Report meeting Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw Claes heeft het woord.

Minister, de luchthaven van Zaventem gaat op dit moment door een zeer zware storm. De cargozijde draait op volle toeren en heeft zelfs nood aan extra handen. Aan de passagierszijde zien we echter dat de reissector zo goed als stilgevallen is, tot 90 procent minder reizigers dan vorig jaar. In oktober is slechts 13 procent van het normale aantal reizigers geteld.

Dat heeft uiteraard ook een impact op de vele werknemers die op de luchthaven werken. Denk maar aan het horecapersoneel, de beveiliging, de personen die de bagage afhandelen enzovoort. Veel werknemers staan momenteel op tijdelijke werkloosheid, terwijl er aan de andere kant van de luchthaven vraag is naar extra personeel.

In het magazine van het Vlaams netwerk van ondernemingen (Voka) van november 2020 verscheen een artikel over de nood aan interne opleidingen tijdens de technische werkloosheid van werknemers op de luchthaven van Zaventem. Daarom heb ik deze vraag om uitleg ook ingediend. Zij zeggen dat de tijdelijke werkloosheid enerzijds de kosten voor de werkgevers verlicht, en dat anderzijds de luchthavenbedrijven op drempels stoten. Het is voor hen niet mogelijk om interne opleidingen te organiseren voor technisch werklozen.

Aviato, het tewerkstellingscentrum van de luchthaven, en Voka stellen dat er op de luchthaven momenteel twee opleidingsbehoeftes zijn: ten eerste opleidingen waarbij het personeel zich kan omscholen in functie van de nieuwe technologieën en uitdagingen, en ten tweede de nood aan jaarlijkse verplichte opleidingen om de juiste kwalificaties voor een job te kunnen behouden. Volgens hen is dat essentieel om die werknemers aan boord te houden in deze moeilijke tijden. Zij pleiten dan ook voor zowel wettelijke als financiële mogelijkheden voor bedrijven om in interne opleidingen te voorzien.

Minister, bent u reeds in gesprek gegaan met de luchthavengemeenschap en Aviato met betrekking tot de problematieken sinds de coronacrisis? Wat waren de conclusies van die gesprekken?

Bent u op de hoogte van de opleidingsnoden? Wat is uw reactie op de vraag van Voka en Aviato?

Hoe staat u tegenover de vraag om zowel in wettelijke als financiële mogelijkheden voor de luchthavengemeenschap te voorzien, om interne opleidingen te kunnen organiseren? Steunt u die oproep?

Op welke manier zult u de luchthavenbedrijven en hun werknemers ondersteunen in deze moeilijke tijden? Zult u daaromtrent nieuwe initiatieven nemen?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega, ik heb al in mei van dit jaar de opdracht gegeven aan het departement om contact op te nemen met Aviato. Mijn kabinet heeft ook rechtstreeks contact met hen gehad in juli 2020. Op basis van dat overleg is in oktober een actieplan opgesteld, dat focust op competentieontwikkeling en jobmobiliteit.

Ik heb Aviato meegegeven dat werknemers op de luchthaven die tijdelijk werkloos zijn, sowieso gebruik kunnen maken van het aanbod aan online opleidingen van VDAB. Maar ik heb ook meegegeven dat ook werkplekleren van VDAB kan worden ingezet. Dat is de korte opleiding met stage of KOS.

Ik ben zeker op de hoogte van de noden. Er is bijna wekelijks contact tussen Aviato en mijn administratie. Vorige maandag zat mijn kabinet nog samen met het bestuur van Aviato. Het was mijn bedoeling om erbij te zijn, maar er is een ander urgent overleg tussen gekomen. Maar de chefs van mijn kabinet waren er wel bij.

Ik vind het van belang om in te zetten op competenties van luchthavenwerknemers in tijdelijke werkloosheid, enerzijds om hun duurzamere loopbanen aan te bieden, maar anderzijds ook om ervoor te zorgen dat, op het moment dat de activiteiten op de luchthaven weer volledig hervat worden, de luchthavenwerknemers opnieuw vlot ingeschakeld kunnen worden. Daarom steun ik de oproep en zoek ik uit welke andere ingrepen er nodig zijn om die interne opleidingen mogelijk te maken.

De luchthavenregio, met zijn heel specifieke arbeidsmarktproblematiek, is zeer goed geplaatst om te fungeren als een regionaal partnerschap waarbinnen ondernemingen kunnen samenwerken op het vlak van opleiding en tewerkstelling. We zouden daar eigenlijk een pilootproject willen opstarten. Ik ben dat genegen.

Er zijn al heel veel initiatieven opgestart. Er is onder andere het project Turnaround, opgestart na overleg met mijn kabinet, waarbij werkgevers die door de coronamaatregelen tijdelijk geen werk meer hebben voor hun personeel, gelinkt worden aan werkgevers die extra mensen zoeken. Zo kun je voorkomen dat luchthavenwerknemers in tijdelijke werkloosheid terechtkomen. Er zijn al heel wat bedrijven in dat project gestapt, zoals bpost, Danone, APK en IPG.

Er is daarnaast ook een specifieke communicatie verstuurd vanuit VDAB naar tijdelijk werklozen. Daarover heb ik al uitleg gegeven. Er is een communicatie gebeurd in de week van 30 november, die meer dan duizend tijdelijk werklozen bereikt heeft in het kader van het opleidingsaanbod. Dat zijn de initiatieven waar ik al naar verwezen heb in het parlement.

Dan is er ook nog het dossier in opmaak van het EGF, het European Globalisation Fund, voor Swissport en Swissport Cleaning, waarbij in samenwerking met VDAB een actieplan is opgesteld om de 791 getroffen Vlaamse medewerkers maximaal te begeleiden. Dat dossier moet ten laatste op de laatste dag van dit jaar ingediend zijn bij het EGF.

Tot slot stel ik ook vast dat er een grote nood is aan taalopleidingen, vandaar dat VDAB via maatwerk taalcoaching op de werkvloer zal aanbieden.

Er is dus een zeer actieve samenwerking en contact met Aviato, collega Claes, maar er is ook een heel breed scala aan inspanningen om het hoofd te bieden aan de enorme uitdagingen waar men voor staat.

Mevrouw Claes heeft het woord.

Bedankt voor de antwoorden, minister. Ik ben zeer blij dat u de oproep steunt en dat u ook zeer nauw betrokken bent bij de problematieken op de luchthaven.

De coronacrisis is al een tijdje bezig. Deze zomer waren er moeilijkheden met Swissport. U had toen aangekondigd dat de betrokken werknemers recht hadden op outplacement en op een gratis opleiding. VDAB kondigde toen ook het project ‘Doorstart’ aan. Het gaat daarbij vooral over werknemers die in bedrijven zitten met herstructureringen. Het is een project geweest waarbij de getroffen werknemers de kans hadden om een aantal workshops te volgen. Ik weet niet of u daarvan op de hoogte bent. Het was vooral om hen voor te bereiden op een moeilijke, onzekere tijd, en hen mentaal ook wat voor te bereiden: als er een collectief ontslag komt, wat zijn dan je mogelijkheden en welke richtingen kun je uitgaan? Hoe evalueert u dat project, minister?

We hebben gisteravond, alsook vanmorgen in de kranten, vernomen dat Brussels Airport het moeilijk heeft op dit moment en dat men een besparingsplan gaat opstellen. Ze gaan eerst bekijken of er eventuele vrijwillige vertrekken kunnen komen dan wel of mensen op brugpensioen kunnen worden gezet. Er bestaat ook een kans dat er ontslagen gaan vallen. Kan het project ‘Doorstart’ daar een voorbeeld zijn? Kan dat doorgetrokken worden naar de situatie die zich op dit moment afspeelt op Brussels Airport? Gaat u nog extra initiatieven nemen om de mensen die nu worden getroffen bij Brussels Airport, op te vangen en hen een opvangnet te bieden en te begeleiden naar een onzekere toekomst, die binnenkort hopelijk positief zal uitdraaien, als we het vaccin hebben.

Mevrouw Gennez heeft het woord.

Zeggen dat de luchtvaartsector en bij uitbreiding onze nationale luchthaven het moeilijk hebben, is een open deur intrappen in tijden van corona. Waarschijnlijk is het een van de zwaarst getroffen sectoren. Ik vind het dan ook zinvol om het project Aviato te bekijken. Het is ons ook bekend. We hebben ook een aantal signalen vanop de werkvloer ontvangen. Wat ons betreft, is het een heel goed project, dat bedrijven die personeelstekort hebben, dat kunnen laten weten, en dat bedrijven die zwaar te kampen hebben met werkloosheid, hun werknemers tijdelijk kunnen uitsturen om daar te werken.

Dat is een mooie oplossing op papier, maar in de praktijk is het soms toch wel wat ingewikkelder. Ik stel bijvoorbeeld vast – dat heeft men ons laten weten – dat bij de uitwisseling van bewakingsagenten naar bpost om bijvoorbeeld pakjesbezorger te zijn, waar uiteraard veel vraag naar is op dit moment, de mensen in minder gunstige arbeidsomstandigheden moeten werken en voor minder loon dan hun tijdelijke werkloosheid op de luchthaven voorziet. Dat is dan natuurlijk maar een beperkte stimulus om van job te switchen en dat tijdelijk te doen, door het feit dat de voorwaarden gewoon niet aantrekkelijk genoeg zijn.

Aan de andere kant is het belangrijk om net in zo'n sector, op de luchthaven, te kijken naar een collectief heroriënteringsplan op termijn. We hebben al vaak gediscussieerd over tijdelijke werkloosheid, over opvolging, begeleiding en vorming van de tijdelijk werklozen. Maar in de plaats van dat zeer individueel te doen, denk ik dat de kans op succes groter is, als je inzoomt op een sector of een bedrijf, in dit geval een cluster van bedrijven op de luchthaven, waar zich inderdaad zware herstructureringen aankondigen na corona, als de tijdelijke werkloosheid afgelopen zou zijn. Ik denk dat we hier kort op de bal moeten spelen vanuit VDAB en moeten kijken naar wat er op stapel staat, en daar inderdaad ook vorming en opleiding voor aanreiken.

Positief nieuws vanop de vloer dat ons gesignaleerd werd, is dat de wettelijk verplichte opleidingen, bijvoorbeeld ook in de bewakingssector op Zaventem, nu gegeven worden tijdens de dagen van tijdelijke werkloosheid. Dat is positief, om op die manier die dagen in te vullen. De overheid betaalt uiteraard de uitkering tijdelijke werkloosheid corona, en de werkgever betaalt dan nog een kleine premie voor het volgen van die opleiding. Dat is een goede manier om de mensen zinvol aan de slag te houden, ook in die moeilijke periode van tijdelijke werkloosheid. Ik houd dus een pleidooi om Aviato te finetunen, tijdelijke werkloosheid toch nog voor een periode te verlengen en te bekijken hoe je de opleiding op de werkvloer kunt intensifiëren.

Ten derde lijkt het mij in dit geval heel belangrijk dat VDAB focust op vorming en opleiding in die cluster van bedrijven rond de luchthaven, waar de economische impact van corona zich nu, maar waarschijnlijk ook de komende jaren, laat voelen. Ik wil dus pleiten voor outplacement, herstructurering en meer begeleiding.

Minister Crevits heeft het woord.

Collega Claes, we hebben het project 'Doorstart' meegenomen in de ESF-oproep (Europees Sociaal Fonds) rond inclusieve ondernemingen. We zetten dit dus zeker verder. De methodiek wordt overgenomen door VDAB. VDAB biedt vandaag ook een vrijwillig aanbod aan mensen tijdens de ontslagperiode. Dat is iets nieuws, iets wat vroeger niet bestond. Zo kunnen ze mensen snel begeleiden, voor ze in een negatieve spiraal terechtkomen. Het is heel belangrijk om hun zo een positieve beweging in hun loopbaan te geven. U vestigt daar zeer terecht de aandacht op.

Collega Gennez, we zijn met Aviato en VDAB een project aan het finaliseren om heroriënteringstrajecten breed aan te pakken. Aviato zou de hele luchthavengemeenschap begeleiden. Dat komt al tegemoet aan uw zorgen. Maar die tijdelijke werkloosheid en de vergoedingen vallen natuurlijk onder de bevoegdheid van collega Dermagne, zoals u weet. Daar kan ik niet veel aan veranderen. Ik kan alleen maar vaststellen wat u zegt, maar persoonlijk kan ik daar niets aan wijzigen. Er wordt wel gewerkt aan een groter en breder traject.

Mevrouw Claes heeft het woord.

Het is duidelijk dat we hier de vinger aan de pols moeten houden, ook als ik de collega’s hoor. Dat is ook wat Aviato doet: kort op de bal spelen, ervoor zorgen dat er een goede match is tussen de werknemers en bedrijven en inspelen op eventuele knelpunten en werknemers daarin begeleiden.

Ik ben ook blij dat de methodiek van 'Doorstart' positief bevonden wordt en doorgetrokken kan worden naar andere zaken.