Report meeting Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer Verheyden heeft het woord.

Minister, we gaan een beetje de technische kant op. Het Agentschap Wegen en Verkeer gaat dit jaar tussen Berchem en Borgerhout groeven in het betonnen wegdek frezen met de techniek ‘Next Generation Concrete Surface’. Dat moet de Antwerpse Ring stiller maken. De groeven helpen tegen rolgeluiden, het lawaai door contact tussen een band en de weg.

Wegen en Verkeer heeft de techniek al met succes uitgetest op twee stukjes van de N44 in Maldegem. Op een van de stukken daalde het geluid met zo maar even 4,5 decibel, al verminderde dat door de slijtage van de groeven later dan weer tot 2 decibel. 5 decibel minder, dat is evenveel alsof het wegverkeer met twee derde daalt. 3 decibel halveert het verkeer. Nog dit jaar volgt een tweede test, nu dus op de Antwerpse Ring. Er wordt een reductie van 3 tot 4 decibel verwacht tegenover het beton nu. Men wil het concept ook op andere geschikte plaatsen gaan uitproberen.

Het onderzoek moet er vooral voor zorgen dat er een betere leefbaarheid voor de inwoners van de omliggende wijken ontstaat. De techniek biedt duidelijke voordelen tegenover geluidsschermen, omdat de reductie van het geluid bij de bron zelf gebeurt. Er wordt ondertussen vastgesteld dat elektrische wagens voor meer geluid zullen zorgen door hun zwaardere gewicht. Door het toenemende aandeel van elektrische voertuigen zou de geluidsoverlast de komende jaren dus zelfs kunnen toenemen.

De groeftechniek zou betonwegen ook weer wat aantrekkelijker kunnen maken tegenover het asfalt. Asfalt is gemiddeld wel stiller, maar gaat minder lang mee.

Minister, kunt u het onderzoek toelichten?

Zult u bij een positief resultaat van de test beslissen om bij herstel of aanleg van wegen het huidige beleid aan te passen door meer te opteren voor beton in plaats van asfalt?

Aan welke criteria dienen de wegen te voldoen om voor het systeem in aanmerking te kunnen komen?

Betekent het toepassen van de techniek meerkosten voor de aanleg en herstelling van onze wegen? Is daarvoor eventueel reeds budget voorzien?

Uw beleid is erop gericht om de leefbaarheid van buurtbewoners te verbeteren. De komende jaren zal, zoals gezegd, de geluidsoverlast toenemen door de zwaardere elektrische wagens en de bredere banden die ze hebben, waardoor er meer rolgeluid zal ontstaan. Hoe wilt u dat toenemende rolgeluid aanpakken?

Minister Peeters heeft het woord.

Bedankt voor deze inderdaad technische vraag, mijnheer Verheyden, die desalniettemin van belang is, gelet ook op de vele klachten die we krijgen over geluidsoverlast.

De Next Generation Concrete Surface-methode of NGCS-methode wordt nu inderdaad toegepast in Berchem en Borgerhout. Het gaat hier echter niet meer zozeer om een onderzoek of een proefproject. Het is reeds opgenomen in het standaardbestek als een methode om oppervlaktebehandeling van bestaand wegdek aan te pakken en er zodoende voor te zorgen dat er een geluidsreductie is.

U hebt er in uw vraag al naar verwezen dat het in 2015 al is toegepast op de N44. Dat was inderdaad wel een proefproject. Dat proefproject heeft goede resultaten opgeleverd, vandaar dat het Agentschap Wegen en Verkeer ervoor heeft gekozen om dat mee op te nemen in het standaardbestek. En waar er bij bestaand beton klachten van geluidsoverlast zijn, kan het desgevallend mee worden opgenomen in het bestek en zodoende op grotere schaal worden uitgerold. Het specifieke verhaal in Berchem en Borgerhout is nu wel een van de eerste toepassingen waar het standaardbestek wordt toegepast.

Alle rijstroken worden afgewerkt met die NGCS-methode. In het bestek is dan ook voorzien dat er na de uitvoering van de werken rolgeluidmetingen ter controle zullen worden uitgevoerd, opdat men dan de resultaten van die metingen kan vergelijken met rolgeluidmetingen van voor de uitvoering, dus om effectief te controleren of er een reductie van het geluid is. Verder zullen er ook geluidsmetingen uitgevoerd worden in de zone naast de autosnelweg en nabij de woningen, om zo het effect ook in een ruimere context te kunnen evalueren.

Aan welke criteria moeten de wegen voldoen om het systeem toe te passen? Daar is de vereiste dat de betonverharding in goede staat moet zijn. Er mogen geen grote onvlakheden of beschadigingen zijn in het beton, want dan werkt het niet. En er moet ook voldoende sterkte aanwezig zijn in het beton om duurzame groeven te kunnen aanbrengen in het beton. Het wordt niet toegepast bij nieuw aangelegd beton, alleen bij bestaande betonoppervlakten.

Natuurlijk zijn er altijd wel meerkosten. Elke maatregel die men neemt om een geluidsreductie door te voeren, heeft uiteraard meerkosten. Als men voor een stillere asfaltoverlaging of dergelijke gaat, heeft dat ook meerkosten.

Als er klachten zijn van geluid, en als blijkt dat er ook effectief een overschrijding is van de geluidsnormen, dan gaat men een onderzoek doen om te kijken welke toepassing het best is om geluidsreductie te kunnen realiseren: is dat de NGCS-techniek, of moet men er toch voor opteren om geluidsschermen te plaatsen, of andere maatregelen? Men brengt daarvoor een aantal parameters in kaart, en aan de hand van die parameters beslist men dan wat men gaat doen of welke techniek of toepassing men gaat aanwenden om ervoor te zorgen dat er een geluidsreductie is.

Het is de betrachting van het Agentschap Wegen en Verkeer om zoveel mogelijk te zorgen voor stillere wegverharding. Wellicht weet u dat er bij het Agentschap Wegen en Verkeer ook een specifieke nota rond stillere wegverhardingen is. Bij heraanleg of aanleg van wegen kiest men dan ook specifiek voor wegverhardingen die het minst geluid genereren.

Sinds 2017 is er ook een dienstorder die bepaalde technische elementen opneemt, specifiek voor de wegverhardingen. Er is ook een geluidsactieplan, waarin ook een knelpuntenlijst is opgenomen, om te kijken waar er andere oplossingen moeten worden gezocht om het geluid te kunnen reduceren.

Ik hoop daarmee al uw vragen te kunnen beantwoorden. Voor nog meer technische kennis moet ik naar specialisten doorverwijzen.

De heer Verheyden heeft het woord.

Bedankt voor die technische uitleg, minister. U hebt mij inderdaad veel nieuwe informatie bezorgd. Maar ik denk dat het voornaamste is dat we inderdaad een belangrijke bron van ergernis bij veel buurtbewoners eventueel kunnen wegwerken. Wat we dikwijls zien van actiecomités, is dat wegen en het verkeer voor heel veel geluid zorgen.

Het is natuurlijk wel jammer om te moeten vaststellen dat we dat niet kunnen toepassen bij nieuwe wegen. Toen ik deze vraag opstelde, was ik direct aan het denken: we gaan dat nu doen op het stuk tussen Berchem en Borgerhout, maar kunnen we dat eventueel niet uitbreiden naar de werken aan Oosterweel, die toch wel bijzonder veel verkeer met zich gaan meebrengen en die ook belangrijk zijn in verband met de leefbaarheid? Ik stel dus vast dat dat moeilijker is en dat men dat misschien eventueel dan in een latere fase, wanneer die wegen al een tijd aangelegd zijn, zal moeten invoeren, indien daar problemen zijn.

Gaat men dit enkel behouden voor de autosnelwegen? Of heeft men ook het plan opgevat om gewestwegen met deze techniek te gaan aanpakken?

De heer Bex heeft het woord.

Het is een technische vraag, maar toch ook een heel belangrijke. Ik denk dat alle initiatieven die ertoe kunnen bijdragen om de geluidsoverlast van het verkeer te verminderen, welkom zijn.

Ik ben een beetje getriggerd door de collega, die vooral verwijst naar de toenemende elektrificatie van de autovloot. Ik denk dat daar niet zozeer het probleem ligt. In het algemeen zien we dat bijvoorbeeld een Volkswagen Golf in de laatste veertig jaar ongeveer 500 kilogram zwaarder is geworden. Dat is niet door de elektrificatie, maar doordat automodellen steeds zwaarder worden. 43 procent van de nieuwe wagens in België zijn tegenwoordig al SUV’s, en die zijn natuurlijk ook zwaarder dan een kleinere personenwagen. We zien eigenlijk dat de winst in efficiëntie qua brandstofverbruik vaak wordt omgezet in extra gewicht van de wagens, waardoor de milieuhinder, en wellicht ook de geluidshinder, identiek blijven.

Het gewicht van de wagens is ook belangrijk voor de verkeersveiligheid, minister. In die zin vroeg ik me af of u naast ingrepen in het beton ook denkt aan maatregelen om dat verzwaren van de auto’s wat te ontmoedigen, bijvoorbeeld op het vlak van de publiciteit die voor bepaalde types wagens kan worden gemaakt of de fiscaliteit voor zwaardere modellen.

Minister Peeters heeft het woord.

Dank u wel, collega’s, voor de bijkomende vragen.

Wat de zwaarte van de voertuigen betreft, neem ik aan dat u het dan specifiek over personenwagens hebt. Maar u weet dat op onze snelwegen en gewestwegen ook heel wat zwaar vrachtvervoer zit. Dus om hier specifiek te kijken naar publiciteit voor lichtere wagens ... Ons transport moet ook via onze waterwegen en via het spoor, maar het moet nog altijd voor een deel via onze gewest- en snelwegen. Ik denk dus dat het hier minder aan de orde is om daar volop op in te zetten.

Mijnheer Verheyden, ik heb hier de cijfers van het investeringsplan bij me. Zowel bij gewestwegen als bij snelwegen wordt er ingezet op geluidsreducerende maatregelen. Voor 2020 was dat bijvoorbeeld een bedrag van 17 miljoen euro. Voor 2021 wordt er 32 miljoen euro ingezet. Dat gaat soms over geluidsschermen. Een andere keer gaat het over geluidsreducerend asfalt. Of het gaat specifiek over de techniek van de NGCS-methode, het maken van sleuven in de bestaande betonwegen.

Dus het wordt overal wel gedaan, zeker daar waar we met drukke wegen in de nabijheid van woonkernen zitten. Waarom doen we dat dan niet voor heel de Oosterweel? U weet dat er daar in het kader van de leefbaarheidsprojecten enorm wordt ingezet op heel wat kilometers aan geluidschermen. Zo wordt de woonbuurten in de omgeving zoveel mogelijk geluidsoverlast bespaard.

Kortom, alle mogelijke facetten worden mee in rekening gebracht.

De heer Verheyden heeft het woord.

Ik wilde even inpikken op de opmerking van de heer Bex. Hij heeft inderdaad gelijk dat de voertuigen de laatste dertig jaar zwaarder zijn geworden, maar, mijnheer Bex, u zult samen met mij toch ook wel hebben vastgesteld dat heel wat van die SUV-modellen tegenwoordig elektrisch zijn. De SUV zal niet zomaar verdwijnen. Sommige zullen ook elektrisch worden, en die zijn nog zwaarder dan de huidige SUV’s. Dat is toch wel een kleine kanttekening die ik nog even wilde maken.

Het voornaamste dat ik uit het antwoord van de minister kan opmaken, is dat er volop wordt ingezet op de leefbaarheid van bewoners in de buurt van gewestwegen en snelwegen. Alle technieken die ertoe kunnen bijdragen dat de leefbaarheid verbetert, kunnen we alleen maar toejuichen.