Report meeting Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Er is een persbericht geweest van Statistiek Vlaanderen waaruit blijkt dat wetenschappers in Vlaanderen in 2018 28 wetenschappelijke artikelen hebben gepubliceerd per 10.000 inwoners. Daarmee moeten we vaststellen dat de groei van de Vlaamse publicatieoutput steeds lichtjes verder stijgt. In vergelijking met de andere landen van de Europese Unie scoort Vlaanderen relatief goed. Samen met bijvoorbeeld de Scandinavische landen en Nederland realiseert Vlaanderen de hoogste publicatieoutput per 10.000 inwoners.

Het is de ambitie van de Vlaamse Regering om het draagvlak voor wetenschappelijk onderzoek te verhogen. Dat kan dan door drempelverlagend te werken. Hiervoor worden al enkele waardevolle initiatieven georganiseerd, zoals bijvoorbeeld de Dag van de Wetenschap.

Mijn vraag is welke initiatieven u bijkomend zult nemen. Op welke manier worden deze publicaties ook publiek toegankelijk en raadpleegbaar?

Minister Crevits heeft het woord.

Dit is een belangrijke vraag, collega Gryffroy. Ik ben blij dat u er aandacht voor hebt. Tijdens de coronacrisis zien we dat de wetenschap meer dan ooit actueel is. We hebben heel wat initiatieven. Er is de Dag van de Wetenschap. Er zijn eenmalige grootschalige evenementen, zoals het Sound of Science-festival en het and&-festival. Er is het BIG BANG Festival, dat in oktober 2021 van start gaat. Er zijn ook de initiatieven die het hele jaar door lopen, zoals EOS Wetenschap, met het tijdschrift EOS en de website Iedereen Wetenschapper. Er is ook het project ikhebeenvraag.be. Er zijn dus heel veel initiatieven.

Ik heb in de aangepaste besluiten inzake het Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF) en het Industrieel Onderzoeksfonds (IOF) een aantal key performance indicators (KPI's) aangepast of toegevoegd, waardoor niet langer alleen het aantal publicaties telt, maar ook het belang van citaties, wat meer wijst op de kwaliteit van de publicaties. Die nieuwe aanpak is ook doorgetrokken in de convenanten die we afsluiten met andere onderzoekscentra in Vlaanderen. Die worden elke vijf jaar herbekeken.

Het is van belang om in internationale rankings niet alleen te kijken naar publicaties, maar ook naar citaties. Ook op dat domein heeft Vlaanderen een zeer goede en positief evoluerende positie. Bovendien wordt het onderzoeksportaal Flanders Research Information System (FRIS) meer en meer ingeschakeld om KPI’s waar mogelijk beter te monitoren. Volgend jaar gaan we ook een beleidsplan Open Science maken. Dat is eind vorig jaar uitgewerkt. Het is voorgelegd aan de Vlaamse Regering. En daarin staat trouwens de rol van FRIS centraal.

Sinds 2008 verzamelt FRIS de metadata van al het publiek gefinancierd onderzoek in Vlaanderen. Daar zitten op dit ogenblik gegevens in van 84.000 onderzoekers en 452.800 publicaties. Dat is dus enorm veel. Via trefwoorden kun je dat beter gaan ontsluiten en heel gemakkelijk publicaties raadplegen. De kwaliteit wordt in FRIS afgedwongen door kwaliteitsregels in het IT-systeem, zodat info accuraat en volledig is. Dus ook wat de ontsluiting betreft, collega Gryffroy, zijn we echt op het pad der verbetering.

De heer Gryffroy heeft het woord.

We waren al niet slecht bezig, maar als we nog kunnen verbeteren, is dat altijd nog beter. Uit het rapport blijkt ook dat de belangrijkste bron van wetenschappelijke publicaties het hoger onderwijs is. Er is ook een gigantisch goede en sterke samenwerking tussen publieke instellingen – de Strategische Onderzoekscentra (SOC): het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB), de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), imec enzovoort – en het hoger onderwijs.

Een aandachtspunt, dat ik ook in de vorige legislatuur al had, is hoe je dat bij de gewone man en vrouw brengt. We zien heel vaak dat die mensen met fantastische zaken bezig zijn, maar dat het te weinig publiek bekend is. Ik herinner mij een recente reportage over het coronavaccin en de coronamedicatie. Daarin was sprake van de winterlama bij VIB. Mijn echtgenote en twee volwassen kinderen keken zich de ogen uit, want zij wisten niet dat Vlaanderen daarmee bezig was.

Zijn er deze legislatuur initiatieven gepland om ook aan het grote publiek kenbaar te maken wat we allemaal doen en waar we allemaal goed in zijn?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega Gryffroy, ik ben mijn antwoord begonnen met te wijzen op onze wetenschapsfestivals en alles wat we doen. Dat is enorm. Maar er is zeker ruimte om de wetenschap en de dingen waar we mee bezig zijn, te populariseren, in de goede zin van het woord. Wij investeren ook jaarlijks 10 miljoen euro in partners voor WeCom. We doen dat door bijvoorbeeld dingen samen te doen met de Universiteit van Vlaanderen. Er is ook de ambitie voor het Techfestival.

We hebben dat van VIB en de lama voor antivirale middelen ook absoluut gesteund. Er worden dus echt wel inspanningen gedaan, maar er is nog werk aan de winkel om dat bij het brede publiek te krijgen.

De heer Gryffroy heeft het woord.

Dat is de correcte conclusie, denk ik. Er is nog heel wat werk aan de winkel om het op een laagdrempelige manier bij het grote publiek te krijgen. Dat moet een blijvend aandachtspunt zijn, want uiteindelijk zijn het ook belastingmiddelen. Het is ook leuk dat de belastingbetaler kan zien wat ermee gebeurt en welke fantastische dingen ermee gedaan worden.