Report meeting Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw De Martelaer heeft het woord.

In de Septemberverklaring van dit parlementair jaar beloofde de Vlaamse Regering dat al het extra geld voor personen met een handicap, 270 miljoen euro over de hele legislatuur, niet stapsgewijs, met elk jaar een beetje, maar in één keer vanaf 2021 zou worden ingezet. In maart besliste de Vlaamse Regering dan ook om, naast de 40 miljoen euro toegekend in 2020, de resterende 230 miljoen euro voor uitbreidingsbeleid in deze legislatuur vervroegd ter beschikking te stellen vanaf 2021. Hiervan werd 45 miljoen euro rechtstreeks opgenomen in de werkingstoelage van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). Het saldo zou ter beschikking worden gesteld vanuit de relanceprovisie.

Minister, op 21 maart van dit jaar antwoordde u in deze commissie dat er op zeer korte termijn een investeringsplan zou worden afgerond. Daarbij zouden de bevindingen vanuit de adviesorganen binnen het VAPH worden meegenomen, alsook de signalen van het consortium #ikwachtmee. U onderstreepte dat u veel belang hecht aan het bieden van perspectief voor prioriteitengroep 1, maar ook voor de andere prioriteitengroepen zou u oplossingen bieden die perspectief bieden. Wat de persoonsvolgende financiering (PVF) voor minderjarigen betreft, zei u in de commissie op 9 maart van dit jaar dat op dat moment de krijtlijnen inzake die PVF binnen de Vlaamse Regering werden besproken. Zorgaanbieders en koepels van zorgaanbieders die deel uitmaken van de Projectgroep Persoonsvolgende Financiering voor Minderjarigen, zitten vandaag nog steeds te wachten op de resultaten van die bespreking.

We zijn ondertussen ruim twee maanden verder, het jaar is al halfweg, en we stellen vast dat een eerste bespreking van de nota van het consortium pas zal worden geagendeerd in juni.

Wat PVF voor minderjarigen weet niemand hoe het nu precies zit. Ondanks de vele wachtenden, hoge urgenties en schrijnende situaties lijken zowel het investeringsplan voor de beloofde uitbreidingsmiddelen als de realisatie van PVF voor minderjarigen stil te liggen. Geruchten zeggen dat dit komt door politieke onenigheid.

Minister, wanneer komt uw investeringsplan? Is een concrete realisatie van dit plan nog mogelijk in 2021? Hoe gaat u dit aanpakken? Wanneer krijgen we duidelijkheid over de opstart van PVF voor minderjarigen? Welke zijn de contouren van dit plan?

Minister Beke heeft het woord.

Het gaat om een omvattend plan, waarin we willen garanderen dat de mensen die in aanmerking komen voor een automatische terbeschikkingstelling onmiddellijk een persoonsvolgend budget krijgen, niet alleen in 2021, maar ook in de komende jaren. Een plan ook waarin we een reëel perspectief willen bieden op een terbeschikkingstelling voor de mensen met een dringende vraag in prioriteitengroep 1. En een plan waarin we willen bekijken welke oplossingen mogelijk zijn voor alle andere mensen met een nood aan bijkomende zorg en ondersteuning. We kijken dus ook naar de mensen in de andere prioriteitengroepen en de mensen die een beroep wensen te doen op rechtstreeks toegankelijke hulp. Tot slot integreren we ook het luik rond minderjarigenondersteuning vanuit een zo sterk mogelijke persoonsvolgende insteek.

Het gaat om een complex plan en de verschillende puzzelstukken moeten in elkaar passen. We gaan graag zorgvuldig te werk en houden rekening met de voorspellingen en simulaties van het VAPH, aanbevelingen vanuit de sector in het kader van een eerste evaluatie PVF en pistes vanuit de adviesorganen van het VAPH en het consortium ‘Ik wacht mee’.

Het is ook niet omdat het allesomvattende plan nog niet volledig politiek gevalideerd is dat er nog geen acties ondernomen zijn die passen binnen dit plan. Zo nam ik al beslissingen rond de uitrol van het uitbreidingsbeleid 2021. De verdeelsleutel meerderjarigen-minderjarigen werd al vastgelegd op 85/15. En we stellen gedurende het hele jaar 2021 al budgetten ter beschikking. Naast de automatische toekenningen werden ook al respectievelijk 10 en 12 miljoen euro voor de meest dringende wachtenden in prioriteitengroep 1 en persoonlijkeassistentiebudget (PAB) ter beschikking gesteld.

Mevrouw De Martelaer heeft het woord.

Minister, in deze situatie zijn er twee partijen, de overheid en de mensen die wachten op een budget. Als overheid zegt u dat het een complexe oefening is, dat het een reëel plan moet zijn en dat u al acties hebt ondernomen. Dat is uw kant.

Aan de andere kant staan duizenden mensen al jaren op een wachtlijst. Zij wachten gisteren en vandaag op concrete plannen. Ze moeten zich behelpen met de mogelijkheden die ze nu hebben. Vaak zijn dat ontzettend moeilijke situaties. Als overheid hebben we gezegd dat we budgetten naar voren schuiven, maar we hebben geen perspectieven. Dat is zoals met de vaccinaties. De overheid zei: we gaan u vaccineren, maar de mensen hadden geen perspectief. Voor de vaccinaties hebben we een duidelijke communicatielijn opgesteld. Mensen weten vandaag ongeveer wanneer ze aan de beurt zullen zijn. Iemand die al jaren op een wachtlijst staat, weet niet wanneer hij aan de beurt zal komen. Hij kan in mijnvaph kijken, maar zolang de overheid geen enkele beslissing heeft genomen, blijft dat blanco.

Minister, ik geloof dat u aan een plan werkt, maar ik wil ook de andere kant verdedigen. Kunt u niet op de een of andere manier via mijnvaph of via de website van het VAPH mensen duidelijkheid geven? Kunt u mensen die urgentiecode 1 hebben en al lang wachten, duidelijkheid geven wanneer ze hun budget zullen krijgen?

De heer Vande Reyde heeft het woord.

Mevrouw De Martelaer, ik heb zeker begrip voor uw vraag, maar het klopt wat de minister zegt. Er is niet niets gebeurd. Voor dit jaar is er al een deel van het budget vooruitgeschoven om ervoor te zorgen dat de dossiers die dit jaar kunnen worden geregeld, geen achterstand oplopen. Dat hebben we hier enkele maanden geleden ook zien passeren. Het is een goede zaak dat we voor de dossiers die we al kunnen doen, budget uittrekken.

Wat het resterende budget – het grootste deel – betreft, hebt u 100 procent gelijk dat er een duidelijk perspectief moet zijn. Net om die mensen een duidelijk perspectief te kunnen geven en geen valse beloftes te doen, is het belangrijk dat deze aanpak heel goed wordt uitgewerkt. Zoals de minister heel coherent heeft uitgelegd, zijn er verschillende puzzelstukjes die in elkaar moeten passen. Het is niet dat we zomaar extra budget hebben en dat we dan dossiers aannemen en oplossen en zien hoe ver we geraken. Neen, de bedoeling is echt wel om met de middelen die we nu hebben – een historisch hoog bedrag, namelijk 270 miljoen euro in totaal –, zover mogelijk te geraken en dat we iedereen die er nood aan heeft – we zullen niet iedereen kunnen bedienen, dat weet u ook –, budget kunnen geven. We hebben gezien in de voorbije coronacrisis hoe belangrijk dat is.

Net om dat te kunnen doen, net om niet in die valse voorwendsels te blijven hangen, is die coherente aanpak zo noodzakelijk. Daarom duurt dat wat langer. Ik wil u verzekeren – we hebben de hoorzittingen al gepland – dat er resultaat uit zal voortkomen. De budgetten zijn voorzien en dat is het allerbelangrijkste. We zitten op één lijn, zeker met uw fractie. We moeten er echt voor zorgen dat we de mensen perspectief geven met een goed plan van aanpak zodat we kunnen zien welke prioriteitengroepen en welk deel van de minderjarigen van de PAB's we kunnen wegwerken. Daarvoor is dat totaalplan noodzakelijk.

Alle begrip voor uw vraag, maar het moet nu eenmaal kloppen. Daar zijn we momenteel aan bezig.

Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.

Minister, hoe zit het met de uitbreiding van de persoonsvolgende financiering voor de minderjarigen? Mevrouw De Martelaer vroeg naar de planning daarvan, maar volgens mij hebt u daar nog niet op geantwoord.

De inspanning die op dit moment gebeurt, is het naar voren schuiven van het budget van 270 miljoen euro, maar het is wel lang wachten. Mensen met een beperking wachten echt heel lang op de ondersteuning waar ze recht op hebben. De VN heeft ons al op de vingers getikt omdat we geen concreet plan hebben. Wachtlijsten zijn niet aanvaardbaar. Wanneer wordt dat plan precies bekendgemaakt en wat zijn de stappen die in de komende weken zullen gebeuren om tot zo'n plan van aanpak te komen? Hoe zal het met ons worden gecommuniceerd?

Mevrouw van der Vloet heeft het woord.

Minister, ik wil u en de heer Vande Reyde bijtreden. Dit is inderdaad een heel omvattend plan. Het is belangrijk dat er goed over wordt nagedacht. Het gaat natuurlijk over heel veel mensen uit verschillende groepen. We kijken naar prioriteitengroep 1, en ook naar rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH). Ik ben al enkele jaren vragende partij om die RTH vraaggestuurd te maken. Het is belangrijk om dat vraagstuk in heel dit plan mee te nemen.

Het gaat over heel wat budget en er is al een deel gegeven. We blijven dus niet bij de pakken zitten. Het is natuurlijk belangrijk dat we daar werk van maken, want die mensen zitten inderdaad te wachten op hun budget. Daarom is het belangrijk dat we binnenkort een duidelijk plan naar voren kunnen schuiven zodat die mensen perspectief hebben over wat ze precies zullen krijgen. We moeten dit doordacht doen, maar we mogen daar ook niet te lang mee wachten, want zij zitten al lang te wachten op hun budget.

Mevrouw Jans heeft het woord.

Eind maart heb ik een vraag gesteld over het investeringsplan. Toen was het duidelijk dat het niet enkel over de cijfers gaat, maar ook over een aantal principes. Ik kan me heel erg vinden in wat collega’s Vande Reyde en van der Vloet naar voren brachten.

Het is absoluut van belang dat we dit zorgvuldig doen, dat we in overleg met de sector en met de betrokkenen een helder perspectief kunnen geven aan de mensen in prioriteitengroep 1 en dat we ook kijken naar hoe we zoveel mogelijk andere mensen een oplossing kunnen bieden.

Mevrouw van der Vloet verwees naar de rechtstreeks toegankelijke hulp, maar er is ook nog het hulpmiddelenbeleid. Er zijn zoveel facetten, niet enkel en alleen het kijken naar de pot die we gaan verdelen over prioriteitengroepen 1, 2 en 3.

Minister, het is goed dat u de aanbevelingen van de sector ter harte neemt, dat u zorgvuldig te werk gaat. Dan kunnen we met deze vrijgemaakte budgetten, die inderdaad recordbedragen zijn, echt wel het verschil maken en een helder perspectief geven.

Minister Beke heeft het woord.

Collega's, uiteraard moeten we een duidelijk plan hebben dat perspectief geeft. Dat is ook waaraan we werken. We hebben dit al een aantal keren naar voren gebracht en er ook al een aantal belangrijke beslissingen in het perspectief van dit plan over genomen. Ik denk aan Mozaïek 4 en Mozaïek 5. Dat is telkens gebeurd om meer mensen te kunnen helpen. Het zijn allemaal puzzelstukken die passen in de bredere puzzel die we aan het maken zijn. Ook voor 2021 hebben we al een aantal beslissingen genomen.

Van zodra het plan er ligt, willen we duidelijkheid kunnen geven, onder andere voor prioriteitengroep 1 en de mensen die daarop staan en wachten. Collega's Vande Reyde en Jans hebben daar gelijk in.

Collega van der Vloet, u hebt me nog meer aangespoord om voortgang te maken met mijn plan. Ik ben dat absoluut van plan en ik hoop dat we dat in de schoot van de regering snel voor elkaar krijgen.

Mevrouw De Martelaer heeft het woord.

Minister, het is ongelooflijk hoe u aan windowdressing kunt doen. Ja, u hebt beloofd dat u de middelen gaat geven, dat u de wachtlijsten gaat oplossen. Als ik uw antwoord aan de commissie beluister, staat u binnenskamers misschien verder, maar u staat eigenlijk nog geen stap verder dan de antwoorden die u in maart hebt gegeven. Er zal een omvattend plan komen en een helder perspectief worden geboden.

U bent puzzelstukjes aan het leggen, maar daar hebben de mensen die vandaag op de zorg wachten, geen antwoord mee. Er zijn mensen met urgentiecode 1 die gewoon niet meer weten hoe ze de touwtjes aan elkaar moeten knopen. Ze zien geen perspectief meer en u zegt dat u puzzelstukjes legt. Voor die mensen geeft u echt geen antwoord.

U wilt de budgetten naar voren schuiven, maar ik heb nog altijd geen antwoord gehoord op de vraag hoe u de volgende jaren bijkomende middelen gaat zoeken. Ik ben echt heel ontgoocheld in uw antwoord en ik denk dat heel veel mensen met een beperking ontzettend ontgoocheld zullen zijn met het antwoord dat u vandaag hebt gegeven.