnen beoordelen.