Report meeting Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken

– Wegens de coronamaatregelen werden deze vragen om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Minister, de Scheldebrug was een van de achttien leefbaarheidsprojecten die werden gekozen binnen het bredere Oosterweeldossier. Er zijn verschillende varianten onderzocht. Daaruit is dan deze brug gekozen. Een piste die niet werd onderzocht, maar die na de indiening van deze vraag, drie weken geleden, ook werd geopperd, is een kabelbaan.

Eind 2020 hebt u de keuze laten vallen op een brug. En sindsdien is er heel wat water door de Schelde gevloeid. Ik heb in de plenaire vergadering ook al mijn bedenkingen geuit. Een consensus over de brug is nog steeds niet verkregen. Nadat eerst de nautische wereld, met de rivierloodsen voorop, verzet had aangetekend, blijkt nu ook de Permanente Commissie van Toezicht op de Scheldevaart negatief te staan tegenover over de plannen voor de bouw van een brug. Een brug op die locatie, zo stellen zij, zou te veel impact hebben op de scheepvaart en zou de Vlaamse economie kunnen hypothekeren.

In de commissie liet u weten dat een tunnel een beter alternatief vormt. Normaal gezien wordt de Permanente Commissie van Toezicht op de Scheldevaart als autoriteit beschouwd en gevolgd door de betrokken ministers. Ik zou dus graag van u weten hoe er wordt gereageerd op deze nieuwe wendingen in het verhaal van de Scheldebrug, dus niet enkel dat negatieve advies van de Permanente Commissie van Toezicht op de Scheldevaart, maar ook het alternatief van de kabelbaan dat werd geopperd.

Welke implicaties heeft het negatieve advies van de permanente commissie op de plannen voor de nieuwe Scheldebrug? Hoe staat u tegenover het advies dat de commissie uitbracht? Zult u ingaan op dit advies van de commissie om de plannen te laten herbekijken?

Zal er extra ruimte komen in het onderzoek naar een tunnelvariant? Uit mijn eerdere schriftelijke vragen en het alternatievenrapport bleek een zinktunnel zeker ook competitief ten opzichte van de hefbrug, maar dan moet het verdere studiewerk hier ook voor worden meegenomen.

Dan is er ook nog die bijkomende vraag: hoe kijkt u naar die piste van een kabelvariant, die waarschijnlijk minder zou kosten dan een fietsersbrug, die betrouwbaarder is qua gebruik, waar ondertussen ook mobiliteitsexperten toe hebben opgeroepen, en waar ook de intendant niet weigerachtig tegenover zou staan?

De heer Annouri heeft het woord.

Er zijn steeds meer mensen die voor de fiets kiezen in en rond Antwerpen. Dat is wat ons betreft goed nieuws. Maar wie met de fiets tussen linker- en rechteroever moet pendelen in Antwerpen kan maar beter avontuurlijk ingesteld zijn. Je weet namelijk nooit of en hoe je aan de overkant zult geraken. Tijdens de tweede week van de paasvakantie was de fietserstunnel aan de Kennedytunnel eens vijf dagen lang afgesloten om geplande werken aan de liften uit te voeren én ging er weer een lift van de voetgangerstunnel buiten dienst. Die liften wachten al sinds 2017 op een grondige renovatie. De Schelde oversteken met pakweg een bakfiets of een ander vervoersmiddel dat de roltrappen van de voetgangerstunnel niet op geraakt, kon dan alleen maar via het veer. De nood aan een betrouwbare fietsverbinding over de Schelde is groot, laat dat duidelijk zijn.

De plannen om een fietsbrug in te richten, kregen intussen al heel wat tegenkanting, onder meer van de loodsen en de Permanente Commissie voor Toezicht op de Scheldevaart. De Fietsersbond toonde zich ook geen fan. Een brug die meerdere keren per dag meer dan een half uur openstaat, kan geen betrouwbare verbinding garanderen. Ik weet dat er dan wordt gesproken over apps en dat soort toestanden, maar als je via een applicatie ziet dat je alweer een halfuur moet wachten, ga je die brug gewoon niet nemen. En dan is het geen alternatief. Dan zorgt dat voor frustratie. Daarom komt de Fietsersbond nu met een nieuw voorstel: een kabelbaan. Volgens mobiliteitsdeskundige Dirk Lauwers zou deze optie goedkoper en betrouwbaarder zijn. En – collega Van de Wauwer haalde het ook al aan – de intendant stond daar ook niet weigerachtig tegenover.

Hoe komt het dat de renovatie van de liften van de voetgangerstunnel zo lang op zich laat wachten? Want dat duurt ondertussen echt zeer lang. Welke inspanningen zullen er gedaan worden om snel werk te maken van deze broodnodige renovatie?

Is de piste van een kabelbaan onderzocht qua haalbaarheid en kostprijs? Indien niet, zal die nog grondig onderzocht worden?

Wat zijn de volgende stappen in de plannen voor de fietsverbinding over de Schelde? Hoe wordt er omgegaan met de negatieve adviezen die tot nu toe werden gegeven?

Wanneer zullen de fietspendelaars eindelijk kunnen rekenen op die betrouwbare verbinding?

De heer D’Haese heeft het woord.

Mijn vraag gaat over hetzelfde thema, namelijk de liften van de Sint-Annatunnel in Antwerpen, die al een tijdje dringend aan renovatie toe zijn. Die renovatie wordt sinds 2017 gepland door het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). Minister, onlangs is bekend geraakt dat er bij een tweede oproep opnieuw geen tweede aannemer is gevonden om die werken uit te voeren.

Die werken werden eerst als geheel als bestek in de markt gezet. Er werd geen aannemer gevonden. Er is nu een tweede ronde gedaan waar het bestek was opgesplitst in verschillende onderdelen. Men heeft opnieuw geen aannemer gevonden. AWV geeft nu aan dat het verschillende onderdelen van de restauratie nog verder uit elkaar zal trekken, en dat het de coördinatie zelf nog meer naar zich zal toe trekken.

Die liften wachten ondertussen op restauratie. En ondertussen is het gokken of je aan de overkant geraakt of niet, of eigenlijk niet, want er bestaat een app of website waar je kunt kijken of de liften wel of niet werken. Dat is allemaal heel leuk, maar het zou natuurlijk leuker zijn mocht je gewoon kunnen vertrekken zonder je zorgen te hoeven te maken over hoe je aan de overkant van de Schelde geraakt in de 21e eeuw.

Er is die heel grondige renovatie van de liften die moet gebeuren. Dat zijn heel grote werken. Maar daarnaast is er ook het lopende onderhoud en het herstel van kleinere mankementen aan de liften van de Sint-Annatunnel, die historische liften. Maar ik zal niet het debat van gisteren in de plenaire vergadering over historische liften overdoen, collega’s. Maar het zijn ook mooie, historische liften, die af en toe, of zelfs vaak uitvallen. Ik hoor heel veel mensen, steeds meer mensen eigenlijk, die zeggen dat vroeger niet alles beter was. Maar in de tijd dat Imalso nog zijn eigen onderhoudsdienst had, werden de herstellingen veel sneller uitgevoerd. Sinds die dienst er niet meer is, merkt men steeds meer problemen.

Tegen wanneer zal het nieuwe bestek voor de renovatie worden uitgeschreven? Hebt u er vertrouwen in dat er dit keer wel aannemers gevonden zullen worden?

Op langere termijn en voor het onderhoud, zou er niet beter opnieuw een dienst worden opgericht voor het onderhoud en de herstellingen aan deze liften, die expertise kan opbouwen voor dit zeer specifieke werk, in plaats van afhankelijk te blijven van externe aannemers die altijd op zoek moeten naar onderdelen die van elders moeten komen of de expertise in huis moeten halen? Zou dat geen betere blik op de toekomst zijn?

Minister Peeters heeft het woord.

Dank u, collega’s, om aandacht te vragen voor de fietsverbinding tussen Linker- en Rechteroever.

Ik begin bij de laatste vragen over de restauratie van de Sint-Annatunnel van de heren Annouri en D’Haese. Na de mislukking van de eerdere pogingen om aannemers aan te stellen voor de volledige renovatie van de liften in de Sint-Annatunnel, heeft het Agentschap Wegen en Verkeer ervoor gekozen om het over een andere boeg te gooien en niet meer te gaan voor één enkele opdracht. Het wordt nu een gefaseerde opdracht met verschillende taken die onafhankelijk van elkaar worden uitgevoerd, zodat we niet telkens in een impasse zitten en er niets kan gebeuren.

De administratie zal de coördinatie van de werken op zich nemen. Ze heeft daarvoor een projectteam opgezet. Ze doet ook zelf voorbereidende werken en een deel van de studies. Het wordt een beetje opgedeeld en zo zullen de tunnel en de liften zo snel mogelijk worden hersteld. Het projectteam is samengesteld uit mensen met de nodige knowhow, met technische bagage, gespecialiseerd in vernieuwings- en renovatieprojecten. Er is uiteraard een projectmanager, die in samenspraak met de projectingenieur, de werfcontroleur en techniekers alles in goede banen leidt.

De vernieuwde aanpak van de renovatie- en restauratiewerken aan de Sint-Annatunnel heeft al geleid tot een aantal bestekken. Een aantal werken zijn opgestart. Een eerste reeks werken werd reeds op 24 maart gestart, waarbij het openingsmechanisme van zowel de kooi- als bordesdeuren van de liften een volledige renovatie krijgen. De openingsmechanismen van de eerste vier deuren op een totaal van tien, werden reeds vernieuwd. Deze werken zullen een zestal weken duren. Er zijn nog andere bestekken in de markt geplaatst om deze zomer te zorgen voor tal van werken.

Ik verneem van AWV dat verschillende, sterk gespecialiseerde aannemers in bepaalde onderdelen zich de laatste weken spontaan aanbieden. De gefaseerde aanpak werkt dus veel beter. We vinden de specifieke aannemers voor de specifieke deelopdrachten zeer goed, zodat het hele renovatieproject vlotter verloopt.

Alleszins hoop ik, en ik denk samen met eenieder hier in de commissie, dat deze nieuwe benadering haar vruchten zal afwerpen en dat we wel degelijk snel een volledige optimale werking hebben van de liftdeuren en van de openingsmechanismen van de liften, zodat mensen daar niet meer moeten stilstaan of moeten vaststellen dat de liften andermaal niet werken.

Een tweede onderdeel heeft betrekking op de Scheldebrug, die heel wat emoties losweekt bij een heel aantal instanties. Op zich is dat misschien ook wel goed. Dat is een teken dat het ook allemaal leeft. Ik ga even terug in de tijd. Zoals de heer Van de Wauwer gezegd heeft, is er in het kader van het hele Oosterweelverhaal, de leefbaarheidsprojecten en het Toekomstverbond Antwerpen duidelijk vooropgesteld dat er een Scheldeverbinding moet zijn voor fietsers. We willen dat iedereen massaal naar de fiets grijpt, zeker ook tijdens de werken. Wat dat betreft, is het dus zeker goed om daar alle aandacht voor te vragen.

In het kader van het leefbaarheidsproject om een Scheldeverbinding te creëren, is er in opdracht van de Vlaamse Waterweg, dus onder mijn bevoegdheid, maar ook samen met de stad Antwerpen, een studie uitgevoerd. Die vond in april 2020 een aanvang. Het consortium SBE Omgeving heeft de verschillende mogelijke alternatieven onderzocht, telkens in functie van de mobiliteitsvoorwaarden, de nautische voorwaarden en de ruimtelijke voorwaarden. Dat zijn drie aspecten die van groot belang zijn. Op grond daarvan heeft men een aantal alternatieven onderzocht. En die alternatieven waren brugvarianten en tunnelvarianten. En uiteindelijk is men, ook in overleg met de intendant, die natuurlijk ook zijn licht op deze studie heeft geworpen, tot een voorkeursvariant gekomen, namelijk de brug zoals die tot nu toe werd gekozen.

Was dat een definitief eindverhaal? Neen, uiteraard moet er nog heel wat verder onderzoek gebeuren. Alleszins hebben we recent ook kennis genomen van het nautische advies van de Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit (GNA) met betrekking tot de Scheldebrug, een advies dat op 24 februari 2021 finaal bekrachtigd werd door de Permanente Commissie van Toezicht op de Scheldevaart. Zij geven in hun advies aan dat een bijkomende constructie op de Schelde, zoals een Scheldebrug, potentieel een risico inhoudt en dat we natuurlijk te allen tijde moeten waken over het belang van de veiligheid en de continuïteit van de scheepvaart.

Ik denk dat iedereen het ermee eens is dat we moeten waken over die nautische veiligheid en de continuïteit van de scheepvaart. Dat is ook altijd gezegd in alle studies, dat dat alle belang en alle prioriteit moet krijgen. Maar met al die risicobeheersingsmaatregelen is ook al rekening gehouden bij de opmaak van de studie als dusdanig. De mitigerende maatregelen die gedefinieerd zijn door de Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit, werden dus al mee opgenomen in de studies. Het gaat dus niet zozeer om nieuwe aandachtspunten en bezorgdheden, maar het zijn uiteraard wel aandachtspunten en bezorgdheden die in het vervolgtraject allemaal mee moeten worden opgenomen.

Ik hoor sommige collega's hier al zeggen dat de Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit in het verleden een echte autoriteit was waar iedereen rekening mee hield, en zeker de ministers. Wel, ik houd ook wel degelijk rekening met hun opmerkingen en bevindingen. In de verdere studie rond de verdere uitwerking van de voorkeursalternatieven, die absoluut nog noodzakelijk is, zal dat zeker allemaal mee moeten worden opgenomen, en niet alleen van de Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit, maar ook van alle andere experts en dergelijke.

We zijn op dit ogenblik nog niet bezig met de omgevingsvergunning als dusdanig. Daar zal dus sowieso nog heel wat inkt over vloeien en bijkomend onderzoek over gebeuren.

Zowel collega Van de Wauwer als collega Annouri vragen hoe het zit met de andere varianten. Wat met de tunnelvariant of de kabelbaanvariant? Ik heb inderdaad ook in een aantal persberichten gelezen dat er nu de suggestie wordt gedaan van een kabelvariant. Die zat niet mee in de studie die door SBE en Omgeving is gebeurd. Zoals ik al zei werd daar echt gefocust op diverse brugvarianten en op diverse tunnelvarianten. De kabelbaan was daar niet aan de orde. Mocht men straks van oordeel zijn dat dat ook onderzocht moet worden, dan bekijken we dat verder, ook in overleg met de stad Antwerpen en De Vlaamse Waterweg. Alleszins is dat tot nu toe niet aan bod gekomen. Het is aan de diverse partners om zich daar straks over te buigen, om te kijken of er ook over die kabelvariant verder onderzoek moet worden gevoerd. Het zat alleszins niet opgenomen in het advies van de intendant, die toch mee waakt over de achttien leefbaarheidsprojecten in het kader van het Toekomstverbond.

Collega Annouri had de specifieke vraag wanneer de fietspendelaars eindelijk kunnen rekenen op een betrouwbare verbinding. Ik vind dat een heel terechte vraag, een terechte bekommernis, collega Annouri. Maar u begrijpt dat ik mij vandaag niet specifiek kan laten vastpinnen op een welbepaalde datum of eindpunt. Alleszins is het de bedoeling om over de voorkeursvariant waarvoor gekozen was in december 2020, de verdere onderzoeken en studies te laten plaatsvinden. Normaliter zouden deze studies tegen het einde van het jaar afgerond moeten worden, en moeten we dan bekijken hoe het hier verder moet, en in welke mate we dan zo snel mogelijk kunnen zorgen voor een effectieve, betrouwbare verbinding voor de fietspendelaars. Tot nu toe kan ik u geen specifieke datum geven, maar we blijven wel ten volle inzetten op de tunnelrestauratie van de Sint-Annatunnel, zodat die optimaal kan worden gebruikt.

Ik hoop dat we zo snel mogelijk meer duidelijkheid krijgen over de voorkeursvariant die gekozen werd. Ik hoop uiteraard ook dat daar straks een volledig draagvlak voor is, met alle prioriteit voor de nautische keten. Maar er moet natuurlijk ook draagvlak zijn, want als er een project wordt uitgeschreven waar geen draagvlak voor is, heeft het natuurlijk ook geen meerwaarde. Laten we eerst de bijkomende studies voor de voorkeursvariant afwachten, om dan te kijken waar we staan.

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Collega Annouri stelde het heel juist. Het is belangrijk dat er goede en betrouwbare Scheldeverbindingen zijn voor de fietsers in Antwerpen. Met betrouwbaar bedoelen we dat er verbindingen zijn waarop fietsers op elk moment van de dag, te allen tijde kunnen rekenen. Indien een verbinding niet bruikbaar is, zoals met die Scheldebrug vaak het geval zal zijn, moeten er voldoende andere alternatieven zijn: de voetgangerstunnel, de fietserstunnel, de veerdienst. En dat is het probleem dat we nu ook al zien. Collega D’Haese haalt heel terecht de problemen van de liften aan in de voetgangerstunnel. Ik stel daar ook al sinds 2018 vragen over. Ik had voor de voorbereiding van deze vraag ook even een oplijsting gemaakt met die hele chronologie. Ik ga daar nu niet verder op ingaan, want we zijn al laat op de avond.

Ik was wat sceptisch toen ik de eerste keer hoorde over de nieuwe aanpak, waarbij er echt kritisch zou worden gekeken naar hoe de tunnel kon worden gerestaureerd. Maar er gaat nu tenminste iets vooruit, en ik ben heel blij om dat te horen.

Die betrouwbaarheid is er niet en die zal er met die brug ook niet zijn. Wij hebben nu opnieuw heel felle kritieken gekregen en gehoord op die fietsersbrug. Ik blijf nog altijd wat op mijn honger zitten. Ik kreeg geen duidelijk antwoord op mijn vragen. Vooral die ‘Wat nu?’-vraag blijft door mijn hoofd spoken. U zegt dat dit nog geen eindverhaal is en dat er nog onderzoeken gebeuren. Maar wat zal er nu eigenlijk wel en wat zal er niet worden onderzocht? Want u sprak enkel over verder onderzoek op die voorkeursvariant. U zegt dat er aan drie cruciale zaken is getoetst en dat alle opmerkingen gekend zijn. En toch komt de toezichtscommissie nu met kritieken. U zegt dat die al zijn meegenomen. Dat lijken mij toch zaken die we niet naast ons konden neerleggen. U plant nu heel duidelijk om door het oranje licht te varen, terwijl die autoriteit het licht heel duidelijk op rood zet.

Minister, ik wil u heel duidelijk vragen niet alleen maar die voorkeursvariant verder te onderzoeken, maar ook andere alternatieven. U zegt dat als de partners dit willen, jullie die kabelbaanpiste kunnen onderzoeken. Als de partners dit willen? U bent de bevoegde minister. Ik hoop dat u dat ook expliciet kunt vragen. Het is een vraag die ik hier als parlementslid heel expliciet aan u wil stellen, een vraag vanuit het parlement. Ik denk dat de collega’s zich daar ook wel bij aansluiten. Het is een vraag naar een onderzoek over die kabelvariant als alternatief op die tunnel. Want u zegt dat er kritiek is gekomen op een extra constructie over de Schelde. Dat zou niet het principe van de constructie zijn. Hoe ik het las, waren er heel duidelijke kritieken tegen deze specifieke fietsersbrug.

Minister, neem uw verantwoordelijkheid. Zult u die vraag stellen, ja of nee? Want u zegt heel terecht dat het draagvlak voor zulke grote projecten enorm belangrijk is. Maar het is net dat draagvlak dat ik vandaag volledig mis bij die Scheldebrug. U hebt in mij alvast een partner om mee uit te kijken naar alternatieven.

De heer Annouri heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw uitgebreide antwoord. Ik waardeer dat.

Ik heb drie opmerkingen of vragen. Eén, u hebt uitleg gegeven over het projectteam en de manier waarop er nu wordt gewerkt rond de renovatie van de liften: met die verschillende ‘saucissonering’ en ervoor zorgen dat de experten daarmee werken.  Ik ben heel even uit de vergadering gevlogen vanwege een slechte verbinding. Ik weet dus niet of u al hebt gezegd of er daarvoor een timing was voorzien. Weet u al wanneer de renovatie van de liften gedaan zou zijn? Dat is op korte termijn natuurlijk het meest cruciale. Mensen snakken daarnaar en willen dat de liften werken. Ze willen ervan gebruikmaken. Dat is cruciaal. Is er een concrete timing? Zo kunnen we aan de mensen die dit nu volgen, zeggen: ‘Dán zou het gedaan moeten zijn.’ Ik vraag dus naar de verwachte datum. Dat is een eerste vraag.

Twee, er komen onderhandelingen over de opmerkingen die worden meegenomen en de tracés die nu voorliggen.  Ik begrijp u ergens wel. Waar ik voor pleit – en ik denk collega Van de Wauwer ook, ik heb hem goed begrepen, en collega D’Haese ook –, is ervoor te zorgen dat de fietser een makkelijke verbinding heeft van de ene kant naar de andere. Een kabelbaan, laten we eerlijk zijn, die moet ook ’s nachts functioneren. Er moet permanentie zijn. Daar moet dan ook op worden ingezet. Aan elk van die trajecten zijn voor- en nadelen gekoppeld. Ik wil u nu niet zeggen dat er één zaligmakend antwoord op is. Maar ik weet wel dat men toch op zijn minst die verschillende aspecten naast elkaar moet kunnen leggen en zeggen, tegen iedereen die mee aan tafel zit: ‘Oké, jongens, waar gaan we nu mee verder? Wat is de goede keuze?’ Ik wil dus niet zeggen dat het gemakkelijk is. Maar ik denk wel dat de juiste partners rond de tafel moeten zitten. Mijn tweede vraag luidt dan ook: zal de Fietsersbond of Fietsberaad Vlaanderen bijvoorbeeld, worden meegenomen als inputgever, als groep van mensen die mee kunnen nadenken over die verdere onderzoeken? Zij kunnen hun input geven, uiteraard los van de nautische belangrijke bezwaren.

Mijn laatste vraag is een puur praktische. Ik weet niet of u daar meteen op kunt antwoorden. Als die brug er zou komen, is een van de doembeelden en bezorgdheden die nu leven dat die regelmatig zal openstaan en dat men er dan niet over zal kunnen. Is het bijvoorbeeld een optie om het scheepvaartverkeer op die manier in te richten dat je op voorhand al weet dat in de spitstijden, als mensen terugkomen van het woon-werkverkeer, die brug er altijd zal zijn en dat je op die manier het scheepvaartverkeer zult sturen? Zo kun je ervoor zorgen dat die brug altijd op vaste momenten openstaat. Dan weet je dat, dan weet je dat elke dag opnieuw. En dan zijn dat zekerheden in plaats van een steeds veranderende factor. Is het überhaupt een optie om op die sturende manier te werken? Is dat mobiliteitssciencefiction of niet?

Ik ben benieuwd naar uw antwoord. Ik dank u.

De heer D’Haese heeft het woord.

Voorzitter, minister, voor de toelichting rond de renovatie had ik dezelfde vraag als de heer Annouri in verband met de timing. Het is de bedoeling om deze zomer te starten. Kan dat worden aangehouden? Hoelang zouden de werken duren? Wanneer zou alles rond zijn?

Minister, als ik me niet vergis, hebt u niet geantwoord op mijn vragen over het onderhoud en herstel van de tunnel tijdens het gebruik. Zou het niet goed zijn om opnieuw een dienst op te richten die gespecialiseerd is in de tunnel? Een dienst die de tunnel en de liften kent? Die gemakkelijk het herstel en onderhoud kan doen? Wat denkt u daarvan?

Ik ga me even mengen in de discussie over de brug. Minister, het wordt wel kras. De mensen die onder de brug moeten varen, zijn niet enthousiast. Ze zijn carrément tegen. De fietsers, vertegenwoordigd door de Fietsersbond, zijn evenmin enthousiast. Nu hoor ik dat zelfs uw coalitiepartner niet enthousiast is. Ik vind het goed dat de heer Van de Wauwer zich daar eerlijk over uitspreekt. In het Antwerpse stadsbestuur is Vooruit niet al te enthousiast. Ik vraag me af waar het draagvlak is. Ik zie geen draagvlak, behalve bij een aantal projectontwikkelaars. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat de brug een prestigeproject is. Er wordt nog weinig nagedacht over het praktisch nut, vooral omdat het een prestigeproject is dat men absoluut wil voor de ontwikkeling van bepaalde zones.

We hadden het over een gemakkelijke verbinding voor fietsers tussen Linker- en Rechteroever. Daarvoor moeten we volgens mij terug naar het veer dat is aangelegd tijdens de werken. Het heeft tot nu toe jammer genoeg een lage frequentie. Men kan er slechts om het half uur op rekenen. De werken voor de renovatie van de tunnel zijn nog niet gestart. Dat gaat nog even duren. Tot dan zitten we met liften die om de zoveel tijd uitvallen. Het veer vaart maar om het half uur, op weekdagen gaat het maar tussen 7 uur ’s ochtends en 6 uur ’s avonds. Kunnen we daar niet meer in investeren, zodat het een hogere frequentie krijgt? Kunnen we geen extra schip inzetten, zodat ze elkaar kunnen afwisselen? Dan krijgen we een hoogfrequentveer: om de tien minuten in de spits, en later op de avond, zeker tot 9 uur. Zo krijgen we een volwaardige verbinding voor fietsers en mensen met een rolstoel of kinderwagen om van Linker- naar Rechteroever te gaan.

Ook aan de Kennedytunnel in het zuiden van Antwerpen, wat houdt ons tegen om daar een hoogfrequentveer in te leggen? Zelfs als we eruit geraken of we een kabelbaan, een brug of een tunnel willen, dan gaan de werken nog jaren duren. Ondertussen zitten we met dat belachelijk klein liftje van de Kennedytunnel dat naar boven en naar beneden moet en waar men met vier of vijf fietsen in geraakt, voor een belangrijke verkeersweg voor fietsers. Waarom investeren we niet in een hoogfrequentveer om mensen van Linker- naar Rechteroever te brengen? Dat hoeft geen jaren te duren om te ontwikkelen.

De heer Verheyden heeft het woord.

De Fietsersbond is zelf met een alternatief gekomen voor de Scheldebrug. Het is toch wel duidelijk dat die betrouwbare fietsverbinding over de Schelde noodzakelijk is in het kader van dat Oosterweeldossier? Het is duidelijk dat de gekozen oplossing onder vuur ligt, niet alleen bij ons, maar ook bij enkele andere fracties.

Collega’s, het is al herhaaldelijk gezegd, de fietsersbrug zal niet altijd toegankelijk zijn. Ze zal niet alleen hinder opleveren voor de scheepvaart, maar 28,5 dagen per jaar zal ze niet beschikbaar zijn. In Antwerpen denkt men dat men daar altijd zal kunnen over rijden, maar dat is een duidelijke misrekening. Alternatieven moeten verder worden onderzocht. Maar ik wil me aansluiten bij collega D’Haese: wij zijn ook van mening dat de goedkoopste en beste oplossing een veerdienst is. Dat is een vierde van de kostprijs van de Scheldebrug, en het zou altijd ter beschikking staan indien de frequentie zou kunnen verhogen en men het veer meer zou kunnen bemannen. Er is ook een zekerheid voor het scheepvaartverkeer en de veiligheid. Bovendien kan men hier eenvoudig via een aannemingsovereenkomst een uitbesteding doen met private ondernemingen om tegen de beste voorwaarden en kwaliteit de veerdienst te garanderen.

Laat ons eerlijk zijn, ik denk dat een kabelbaan niet echt het mooiste zicht is en tevens afhankelijk is van ons nukkige klimaat. Bij een panne ligt die baan volledig plat. We kennen dat allemaal van de skivakanties. En net zoals bij de binnenvaart denken wij dat een veer een ecologisch en bovendien economisch gunstig verhaal is. De Vlaamse overheid kan volgens ons haar geld beter gebruiken voor haar prestigieuze ambitie van de Vlaamse Veerkracht dan een dure, nutteloze brug over de Schelde aan te leggen. Wij denken dat een veer alleen een win-winsituatie zal opleveren. Ik vind het dan ook vreemd, minister, dat daar niet echt naar gekeken wordt. Ik sluit me in dezen aan bij collega D’Haese.

Minister Peeters heeft het woord.

Collega’s, bedankt voor de vele bijkomende vragen.

Mijnheer Annouri, wat de restauratie van de Sint-Annatunnel betreft, hebt u wellicht een aantal aspecten gemist. En dan zijn er ook de bijkomende vragen van de heer D’Haese. Ik heb daarnet al gezegd dat het project gefaseerd wordt. Dat werkt klaarblijkelijk veel beter. Alles blijft onder het projectteam van het Agentschap Wegen en Verkeer. Dat zijn allemaal mensen met gespecialiseerde technische kennis. Er zijn nu ook aannemers die zich specialiseren in bepaalde onderdelen. Zij komen zich spontaan aanbieden om er toch maar voor te zorgen dat de restauratie van de liften zo snel mogelijk kan gebeuren.

Ik heb ook gezegd dat de eerste werken op 24 maart 2021 zijn gestart aan de openingsmechanismen voor vier van de in totaal tien te renoveren liftdeuren. Dat zou zes weken duren. Die werken zijn nu wel heel even onderbroken voor de periodieke onderhoudswerken die aan de roltrappen gebeuren. Die eerste vier deuren zouden voor de zomer klaar zijn. Tegelijkertijd zijn nu andere bestekken lopende, waarna men in de zomer 2021 wil overgaan tot de uitvoering.

Ik kan u vandaag geen einddatum geven wanneer alles opgeleverd zal zijn en alles perfect zal werken. Op dat vlak moet ik u een beetje op uw honger laten. Maar het projectteam van het Agentschap Wegen en Verkeer vindt dat deze gefaseerde aanpak veel beter werkt. In het verleden heeft men twee keer een poging ondernomen om het grootste werk in zijn totaliteit aan te besteden, maar toen vond men geen aannemers. Nu verloopt dat heel wat beter. We hopen dat die liften zo snel mogelijk optimaal werken en kunnen worden gebruikt.

De Scheldebrug komt in aanmerking als een van de leefbaarheidsprojecten. Een vlotte Scheldeverbinding is noodzakelijk. Dat kan inderdaad via verschillende alternatieven. Dat kan via een veer, een tunnel, een kabelbaan of een brug. Bij een brug heeft men dan ook nog verschillende varianten. Men kan een brug hebben die op en neer gaat, die openklapt enzovoort.

Men heeft daar een heel proces doorlopen in samenspraak met de stad Antwerpen en De Vlaamse Waterweg, onder supervisie van de intendant. In het kader daarvan werden een aantal alternatieven onderzocht en heeft men, rekening houdend met beleving, veiligheidsgevoel, omgeving, mobiliteit en nautische aspecten, tussen alle onderzochte varianten gekozen voor de brugvariant. Die brug kan omhoog voor het scheepvaartverkeer en is dan, uiteraard, niet toegankelijk voor fietsers, maar, als hij op reguliere hoogte is, is hij wel toegankelijk voor fietsers en zorgt hij zodoende voor een goede verbinding van de ene oever naar de andere oever.

We kunnen nu twee dingen doen. We kunnen de gekozen voorkeursvariant verder in onderzoek laten, zoals eigenlijk ook al beslist was. We gaan dan bekijken hoe dat perfect matcht met alle mogelijke opmerkingen, zeker ook met de opmerkingen van de GNA om te allen tijde een stremming van de scheepvaart te voorkomen. We kunnen dat verder laten onderzoeken.

Maar men kan ook zeggen – en ik zeg dat als een loutere hypothese – dat we, ondanks die studie naar de varianten, vinden dat het terug naar af moet, dat we de input van de werkbanken en van alle andere partners in het kader van de studie die tot nu toe is gevoerd, niet meer relevant vinden, dat we dus terug naar af gaan en bijkomende onderzoeken gaan doen. Dat is een mogelijkheid, maar weet dan wel, collega’s, dat we verder verwijderd zijn van een mogelijke oplossing. Want we kunnen telkens wanneer een hele reeks varianten zijn onderzocht, terug naar af gaan en zeggen dat we nog eens alle andere varianten moeten onderzoeken, maar dan zullen we finaal nooit landen. Daarom ben ik persoonlijk eerder voorstander van datgene wat tot nu toe is afgeklopt.

In december hebben we in samenspraak met de werkbanken en met alle andere partners ervoor geopteerd om te gaan voor die brug, weliswaar wetende dat er nog een heel aantal issues moeten worden opgelost. Laat ons daaromtrent verder onderzoek doen, om hopelijk zo snel mogelijk te kunnen landen en zo snel mogelijk die oeververbinding te hebben. Het alternatief is om helemaal opnieuw te beginnen, maar dan zal het nog iets langer duren. Ik denk dat we beter even vasthouden aan ons plan, ervoor zorgen dat we zo snel mogelijk die bijkomende studies hebben en uiteraard ook weer opnieuw hoe alles kan matchen met datgene wat de permanente commissie inzake de nautische aspecten heeft opgemerkt. De opmerkingen, die tot nu toe opgenomen waren in het verslag van 14 februari, zijn al allemaal behandeld in de alternatieve studie die finaal in december 2020 zijn einde heeft gekend.

Mijnheer D’Haese, u zegt dat u absoluut wilt dat er toch nog een veervariant wordt onderzocht. Ook dat is dan opnieuw een variant. Ook dat betekent dat alles weer on hold komt te staan en dat we weer moeten gaan bekijken of een veer meer potentieel zou kunnen bieden. Hetzelfde geldt voor de kabelbaan. Opnieuw, dat is terug naar af en naar een nulscenario gaan, waarbij we in plaats van een stap vooruit een stap achteruit zetten. Ik zeg opnieuw dat ik daar opnieuw een overleg over wil opzetten, maar ik zie op dit ogenblik weinig argumenten, buiten een aantal persberichten en het verslag van 24 februari van de Permanente Commissie van Toezicht op de Scheldevaart – de elementen die daarin stonden waren al mee opgenomen –, ik zie vandaag niet onmiddellijk argumenten om te zeggen dat we terug naar af moeten en alles opnieuw bestuderen. Maar ik zal er opnieuw met de andere stakeholders over in overleg gaan, opnieuw met de werkbanken en met de intendant over aan tafel gaan zitten. Vindt men straks toch dat het hele onderzoek weer van voren af aan moet gebeuren, mij niet gelaten, maar het zal dan opnieuw nog wat langer duren vooraleer we finaal een variant hebben.

Ik hoop dat ik daarmee alle vragen heb beantwoord, maar ik ben er mij ook heel erg van bewust dat het zeker niet de laatste keer zal zijn dat we het daarover zullen hebben in deze commissie.

De heer Van de Wauwer heeft het woord.

Minister, dank u voor het opnieuw uitgebreid verder ingaan op alle bijkomende vragen. Ik weet dat de Scheldeoeververbinding inderdaad is overgehouden als een van die leefbaarheidsprojecten, maar nogmaals, dat kan op verschillende manieren. Die verbinding moet worden gerealiseerd, want we willen niet dat dat leefbaarheidsproject in het gedrang komt, maar dat geldt natuurlijk ook voor al die andere leefbaarheidsprojecten. Als we nu kijken naar het budgettaire plaatje van die Scheldebrug, zoals die nu voorligt, dan zal het niet anders kunnen dat er mogelijkerwijze andere leefbaarheidsprojecten gaan sneuvelen. Wat we kunnen doen, is de voorkeursvariant verder onderzoeken, of andere varianten onderzoeken. U zegt dat we dan terug naar af gaan. In alle eerlijkheid, ik wil ook dat het vooruitgaat, maar het gaat om een beslissing op lange termijn, en ik heb liever dat we alle pistes toch onderzoeken en dan de juiste keuze maken. De financiële impact van die Scheldebrug zal immers enorm groot zijn, niet alleen met de realisatie nu, maar ook nog eens de komende jaren. Het gaat over 30 miljoen euro die er de jaren nadien nog eens extra zou bij komen, dacht ik. Dat zijn toch grote kosten.

Er is inderdaad geen alleenzaligmakend antwoord op de vraag hoe we die verbinding moeten realiseren, maar ik vraag wel om elk alternatief te onderzoeken en niet enkel vast te houden aan die voorkeursvariant. Dit lijkt alsof ik de grote verdediger ben van die kabelbaan. Dat klopt ook niet. Ik wil gewoon zonder vooringenomenheid alles verder onderzoeken. U maakt historisch veel werk van investeringen in fietspaden en fietsveiligheid, ook samen met lokale overheden. Ik hoop dus ook dat u hier verder werk van kunt maken, dat er snel een oplossing kan worden gevonden, zodat Antwerpen vooruit kan. Dan heb ik het niet over vooruitgaan met een landmark, maar wel over de Antwerpse fietsers, opdat zij die betrouwbare verbindingen tussen de linker- en de rechteroever zouden hebben.

De heer Annouri heeft het woord.

Minister, dank u voor uw antwoord, dat alweer uitgebreid was. Ik denk dat u over één ding zeker gelijk hebt: dit zal inderdaad niet de laatste keer zijn. En over andere dingen misschien ook. Als het over die brug gaat, is de situatie vandaag dat er een voorstel voorligt, dat heel wat mensen zich zorgen maken, ontevreden zijn, misschien aan de alarmbel trekken, dat ze zich afvragen of men op dat en dat en dat heeft gelet. Dan heb ik er wel een beetje moeite mee, en vind ik het oneerlijk, als ik dan te horen krijg dat dat alles nog eens een keer kan worden herbekeken, maar dat het dan wel vertraging oploopt. Het is dus ofwel snel gaan en zorgen dat er iets ligt, maar dat misschien niet ideaal is, ofwel terug naar af gaan, en dan zal het langer duren. Ik zou liever hebben dat men snel vooruitgaat met een goed gedragen idee, waarin al die dingen worden meegenomen. Ik vind het dus een beetje een valse tegenstelling. Het is eigenlijk ook niet leuk voor de mensen die nu terecht vragen hebben en een goede oplossing willen in Antwerpen, en ook niet eerlijk tegenover hen, dat men dan zegt dat, als we dat doen, ze zichzelf eigenlijk ‘in ’t zak zetten’ – om het in het Antwerps te zeggen – en dat ze er dan zelf voor zorgen dat ze wat langer moeten wachten. Dat klopt niet en dat signaal mag ook zeker niet worden gegeven.

Het laatste is nog niet gezegd over de brug en de alternatieven daarvoor. Ik denk echt dat we met open vizier moeten kunnen kijken naar de best mogelijke situaties.

Wat die liften betreft die op dit moment worden gerenoveerd: ik snap dat, maar ik vind het echt wel een jammerlijk antwoord dat er op dit moment geen timing kan worden gegeven. Dat is immers echt wel iets dat op dit moment heel sterk leeft, en dat zorgt voor heel veel frustratie bij heel veel mensen, die op dit moment maar één ding vragen, namelijk dat ervoor wordt gezorgd dat ze daar kunnen gebruik van maken. Dat is al jarenlang miserie in Antwerpen. Echt, het lijkt in Antwerpen moeilijker om van de Rechteroever naar Linkeroever en omgekeerd te gaan dan pakweg om het vliegtuig naar Brussel te nemen, om iets stouts te zeggen. Dat is dus gewoon absurd. Dat kan gewoon niet. Het zou anno 2021 in een stad evident moeten zijn dat je dat gewoon kunt doen. Niemand begrijpt dat. Een timing ter zake hebben zou dus zeer goed zijn. Ik begrijp dat u geen timing wilt geven, omdat u die niet kunt geven en mensen geen blaasjes wilt wijsmaken, maar dat blijft een ongelooflijk pijnlijk iets. Ik denk dat we zo snel mogelijk helderheid moeten geven aan de Antwerpenaar en dat er zo snel mogelijk betrouwbare liften moeten zijn. Ik dring er echt op aan bij u om daar daadwerkelijk gehoor aan te geven en dat zo snel mogelijk in orde te brengen.

De heer D’Haese heeft het woord.

Om een minder pijnlijke vergelijking te gebruiken dan die van de heer Annouri: we slagen erin om een helikopter te laten vliegen op Mars, maar niet om de Antwerpenaar van Linker- naar Rechteroever te krijgen, en dat is toch wel echt opmerkelijk in de 21e eeuw.

Het is inderdaad spijtig … (onverstaanbaar) … Minister, ik heb ook de indruk dat mijn vraag over die dienst niet duidelijk was. Het zijn twee verschillende zaken. Er is de renovatie nu, en ik begrijp heel goed het proces daarrond, maar daarnaast is er het onderhoud en het herstel van die liften op een lange termijn. Dat wordt op dit moment telkens opnieuw aan externe aannemers gegeven, en dat loopt altijd vertraging op. Mijn vraag is dus heel duidelijk: kunnen we daar niet opnieuw, zoals Imalso dat vroeger had, een eigen technische dienst voor hebben, die de liften kent? Ik zal dat dan nog eens op een ander moment vragen.

Minister, u zegt dat er een heel proces doorlopen is. Dat is zo. Maar als het resultaat van dat proces geen goed idee blijkt te zijn, dan lijkt het mij gewoon alleen maar goed bestuur om dat toe te geven en alternatieven te onderzoeken. U zegt dat er weinig elementen zijn om nu opnieuw te studeren, maar ik heb daarnet het lijstje gemaakt. Er is eigenlijk niemand die nog enthousiast is over dit idee. Dan is de vraag waarom we het verderzetten. We hoeven daarvoor niet verder van huis te zijn.

Voor een veer hoef je geen heel lange studies te doen. Toen in 2017 de werken, die nu nog altijd niet gestart zijn, aangekondigd werden, is er onmiddellijk een veer ingelegd aan de Sint-Annatunnel van linker- naar rechteroever. We hebben heel veel ervaring met veren. Langs de Schelde en langs de Rupel, overal hebben we er. Dat is twee pontons bouwen en twee schepen huren, en je hebt een veer. Dat heeft geen jarenlange infrastructuurwerken nodig. Dat heeft geen uitgebreide studies nodig. Ik zeg niet dat het er morgen kan liggen, maar het is een kwestie van weken of maanden. Dat kan op die manier snel perspectief geven. Het kan een verbinding geven. En dat geeft dan rustig de tijd, als we echt nog willen nadenken over bruggen of tunnels, of voor mijn part kabelbanen, om dat te onderzoeken, in plaats van die druk die er nu achter zit.

Wat de heer Van de Wauwer daarnet zei, vond ik wel heel belangrijk. We hebben in Antwerpen jarenlang strijd gevoerd voor de overkapping van de ring en voor de leefbaarheid van Antwerpen. Daar is een budget uit gekomen van 1,25 miljard euro, als ik me niet vergis, voor leefbaarheidsprojecten rond de Antwerpse ring. Dat is het resultaat van 20, 25 jaar strijd in Antwerpen. Ik heb heel veel schrik dat we nu 200 miljoen euro uit die pot gaan halen voor een brug waar niemand om vraagt, die een prestigeproject is geworden waar men eigenlijk tegen wil en dank mee aan het doorgaan is, en dat dat geld uit de pot wordt gehaald en dus niet meer kan gaan naar de leefbaarheid rond de ring, waar we nu net in moeten investeren. Daarom vind ik dat vandaag de zaak redelijk voor de hand liggend is: investeer in een veerdienst. U hebt trouwens niet geantwoord op de vraag over de veerdienst van Sint-Anna. Een hoogfrequent veer aan Sint-Anna en een hoogfrequent veer aan de Kennedytunnel, dat is niet zo duur en niet zo moeilijk. We kennen dat. Dat kan perspectief bieden.

En voorzie centen vanuit de pot van de leefbaarheidsprojecten voor leefbaarheidsprojecten, want daar dienen die voor.