Report meeting Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw Saeys heeft het woord.

De wetgeving verplicht mensen rookmelders te plaatsen om het aantal overlijdens als gevolg van woningbrand terug te dringen.

Personen ouder dan 65 jaar kunnen ernstige gehoorproblemen ontwikkelen, waardoor zij de alarmsignalen van een gewone rookmelder niet horen. In die situaties is de meerwaarde van rookmelders in huis uiterst beperkt, zo niet onbestaande. Ook mensen met gehoorverlies van 40 decibel zullen van de rookmelder van 80 tot 90 decibel eigenlijk maar 20 tot 25 decibel horen. Dat is onvoldoende om van wakker te worden want je hebt maar drie minuten nadat een rookmelder alarm slaat.

Belangrijk is dat de grootste groep van slechthorenden, meer bepaald 67 percent, ouder is dan 65 jaar en dus geen beroep kan doen op ondersteuning vanuit het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH).

Een gewone rookmelder kost ongeveer 25 tot 65 euro. Een rookmelder met zender voor een slechthorende kost 200 tot 210 euro en de ontvanger op de slaapkamer kost tussen 180 tot 190 euro. De meeste mensen moeten bovendien meerdere rookmelders plaatsen volgens de aanbevelingen van de overheid. Dan houden we nog geen rekening met de noodzaak om ook overdag gewaarschuwd te worden via flitslampen of een trilalarm. Gelet op de hoogte van de pensioenen en de kostprijs is dat vaak moeilijk betaalbaar voor mensen.

Vandaag voorziet de Vlaamse sociale bescherming (VSB) niet in een terugbetaling van dit soort van aangepaste rookmelders. In Nederland wordt dit soort toestellen volledig terugbetaald door de zorgverzekeraars, ongeacht de leeftijd.

Minister, bent u zich bewust van dit probleem? Zou het niet wenselijk zijn om te voorzien in een tegemoetkoming vanuit de Vlaamse overheid via de VSB, zodat rookmelders ook veiligheid bieden bij ouderen met gehoorproblemen? Die aanvraag zou gestaafd kunnen worden met een attest met een audiogram van een neus-, keel- en oorarts (NKO).

Minister Beke heeft het woord.

Het decreet Vlaamse sociale bescherming van 18 mei 2018 omvat op dit moment de volgende sectoren: zorgbudget zorgbehoevenden, zorgbudget ouderen, basisondersteuningsbudget, tegemoetkoming mobiliteitshulpmiddelen en residentiële ouderenzorg.

Voor een mogelijke tegemoetkoming voor de extra materiaalkosten voor slechthorenden verwijs ik heel specifiek naar de zorgbudgetten. Dit zijn cashbudgetten die vanuit de Vlaamse sociale bescherming worden toegekend aan personen met een verlies aan zelfredzaamheid. De middelen zijn vrij besteedbaar en kunnen dus worden gebruikt ter bekostiging van bijvoorbeeld ook rookmelders.

Mevrouw Saeys heeft het woord.

Minister, dank u wel voor uw antwoord. Het is heel jammer dat die leeftijdsgrens daarop zit. Als men jonger is dan 65 jaar, kan men wel een tegemoetkoming krijgen. Vanaf de leeftijd van 65 jaar, waar de grote meerderheid slechthorenden zich bevindt, kan men niet terugvallen op een extra tegemoetkoming. U noemt wel het zorgbudget, maar u weet heel goed dat het zorgbudget vaak juist gepast is. Het is belangrijk dat als wij als overheid mensen een verplichting opleggen, dat dan ook zin heeft. De mensen zeggen dat ze gewone rookmelders kunnen hangen om in orde te zijn, maar het biedt hun geen enkele veiligheid.

En als we juist de bedoeling hebben om het aantal overlijdens terug te dringen, dan denk ik dat het toch wel opportuun kan zijn om daar een tegemoetkoming in te doen voor deze doelgroep.

Mevrouw van der Vloet heeft het woord.

Dank u wel, voorzitter en minister. Dank u wel, collega Saeys, om dit probleem nog eens op tafel te leggen. Vorig jaar heb ik dat samen met collega Verheyen ook al eens aangehaald, maar dan ook vooral voor de min 65-jarigen. Wij zien bijvoorbeeld dat er in 2020 9327 personen als slechthorend of doof waren geregistreerd. We hadden toen ook de cijfers van 2019, toen waren er 470 mensen van die groep die maar een of twee rookmelders hadden aangevraagd. Zij krijgen wel een tussenkomst, maar ook zij vragen eigenlijk amper de rookmelders aan.

Minister, hebt u er zicht op hoe het komt dat de mensen die toch een tussenkomst kunnen krijgen vanuit het VAPH, zo weinig een rookmelder aanvragen? Kunt u daar eventueel nog eens extra aandacht aan schenken of hebt u dit al gedaan? Want het is inderdaad belangrijk, zoals collega Saeys zegt: veiligheid boven alles. Voor deze doelgroep is het dus eigenlijk wel mogelijk met de tussenkomst, maar we zien dat maar 470 van de 9327 mensen zo’n aanvraag doen, dat is dus echt zeer weinig en we moeten daar toch een betere sensibilisering voor doen.

Minister, bent u van plan om dit nog eens extra onder de aandacht te brengen, zodat die doelgroep, die toch recht heeft op die tussenkomst, ook meer de rookmelders zou kunnen gaan aanvragen?

Minister Beke heeft het woord.

In de Vlaamse sociale bescherming is wel degelijk een tegemoetkoming voorzien. Zoals u weet hebben wij een zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden. Dat is 130 euro per maand. Voor ouderen kan dat tussen de 80 en 595 euro per maand liggen. Dat is toch een belangrijke tegemoetkoming die we op dit ogenblik voorzien. Wat het VAPH betreft, daar heb ik geen zicht op. We kunnen wel eens navragen binnen de werkgroep hulpmiddelen van het VAPH of zij daar informatie over hebben.

Ik vind het wel belangrijk om te onderstrepen dat de middelen in de VSB vrij besteedbaar zijn. Men kan er dus vrij over beschikken wanneer men die middelen krijgt.