Report meeting Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer Janssens heeft het woord.

Minister, voor mogelijk tienduizenden gezinnen met een zonnepaneelinstallatie en een digitale meter dreigt een dramatisch verhoogde elektriciteitsfactuur in de bus te vallen. Niet alleen zijn ze net het voordeel van de virtueel terugdraaiende teller verloren, nu blijkt dat ze ook nog eens dubbele netkosten aangerekend zullen krijgen.

Sinds 1 maart is, zoals bekend, het systeem van de virtueel terugdraaiende teller officieel beëindigd. Om voor de betrokken gezinnen de overgang naar het nieuwe systeem te maken, nam Fluvius op 28 februari om middernacht de digitale meterstanden op. De energieleveranciers konden zich op die meterstand baseren om een tussentijdse afrekening te maken volgens het vorige systeem. Voor mensen voor wie het nieuwe facturatiejaar voor hun elektriciteit in het najaar begint, betekent dat dat ze hun grotere stroomverbruik in de wintermaanden volledig moeten betalen, zonder dat ze hebben kunnen profiteren van het milderende effect van de stroomproductie uit zonnepanelen in de zomer.

Daarbovenop betalen diezelfde gezinnen ook nog eens twee keer voor het gebruik van het net: enerzijds moeten ze sowieso het forfaitaire prosumententarief betalen en anderzijds zullen ze nettarieven betalen, gebaseerd op hun werkelijke stroomverbruik vanwege het wegvallen van het systeem van de terugdraaiende teller. Voor sommige gezinnen zou het gaan om een tussentijdse eindafrekening die kan oplopen tot 3000 euro.

U kondigde dan ook aan dat u aan de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) gevraagd hebt om de dubbele aanrekening van die nettarieven voor mensen met zonnepanelen op te lossen. Ik heb daar een aantal vragen over.

Hoe reageerde de VREG op uw vraag om tot een oplossing te komen?

Tegen wanneer verwacht u een mogelijke oplossing voor die dubbele aanrekening van nettarieven?

Hebt u een voorkeur voor een bepaalde oplossing, zoals bijvoorbeeld het schrappen van het prosumententarief voor die periode?

Werden ook de energieleveranciers met betrekking tot dit dossier door u aangesproken?

Een aantal mensen zal ondertussen de hoge stroomfactuur met dubbele aanrekening van de nettarieven al in de bus gekregen hebben. U verklaarde dat er dan een verrekening zou moeten gebeuren. Wat te veel is betaald, zal waarschijnlijk op een of andere manier moeten worden terugbetaald, zei u. Hebt u er al een idee van hoe die verrekening zal moeten gebeuren?

Minister Demir heeft het woord.

Collega Janssens, het is weer ongelooflijk dat ik dat als minister aan de VREG moest gaan meedelen op 16 maart, want zij waren er eigenlijk nog niet van overtuigd dat er een dubbele verrekening was. Dat heeft weer tot hallucinante gesprekken geleid met de directeur van de VREG. De man in kwestie was zelfs nog niet echt overtuigd van het probleem. We hebben dan een schrijven gericht aan de raad van bestuur, waarin toch allemaal mensen zitten van vlees en bloed, die wel verstaan wat er aan het gebeuren is. En dan heeft die raad van bestuur de top van de VREG moeten dwingen om daarmee aan de slag te gaan, want er was heel weinig animo bij de VREG om tot een oplossing te komen. Hopelijk zijn ze nu zo ver om het probleem op te lossen.

Als iedereen zegt dat er een probleem is en als de VREG de enige is die zegt dat er geen probleem is, dan denk ik dat je een probleem hebt. Ik heb ondertussen begrepen, na verschillende hallucinante gesprekken die we hadden, dat ze zo snel mogelijk met een oplossing moeten komen. Ik heb die bevoegdheid helaas niet. Iedereen vindt zo'n onafhankelijke regulator geweldig, maar wij, ik en jullie allemaal, zijn nu wel afhankelijk van die VREG. Ik denk dat het het beste is om de tarieven retroactief te herzien. Ik denk dat dat het gemakkelijkst zou gaan. De VREG zou dan aan het parlement moeten vragen om een decreetsaanpassing te doen. En dan denk ik dat hetgeen dubbel is betaald, gewoon moet worden terugbetaald via de leveranciers en via Fluvius. Want met hen heb ik natuurlijk ook gesprekken. Ik ben sinds kort bijna fulltime met dit dossier bezig. Zij zijn klaar en zeggen dat ze dat wel kunnen terugbetalen, maar de angel zit bij de VREG.

Ik hoop, en ik zeg bij dezen nog eens expliciet in het parlement, dat de VREG het eerstdaags aan het parlement vraagt, zo snel mogelijk, het liefst voor de paasvakantie. Als ik weet hoe je het decreet moet aanpassen, dan denk ik dat de VREG, die bevoegd is voor deze materie, dat ook weet. We hebben dat ook gesuggereerd. Maar zij moeten aan jullie vragen om het decreet aan te passen. En dan kan er terugbetaald worden.

De experts op het kabinet zeggen dat dat de snelste en meest efficiënte manier is om dat aan te pakken. Maar natuurlijk moet men eerst het probleem erkennen. Dat is iets wat de VREG toch ook wel zal moeten leren, dat een dubbele aanrekening van sommige netkosten in de eindfactuur gewoon niet kan en dat dat onrechtvaardig is. Het heeft mij heel veel tijd en energie gekost om dat tot bij de man in kwestie te brengen.

De heer Janssens heeft het woord.

Bedankt, minister. Ik voel uw boosheid ten aanzien van de top van de VREG. Ik deel ook uw verontwaardiging, als de top van de VREG zelfs de dag van vandaag nog altijd niet beseft in welke malaise de energiesector, en zeker de sector van de hernieuwbare energie, zich op dit moment bevindt, door allerlei politieke malversaties die er gebeurd zijn, maar uiteraard ook door initiatieven die de VREG zelf genomen heeft. Ik denk dat we die rol van de VREG misschien toch eens moeten gaan herbekijken.

Als men de malaise niet snapt die de zonnepaneleneigenaars de afgelopen weken en maanden te verduren hebben gekregen, dan vraag je je af in welke ivoren toren de VREG momenteel leeft. Na het fiasco van de terugdraaiende teller, is het draagvlak voor investeringen in hernieuwbare energie bijna volledig weg. Nu nog eens een dubbele aanrekening krijgen, is een bijkomende druppel die de emmer van de woede, niet alleen bij u, maar vooral bij de zonnepaneleneigenaars, doet overlopen.

Je vraagt je dan af of dit niet kon worden voorkomen. Heeft niemand bij de VREG die problematiek zien aankomen? Het is onvoorstelbaar dat daar mensen met kennis en expertise zitten die dan uiteindelijk blijkbaar niet proactief kunnen ageren. Zeker als men nog niet door heeft in welke ernstige situatie de sector van de hernieuwbare energie momenteel zit, moet men misschien eens de hoorzitting met de ombudsman herbeluisteren en luisteren naar de klachten en naar de verontwaardiging van de mensen die vaststellen dat ze extra moeten betalen.

Minister, ook in dezen kan ik er alleen maar op rekenen dat u er echt wel voor zorgt dat wat op dit moment te veel betaald is, echt wordt terugbetaald aan de mensen en dat voor de anderen wordt voorkomen dat ze een dubbele afrekening krijgen.

Minister Demir heeft het woord.

Ik deel jullie mening. Een goede onafhankelijke regulator die rekening houdt met wat er leeft bij de mensen en daarmee aan de slag gaat, is een goede regulator. Vandaag steek ik heel veel tijd en energie in iets wat zij eigenlijk moesten zien. We hebben het bij hen en bij de raad van bestuur aangekaart. Uiteindelijk heeft men met veel moeite moeten erkennen dat er een dubbele aanrekening is. De traagheid waarmee ze werken, begrijp ik gewoon niet.

Ik zou voorstellen dat de top van de VREG eens verantwoording komt afleggen aan het parlement. Misschien is het ook tijd om die top te herschikken of wat dan ook. Men moet als regulator altijd aan de kant van de burger staan. Ik vind het verschrikkelijk dat men zeer afwachtend is. Ik denk dat een hoorzitting met die top niet slecht zou zijn.

Ik heb ook begrepen dat de raad van bestuur binnenkort zal wijzigen. Het is van belang dat daar heel goede profielen in zitten die aan de boom kunnen schudden.

De heer Janssens heeft het woord.

Minister, straffe woorden, straffe taal. Ik heb er wel begrip voor, gezien de situatie waarin u verzeild bent geraakt, niet alleen door de vorige Vlaamse Regering, die een shitdossier op uw bord heeft gelegd, maar ook door de houding van de VREG, die in dezen, maar ook in vele vergelijkbare aangelegenheden, zeker in de zonnepanelenaffaire, laks is.

Voorzitter, een verantwoording van de VREG zou opportuun zijn. Men kan dit in de regeling der werkzaamheden met de vaste commissieleden afspreken.